1.
(H),
helpide (V-gip, L, Sc ap. A; Sb-Urq, H).
Refugio, protección.
"Refugium"
Sb-Urq.
"Refuge, secours"
H, que cita a He.
Izan dezaguntzat konsolazione indartsu bat gure helpidea ibeni dugunek proposatu zaizkigun onen atzemateko esperantzan.
"
Qui confugimus ad [...] spem"
.
He He 6, 18.
Arima gaxo hura [...] dabilla alde guzietan non aurkhituko othe duen zenbeit ihes lekhu eta helpide.
"Secours et refuge"
.
He Phil 134 (SP 132 non gorda).
Utzi izan niotzan memorio batzu eskribuz izan zezantzat hetarat helpide edo errekorsu bere behar orduetan.
Ib. VIII.
2.
(BN, S, R-uzt ap. A; VocBN, Dv, H (L, BN, S)).
(Vía de) acceso, posibilidad de llegar a un sitio, posibilidad de acercarse a algo o alguien.
"Portée, distance qui nous sépare du point de notre portée. Gaur Baionan etzaten ahal gira, yadanik helbidean gira
"
VocBN
.
"Proprement le chemin, la distance pour atteindre un but. Etxerako helbidean ezarriko zaitut
"
H.
Egiazko jaierrerat heltzeko nahi zinetan zarenaz geroz, emazu hartarako helbiden artean zure bizi bideko eginbiden alderako leialtasuna.
"Moyens qui vous y conduitent"
.
Birjin
67.
Haren bidez ere baitugu fedearen ariaz helbide grazia huntara.
Dv Rom 5, 2 (Lç, IBe, Bibl sartze, IBk sarerra).
Hari esker dugu batzuek eta bertzeek Aitaren ganat helbide.
Dv Eph 2, 18 (He hurbiltze, TB sarbide, Ol sarrera).
Khausitzen nuen hori gindukeela bereziki gure fededunen herrunkaz gorago diren presunetarako helbide hoberena.
Prop 1899, 36.
3.
Recurso, medio.
Nere helpide guzia [da] ner-othoiztegiaren oinetan jartzea [...] ta hari so egoitea.
"Ma ressource"
.
Birjin
365.
Gogoeta batzu, zeinek errextu baitzioten Birjiniari ber-aldaraldia soseguan egiteko helbidea.
"Le moyen de faire"
.
Ib. 132.
Baña elbide auek naiko ez diralako [...], igaropidean aurkeztu zaizkion janzki bakanak, etxe erageak, dantzaketa zakarrak arduratsu bilduko ditu.
"Recursos"
.
Zink Crit 63.
[Lanak] egin al izateko bearko dan dirua eta elbideak eten gabe eman.
EAEg 23-11-1936, 370.
Laterriaren Ogasun mende gaur arkitzen diran elbideen bitartez oso-osorik ordainduak izango dira.
"Con los recursos"
.
Ib. 12-10-1936, 28.
4.
(VocBN, Gèze, H, Foix ap. Lh),
helpide
(H). Alcance. "Point que l'on peut atteindre avec la main, avec le pied, avec une pierre ou autre corps qu'on y jette, et encore par la vue. Zure helbidean harzazu bethi zure xedea; bixtaren helbidean etxe bat khausitu gabe igaraiten duzu hamar lekua bide toki hetan" VocBN. "Endroit où l'on peut arriver dans tel délai" Ib. "Eskuaren helbidean duzu, vous l'avez à la portée de votre main. [...] Begien helbidean da, cela à une distance où les yeux peuvent atteindre" H. "Helbidian (S), à portée de la main" Lh. v. helmen.
Irispidean, helmenean edo helbidean gerta daitezkeenen artean hautatu behar dut etorkizunik onena.
MEIG VII 186.
5.
"Dirección, domicilio"
PMuj.
v. hel-leku; zuzenbide.
Karta idatzi, to elbidea.
Zendoia 179.
Maleta edo zorruari bere elbidiak eta abar ipiñi.
Gerrika 206.
En DFrec hay 36 ejs., meridionales, de esta última acepción.
6.
Recurso (de una sentencia, etc.).
Erabakiaren aurka egin deike bost egunen buruan [...]. Elbide au [...] egokitzat joko diran egizteak ikusi ondoren erabakiko da.
"Recurso"
.
EAEg
6-2-1937, 995.
Nekeen aurka [...] elbidea sartu diteke.
Ib. 3-4-1937, 1422.
HELBIDE-ALA.
Bote salvavidas.
Atera elpide-alaa.
A Ortzuri 128.