1.
(L, BN, S ap. Lh). Ser, esencia, naturaleza.Cf. Itz Azald 156: Sakramentu onen izatea, eginaizantasuna eta egitadeak. Azkue trae en su diccionario "Izatasun: cualidad de tía", dando como ref. a Pouvreau. Se trata, sin duda, de una errata por izebatasun, que sí figura en el dicc. de éste. Izakien izatasuna, berekitasuna eta kidetasunak ezagutzeko. "Naturaleza".ZinkCrit 74.
Nere [...] biotz, anima, gorputz ta izatasun guztia zure biotz garbi ta santuari oso osorik ematen dizkat. ArgiDL 134.
Euskadiren gogo-izatasuna. "La personalidad espiritual de Euzkadi".Y 1933, 8.
Aien izatasunari berez zor zaion bat egitea. OrQA 100.
Haur izatetik eramanen zuen hark, ez emakumetasunera, baina urteak ukatzen zituen izatasun bakoitz batera. MdeHaurB 59.
Gogamenaren beraren izatasun edo muin ezkutua aztertzea. VillJaink 68.
[Adimenduak badu] zer-ikusi materiakin aurreko baldinkizunetan eta ondoriotan, baiña ez bere izatasunean. Ib. 73.
Ezkontzako kontratu orren barne-legea, izatasuna eta eskubideak. Ib. 157 (v. tbn. 56 y 66).
sense-2
2.Existencia, realidad. Oldozkuna ta izatasuna kide ezpadira. "El pensamiento no está conforme con la realidad".ZinkCrit 1 (v. tbn. 2).
Gauzen izatasunaren ezagutzea. "Conocimiento de la existencia de las cosas".Ib. 32 (v. tbn. 25).
sense-3
3.Entidad, ente, organismo. Izatasun berriaren ezaugarri izango diran ikur-ikurriñak aukeratzea. "Entidad".EAEg 21-10-1936, 99.