Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    nabari izan.
    tradizioa
    Tr. Documentado en autores guipuzcoanos y alto-navarros del s. XX. Al Norte sólo se encuentra en Oihenart y modernamente en Mirande y Larre. En DFrec hay 197 ejs. que pueden correponder tanto a esta entrada como a nabari.
    sense-1
    1. (Con aux. intrans. bipers.). Notar, ser evidente para, ser patente a.
    Nihaur ninzan gelari, ene uzkiari bazekion nabari. "Il paraît bien à mon derrière, car il est bien gras [les clavieres ou gouvernantes ont bien autant de soin de se bien traiter que leurs maîtres"]. O Pr 336. Martini nabari zitzaion Gaztieneko itz-susmurra. Anab Usauri 82. Belardi hêtan, galdetzen die, / ote-dakusten segari; / gazteek garbi aitor diote / deus etzaiela nabari. Or Eus 302. Ene maite-maite ori! Zure mintzoaren bidez nabari baitzazakit. 'He reconocido tu voz'. Zait Sof 132. Onen olertigintzan alako igesgura ezikaitza, burrukari itzuri-egin nai bizia nabari zaigu. Gazt MusIx 69.
    azpiadiera-1.1
    Parecer (a).
    Iduriz eder iñutzen niñuzuten. [...] Orain berriz, dongeen seme donge nabari natzaizue. 'Ahora soy considerado un infame'. Zait Sof 96.
    sense-2
    2. (B, Sal, S, R). Ref.: A; Izeta BHizt2 (nabaitu).
     (Con aux. intrans. unipers.). Percibirse, advertirse, vislumbrarse, distinguirse, notarse. "Parecer, ponerse a la vista, avistar. Bortuan otsorik nabari da? Ezta orai nabari otsorik, ¿parece algún lobo [...]? Ahora no parece ningún lobo" A. "Ezta deus nabari" Izeta BHizt2. .
    Baldin arriskurik nabari bada. FIr 150. Norbait nabari zen lekura, bereala an zuen tiroa. Ib. 145. Atea orduko nabari zan oskaitegietako usai berarizkoa. Anab Usauri 103s. [Aren bularte atsandituak] itsasertzean zuri zuri nabari den akara-aiena [dirudi] . Or Mi 119. Otza ta kopetean zimurra besterik etzan nabari bazterretan. Ldi IL 84. Ortik nabari da [...] bazuela etxe bat Kaparnaumen. Ir YKBiz 83. Nabari ez diran illobiak iduri duzue, aien gañean ibiltzen baitira gizonak, bat ere yakin gabe. Ib. 274. Txoriak, aldiz, nabari dira. "Se dejan oír". Or Eus 75 (v. tbn. 131). Utsune galanta nabari baitda landu bear oneri buruz. EAEg 31-1-1937, 943. Igeri eta igeri; / legorrik baña, ez nabari. SMitx Aranz 223. Garbi nabari da ortik [...] mugimentuak eragiña zala. Or Aitork 309. Itzartu danean ez da argitasunik nabari. Erkiag BatB 141. Obligazioaren arrastorik ezta iñondik iñora emen nabari. Vill Jaink 80. Gizon basatietan ere nabari da joera ori. Ib. 166. Ara, an nabari diran dunbuilo beltz aiek [...]. "Que allí parecen". Berron Kijote 101. Ontan bada, eguna zabaldu zuan eta nabari zitezkean gauzak argi-aski. Ib. 225. Euskal mendietan badegu beste gaitz berri xamar bat, len gutxiago nabari zana. AZink 139. Urrunerat ezagun eta nabari ginela gure kalaxka eta garrasiekin. Larre ArtzainE 30. Bere eragina edozeinengan da nabari. MEIG V 105.
    v. tbn. Zait Sof 85. Gazt MusIx 59. Lab SuEm 176.
    azpiadiera-2.1
    (Con reduplicación intens.).
    Kaleko [...] karraxi ta jardunak nabar-nabari dira. Anab Usauri 107.
    azpiadiera-2.2
    (Con aux. de 3.a pers. sing.). Ser evidente, estar claro. "Nabari da, il est notoire" Dv. "Nabari da, es evidente" A. "Hori nabari da (S)" Gte Erd 178 (junto a agerian dago, klar da, etc., de otras zonas). "Nabari da ona zerala (G-goi)" Ib. 234.
    Nabari zan Yesusen gorputza etzutela etsaiak eraman. Ir YKBiz 520n. Nabari dana, ordea, ezin diteke ostendu. 'Lo que está a la vista de todos'. Zait Sof 127. Gauden tokia, ostera, nabari danez, gurena bide duzu. 'Por lo que se puede claramente adivinar'. Ib. 105. Hori nabari da. Alabainan [...]. Mde Pr 79 (v. tbn. 208). Nabari zen kondatzaile bezala ez zedukatela gora. Ib. 85. Beren izkeran nabari zan esne txarrarekin etorriak zirala. AZink 98. Nabari da zer gertatzen zaigun. MIH 87. Nork-nahi ikus zezakeena baizik ez nuen esan, hain zen nabari. Ib. 226. Ez daude, nabari da, Txinakoaren antzeko harresiz elkarrengandik bereziak. Ib. 230.
    azpiadiera-2.3
    (Con aux. intrans. bipersonal). "Pozik zegola nabari zitzaion (AN-gip), [...] aurpegian nabari zaio kezka ori (AN-gip)" Gte Erd 234.
    Antzalda sorgiña! / Kokotza nabari zait / sudurraren billa. EA OlBe 95. Gipuzkoako aundiki sendietakoak baziran ere etzitzaien nabariko, noski, gerritik zintzilik zeramaten ezpatagatik ezpalitz. Etxde AlosT 14. Triste lez dabil, izate barruan daroan egoneziñaren zerbait nabari yako. Onaind STeresa 39. Ohiturarik eza ere nabari zaio. MIH 359. Hauei ez zaie nabari Campionek nabarmen duen ajea. MEIG VI 77s.
    sense-3
    3. (Aux. trans.). Advertir, percibir, notar, sentir, vislumbrar. v. nabaritu.
    [Leku tzar artan] narraztien errestatzak eta ziztuak [...] nabari zituen. FIr 149. Basalurrez bidalari / kê urdiña badut nabari [...] gizalur-ezagungarri. Ldi UO 16. Beren ondoan / ez badute nabari iñor. "Si notan que nadie vigila". Or Eus 221. Etzuan egundo biotzean nabari araingo zarrazta zorrotzik. TAg Uzt 228. Gintza-Bazkun batetik bestera ere ezberdintasunak nabari ditugu. EAEg 27-12-1936, 659. Nun arki balkoi oberik? / Itxasoraño nabari dezu / Euskalerria osorik. SMitx Aranz 195 (v. tbn. 169). Ezin erranezko akidura bat nabari zuen bere gorputzaren atal orotan. Mde Pr 162. Bere barkapena ziñezkoa zala nabari zezan [...]. Etxde JJ 278. Ixiltasuna. Bi lagunek alkarren arnasa nabari. Anab Poli 105. Badirudit, / nabari dotala / buruan, gotzaiaren / eskuen epela. Gand Elorri 107. Norbera bizi dan etxeari [...] ez al zaio jasotzen alako [...] maitagarri-kutsua, besteak alakorik nabari ezpadiote ere? Vill (in Gand Elorri 11). Gorrotoa nabari dau bere erraietan. Erkiag BatB 140. Eta obeki ikusi ta nabari dezazun, goazen arako muiño artara. "Para que mejor los veas y notes". Berron Kijote 196. Ez dut uste bada, nabari ez dugun hutsa huts dei daitekeenik. MIH 387.
    sense-4
    4. (Aux. trans. bipers.). Mostrar, evidenciar, demostrar. "Nabari dute erituk daudela (AN-gip-5vill), nabari du orrek gizon ona dela (G-goi, AN-5vill), [...] arek begitan nabari zun (AN-gip), nabari duzu ona zerala (AN-gip)" Gte Erd 234. v. ezagun izan (2).
    Jakintsue bada ere, / ezto asko nabari. EusJok 80. Txuriaz nâsi [...] gorrixka nabari duk sarri. 'Muestras'. Ldi BB 114. Mîan oztopo bat jarri zaio, / ez nai oraiño nabari. "No quiere revelarse todavía". Or Eus 89. Damu bizi bat nabari zuela bere mintzoan esan zituen azken hitzok. Mde Pr 96. Bazegoen gizon bat harkaitz erpinean [...]. Gizabetea ez zuen ondo nabari, aurpegia ordea jainko batena zeukan. Ib. 119. Nabari zuen aurpegian tristura aundi bat. Izeta DirG 123. Bozkariozko eguna zen eta nabari zuten denak alaitasun bizi bat. Ib. 95s. Edozein izakik [...] lan jakin bat egiteko asmoa nabari du. Vill Jaink 46. Olerkietan nabari duen gozotasun, eztitasun eta narotasunari. Gazt MusIx 60 (v. tbn. 168). Gosea nabari du begi ondoetan. NEtx LBB 104. Aien antzekoa bait zirudian eta ala nabari bait zuan azkar-itxuran. "Mostraba". Berron Kijote 50. Nabari bait du bera bakarrik dala [...] gogo garbitan bizi dana. "Pues muestra que". Ib. 162. Letratua dugu Oihenart, letra gizona, eskolatua, ikasia: hori nabari du besterik gabe. MIH 233. Egungo egunean bertan, nabari dugu, zuzenka eta zeharka haien errainua gure egintzetan. MEIG VI 50s.
    v. tbn. Inza in Jaukol Biozk V. Etxde JJ 274. Osk Kurl 82.
    azpiadiera-4.1
    (Aux. trans. tripers.).
    Zure azpegi ta arpegi bestelakotuak nor zeranez nabari digute. 'Nos evidencian'. Zait Sof 122.

    nabari izan

    nabari izan
    << mundu 0 / 0 nahi izan >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper