(V; Añ (V), Izt (y-), Dv (V), H (V)); jabon (V-ger-ple-arr-arrig-oroz); jaon (V; Mg PAbVoc y Nom , Añ (V), Izt, H); jagotu (Lar Sup (que en el ms. corrige jagon), Izt (y-)) Ref.: A (jabon, jagon, jaon); EI 300; Holmer ApuntV (jabon).
Cuidar, vigilar; guardar. "Garder. Urije jagoten dauden jagolak" Dv. "Digamos jabon en vez de jagon, y, por tanto, dabo (le cuida), daboz (los cuida), etcétera" AG 1905n. v. zaindu. Tr. Documentado en textos vizcaínos; tbn. lo hallamos en algunos guipuzcoanos modernos como Anabitarte u Orixe. Hasta el s. XX todos los autores emplean jagon o jaon ; el primero en emplear jabon es Arana Goiri (en un ej. anterior tiene tbn. jagon ) que defiende su uso por la confusión que pueden crear las formas fuertes de jagon con las de egon (v. supra ). Emplean jabon ForuAB, Enbeita (tbn. jagon ), Altuna, S. Altube (EEs 1912, 127), D. Agirre (EEs 1917, 213), Otxolua (junto a jagon ) y B. Enbeita (NereA 132 y 255).
Obedenziagaz azeptadurik, / leialtadeagaz ondo jagonik. EgiaK 86. Etxian daukadazanak eztabe geure irabazijetati urteten ta jagoten ditugu alegiñez. Mg PAb 110 (126 jaon). Jagon ta gorde nagizu estuera ta okerbide guztietan. Añ EL1 11 (EL2 15 yagon). Garbirik jaon daizun / zure erlijinoia. FrantzesB II 31. Ez eben aurkitu beste modurik euren uriko barrutijak jaoteko. Astar II XII. Jaijak jaotia. Ib. 76. Artza nonbait egon lekuz urrerago / ta leoi yaunari lotsa yagon bagan / ardi gaixoari esetsi lenago. Zav Fab, RIEV 1907, 542. Ziltzaldian ez gagizuz itzi / gaitzetik jabon baino. (1901). AG 1908 (1475 jagon). Legeak ondo iagongo dira / ta an ezta egongo izurririk. Azc PB 311 (Ur PoBasc 196 jagongo). Jaungoikoak jagon gaizala-ba olantxe aurrerantzean! Echta Jos 77. Jaunak luzaro jabongo al zauz. "Dios guarde a V. S. muchos años". (1917) ForuAB 87. Gaur arte yagoten da Andoni deunaren mingaiña ontzi ikusgarrienetariko baten jarria. Belaus Andoni 22. Yagoñe kasuelie, Antoni, erre barik. Ort Oroig 119. Umiak lepotik dingillizka eukon anbarezko idustuna be emaztiak artu ta kutxan jabon eban. Altuna 94. Gauz aundiagoetarako jagonda zeukan zorionak bere aurkalariaren ezpata okertu zuan. (Quijote IX). Anab RIEV 1928, 611. Agur, Miren garbija! Jaboixu Euzkelerrija! Enb 91 (109 jagon). Ekandu onak jabon bioguz / bixi garian artian. Ib. 33. Mendian egozala / jagoten ganadua. Balad 196. Atezain izan eta gabaz ugazabaren etxea lapurrekandik jagon. Eguzk GizAuz 103. Bizidunaren kemenak oro eman baitiotzu erabat beure burua iagon dezan. Or Aitork 18. Etzan ori auzoko guztien artean alkartasune yagoteko era ederra. Akes Ipiñ 10. Arbasoengandik ondarez iarauntsi dituzten egiak eta usteak zinki-minki iagoten katazkan alegina egiten dutenek. Zait Plat 6 (Sof 120 yagon). Bake santuan jagon gaizala / Jaungoiko alguztidunak. Auspoa 39, 105. Dirua, egiten baiño jagoten gatxago. (V-arr). EZBB I 80. Il-zori aurkitzen da Alonso, eta Teresa joan yako arik eta ondoen jagon daian. Onaind STeresa 53.
v. tbn. AB AmaE 66. Itz Azald 113 (49 jaon). Elex-abestixak (1909), 28 (ap. DRA). Kk Ab I 19. KIkV 50. Otx 171 (100 jabon). Bilbao IpuiB 255. Iagon: Ibiñ Virgil 111. Yagon: CatLlo 36. Ur CatArrig 78. Zink Crit 76. GMant Goi 64.