1.
(B; Lar);
ukuitze;
ukutze (V ap. A, que cita a Añ);
ukutute;
ukieta;
ikutze (VP);
ikuitze;
ikutute;
ikututzeRef.:
A;
IzetaBHizt2. Toque, contacto; tocamiento, acción de tocar."Tocamiento, tacto"VP 30r.
"Tacto, el acto de tocar, palpar", "tocamiento, la acción de tocar" "palpadura, palmamiento", "toque, tacto" Lar."Itsu orrek ukitze bat aski du gauzek zautzeko"Izeta BHizt2. .
Ezen ukitze bera du sentitzen gehiago / mundu beherean kolpe dardoarena baño. EZMan I 98.
Ea bere artean pekatu egin dabeenz ukieta ezaiñakaz. Cap 104.
Kastitatea begira ditekeielarik lehen arin ezen ez malizios diren ukitze hetan. SPPhil 258.
Behatze edo ukitze edo bertze zenbait akzione lizun eta desonhest. CatLav 130.
(V 69)Pasadan eman zuen eskuz aldakan zegon intxaur-olezko maian golpe bat eta ukitze berean utzi zuen ola barreneraño errea. MbIArg I 256.
Euki modestia andi bat begietan, soñean ta ukututean. Oe 110.
Ikutute edo eskuka zantarrak. CrIc 77.
An santifikatuko da nola bait gure aragia Jesusen aragi eder ta garbiaren ikutze ta egoteaz. MgCC 223.
Ukuitze lizunen oitura ori uzteko. AA III 594.
Ukutute edo tokamentu zikinetan. Astar II 149.
Orrelako ikuitzerik permititu bear ez badezu. EchveDev 298.
Ene bihotzekoak eskua zirritutik sarthu du, eta ene barnea laztu du haren ukitzeak. DvCant 5, 4 (CantCS (G) bere ukituarekin).
Dontzella garbiaren eskuaren ukitziari arriak eta zurak obeditzen diote. BvAsL 93.
Tokamentu, ukuitze edo akto deshonestoak. (Inza, s. XIX). BOEans 559.
Aldendu akidan! Ire ikutzeak loitzen natxion!EtxdeAlosT 93.
Ukitze orrekin batean entzumenak atsegin aundia artzen du eguratsaren xixtuan edo soiñuan. OrQA 181.
Belar gozoaren ukitzea. EG 1958, 55.
Begiratzez, ikuitzez, jarreraz, mugimentuz, dantzan ibilliz edo beste eran batera griña oiek naita berotzea. MAtxGazt 53.
Haren besoan nuen eskua eta ukitze arin horretan bizi nintzen ni oso-osorik. MEIG IX 94.
v. tbn. He Phil 261. Brtc 63. Gco I 447. AA I 596. Ukutze: Añ MisE 58. Ukutute: Itz Azald 102.
(Fig.). Fabore beregaiñezkoak [...] dituztenak, berehala lehenbiziko ukitzean sentikortzen dira, bide onean iartzen dira. Ax 104 (V 70).
Zure ukitzeaz sanktifikatuz geroztik. Gç 118.
Espiritu Santua zebillen uren gañean, santutzen zituela bere ukitzeaz eta birtutez. LarSAgust 8.
Jaungoikoaren ukitze eta deiarekin. LEUrt 319.
Graziaren ikututze ta lagunkizunarekiñ. 'Toques y auxilios de la gracia'.AranSIgn 71.
Agidanean axaleko ikutzea zana sakoneko buru-sartzea irudiaziko zion. AnabUsauri 96.
azpiadiera-1.3
Mundu klasikoaren ukitzeak duela egiazko kulturaren hazia erein Irlandan.Mde Pr 226.
sense-2
2.(Urt Gram 38, H), ukutute (Añ (V)), utkitze. "Tacto, uno de los cinco sentidos"Añ.
Sentido korporaleak dirade borz: ikustea, enzutea, urrin egitea, gustatzea, ukitzea. Ber Doc 91v. Bista eta ukitzea hagitz zaizkit nahasten. EZ Man II 79. Bista, aditzea, usna, gustua eta ukitzea. Harb 24. Bertze zensuek urruititik, baiña ukitzeak hurbilletik akometatzen du. Ax 417 (V 271; v. tbn. utkitze 418 (V 271). Mingaña, gustoa, eta ukitze edo taktoa. Gco I 447.
sense-3
3.+ ikutze, ukintze. (Con bihotz).Emoción, impresión."Biotz-ikutze, impresión mental"BeraLzM.
Obra onak egiteko adimentura bidaltzen dituan argiak, eta biotzari egiten diozkan ukitzeak. AA III 402s.
Aiñ uste-gabeko ukitzea andre aren biotzean egin zuten mansotasun, humiltasun eta begiramendu eziñ pensa alako aiek. AranSIgn 33.
Ondikotz anitz eskar digorrio ukintze aundirik egiteke biotz alozetan. AyerbEEs 1912, 155.
Maitasun-egiaz, biotz-ikutzez, azal-ederrez oparotsua, gazte onen olerti emaitza. Aitzol(inLauxBBa VIII).
azpiadiera-3.1
Toque, aviso espiritual. Hanbat abisu eta exenplu on, hanbat gogoeta eta bihotz-ukitze salbagarri. Dh 474.
"Birtutea" izango da leialki erantzutea Jaungoikoak bialtzen diozkan goi-argi edo biotz-ukitze onai. AntJesBi 80 (sg. DRA, pero no se encuentra en dicha pág.).
sense-4
4.ukuitze, ikutze. Retoque. Urteak juan aiñean, ukuitze berri pranko izandako itxurak badira. J.B. AyerbeEEs 1912, 45.
Azkeneko ikutzeak eginda, tostak gañean jarri ta oial zarra kendu egin zuan. AnabPoli 34.