Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 sugar.
    sense-1
    1. (V, B; Arch VocGr , Gèze (sü-), VocCB , Dv, H, VocB ) Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib.
     Llama; fuego. "Incendio" VocB. "Llamas de fuego, incendio" A. "Tellatuan gañetik ziran su-garrak" Etxba Eib. Tr. Documentado en todos los dialectos. En DFrec hay 5 ejs.
    Sekulakoz egon behar hango sugar bizian. E 39. Ager zekión Sinako mendiko desertuan Iaunaren Aingerua, berro batetako su-garrean. Lç Act 7, 30 (TB, Ker e IBe sugar; Ol gar). Bena goiti dua [amuriua], sü gar bizi bat bezala. Mst III 5, 5. Beraren barrenean erretzen ta egosten dagon su-garra. Mb IArg I 255. Lot Sodomako sugar izugarrietatik libratu zenduen bezala. Cb Eg III 271. Infernuko sugarretan ondatuko zaitubana. Zuzaeta 51. Aski nigar nahi lükiala sü garren hiltzeko. Egiat 266. Eternidade guzian su garren artean egon. AA III 593. Infernuko su-garretan. Añ EL2 37. Hanti sügarrak odeietara jauzten eta hedatzen. Chaho AztiB 9. Iretsi nahi duten sugar hek. Jaur 124. Emengo su garretan zetzala. Lard 419. Aita Nikolasek su gar bat ikhusi zion buruaren gainean. Laph 191. Arpegia su-gar da txingar bizi bat egiña. Aran SIgn 45. Sodomara ebana sugarra isuri. AB AmaE 432. Haizeak bazterretarat ereman zituen su garrek errearazi zituzten pagano batzu. Jnn SBi 177. Infernuko sugar betikoetara. Itz Azald 136. Atera egitten dira [infernutik], baño berekin deramate nora-nai ango su-garraren samintasun guzia. Inza Azalp 43. Oso osorik erretzen ari zuten su-garraren gainean [aharia] . Barb Sup 175. Ez dela adailurik su-gar biziskoarentzat guti edo aski minbera ez denik. JE Ber 83. Andra asarredun, su-gar uiadun eta sartagi ipurtautsi, oba bertanbera utzi. Otx 32. Su-garren gorabear kizkurrari begiak yosita. Ldi IL 19. Sugarra dala / suteko ziñaldari. Laux AB 64. Gaurko su-garra aski dut erditikan jauzi. Or Eus 286. Mendi gaineri burrunban doazkotela su garrak. Iratz 50. Zu ikusten zaitu su-garraren txinpartak. Zait Sof 193. Emeki, politki / sugarrak dira hil. Mde Po 18. Ain errez irabazten al dira ezkur banakak, keia ta besterik ez dan tabakuaren su-garretan ondatuteko? Erkiag BatB 125. Sugarrarena bezelako abarrotsa egingo du. Ibiñ Virgil 115. Lapikoa gal-gal su-garrakin. NEtx LBB 333. Blindatuak sekulako su-garrak jarri zituzten inguru aietan. Alkain 128. Buruaren gañetik pasatzen omen zitzaizkioken su-garrak. Ataño TxanKan 254.
    v. tbn. JesBih 459. Jauregui 239. Arch Fab 215. Dv LEd 168. Arr May 24. Ag G 22. Urruz Zer 86. JanEd II 26. GMant Goi 24. ArgiDL 31. Balad 240. Ir YKBiz 19. EA OlBe 308. Arti MaldanB 197. Gand Elorri 144.
    azpiadiera-1.1
    Ardor, fervor. v. sukar.
    O sugar amorezko onek nere biotza nola biguntzen duen! Cb Eg II 40. Sakramentu onek [...] amatau daruaz aragiaren sugarrak. CrIc 79. Bere amodio garbiaren sugarren erdian zagon. JesBih 398. Biyotz nerian ala piztu du / amoriyozko su-garra. Bil 66. Argi bedi ezpiritia, / bihotza betha sü garrez. CatS 132. Sugarraz zebana / maite Erria. AB AmaE 117. Sügar handirekin galthatzen zian Maria Birjinari. Ip Hil 145. Erriaganako maitetasunaren su-garra amatau arteraiño. Ag AL 125. Dauka Lagundia / su-garrez betia. ArgiDL 31. Or dago Jainkoaren / maitasun-su-garra. Jaukol Biozk 103. Aberriaren zaletasunaz / maitatzeko su-garrian. Enb 120. Oi, Jainko-bilarien sugar zoraleak. Iratz 182. [Gurutzadunen] sugarra miresten. SMitx Aranz 140. Gure izkuntzaganako maitasun sugarrak eraginda. Etxde AlosT 8. Bidezko ezkontzaz ez-baiña nere sugar zoroz autatua. Or Aitork 76. Ez eukean sinistuko Zuriñek gizonen bularretan alako sugarrik egon zeitekeanik. Erkiag Arran 101. Ango txaloak! Ango sugarra! Zait Plat 111. Gure anai tximinoenganako sugarrez beteak. Vill Jaink 64. Ene barnean senditu nuen gazteko sugar piztura. Xa Odol 197. Ala ere, Marinok / bazuen sugarra, / aldapa gogorretan / atera uxarra. Zendoia 97. Hor bazkatu ziren 'Asociación Euskara' eta Revista Euskara zirelakoak [...]. Zenbait urteren buruan, sugar horiek ez ziren ito, bai ordea epeldu eta are ilaundu. MEIG VI 77.
    v. tbn. TAg Uzt 247. Gand Elorri 136. Gazt MusIx 213. Uzt Auspoa 22, 146. Etxba Ibilt 463. Azurm HitzB 63.
    Cólera.
    Orduan eta aundiagoak / aita gaiztoan sugarrak, / preso sartzeko agindu zuan / eta mozteko bularrak. Insausti 321.
    sense-2
    2. (V-gip ap. A ; H).
    Fiebre. v. sukar.
    sense-3
    3. "Agonía, atzeneko guda, hiltzerakoa, sugarra" Lar. "Ansias de la agonía de la muerte, sugarrak, eriotzaren sugarrakin dago" Ib.
    sense-4
    4. (Ht VocGr, Aq (AN) A; Lecl, H).
    (Adj.).Ardiente, ardoroso, ferviente; impaciente. "Impatient" Ht VocGr 373. "Fiero" Aq 1228. "Ardent, impatient" Lecl.
    azpisarrera-1
    SUGAR-JARIO. Echando llamas.
    Betor mainadarren lagun, piñu-zuzi irazekiz sugar-yario. Zait Sof 62.
    azpisarrera-2
    SUGAR-LANBO. Llama.
    Min gabe erretzen daun sugar-lanboa. Onaind ( in Gazt MusIx 210).
    azpisarrera-3
    SUGARRETAN. Ardiendo. "Deabrua goten da sugarretan, el demonio suele ir encendido" VocB. v. SUTAN.
    Inzue améts sugarretán zególa kuxina zeintan zeukan búrua erreklinaturik. LE JMSB 124. Su garretan bezala jartzen da haren begithartea. Laph 205. Odoiak su garretan balitz [sic] bezela, / ta infernuak balira gabaren jabe. SBaroj ( in FrantzesB II 121). Labe-haga su-garretan [zen] . Etcham 204.
    azpisarrerakoSense-3.1
    (Fig.). (Estar, etc.) inflamado (de pasión).
    Jauna, Zure asnasez jarri su-garretan. Jaukol Biozk 98. Nere zoriona! Gau illunean, / maitez su-garretan, iñor oarkabe / atera nintzan. Or ( in Gazt MusIx 177 (Gazt ib. 173 sukarrean)). Sosegau eziñik sugarretan bizi zan. Etxba Ibilt 484. Maite-miñez su-garretan / jo ta ke Tobosoko Dulzinea / bereganatu zuan. Berron Kijote 25.
    azpiadiera-1.1
    En cólera.
    Zillargiña arpegia gorrituta su-garretan jarri zan [...], barrengo amorruak ezpañetako aterabidea naikoa ez balu bezela. Anab Usauri 19. Barrena sugarretan zeukan eta [...] emaztea aiztoarekin odol-ustutzeko gertu zegon. Etxde JJ 124. Ez gogoratzea obe dala uste det, su-garretan idazten ari naiz eta. Alkain 155.
    azpisarrera-4
    SUGARREZKO. "Qui est de flamme" Dv.
    Infernuko sugarrezko oe izioan egotea. Añ EL2 77. Su garrezko leku izigarri bat. CatB 73. Haren lanpak suzko eta sugarrezko lanpak dire. JesBih 188s. Eguzkiaren etzinaldera geldirik genekusan sugarrezko hodei lodi bat. MIH 298.

    sugar

    sugar
    << suerte 0 / 0 total >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper