1. (gral.; SP, Urt I 540, Ht VocGr , Lar, Añ, Gèze, Lecl, VocBN , Dv, H, Zam Voc ); begin; beñ (V-ger-m, G, AN-gip-5vill; Dv (G)) Ref.: Bon-Ond 152; A; Lrq; Etxba Eib (beiñ); Holmer ApuntV; Elexp Berg (beiñ); Gte Erd 3 Cf. EI 103 (preg. 32), sobre la distribución de las formas con y sin palatal; no respondieron con behin , sino con baten en Elgueta (V-gip) y con aldibat en Sara (L-sar), Urcuit (BN-ad), Bardos (BN-bard) y Larzabal (BN-ciz).
Una vez, una sola vez. "Une fois" SP, Ht VocGr, Dv. "(Más vale un toma que dos te) daré, obe dek bein to ezen ez bi gero" Lar. "Une seule fois" VocBN . "Ez beiñ, askotan izan naiz aren etxian" Etxba Eib. Tr. De uso gral.
Amorosek badagite behin bere nahia, / handiago jiten zaie berze nahikaria. E 93. Hiruretan zihorrez azotatu izan naiz, behin lapidatu izan naiz. Lç 2 Cor 11, 25. Zergatik baptismoa behin eta Zena anhitzetan rezebitzen. Lç Ins F, 6r. Nola diok hik ezen batzu bizi eta berzeak hil diratela ikhusirik ezen gizon guziei ordenatu izan zaiela behin hiltzea? Ib. C, 6v. Aita gurea bein elizara eta orduan nekez. "Una vez a la iglesia". RG A, 46 (tbn. B 11 eta orduan tormentuz). Sazerdoteak erraten duenean Agnus Dei [...] bi aldis eta bein Dona nobis pacem . Ber Trat 94v. Behin edo gehiago duzularik faltatu, / hutsak nahi derozkitzu orain ere barkhatu. EZ Man I 54. Aita batek bere semea behin, biatan, hiruretan edo hamarretan mehatxatu duenean, ikhusten badu eztela zentzatzen eta ez emendatzen, utzten du. Ax 424 (V 274). Hala iustiziak ere, behin azotatua, bigarren atrapaduran, bortitzkiago gaztigatzen du. Ib. 470 (V 305). --Nik ya bein edan dot. --Edan daizu ostera ze ezteizu gatxik. Mic 13r. Ea kontenturik artu daben, bein edo askotan, enzuten ebala laguneen falta andia. Cap 111. Ergela maiz engana daite, zuhurra behin beizi eztaite. O Pr 142. Iondone Petri oraino etzen odol-isurtzaille, behin odol isuri bazuen ere, eta etzen arnegari, behin arnegatu bazuen ere. SP Phil 355. Zenbat aldiz behar da / hartu urthe gustiez? / Behiñ obligaziñoz; / amudioz hañitzez. Gç 214. --Zonbatetan ihor konfirma daite? --Ez behin baizik. Bp I 65.
( s. XVIII) Gero bere lekhuetan direla guziak zeinaraziz behin edo gehiagotan baldin gaizki zeinatzen badire. CatLav A, 6r (V 7). Bekatu loien zikinkeria da Jesusek bein badere begi onez ekusten ez duena. Mb IArg I 128. Aski dute jai edo igande bezperatik urrengo eguneko irakur-aldia bein edo bitan irakurtzea. Ib. 54. Ekusten dezunean, galdetuko diozu bein, berriz ta irur alditaraño nai duen artu. Mb IArg II 287. Txit obligatua nago, ta zer esan ez dakit, Jauna: bada ez beñ, baizik askotan etxeden izan didazu. Cb Eg II 88. --Konfirmaziñoeko Sakramentua artu lei sarritan? --Ez beñ baño. Oe 126. Galde, ez behin, bietan edo hamarretan, bainan ardiets dezazuken artean. Brtc 186. Behin faltatzea, sekulako faltatzea da. Ib. 138. Bein minzatuzé Eba ta galduzue mundua; zer izainda anitz jardúkian? LE Prog 122. Bera da [...] bein gurutzearen gañean egin zion Sakrifizio edo doai-eskania, beti agertzen diona. Ub 136. Othoi ta othoi (otsez) ezadazü erakuts oraiño behin nere alhaba maitea? Egiat 173.
( s. XIX) --[Konfesio jenerala] zeintzubentzat da alper eta kaltegarrija? --Benetako eskrupuloso edo arima bildurtijegijentzat, zeintzuk egin eben len bein edo geijagotan. Mg CO 233. Ekin zion ez beiñ bakarrik, baizik askotan, baña beti alferrik. AA III 331. Ez bein ta birritan, ez bada zortzi edo amar bidar bere. fB Olg 124. Begira bein eta birritan zer dinozun, gero damutu eztakizun. Astar II 110. Mun emon eikiezu guztiz samur bere llaga gozoai, esanagaz bakotxari bein Gloria Aiteari . Añ EL2 49. Ez xoilki behin, bainan bai mila aldiz. Jaur 167. Beinere ez baino bein obe dala, esaera oi dan bezala. Izt C 71. Ain jakinduri andiarekin itzegiten zien non, bein aditzea asko zan Ebanjelioko legea artzeko eta Kristau egiteko. Lard 517. Ez behin, bainan askotan iguriki nauzu. Dv LEd 162. Erradazu: Eternitateko zorigaitz hori, behin edo askotan merezitu izan duzu? Ib. 234. Ez du egin nahi. Behin, bietan, hiruretan dio ez duela eginen. Hb Egia 28. Berinkatuak izan ditezela bein eta milla bider, zuri dizutan naitasuna dala meriyo, pasa ditutan penak. Bil 158. Nik au pentsatu nuen / bein zu ikusita, / ori bai dala guztiz / neskatxa polita. Ib. 143. Hitz eman zenereitan, ez behin, bai berritan, enia zinela. Bv AsL 123. Behin ikhusi nauenak ez naik ahanzten. Elzb PAd 7. Eta horra nolako gizonei dioten gure izenean beren boza eman [...], eta ez behin bakarrik, hiru, lau alditaraino. HU Zez 152. Balitz sarritan gabon eguna, / bein baino urtean eztalez! Azc PB 123.
( s. XX) Juan Andres, atzerrira joan zan ezkero, bein bakarrik etorri zan Zabaletara. Ag G 109. Oi! behin, bederen behin, / ase bat baneza egin? Ox 103. Eskatu egijozu amari itz-egitteko niri, bein baño ezpada be! Altuna 111. Gizonak hartzen du xixtua eta jotzen du behin. Eta andreak mugitu zuen zango bat; bigarrenean, bertze zangoa. Barb Leg 133. Behin, bietan, hiruetan, xixtez ikusten dugu itsasoa. JE Ber 78. Xutitzerat behin entsea, berriz entsea... eta ezin! Lf Murtuts 37. Orduraño bein bakarrik malkoak ikusi nizkan, eta orduan bigarren aldiz. JAIraz Bizia 27. Behin bederen aipatu dugu jada. Zerb Azk 53. Beraz, ez da betikor, Arek oraiñ au gero ori nai ukaitea; baizik eta bein eta batean eta beti nai ukaitea nai dun oro. "Sed semel et simul et semper". Or Aitork 352. Bein bizi gera sollik, eta bein baño geiagotan ez dugu aukerakizuna autatzerik izango. Txill Let 107. Iraganiko gauzak gomuta zituan. Zuriñeri maite eske ebilkionean --ez bein, bai birritan-- maite-xintak alperrikako izatea. Erkiag Arran 160. Bein ez, beste elkar-izketa guzietan ageri da. Zait Plat 11. Obe zuen Xenopanak beti ori-ori baino, bein gorri. Ib. 43. Begitu neutsun bein ta azkenekoz... Gand Elorri 178. Ahatik, behin, bainan ez bietan. Ez eni, berritz harat joaiterik aipha! Larz Iru 148. Bein egun batean, kontu bat be idatzi eban. Alzola Atalak 87. Parisen ere izanak gera / gu orain baño lenago, / bein juatia ondo da baña / nik ez nuke nai geiago. Uzt Sas 279. Da ori ez bein bakarrik. Prankotan gertatu zitzaigun. JAzpiroz 201. Behin behintzat, besterik ez bada, gure alda-nahiak aurkitu du non ase. MIH 320. Honetan meza, casus iners edo pairatzaile delakoan, bi aditzei dagokie, nahiz behin bakarrik aipatu izan. MEIG I 236.

2. (V-ger; Lar, Añ, Dv, H, A) Ref.: A EY III 217.
Primero, en primer lugar; antes, previamente. Beiñ onegatik, berriz orregatik. "Parte por esto, parte por esotro, beiñ onegatik, berriz orregatik" Lar (tbn. con alguna var. en Añ). "Beiñ (V, G) [...], premièrement, d'abord. Behin irri, gero nigar, qui rit d'abord pleure ensuite" Dv. "D'abord, premièrement" H. "D'abord, auparavant (Lç Mt 8, 21)" Ib. "Primeramente [...] (O Pr 574)" A. "Nobera (nor bera) da bein (V-ger), la caridad empieza por sí mismo" A EY III 217. Cf. BEHINAGO; BEHINIK BEHIN; LEHENGO ETA BEHIN (s.v. lehen). Tr. General en toda la tradición antigua. Escasean comparativamente los ejs. del s. XX.
Egun bein ur jarruta / Ganboar seme lasterra, / are bere lasterrago / Abendañuje Motela. 'Hoy en primer lugar me seguía de cerca'. Mondr 46ss (el ej. no es del todo seguro; J. Arriolabengoa sugiere que egun bein podría ser un topónimo copiado erróneamente). Gizonaren probetxuko emaztia bethi da, / oro behin haietarik sortzen gira mundura. 'D'abord, c'est d'une femme que nous venons tous au monde'. E 119. Permeti iezadak behin joan nadin neure aitaren ohorztera. "Permets-moi premier d'aller". Lç Mt 8, 21 (TB, HeH, Ip, Dv lehenik, Hual lein, Echn lenik, Ur lenengo). Bada gauza hauk aiphatu nahi drauzkizuet, ikhusirik ezen haur behin badakizuela. Lç Iudae 5 (Dv lehendanik). Speranzaz ezen Instrukzione hunek lehenik, eta orain behin gehienik, hetan zerbitzaturen duela. Lç ABC A, 2v. Arren, agir zatez, / izar zuria, / bein Ernandez da / gero Maria. Lazarraga (B), 1173vb. Ezin diteke jin konferenziatara non eta behin eta lehenik zien depütatiak prest direno. Etchart 4.1r. Behin zerotzun hitz eder / eta onez lausengatu, / eta gero heriotze / kruelaz dixidatu. EZ Noel 149. Behin eror, gero altxa, / urratsik aitziñera / ezin egiñez, gelditzen / zitzaien gibelera. Ib. 97. Gero pagamendu gozoa izaitea gatik behin biktoria irabazi behar dela. Harb 152. Badirudi hoberena lizatekeiela behin erakustea eta aditzera emaitea zein peril handian dauden: eta gero aphur bat absolbazinoaren luzatzea. Ax 267 (V 178). Erradazu behin, egiteko hunetan sarthu baiño lehen. Ib. 55 (V 36, que traduce 'dime de una vez'; parece más seguro interpretar 'dime antes'). Zeren komunzki halakoa [bekhatore konbertitua] zinezago permatzen eta enplegatzen baita [...] eta hala manaiatuz, iragaiten da, anhitzetan ere, behin iustu izatu dena baiño aitzinago. Ib. 551 (V 353, que traduce 'el que siempre ha sido justo'). Artu egizu bein onako trapu ikuzleak <yquileac> ekarri dituzanak. "Toma primero esta ropa". Mic 14v. Egik ungi behin eurei, eta gero, ahal badagik, atzei. "Premièrement". O Pr 574. Zure miñaren sosegatzeko / ohoratzen tut, Maitea, / zure flakotasuna behin, / gero zure botherea. Gç 74. Lehenbizirik ematen du tristezia arian; gero bozkario bethea; behin dolore ttipia, ondoan atsegin handia. Ib. 30. Hau die sekulako penek / bere kondizionea; / behin has eta gero bethi / fiñik gabe irautea. Ib. 183. Ikhasten baduzu behiñ gizonen aldebatarat uzten, hek ere utziko zaituzte lauster nahi duzunaren egitera. Ch I 21, 2. Utzaku sasia deitezen behin haurrak, ezen ez da ungi haurren ogia hartzea eta xakurrei etxatzea. He Mc 8, 27 (Dv lehenik). Len amakia egin diguk gure hizkuntza ta orain alabakia, beiñ txuri ta gero beltx. Lar DT CCIV. Goazen ekustera bein, orain azkenik esan dugun hau. Mb IArg I 160. Zer ote da Eliz Ama santak Jerusalendar onen gaurko lan onekin adirazten diguna? Esazu bein: ta zer ote da Jesusen gaurko Jerusalenen sarze onek adirazten duena? Ib. 268. Igartuz doa ta urbilduz bein eriotz illun batera ta andik bere obira. Ib. 185. Jainkoaren mirarizko gauza, ta bear bada munduak ez beñ, da ez gero ikusi eztuena. Cb SIgn 116. Urtheko beste laur egünez, ala den besta, igante edo astegün, zoin haitatü izanen beitira behin Konfrai eta Konfraisez Aphezküpiaren aprobazioniareki. Mercy 7. Itxasoak ütxülipurdikaz ontzia inharrausten, behin alde batetara gero berzialat urthukitzen. Egiat 157. Ezkontza edo Matrimonioa da humez bein mundua ta gero Zerua onez ta santuz betetzeko. Ub 192. Loturik eraman zuen, bein Anas zeritzan Eliz-gizon andiaren etxera, ta gero urte artako Apaiz-Nagusi Kaifasenera. Ib. 87. Ori ez da beiñ olloa ta ondoren ollaskoa jatea baño geiago. AA III 558. Urteak dira [...] bekatu oriek bein botatzen dituzula, giarrean ukuiturik Jainkoaren itzak garizumako denboran ta egun gutxiren barrenen orietaratzen zerala. Ib. 599. Beira ordean sekulan kofesoraren kontra thematzetik [...] behin permetitu zituen komunione usuak ondoan bakhandua gatik ere. Dh 62. Albaitanez [meza santua] barautan entzun: Bada bein da arimea [sic, por arime o arima] il ezina gorputz ustela baxen. Añ EL2 16 (EL1 12 len). Izan zaiteze orain bitarteko neureak [...] presta nadintzat artzeko, bein penitenziako sakramentu au, eta gero altarakoa. Ib. 164. Bein bata aurrera eta gero bestea atzera erabilliaz. Izt C 221. Ullu txar horrek eztio phauzurik emaiten, / behin bizkarra, / gero sudurra / dero ausikitzen. Arch Fab 101. Ematen sendakailu ezagutuak behin, aski ezagutuak gero eta, azkenean, ezin bertzez, on egin dezaketenak. Hb Egia 128. Ebakitzen duzu behin erditsutik eta geroago arrasetik. Dv Lab 358. Hura den bezalakoa beren bozaz jaun deputatu behin, eta gero jaun zenatur handi izendatu dutenek, zer diote beren gizonaz? HU Aurp 144.
( s. XX) Ikusi zituan nola zijoazen errenkadan, beiñ bat aurretik eta gero bestea. Ag G 202. Beheraxago, datxizkon osto alderdiaren zolan, emaiten dugu, frantsesez behin, gero españolez, zer duten erran nahi. JE Bur 5. Zelaia hertsisko dugu behin [...]. Etxe-andanaño baten artetik iragan eta, agertzen zaiku bizkitartean [...] zelai handia. JE Ber 99. Itsasoa ez othe dugunez, hemen ere, ikusi gabe utzi behar?... Hala luke iduri, behin. Ib. 77. Argiaren ibillietara, aldareko Ama Birjiñak asarre-kiñua zegiola irudi zitzaion bein. Gero, ordea, irribarre eztia bialdu ziola. Urrena, berriz, [...] besozabalka zetorkiola. TAg Uzt 270. Bein zintzilik buruz beera, urrena ankaz gora besoen gañean. Anab Poli 87. Edertasun au, izan beti da, ez da jaiotzen ez iltzen, ez urritzen ez ugaritzen, ez da aldez eder eta aldez itsusi, ez bein eder ta gero itsusi. Zait Plat 155.

3. (Seguido de geroz, ezkero, etc, como introductor de ciertos tipos de oraciones, indicando el tiempo (o la condición, etc.) a partir del cual sucede la acción del verbo principal). Una vez (que). Tr. Documentado desde Leiçarraga, es de uso gral., aunque menos frecuente al Norte en el s. XX.
Baina Iainkoak behin rezebitu gaituenaz geroz, haren beraren graziaz egiten ditugun obrák etzaizkio plazent? Lç Ins D, 1v. Kreazale erraiten dugunean ere ezta erran nahi, ezen Iainkoak behin bere obrak hala kreatu dituela non gehiagorik hezaz artharik eztuen. Ib. C, 1v. Zegaiti bein ezkonduzkero / galdut dot libertadea. Lazarraga 1195v. Behin abiatuz gero, adiskidetuz gero, trebatuz gero eta elkharrekin solhasean, [...] eta bisitaketan hasiz gero, peril handia da arimako, eta exenplo gaixtoa munduko. Ax 404 (V 263). Behin bekhatutarik sendatuz gero, berehala eritzen eta hetara bihurtzen denean, badirudi gelditu zela zenbait erro, zenbait bekhatu egiteko gogo. Ib. 465 (V 302). Behin ifernura erortzen den bekhatorea ere, ezta gehiago iaikitzen, eta ez iaikitzeko esperantzarekin gelditzen. Ib. 604 (V 388). Alan daukat konfianzea zure Illustrisima Señoriak faboreziduko dabela bein berorren besoetara egotzi ezkero. Cap (ed. 1893) pró. Hemen behin ikhusiz geroz / lekhu adoragarriak, / Zeruak baizen eztetzake / kontenta ene begiak. Gç 170. Eritarzün batetan ihor olia daitia berritan? Ez behin sendotüz geroz, arreritürik hilzera jiten ezpada. Bp I 79. Zeren behin adinean aitzinatuz geroz, eztitutzu [semeak] errazkiago manukortuko. ES 181. Behin hasiz geroz, gibelialat ützültzia ezta sori. Mst III 56, 5 (Ip sarthü gira bidian, ezta haizü gibel ützültzia). Zori gaistoan jaioa ni nere anim hau bein ara ezkero! Mb IArg II 333. Ihesegiten ez badiozu, berehala han lakhetuko zaitzu, eta han behin lakhetuz geroz, ez duzu gehiago gusturik izanen Jinkozko gauzenzat. Mih 19. Bein óngi atrasgerós, betíkos óngi; eta moméntu báten ménean dagóke betirókoa. LE Ong 76v. Baña beñ [frutak] osodasuna galdu ezkero, kasi eziñ izan ditekean gauza da gordetzea. AA III 396. Ta bein auzitan zu imini ezkero, zein zuk auzija irabazi, zein galdu, ardura ez deutseenak. fB Ic II 168. Bein abijau ezkero norbaitgaitik dongaro esaten, ezta erraz bakotxak dakijan guztija esan baga egotia. Astar II 191. Eta ara bere okerrago, bein ezkontzako berbea emon ezkeitio, ezkongei biok alkarregaz bazagoze. Añ EL2 149. Israeltarrak sinisturik oi zeuden, Aingerua bein ikusi ezkerokoa, bereala il bear zala. Lard 127. Ta erariyak beiñ artu ezkero, zalla da utzia. Sor Bar 55. Gauza segura da, behin makhur abiatuz geroztik, gaizkian urrun yuan zela. Elsb Fram 125. Behin bide xuxenari lotuz geroz, nork kordoka hura? HU Aurp 154. Ez berba emon ez eze / bein emon ezkero, / betatu bear dala / laster edo gero. Azc PB 143. Bein gure erostea egina izan ezkero, Jaungoikoaren grazian eta garbitasun oso eta betean ilten diranen arimak, doaz zuzen zerura. Itz Azald 42. Bein aitortzen asi ezkero, guzi-guziya esan nai dizut. Alz Txib 106. Behin abiatüz geroz joanen da süia bazka idorrian bezala. Const 16. Zer dezu zurea beiñ il ezkeroz? ArgiDL 6. Beiñ ill ezkero ez dauka iñork / mokadurikan jaterik. Tx B I 253. Bein gogortu ezkero, barriro bierrien asteko asmoz. Kk Ab II 59. Ni lez bein irurogetamar urtera ezkerozko gixona ogetairu ordubak jota dagola esan dattekela. Otx 96. Bein ara ezkero bai, beti zurekin idukiko nauzu. Ir YKBiz 521. Bein orrera ezkero, gainberakoa izan oi da, eiztarientzat, gañerako lana. TAg Uzt 58. Ez, nahi baduzu, min saminez, ez, jasan zitakeen; bainan halere, behin hasiz geroz, nork jakin ez ote zen saminduko? Lf Murtuts 26. Bein aldendu ezkero, etzaiz beratzaz geiago gogoratuko. Etxde JJ 115. Errazoia daukak, baña, don Joseri, bein eruaten asi ezkero ain gutxi eruan biarra eztok itxura. SM Zirik 36. Ondo pentsatuta, bein gaua an pasaz geroz, aren iges gaiztoagatik ez nuke ajolik. Anab Aprika 71. Bein arrapatu ezkero, eztuela gizona asetzen. Vill Jaink 122. Maisuak, bein barrura ezkero, ez eben urteten arik eta eskolaldia zearo amaitu arte. Erkiag BatB 17. Zonbaitek uste dute, sortuz geroz behin, / bihia segur dela hazi onarekin. Xa Odol 119. Esaera bada gizonik onena dala txarrena bein aserretu ezkero. Uzt Sas 337. Bein ara joan ezkero. Etxabu Kontu 48. Bein abuztuaren azkena ezkero, eguzkia ere beeraka asten da. Insausti 91. Nahikoa du, behin horretaraz gero, hiztegiren bat eskuztatzea. MEIG VII 182.
v. tbn. (para autores septentrionales del s. XX) JE Bur 71. Zerb Azk 27.

4. De una vez; por fin; definitivamente. "Autsi zak behin (AN-gip)" Gte Erd 3 (equivalente de "no te andes por las ramas").
[Gauza] guztiokaz atsegin artuko dau zure arima deunsu orrek, aporta baite orra gisa onean bein etse orretara. 'Si aportaren con bien a esa casa'. fJZ 98. Ardietsi dut behin zure adiskidetasuna, eztut gehiago hura galdu nahi. Mat 244. Anarteraiñokoan dezadan atsegin har, dezadan mundua zerbitza: nakion goza: nakion behin, berriz bihurtzeko desirarik eztukedan bezala, ase eta asper. 'Debo hartarme y aburrirme de una vez'. Ax 174 (V 117). Biluzi naiz behin aztura gaixto guzietarik, nola bada berriz beztituko naiz? Utzi ditut behin, nola bada berriz hartukoitut? Ib. 472 (V 306). Beren buruak kezk onetatik bein ateratzeko elkar artu ta, [...] joan ziran beren anaiagana ta esan zioten. Mb IArg I 335. Begietatik bein kentzeko, milla gizonen agintea eman zion. Lard 166. Konpreni baleza jendeak behin zinez, muturreko bat ederra balukete ba ohoinek goiz edo berant. HU Zez 190. Esaidazu zetara etorri zaran, da amaitu daigun bein. Echta Jos 98. Jakiñ zazu beiñ, zure barruko arra kentzeko. Iñorekin izatekotan, zurekiñ izango naiz. Ag G 197. Bein esateko, munduko mixeri guztia barruan eukon. Or Tormes 37. Theresaren barkamenduaren gai izanen ahal zen behin! Mde HaurB 62. Zuzen io bainuzu, erre nazazu bein! "Acaba ya". Or (in Gazt MusIx 216). Gainalde zurituak nahikoa erakutsi eta goraipatu ditugu --esan du berekiko--, goazen behin zoko ilunak miratzera. MEIG I 145.

5. En otro tiempo, antiguamente. "(V-gip), en otro tiempo" A Apend. v. behinola, behiala.
Behin bazuen moien handiak. "Il souloit avoir de grands moiens". Volt 194. Baieztu egiten nuen bein, galdetu egun. Txill Let 94. Ni ere gaztea izan ninduan behin. Arti Ipuin 77.

6. (V ap. A ; Añ, H).
De momento, por ahora. "Ahora: (c.) orain, oraintxe; item (V) bein; no lo he menester ahora, bein eztot bear" Añ. "Por ahora, por otra vez: (c.) oraingoan, bein" Ib. "Ez bein, aún no todavía" msOch 12. "Pour un temps. Behin uztea gero ikhusteko, laisser une question, une affaire en l'état, pour le moment, pour voir plus tard (Hb Esk). Gauden behin hola, tenons-nous-en, demeurons-en là, d'abord" H. "(Vc,..., S, Mt 3, 15), todavía" A. "(V,...), ahora" Ib.
Sobra izen liteke bidean hartzeko; / utziren ditut behin, gero ikusiko. Hb Esk 77. Bertze zenbait adar behin uzten ditutzu geroago moztekotan. Dv Lab 352. Bena Juhanek gibeltzen zian, erraiten zeiolarik: nik dizüt behar zützaz batheiatürik izan, eta zü enegana jiten zira? Ihardetsi zeion Jesusek: ütz nezazü behin. Ip Mt 3, 14s (Lç oraingotz, He, TB, Echn, Samper orai, Ur (V y G), Ker, IBe orain, Dv oraiko huntan, SalabBN oren huntako, Ol oraingoan, Leon oraikoan, Or, IBk oraingoz).

7. (G, AN; Lar, H (V, G)).
(Repetido, con valor de conjunción distributiva). "Quándo con unos, quándo con otros, siempre está riñendo, bein batzuekin, bein besteakin, ateleka dago" Lar. "Tantôt, tantôt. Bein eskoiera, bein ezkerrera, tantôt à droite, tantôt à gauche (Mb). Syn. behin... gero..." H. "También en AN y G se oye bein como disyuntivo" A Morf 719.
Behiñ gora, behin behera, / gero deabruen balsara, / sekulan sosegurik gabe / tromenta gustietara. Gç 178. Badarasate pulpituan hitzera naasi bat, beiñ Euskera, beiñ Erdera, beiñ Latiñera. Lar Carta a Mb 279. Ill artetik biztu ta berrogei egunez ibilli zen Jesus bein gorde, bein agertu Apostol berekin. Mb IArg I 315. Ta luzatzen zioten bein batari ta bein besteari eskua, berekin danzan erabilli naiez. Ib. 376. Pekatuetan beñ jaiki, beñ erori zebillen, ta beti peligro andian. Cb Eg II 188. Kañabera makurtzen ta obentzen zitzaion, ta zerabillen aizeak bein batera, bein bestera, sendo egon ezinik. VMg 79. Bizitza gaisto batean bizi zerala, beiñ jeiki, beiñ erori ta beiñ ere denbora luzeko enmienda gabe. AA III 600. Bein batak eta bein besteak izaten dogu. msOch 160. (ap. A EY III 243) Ez zan aspertuten Dominika begiratutiaz bein batari bein bestiari. Ur MarIl 117. Ikusi zuen eskuak gora zeuzkan bitartean Israel geiago zala eta beeratzen zituenean, Amalek. Onela bein batek eta bein besteak garaitzen zuen. Lard 76. Gero baño gero ziarduten ots andiagoak egiten bein tronpetarekin, bein deadarka. Ib. 130. Illabetian iraun zuten biar-gai artan, bein batzuek bein bestiak garaitzalle irtenik. Bv AsL 214. Urte onen azkenera beñ sukar irukorrak, beñ laukorrak, utzi zuten indargabeturik. Ib. 108. Negar ta paristakaz / bein gora, bein bera / ebiltzazan atso bi / zarrakaz batera. Azc PB 144. Bein odei tartean, bein ozkarbi urdiñean. Ag Serm 571. Egoten zan Mundakako neskatilla guztiakaz, bein batzukaz da bein besteakaz. Echta Jos 239. Beiñ ara, beiñ ona, mozkorturik ibilli oi diran gizonak bezela. Urruz Zer 16. Izketaren gora-beerak, bein alde batera, bein beste aldera. Anab Usauri 16. Bein bete ta bein ustu, bigarren aldian / nork nai dun galdeari luza Xabastian. Or Eus 369. Ganaduak perratzen / bein emen, bein an. Zendoia 49. An erabili ninduten trapu zarra bezela maiaren gañean, bein ankaz gora eta bein ankaz bera. Albeniz 131.

8. (V-gip, BN-baig).
(Uso sust.). Vez; tiempo. "Tiempo. Behin hartan (BN-baig), en aquel tiempo" A. "Beiñ batian, en una vez, una vez" Etxba Eib (que lo opone a beiñ baten, "cierta vez"). Cf. Ag G 130: Animaren etsaiak, bakoitzean beiñ baiño eztu eskatzen. Arrek jakiñ beiñ askok egiten duala beti. v. BEHIN BATEAN, BEHIN BATEZ, BEHINEON.
Betor edaten beste beiñatan kalabriadareonik. "Denlos de beber otras sendas de la calabriada". Mic 14. Jedeon larrañean garbiketan ziardun bein batean, Aingeru bat aurkeztu zitzaion. Lard 126. Bero andia egindako bein batean, Susana baratzako putzuan mainatu nai izan zan. Ib. 303. Irri egiten diotet gozoki, orhoiturik gaztean hek bezalako batzuek zoin jakinki eta gogotik zautaten erakutsi, behin bat edo biez, hiria. JE Ber 21.