Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ondore.
    tradizioa
    Tr. Bien documentado al Norte desde la primera mitad del s. XVII. Al Sur se encuentra desde mediados del s. XVIII. En DFrec hay 15 ejs.
    sense-1
    1. (V-gip, G, AN-gip-5vill-egüés-ilzarb-olza, L, BN, S, R; SP, Lar, Añ (AN), Izt 41v, Lecl, Dv, H) Ref.: Bon-Ond 153; A; Lh; Etxba Eib (ondoria); CEEN 1969, 81; Gte Erd 202 y 239.
    Consecuencia, resultado, efecto, fruto. "Bekhatuaren xertoak eta ondoreak, les rejetons, les suites du péché. Zenbait ondore gaixto utsten du bere ondotik, il laisse que mauvaise suite après soi" SP. "Consecuencia" Lar, Añ. "Resulta, efecto o consecuencia que nace de otra cosa" Lar. "Coherencia" Ib. "Efecto" Añ. "Oraino, noizean behin atzartzen zaizkit ene zaurien ondoreak, [...] les suites de mes blessures. [...] Edari hunen ondore gaixtoa, le mauvais déboire de cette boisson" H. "San Meder eguneko euriak, berrogei eguneko ondoria (BN-baig)" CEEN 1969, 81. "Orrek ondorea ekarriko du (AN-gip)" Gte Erd 239. v. ondorio.
    Eriari egiozu halako faborea, / zure presenziak demon probetxoz ondorea. EZ Man II 85. Zure miserikordia konparazino gabe handiagoa da eta behar da, ezpere guk bekhatoreok ondore gaixtoa maiz izanen genduke. Harb 139s. Prestuki bizitzeak, ondore ona du. Ax 521 (V 336). Zein gauza ona, plazenta eta ondore onetakoa den [...] mendeku bilha ez ibiltzea. Ib. 319 (V 212). Eritasunak ondorerik ezpalu [...]. 'Si la enfermedad no trajera conscuencias'. Ib. 244 (V 164). Mintzo da Ama bere Haur / berbo dibinoarekin, / prinzipioa juntatzen / bere ondorearekiñ. Gç 74. Hetan egiten diren hutsak maiz ondore tristeenez segituak dire. Brtc 68. Lanze oek biak izan dira Gipuzkoako nekazarientzat, etorrera baino ondore obea erakutsi dabeenak. Izt C 178. Asmatu al guztia lotsabagekiro esaten, ondoreari begiratu bage. Ib. 9. Isboset beraren eriotzak ondore negargarrienak izan zituen. Lard 185. Jerusalenen artu-ondoreak. Ib. 547 (tít.). Lenagoko bizitza gaistoaren errestu ta ondoreak kentzeko. Legaz 46. Ondore txarra berekiñ dakar / toki gaiztora biltziak. Xe 321.
    ( s. XX) Erabaki onen berri jakin dezazun eta gañerako ondoreentzat jakin erazitzen zaizu. "Para su conocimiento y efectos". ForuAG 327. Orra gerran ondoria: / gure gazteri fIoria / desastre ortan eroria. Yanzi 83. Biok egintako saiaketen ondoreak argitaldu zituzten liburu ezagun batean. Mde Pr 325. Alegindu zen hizketa hain beldurgarri ez litzakean gai batera saiestera, ondore hau osorik erdietsi ahal izan gabe ordea. Ib. 99. Elkarrekin eramanen zuten bizitzaldi berria ondore oneko izan zekientzat. Mde HaurB 45. Ez da beraz, Zure itzean gerorik eta ondorerik, egiz ilezkor eta betikor baita. "Non ergo quicquam Verbi tui cedit atque succedit". Or Aitork 310s (v. tbn. Eus 91). Aurreko neguteko arrantzuak ez eban ondore onik izan. Erkiag Arran 114. Gizonak Jainkoa arbuiatzea ezta ondore gabe. Ondore samiñak bistan dira. Vill Jaink 27. Landare eta fruitu, sustrai eta ondore, dena da erabateko. Ib. 84. Aserre hark ondore aundiak izan zituen. Zait Plat 16. Ondore aundiko izango zan gertari au gaztel-olertitzan. Gazt MusIx 65 (cf. infra ONDORE HANDIKO). Gertarien arabera, au atera diteke ondoretzat. Ib. 163. Unai-kantak alako ondore ona izan baizuten, eskenan ere maiz abestu oi zituten kantariek. "Eo successu edidit". Ibiñ Virgil 24. Ondore onik ez du izanen / hola elgarri haitzeak. Mattin 67. Erazlea kendu ezkero, ondorerik ez apika. "Cesaría el efecto". Berron Kijote 86. Ara, beldurraren ondoretatik bat ori duk, zentzumenak naastu egiten dituala. Ib. 200. Presatzeak dakarke ondore txar frango. EZBB II 94. Nahi hutsa, ondore gabeko nahia, eragin-indarrik gabekoa. MIH 33. Ondore makurrak izaten ditu usai horrek gehiegi hartzen bada. MEIG I 145. Ikerlan horien ondorea, dirudienez, hauxe da, edo honelako zerbait behintzat. Ib. 237.
    v. tbn. SP Phil 292. Arg DevB 98. ES 198. Ch I 19, 3. CatLav 42 (V 29). He Gudu 80. Cb Eg II 62. Lg I 322. Ub 38. Dh 47. Dv Lab 376. Arr May 104. Zink Crit 57. Otx 56. Tx B I 92. Ir YKBiz 84. EA OlBe 80. SMitx Aranz 144. Txill Let 122. Uzt Sas 185.
    azpiadiera-1.1
    (Det., precedido de gen. o part.; ¿quizás errata por ondore(a)n?).Después de, a consecuencia de.
    Euskera ondo altzuenez ikasi ta beragan goitiki erausi ondorea, dio M. l'abbé Darrigol jaunak: [...]. Aran SIgn 209n. Orren ondorea, gaitz zital bat sortu zitzaion. AZavala (in Goñi 15).
    sense-2
    2. (V-och-gip, G, L; H) Ref.: A; Lh; Etxba Eib (ondoria).
     Descendencia. "Adam eta Evan ondoria gara danok" Etxba Eib.
    Erraten du aitziñetik bere ondorearen librantza. Urt Gen 48 (tít.). [Jainkoak] eskeñi zion [Abrahani] aren arrazan ta ondorean bedeikatuak izango zirala munduko guziak. Ub 19. [Kain] ondore txit biurri eta gaiztoaren guraso eta aiton izan zan. Lard 7. Serbitzaritzat Abraham eta onen ondorea autu zituen. Ib. 17. Jakoben semeetatik Lebiren ondorea bakarrik bazter berezi [...] geratu zan. Ib. 118. Haren anaia ezkon bedi haren emaztarekin eta ondore eman bizo bere anaiari. Dv Mt 22, 24 (Ir YKBiz 393 ondorea sortu dezaiola).
    azpiadiera-2.1
    Sucesión, continuación. "Cursillo en las Universidades, urtajoairaren ondorea" Lar.
    Lehen ere [...] eman zituzten argitara Arreseren olerki batzu. [...] Baina hasiera horrek [...] ez zuen izan ondorerik. Orain berriz osorik datoz. MEIG II 86.
    sense-3
    3. (Aq (AN), Dv, H, Lh).
    "Sucesor" Aq 529. "Héritier. Au plur., héritiers, et par ext. postérité. Ondoreren-ondore gozatzen dute lur hori, ils jouissent héréditairement de cette terre" Dv. "Descendant" H.
    Letra horren lehen idaz-aldea [...] Oihenarten ondoreen eskuetan [zagon] . Lf ELit 122.
    sense-4
    4. Final, término.
    Urte askoan oiekin bizi izan zan, bere egunen ondorerako Esau oñordeko uzteko asmoan. Lard 31. Esan biar det nola izan zan / gizon oien ondoria, / biyak tximistak erre zituen, / au da milagro obia. Xe 339. Nola izan zan desgrazi / orren ondoria, / publikatzeko dana / badet poderia. Ud 81.
    sense-5
    5. Herencia, patrimonio. "Héritage" Lh. v. ondare.
    Auxe da yabegaia; atozte, il dezagun ta guretzat izango da orren yarauntsia (ondorea). Ir YKBiz 386. Bere etxe-ondorea eralgi zun. Ibiñ Virgil 41.
    sense-6
    6. undore. "Jatorria, [...] Sin.: hastepena (BN), undoria (S)" VocCB.
    sense-7
    7. (Tras tema nominal nudo).Lo que sigue (a). v. 2 ondo (2).
    An izaten zuen bere tresna, jan ondorea alaitzeko. MMant 28. Otordu ondore batean [...] gure abizena nundik datorren galdetu zidaten. JAzpiroz 9. Gerra-ondorea baitzan. Ib. 35.
    azpisarrera-1
    ONDORE HANDIKO. "Ondore-haundiko (BN), considérable" Lh.
    azpisarrera-2
    ONDORE HARTAN. Después de aquello, a continuación. v. ONDOREN HARTAN, ondorean.
    Egun batean, iru gizonen arteko apustu bat ikusi nuan Tolosan arri jasotzen [...]. Nik, orain datozen bertso auek jarri nituan ondore artan. MMant 72. Agerre-zar baserriko mutil gazte bat il zan kamioko ezbearrez. Ondore artan, bere koñadu Bernardo Manterola etorri zitzaidan. Ib. 103.
    azpisarrera-3
    ONDORE ONEAN.
    Astiro ta ondore onean itz-egiñaz. "Con voz muy reposada y grave". Berron Kijote 190.
    azpisarrera-4
    ONDORE ON EGIN (O-SP 231 SP y A); ONDORE ONA EGIN; ONDORE GAITZA ?????? (SP). "Ondore on egitea, avoir un bon succès et suite" O-SP 231. "Ondore gaitza, mauvais retour, succès" SP. "Ondore on egitea, tener un éxito" A.
    Esan biar dautsut eztogula guk jauregi onetan ondore onik egingo. Otx 123.
    azpisarrera-5
    ONDORERAKO. Para después.
    Alako lanak egitea [...] oituraz debekatua zalako, ondorerako utzi bearra izan zuten. Lard 465. Jainkoak aldi onetan ondorerako eginbide eta gauza asko erakutsi eta bere legeko amar aginteak ere [...] eskribatuak eman ziozkan [Moisesi] . Ib. 80.
    azpisarrera-6
    ONDORETAN (Precedido de gen.). Después, como resultado, en consecuencia. Cf. ej. de SP en ondorean ( 2 ).
    Gorputzaren banketetan, / fite doaz gustuak, / bethi bere ondoretan, / tustela disgustuak. Arg DevB 119.
    azpisarrera-7
    ONDORETIK. Detrás (de), después (de), tras. v. ondorean.
    Aren urrena beste bat doa; / bestea aren ondoretik. "Otro detrás de él, y otro, y otro". Or Eus 338. Lagunek ondoretik azken-kopla bera. "Y a continuación de él, sus compañeros pronunciaron la misma". Ib. 368.
    azpisarrera-8
    ONDOREZ.
    azpisarrerakoSense-8.1
    a) (Tras gen.). A causa de.
    Bertzeak berriz bere atsegiñ brutalen ondorez mengoatuak eta galduak eta ustelduak. "Vilains, perdus, pourris en leurs brutales affections". He Phil 69.
    azpisarrerakoSense-8.2
    b) En consecuencia, como consecuencia.
    Protagorak eta Sokratek gauza bera zekarten ondorez. Zait Plat 115.

    ondore

    ondore
    << ondasun 0 / 0 ondu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper