Euskara Batuaren Eskuliburuak ez dakar arau berririk. Euskaltzaindiak euskara batuaz gaurdaino emanak dituen arau, gomendio, onespen eta irizpenak (eta, ifrentzuz, baita esan gabeak ere) era didaktiko eta dibulgaziozkoan birformulatzea du helburu. Asmo horrekin, zazpi alorretako kontuak ageri dira: lexikoa, kalkoak, morfologia, sintaxia, onomastika, ahoskera eta ortotipografia.
Hirugarren argitaraldi honen zuzenketa oso gutxi dauzka eta denak azalekoak dira.
Zenbaki honen sorburua Euskal Herriko Unibertsitateko Memoria Historikoa Literatura Iberiarretan (MHLI) ikertalde kontsolidatuak 2018ko ekainaren 21ean eta 22an Donostiako Miramar jauregian antolatu zuen «Literatura eta Zentsura. Memoria eztabaidatuak» nazioarteko biltzarrean dago. Bertan, zentsurari buruzko hausnarketa teoriko nahiz historikoa sustatu nahi izan zen, batetik, eta eremu iberiarreko literaturetan izandako eragina aztertu, bestetik. Alabaina, biltzarrak bazuenhasieratik hirugarren helburu garrantzitsu bat: Joan Mari Torrealdai soziologo eta euskaltzainak euskal ikasketetan zentsuraz egindako ikerketa eskerga aitortu eta omentzea.
Euskaltzaindiaren historia ahalik eta modurik atsegin eta entretenigarrienean kontatzen du komikiak
Liburu honek Euskaltzaindiaren lehen ehun urteen nondik norakoak kontatzen ditu,hiru plano txirikordatuz: Euskaltzaindiaren ibilbideari buruzko fikziozko ikastaro bat; Euskaltzaindiarenhistoriako hainbat pasarteren kontaketa zuzena eta Euskaltzaindiaren historiarako hainbat testu garrantzitsu, hitzez hitz jasota. Dena argazki ugariz ilustratuta.
Euskaltzaindiaren agerkari ofizialaren zenbaki honek Akademiaren jakintza-esparruko ikerketak argitaratzen ditu: literatura, soziolinguistika, gramatika, lexikografia, dialektologia, bidegileen biografiak eta abar. Zenbaki honetan idazten dute: K. Josu Bijuesca, Jean Baptiste Coyos, Isabelle Duguine, Bernhard Hurch, Amaia Jauregizar, Patxi Juaristi, Julian Maia, Aitor Ortiz de Pinedo, Gotzon Pérez, Ekaitz Santazilia, Gorka Aulestia eta Mordechay Mishor.
Hiztegi etimologikoa hizkuntzaren barne historia aplikatua baizik ez da, hots, fonologia-, morfologia-, dialektologia-, sintaxi diakronikoan… oinarritu eta hitzen (sarreren) inguruan antolatutako hizkuntzaren historiaren ikerketa eta azalpena.
Batasuna, nolanahi ere, era askotakoa izan daiteke, eta ez du behar, nahitaez, molde hertsia eta zurruna. Horrela ulertu du Euskaltzaindiak bere zeregin aholku-emaile ofiziala kale izendegiari dagokionez. Urteetan zehar Osoko bilkuran zein Onomastika batzordean emaniko arau, gomendio, irizpenak eta abar daude hona bildurik etaestekaturik, modu erabilerrazean, eta tokian tokiko euskal gizarteari zerbitzu duina eman nahian.
Euskarak, Araban, azken mendeetan atzeraka joan ondoren, azken hamarkadetan nabarmen egin du hobera. Jardunaldi horretan aldaketa horren dimentsio eta ezaugarriak izan ziren hizpide, Arabako ordezkaritza herritar, profesional eta instituzional zabal baten eskutik.
1963 eta 1964 artean, Txillardegiren gidaritzapean, zortzi hilabetez, beste zazpi euskaltzale bildu ziren Cordeliers karrikako 14an, Euskal Idazkaritza elkartearen egoitzan. Euskara batzeko bidean, lana zen ortografiaz, aditzaz eta izenaren deklinabideaz bereziki proposamen batzuk egitea. Taldearen lanaren fruitua ber gunean, 1964ko agorrilaren 29-30etan, etorri ziren Euskal Herri osoko berrogei bat euskaltzaleri aurkeztu zizkieten. Eta lau urte berantago, 1968ko urrian eta Arantzazun, Euskaltzaindiak proposamenak onartu zituen bere biltzarrean; Mitxelenak aurkeztu zituen proposamenok.
Elosegik Le Dauphin itsasontziko gutunaz egin duen lana oso interesgarria da. Artxiboetan egin duen lan eskergaren eta bere gogoeten ondorioz, 1757ko gutunak aberasten ditu molde oso ongi antolatu baten; gainera, gutuneria horrek bide ematen du ikerketan sakontzeko eta hedatzeko, euskarak gizartean izan duen tokia eta funtzioa hobeto ezagutzeko. Ipar Euskal Herriko gizartean euskaraz idazten zen? Alfabetatuak ziren XVIII. mendeko Ipar Euskal Herriko euskaldunak? Bide batez, galdera horiei erantzuna ematen zaie liburu honetan.
Sarrailletek, Janpierra Lexardoarteren bizitzea ardatz harturik, ondu duen pastorala.
Lan honen helburua Baskonia penintsularreko historiari buruz, 711 urtetik 929 urtera bitartean, aurkitu diren testu arabiar guztien bilduma egitea da. Alegia, Al-Andaluzeko konkistatik Kordobako Kalifatzaren aldarrikapenera doan garai historikoa.
Liburuki honetan lexikoa lantzen da: jokoak, kirolak, bertuteak eta bizioak, gorputzeko gabeziak, gaixotasunak, heriotza, ezkontza, gizarte-bizitza, erlijioa, sinisteak, lanak eta beharginak.
Adierazpen horietako asko Akademiaren Euskera aldizkarian argitaratu izan dira eta beste batzuk Azkue Bibliotekako Artxiboan daude.
Erabat sakabanaturik zeudenez gero, Sustapen batzordeak argitalpen berezi batean biltzea erabaki du. Hala egin zuen 2006. urtean ordura arteko 32 adierazpen biltzen zituen Euskaltzaindiaren adierazpenak izenburuko argitalpenean (Jagon bilduma, 3). Euskaltzaindiak, geroztik ere, zeregin horretan jarraitu du eta jadanik 56 dira eman dituen adierazpenak. Hori dela eta, Sustapen batzordeari egoki iruditu zaio, Euskaltzaindiaren mendeurreneko urte honetan adierazpenen bilduma eguneratua argitaratzea.
Lan kolektibo honetan, hizkuntza-zuzenbidearen inguruko xedapen nagusiak euskaratu dira, bai Europakoak, bai mundu-mailakoak; bereziki barruratu dira Espainiako erresumako eta Frantziako errepublikako xedapenak. Horrela, lurralde euskaldunetan aplikatu beharreko legeria euskaraz laburbildu da.
Frantses Iraultzatik landako hizkuntza politika guztietan nolako idei eta kontzeptu indartsuak atxikarazi dituen erakusten du Urrutikoetxeak.
Bi testu topatuko ditu irakurleak ezker-eskuin: Azkueren 1918ko jatorrizkoa, ezkerraldean, oso-osorik, faksimile moduan, eta edizio gaurkotua eskuinaldean.
2017ko edizioan Resurreccion Maria Azkue haur eta gazteentzako literatura sarietan sarituak izan diren idazle gazteen narrazio eta olerkiak
Erlea aldizkari literarioaren hamabigarren zenbaki honek Euskaltzaindiaren mendeurrena du gai nagusia. Euskal akademiaren ehun urteko historian, oso garrantzitsuak izan diren gertaerak kontatzen dira, aldizkariaren ohiko atalekin batera.
Liburuki honetan lexikoa lantzen da: giza gorputza, elikadura, jantziak, apaintzea, oinetakoak, sexualitatea, ugalketa eta haurtzaroa.