Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    2 ozpin.
    tradizioa
    Tr. Documentado al Sur desde Lazarraga; al Norte lo hallamos en Belapeire, Oihenart, Archu, Hiribarren, Joannateguy y Zubiri.
    sense-1
    I. (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    1. (gral.; Saug Voc, SP, Urt I 93, Ht VocGr 437, Lar, Mg Nom 68, Añ (G, AN), Izt 122r, Arch VocGr, VocBN , Gèze, Dv, H, VocB), ospin (V-gip, G-azp; Lcc, Mic 9v), osmin (G-azp). Ref.: Bon-Ond 152; A; Lh (hozpina); EI 121; Iz ArOñ (ospiñ), Als, Ulz, IzG ; Etxba Eib (ospiña); Izeta BHizt2.
    Vinagre. "Llamáronle de Ospina, que dice de vascuence vinagre" GSalazar (ap. TAV 2.2.17). "En lengua vascongada al vinagre le llaman ozpina" IC II 330. Cf. A: "En V está ya en desuso, en G se usa poco" (aunque, según los datos de EI, se emplea en V-ger-arrig-oroz-m-gip), e Iz ArOñ: "Casi desconocido". Cf. gatzozpin.

    Alfer ifini naizu purgaetan / ozpin-barakatzetan sekulako. Lazarraga (B) 1194vb. Eztia ta ozpin, gozo ta onegin. RS 267. Orotako gaxtoen ozpina da arno eztitik egina. O Pr 660. Ozpin edateko eskentü zerien. Bp II 49. Enetzat gauza guziak / dirade ozpina. Gamiz 203. Mirra ta ozpiñéki. LE Kop 98. Ezarriko diogu saldeari ozpin edo binagre apur bat. Mg CC 209. Zeure Gorputz biguna [...] ozpinez mingotxtuta. fB Olg 4. Ozpiñ txorta bat botatzen badiozu. It Dial 19 (Ur binagre, Dv minagre, Ip biñagre). Esponja ozpiñetan busti zuen. Lard 462. Jakitzat beazuna eta edaritzat ozpiña zituelarik. Otag EE 1884a, 313. Garratza zelan ozpiña, /au da, batzuen gozoa eta / bestientzako samiña. AB AmaE III (ref. al libro mismo). Beazunez eta ozpinez eginikako edari khirets bat. Jnn SBi 3. Maripak saiñaz da ozpiñaz gau atan gorputz guztia igortzi ezpaleust. A BeinB 58. Il zoriko egarrian ospiña ta beaztuna eman. Ag Serm 581. Ozpinarekin gedarrea (Ae). A CPV 936. Gune zauritua gatz eta ozpinez bortizki torratzen zakotelarik. Zub 64. Ozpiñetan bustitako zatar batzukin. Or SCruz 46 (v. tbn. Eus 334). Edari garratzena / ozpiña da berez. Enb 198. [Legearen] esi-muga urratzen dunak zigorraren ontziak darion ozpiña oso-osorik edan bear du. Etxde JJ 158. Etxekoei esatea izan zan urrengo ozpin-zurruta. NEtx LBB 27. Aulearraantzat gatzaakin ozpiñe egosi eta arekin igurtzi (G-goi). Arin AEF 1980, 65. Limoiari kendu azala [...]; ta amabi ordutan ozpiñetan iduki. Ostolaiz 94. Arroltze egosiak olio ta ozpinean. Larre ArtzainE 59. Eztiaren ordez nahi badu eta nahi ez badu [irakurleari] irentserazi nahi diogun ozpina. MEIG III 94. En DFrec hay 2 ejs. de ozpin. v. tbn. Izt C 55. Ag AL 86. Inza Azalp 69. Kk Ab II 88. Ir YKBiz 506.
    Urrengo topoa gaizki ateratzen bazitzaion, taloaren atzetik ospiña. Anab Usauri 61.
    azpiadiera-1.2
    2. (Fig.). Causticidad, acritud.
    [Bertsoak] ozpiña ta beazuna zerioten. Etxde JJ 176.
    azpiadiera-1.2.1
    (Con gatz). Gracia.
    Ainbat gatz eta ozpiñagaz kontetan ebazan itsuak nire egiteak. "Gracia y donaire" Or Tormes 30s. Hemen ere badario Chaplini, noizbehinka badere, betiko gatza eta ozpina. MEIG I 185.
    sense-2
    II. (Adj.).
    azpiadiera-2.1
    1. (R ap. A), ozmin, ospin. (Fig.). Amargo; ácido, cáustico. "Begitarte ozpina (R), cara avinagrada" A.
    Guretzat ezti, besterenzat ozmin gutuzu. Arch Fab 185. Sistatzen, zaurtzen, odoztatzen zituen bere hitz zorrotz eta ozpinekin protestanten bilkhuia galdu eta ozarrak. Hb Egia 116. Gure Malentxo eztirudian bezelakoa da, ona ta zorrotza, eztia ta ospiña, bear dan orduan bear dan bezelakoa. Ag G 239.
    azpiadiera-2.2
    2. "(B, R), persona de carácter muy vivo" A.
    azpisarrera-1
    OZPIN-BELAR (AN-olza, R-is-uzt). Ref.: Bon-Ond 148; A; Iz R 311. "Oseille" Bon-Ond 148. "Acedera" A.
    Lapurdiko "eltzekari" gozua, aza xuri, porru, ozpin-belar eta piper gorriz egiñikakoa. Lh Yol 21. Platerok, esparru gerizatuetako belar urria, zibuiñen lore autseztatua, ozpin-belar oriak orzkatzen ditu. Amez Plat 54s.
    azpisarrera-2
    OZPINETAKO. Conservado en vinagre. "Piper-ozpiñatakuuk, guindillas" BU Arano.
    Ozpiñetako piper berdeak gordiñik jateko. Ag G 324.
    azpisarrera-3
    OZPINEZKO. a) Amargo. Ez, orreik bere urrean daukez / etsai ta arerioak, / zeintzuk eregi eiten deutsezan / olatu amorratuak; / edan-erazo oi deutsezala / zurrutada ozpiñezkuak. AB Olerk 148.
    b) Cáustico, agresivo. Berari jasan azi zion makurraldiari erantzuna eman naiez, ozpiñezko itz oiek bota zizkion kupida gabe. Etxde JJ 76.
    azpisarrera-4
    OZPIN-OLIO.
    Vinagreta.; (fig.) causticidad.
    Ez dute aiekin ikusteko aundirik bildu ahal izan ditugun beste anitz bertsuk. Ikusten zaie oraiko bertsularien ozpin-olioa eta ez ditugu emen sartzen. Satr in LuzKant 22.
    azpisarrera-5
    OZPIN-PUNTA (L, BN, S ap. Lh; Lar). "Punta de vinagre" Lar. "Commencement, pointe d'acidité" Lh.
    azpisarrera-6
    OZPIN-SALTSA. "Acetaria" Urt I 98.
    azpisarrera-7
    OZPIN-SALTZAILE (H (+ -salzale)). Vendedor de vinagre.

    ozpin

    ozpin
    << 1 ostia 0 / 0 parabola >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper