Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    aupa.
    sense-1
    1. (V-m-gip, G; H (+ h-)); aup (V, G, S) Ref.: A (aup); ; A Apend; Etxba Eib ;Elexp Berg; ZestErret .
     (Interj.). "1. (L, BN, S) id. hupa, cri par lequel on excite à se lever, et on y aide quelqu'un qui est assis ou couché, et encore, par lequel on excite à faire effort pour soulever un poids. 2. (V, G), cri de défi par lequel on se provoque à se rapprocher pour se battre" H. "Grito de desafío. Hoy se usa también en son de amistad" A s.v. aup. "1.º al sentarse o tumbarse (V-gip). 2.º para levantarse (V-m). Ole!" A Apend. "De desafío: axut (S), aup (V), hep (S), op (BN), hope (BN), hup (S)" Ib. 729 (8). "En el lenguaje de los niños, levantarse" Etxba Eib. "Haur hizkeran, umea besoetan hartzerakoan esaten da [...]. Norbaiti adore emateko nahiz soilik agurtzeko erabiltzen den hitza. Aupa moteill! Ze mouz?" ZestErret. Cf. NoviaS s.v. aup: "Voz onomatópica con que los niños y viejos indican deseo de que los levanten a brazos y el esfuerzo trabajoso de ponerse sobre sus pies. Esta voz era, según Astarloa, el principio de los desafíos bascongados, pronunciándola el desafiante y repitiéndola el desafiado, para indicar que ambos estaban ya sobre sí". v. 1 hupa.
    Aupa! Zer poza nirea gorputz illak oso-osorik lurra ioten dabenean, bere burua arkaitzen baten kontra zatituten iakola! Ag AL 40. Elduko da ereti ona, ta aupa mutillak orduan! Ib. 33. Aupa, laztantxu! aupa biotza! / Ta ez paunik egin, ederra. Zam EEs 1917, 195 (sein itzak: Aupa, jagi, zutundu). Aupa guzti-guztijok! Aupa, jo aurrera! / Guazen laster-lasterka danok Lurdesera. Enb 32. Aupa, mutillak! Itxartu, jagi! / Guazen danok gudara! Ib. 96. Aupa, mutillak! Gora Euzkadi! / Jainkua ta Lagi-Zarra. Ib. 131. --Mutillak, aur aratoste dok, eta koko jantzita juan biar yuagu errira. --Ederto asmau dok. --Ori, ori! --Aupa mutillak! Kk Ab I 56. Nagusi adiskideak xaloki esan zigun: aupa lagunak! Parisko erregeak zuen berri izanen dik. Or Mi 9s. Tira, igon asto ganera, Bertoldin. Ara, neuk lagundu. Aupa! Otx 178. Aupa ta eupa, etxerakoan / erromesak kantuz doaz. SMitx Aranz 187. Gure zorionaren etsaia akioan ari zaigu "aupa, aupa", xedera antzo zabalduz, arretaz entzunik oarkabe atzi gaitzan. Or Aitork 292. Aupa, mutillek! pozarren barriztu ebazan Migel Permiñek len ibilliriko bideak bere beorraren laguntasunean. Bilbao IpuiB 117. Zaitu lenengo argi-aria, / ta aupa aren bizkarrera: / zaldizka aren gain gallurrik-gallur, / arin egin ibillera. NEtx LBB 348. Aiek erosi, paparrean da gerrian zintzilika jarri ta aupa, motell! TxGarm BordaB 61. Argatik kantatzen da / "Aupa, Mariño!" . Zendoia 99. Asterakoan: Aupa Amaikak! / Aurrera, Donostiarra! MEIG I 43.
    v. tbn. Yanzi 167. Auspoa 39, 22. Ataño TxanKan 126.
    azpiadiera-1.1
    "[De las interjecciones] para llamar la atención en general: au (S), aulli (R), aup, aupa (V) [...]. Al entrar en una casa: hela (AN, L), heup [sic] (V, AN)" A Morf 729 (6).
    --Aup! --deitu eutsan--. Ag AL 56. "Aup", deadar egin eban Peruk, eta errekarengo etxean sartuaz "emen gara gu. Inor bizi da emen?". Ezale 1897, 19b.
    sense-2
    2. (Sust.). Grito de ánimo.
    Ataundik ateratzean, bildu zitun Santa Cruzek egundañoko esku-zartak eta aupak eta oiuak. Or SCruz 107. Eztakit noski alako txalorik eta auparik egingo ote zioten Gipuzkoako errietan. Ib. 107.
    azpisarrera-1
    AUPA HARTU. Coger en brazos. "Amatxo, artukostazu aupa?" Elexp Berg.
    azpisarrera-2
    AUP EGIN (Bera). a) Desafiar.
    Aup dagiot inpernuari! Ez dit axolarik bizi onek ez ta besteak ere. Amez Hamlet 138.
    b) Levantarse; subir, andar hacia arriba. "Aupa eiñ zaitez lurretikan!" Etxba Eib.
    Buruzagiak zankoa altxa, makillari eutsi ta aupa egiten ba-zuan. Anab Usauri 121.
    c) Animar, dar gritos de ánimo.
    Eta aupa egiñez martxatu ziran plaza ondotik. Albeniz 169.
    azpisarrera-3
    AUPA-ZUTIKA. Corveta.
    Rozinantek bere burua libre ikusi zuanean, berez ez zan ez oso saltariña baiña indar-berritu-ta noski esku-zartaka asi zan; barka dezaidala, baiña aupa-zutikarik egiten ez bait-zakien. "Porque corvetas (con perdón suyo), no las sabía hacer". Berron Kijote 225.

    aupa

    aupa
    << atsegintasun 0 / 0 aurpegi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper