Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    osotasun.
    tradizioa
    Tr. Documentado en Pouvreau, Urte, Mihura, Duhalde y en autores meridionales de los ss. XIX y XX. En DFrec hay 37 ejs., meridionales.
    sense-1
    1. osatasun (Lar, H) (c. sg. A; Urt, Dv, H). Integridad, pureza (ref. a la moralidad). "Castitas, castitudo, osotasuna, phurutasuna" Urt IV 280. "Integrité" Urt Gram 42. "Raideur d'un caractère concentré" Dv. "Haren osotasun eta burkhoitasunak etzuten berdinik, sa fermeté (dans ses volontés et idées) et son entêtement n'avaient pas d'égal" H.
    Kastitateak izena du osotasuna eta haren kontrakoak izengoitia du galdura. SP Phil 251 (He 253 purutasuna). Hori egin diat nik ene bihotzeko osotasunean eta ene eskuetako garbitasunean. Urt Gen 20, 5 (Dv bihotzeko lañotasunean, Ur biotzeko senzilltasunean, Ol, Ker biotz zintzoz, Bibl bihotz lanoz). Birjinidadeko osotasuna galduta, aurrera beti garbi izateko eskinija Jaungoikuari eginda. fB Ic III 314. Ordutisek ikusi zan, Espiritu Santuaren osotasuna sartu zala bere biotzean eta egin ebala [...] gizon eldu bat. Itz Azald 133. Medelen osotasuna ta gurea, Jaunari eskerrak, eztira berdinak. A Ardi 105. Zenbait gizakume birtxin, sakerre ta itz-ontziek giza-adimenaren osasuna ta osotasuna lorrin zezaketean. Zait Plat 42.
    azpiadiera-1.1
    (Izt 122v, H (que cita a Astar)).
    Virginidad.
    Jaijo zala Jesu-Kristo bere Amaren osotasuna edo birjinidadia galdu baga. Astar II 9. Neskatx gazte au errian ikusi zuenean, gogoan sartu zitzaion eta indarrez etxera eramanerazorik, osotasuna galdu zion. Lard 44. Atzera utzi zituena osotasun eta donzellatasun guzia. Ur BulaG 554. Maria guztiz onaren sabeletik atera bai-zan bere osotasuna autsi gabe. Inza Azalp 57.
    azpiadiera-1.2
    Eta jarraitu bear zaintzeko / baldintzak ondo betetzen, / gure Baratze-n [pelota-lekuan] osotasuna / joan ez dedin etetzen. Insausti 206.
    sense-2
    2. Calidad de completo, de entero; entereza, plenitud. "Entereza" Lar. "Intégrité, état entier, parfait" Dv.
    Prestugune guziak Maria baithan izan direla [...], ezin erran bezenbatez bertze guzietan baino osotasun gehiagorekin. Dh 274. Austen dau legiaren osotasuna, izanik zatitu ezin leijana. JJMg Mayatz 156. [Siniste areek] eukirik leendik eta aurreragotik euren betetasuna, euren osotasuna. Ur BulaAl 27. Eukiteko eureen forubak osotasun ta betetasun guztijan. (1858). BBatzarN 169. Edozeñ Jainkoaren serbitzuko ekiñ-aldi danik gogorrena ere pensatu, ekiñ, aurrerazi eta bere buru-erpiñ eta osotasunera eramateko. Aran SIgn 114. Aur ta atzeraka, beso luzaka, ezpatadaka, / Osotasuna galtzen dabela galtzairuak. AB AmaE 452. --Zelan gorde bear dira [aginduak]? --Al dan osotasun guztiagaz. Itz Azald 80. Arau onen bidez, izkera osoaren legeak osotasuna galdu gabe, oro batean jarri gindezke. A Ardi VII (nota). Aldiari berea dana eman bear zaio, osotasuna mukertasun ez da biurtu bear. "Entereza". Zink Crit 45. Gorputz biziaren barrengo legea, bere izateari dagokion osotasunera eltzea dan antzera. GMant Y 1933, 188. Puxkanaka erortzen ari dan etxeak ez du osasunik, osotasunik ere ez duelako. Ibiñ EG 1952 (11-12), 12. Osotasun horren heineko ukigaiketak bakan dira. Mde Pr 334. Betetasuna bear nuen, osotasuna, gelditasun osoa, pake egiazkoa. Txill Let 117. Gizartean ere gizon bakoitzak bere egingoa du: ortik dator norberaren osasuna ta osotasuna. Zait Plat 126. Gure jatorrizko kaxkartasunak erakutsi badit aren osotasuna, nola ukatu nezaioke nik dauzkatan bikaintasunetatik batere? Vill Jaink 151. Gauzen gairik gabeko / osotasun garbia. 'Jugo'. Gand Elorri 182. Arima ere osotasun-maillan gorago igoa dabil. Onaind ( in Gazt MusIx 155). Zorionik jator ta iraunkorrena lortzeko, barne-osotasuna egin ta Jainkoarekin alkartu bear. Or ( in Gazt MusIx 147). Astia eta beta aurkitu duenean, abiatu da gizona osotasun eta betegintzarre horren bila. MEIG VIII 58. Hor-hemen zirrituak eta tarteak agertzen dira, bere osotasuna erdibitzeke. "Integridad". Ib. IX 129 (en colab. con NEtx).
    azpiadiera-2.1
    Totalidad, globalidad. "Zorraren osotasuna bihurtu dautzu, il vous a rendu l'intégrité de la dette" H.
    Garbitasuna bere osotasun guzian begiratzeko. Mih 25. Eskatuten eutsala Jaungoikuari, parkatu egijozala bere pekatuak, bere eskubidiaren osotasunagaz. Ur MarIl 58. Zelan entzungo dogu osotasunagaz? Asieratik azkeneraño Meza osoa entzunagaz. Itz Azald 92. Aipa dezagun, poematxo onen osotasunari ta zatierari dagokion zerbait. Lek SClar 121. Munduko ordena, bada, orokarrean, osotasunean aitzemaiten da. Vill Jaink 49. Begiratu dezaiodan bada gizonari bere osotasunean. Ib. 120.
    azpiadiera-2.2
    Perfección.
    Ezen hasten direnentzat on et-ongai dena, ezta orobat ongai osotasunean aintzinatuak diren arimentzat. "Perfection". Birjin 84. Eztemozuela mugarririk amodio donearen osotasunerat heltzeko ukhan behar duzuen gutiziari. Ib. 102. Osotasuna edo perfekzioa. ZArg 1942, 298. (ap. DRA) Iainko izateak osotasun oro ditu; osotasunak onek dira: azkengabetasuna, lokabetasuna, betikotasuna ta abar. EgutAr 5-8-1957 (ap. DRA ). Ez da errez [...] ortan daukan osotasuna osorik margoztea: aoa, neurri onekoa; goiko ezpana, meia ta arteza. "La perfección". Onaind STeresa 12.
    sense-3
    3. osodasun. Madurez, sazón.
    Frutak osoak dauden artean erraz konserbatzen dira [...], baña beñ osodasuna galdu ezkero, kasi eziñ izan ditekean gauza da gordetzea. AA III 396.
    sense-4
    4. "(B), sinceridad. Osotasun andiarekin mintzatu da, ha hablado con toda sinceridad" A.
    azpisarrera-1
    OSOTASUNEKO.
    Zelan deritxo sakramentu oni? Osotasuneko sakramentua, bai emona izaten dalako Apezpiko edo Obispoakgaitik, zeintzuekgan aurkituten dan eskubidearen osotasuna. Itz Azald 131 (se refiere al sacramento de la confirmación).

    osotasun

    osotasun
    << osoik 0 / 0 1 ostia >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper