Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    neurtu.
    tradizioa
    Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos, excepto en textos suletinos. La forma general es neurtu. Hay negurtu en textos de los ss. XIX y XX (tbn. en el baztanés FamInst), y, alternando con neurtu, en Azkue, Leon, Orixe y Oskillaso; nehurtu en SenperEus (72). La forma neurritu se encuentra en Cardaberaz (Eg III 276), en una traducción alto-navarra del Evangelio de Mateo, en Echagaray (48), Guerrico, Udarregi, Arana (SIgn 47), TB, Prop y en un ej. de Auspoa y, junto a neurtu , en Lizarraga de Elcano, Iztueta y E.M. Azcue. En DFrec hay 129 ejs. de neurtu y 3 de negurtu. Hay -thu en algunos autores septentrionales (Leiçarraga, Etcheberri de Ziburu, Chourio, Haraneder, Mihura), a menudo alternando con -tu. Al Norte el radical verbal es, por lo general, neurt o negurt (cf., sin embargo, neur en Voltoire (262) y negur en Zalduby y Diharassarry (MarH 4, ap. DRA )).
    sense-1
    1. (V, G, AN, L, BN, Ae, R; Volt 95, SP, Urt I 162, Ht VocGr, Lar, Añ, Lecl, Dv, H, Zam Voc); neurritu (V-ger-gip, G-nav, AN-5vill-erro, BN; Lcc, Lar, Añ, Lecl, VocBN , H (V, G)); negurtu (AN-ulz-erro, L-sar, B, Sal; Dv); nebritu ( VP 64v); negurritu (AN-ulz); nigurtu (AN-ulz); naurtu (AN-ulz, Ae); naurritu (G-nav, AN-egüés-ilzarb-olza); ñegurtu (AN-ulz); leurtu (AN-araq; A Apend); leurritu (G-nav, AN-larr-araq); lebritu (-ittu AN-larr); laurritu (G-nav); liurtu (AN-ulz) Ref.: Bon-Ond 158; A (negurtu, neurritu, neurtu); SM EiTec2; Asp Leiz (lebrittu); Iz ArOñ; Iz Ulz (negurrie); Iz Als (naurritu); Iz R 396; Iz UrrAnz; Etxba Eib; Echaide Nav 78; ZMoso 69; Elexp Berg.
     Medir; (ref. a cosas inmateriales) medir, sopesar, valorar. "Medidor, neurriten deuena" Lcc. "Aforar, tasar el vino, ardan-upel edo zagiak neurritu, neurtu, balioa eman" Ib. "Acantarado, [...] gurbillaz neurtua" Ib. "Azumbrado, pitxerraz neurtua" Ib. "Boxar, boxear, medir la circunferencia, itxerza, ingurua neurtu, neurritu" Ib. "Contar, numerar" Añ. "Graduar, medir los grados de una cosa" Ib. "Saria ongiarekin eztoha bethi neurturik, la récompense ne va pas toujours à la mesure du bien" H. "Zeatz neurtu eike ardatza arixak emonten asi baño len" SM EiTec2. "Zeñek neurtu Zeruak? Iñok b'ez dirudi" Etxba Eib. "Ta zelan da euzkixa neurtutzia?" Ib. Leiçarraga (Decl ã 7v) da izartzia como equivalente suletino de neurtzea.
    Gero neurt zezan haren murraillá ehun eta berrogei eta laur besotako, gizonaren neurriz, zein baita aingeruarena. Lç Apoc 21, 17 (He, Dv, Ur, Ur (V), Ol, BiblE neurt(h)u, TB neurritu, Ker negurtu; Ip izartü). Iongoiko, kreatura guztien gidaria, / nihork ezin neurt lezake zure iakin handia. EZ Man II 101. Dolorea behar da neurtu eta konsideratu eta ez denbora. Ax 198 (V 133). Oihalaren parte bat, neurtzen eta ordenatzen dugu kapatako. Ib. 66 (V 43). Iainko eternala, ezin neurt ditekeiena. SP Imit II 5, 3 (Ch, Ol neurrigabeko). Ezta hitzkuntzarik hurbiltzen zaioenik eta bere perpausak hain justuki komuntztatzen eta neurtzen tuenik. ES 191. Zeren gauzen handitasuna hitzez ezin neurt eta nibela baitezakete. Ib. 123. Gutxi deritzadan zeruari eta ark daramatzien argi guziai, ura [San Agustiñ] neurtzeko eta konparatzeko. Lar SAgust 3. Nork neurt dezake bekhatu mortalaren malezia infinitua? Brtc 90. Angeru gordetzalleak neurtuten dituela mezenzuteko emoten dozuzan oñetzak. Añ EL1 12. Gularen anditasuna eztala ainbeste neurritzen janariaren kalidadetik, nola jateko ansiatik. Gco II 64. Besteak [...] engañetan dabeelako, dongaro neurtu edo pisetan dabeelako, zuk bere egin zinaike beste onenbeste? Astar II 73. Biztanle bakotxak egin zezala izkribuz izandu zituen kalteen eskaria [...], zeñari ondo begiratu ta bear zan moduan neurriturik emango zitzaion zegokion buruzpidea. Izt C 370 (9 neurtu). Lur guziak aldizka neurtuak izatu dira. Dv Lab 63. Behar da gero negurtu yusa eta hirur litre yusentzat, eman hirur litre agordient. ECocin 53. Hogoi urhats guziez gelditzen nintzan hatsaren hartzeko eta egin bidearen neurritzeko begira. Prop 1883, 18. Anton Ume etzan iñoz neurtu, / orduan talletarik etzalako usu. AB AmaE 300. Izpiritu garbi bat da / gorphutzik ez duena, / ezin ikhus, ezin ukhi, / ezin negur daitena. Zby RIEV 1908, 203. Ostatuko athearen neurtzen. Behin, bietan, hiruretan izariak har. Arb Igand 129.
    ( s. XX) Zenbatek eztautzute begi ukaldi batez neurtuko berehala [...] zertsu ahal den eskuara! HU Aurp 200. Emakume onen txaldankeria obekixeago negurtu al dezazun, [...] gertakizuntxo bat jakin-araziko dizut. A Ardi 76 (BeinB 55 neurtu). Bakotxak bere bergaz bertzeak negurtzen! Ox 188. Pasai San Juan da Fuenterrabiya / ziran alkargandik gertu, / beira jarrita aurrena zein zan / ezin gendituen neurtu. Tx B I 192. Alkar neurtuko dute / luze-laburrian. Tx B II 107. Diruaren indarra ezin leike neurtu, / baña etxera nekez egiten da lortu. Enb 164. Orduan gindezke gai eskuararen aberastasuna negurtzeko. FIr 165. Gauzea ugari ala urri dagoan be aintzat artzekoa da, orren balioa neurtu al izateko. Eguzk GizAuz 54. Erantzunbearrari dagokion saria zuzen neurtu nairik. EAEg 2-11-1936, 197. Erdi ta baztar, lênik neur dite / begiz goitik beenera. "La miden". Or Eus 304 (Aitork 319 negurtu). Lana bear bezela neurtzeko, erloju bat eman nai izan zion Agerrek. TAg Uzt 229. Biria ez da ondo / Neurtzen balkoitikan. Otañ 101. Ohartua zen izar zitakela uhaitz baten oldarra eta neurt haren joaidura. Lf (in Zait Plat XX). Kant-engandik edo, errazoiak ondo neurtzen ikasi zituen noizbait. SM Zirik 43. Askok ez dute ez neurtzen ondo / onek dakarren galera. Basarri 129. Nire nekea ezin diteke neurt. Arti MaldanB 225. Juanak bere zoriaren leizea neurtu zuan ondoraiño. NEtx LBB 26. Gizonak urrunago bear du begia luzatu eta ondoreak bear ditu ongi neurtu. Vill Jaink 82. Ezegaz neurtu ezin leikena / benetan dan maitasuna. BEnb NereA 63. Olinpu negurtu ondoren etzatera dioanean (eguzkia). "Emenso". Ibiñ Virgil 78. Bertsua ongi bialdutzeko / ez du guk ainbeste neke, / diruz neurtzera juan ezkero / ezin leike saldu merke. Lopategi (in Mattin 23). Garia, salduko ezpada ere, leurtu deillela. (AN-araq). Inza NaEsZarr 44. Bakoitzak ondo neurtu / botoa non jarri. FEtxeb 154. Probintzi ori oso aundia da, baiña luzean beintzat ederki neurtu genduala uste det. AZink 111. Hor ari delarik, hau negur, hori xorrotx eta torra, hura pika. Larre ArtzainE 100. Bestela esan, ez dira txapelketak, ezin daitezke zehazki neur ez konta. MIH 215. Geure ezjakinaren eremua neurtu behar genuke lehenik, jakite bidean sartuko bagara. MEIG IV 92. Ez naiz nor teologia aldeko arrazoiak neurtzeko eta pisatzeko. MEIG VI 173. [Garbitasuna] modu hagitz ezberdinez neur daiteke. MEIG VII 38.
    v. tbn. He Gudu 141. Mih 39 (-th-). CrIc 67. Mg PAb 77. AA II 50. Dh 436 (neurth). JJMg BasEsc 161. fB Ic I 55. Ur MarIl 23. It Fab 190. Lard 46. Hb Egia 41. EusJok II 14. Ud 98. Bv AsL 193. AzpPr 39. JanEd I 57. Azc PB 353. Goñi 45. Echta Jos 291. JE Bur 45. Ag G 89. ForuAB 145. GMant Goi 108. Laux BBa 130. Ldi IL 144. SMitx Aranz 127. Munita 150. Mde Pr 330. Lek SClar 132. Txill Let 120. Bilbao IpuiB 222. Zait Plat 114 (neur). Anab Aprika 83. Osk Kurl 117 (63 negurtu). Erkiag BatB 98. Onaind in Gazt MusIx 152. Salav 102. Lab SuEm 170. Uzt Sas 339. Ataño TxanKan 211. Negurtu: FamInst 931. Gerrika 215.
    azpiadiera-1.1
    (Part. en función de adj.). "Neurtua, mesurée" Ht VocGr. "Medido, neurtua" Lar.
    Bentaja neurtua. Xe 288. Egurgillearen aizkorakada neurtua. Ag G 2. Bere ordu neurtuak. Erkiag Arran 116. Eguzki lasterrari eta illargiaren aldi negurtuei erne baldin bazaude, eztuzu utsik egingo biarko eguraldiaz. Ibiñ Virgil 78.
    azpiadiera-1.2
    (G-azp ap. Gketx Loiola ; H).
    "Bertzeak bere neurriz neurtzea, mesurer les autres à sa mesure, leur attribuer ses propres sentiments" H. "Juzgar, censurar. Eztago ondo iñor neurtzea" Gketx Loiola.
    Zer neurriz neurthuren baituzue, aldiz neurthuren zaizue. Lç Mt 7, 2 (Hual, Dv, Ur, Ur (V), Ol, Or, BiblE neurtu, TB, EvAN neurritu, Samper, Echn, Leon, Ker negurtu; EvL, Ip izartu). Ageri da beraz zeiñ guti bertzeak gure buruaz neurtzen tugun. Ch I 16, 3 (Mst, Ip phezatzen, Ol aztantzen). Ene hitzak [...] eztute sensu humanoaren arabera neurthuak izan behar. Ch III 3, 1 (Pi neurtu; SP pisatu, Mst, Ip phezatü). Ez du bakoitzak bere buruarekin bestearena neurtu bear. Mg CC 238. Mundua orain neurtu edo juzgatuko da. Lard 431. Munduaren atzenean guziok neurtzera etorriko dala. Ib. 435. Egiñ ditugun obrak / dituzte neurtzen. AzpPr 88. Zuek neurtzen duzuen neurri beraz neurtuko zaitzue zuei ere. Ir YKBiz 135. Norbera mantxak eduki eta / besteren gauzak neurtutzen. Imaz Auspoa 24, 158. Gizonak, obrakatik neurtzen ditugu guk. Arti Tobera 277. Barka biezat aurrera eta atzerazaleak begi zorrotzagoz neurtzen dakien Zelaieta jaunak. MEIG IV 71. Larramendi ere [...] geure begiz eta iritziz ezagutu eta neurtu nahi genuke, ez besterenez. MEIG VII 68.
    v. tbn. Enb 124.
    azpiadiera-1.2.1
    "Astigarrâ-ko Begi-Txikiyak / neurtu zaitu" esan'ezu. // Ni neurtuko naun Begi-Txikirik / ez da Astigarragan jaio, / nere erdiya eiten ere orri / ederki kostatzen zaio. Tx B I 230.
    azpiadiera-1.3
    Comparar(se).
    Humiltasunak erakarriko zaitu ez lagunarekin zure burubaren neurtzerat, bañan bai haren ohoratzerat. Mih 33s. Bakotxak neurtus iten tuen (obra) onak in tuen gaistoeki, dezake guti gora bera atra kontua, zeñek pizatzeunten yago. (299). LE-Ir. Au da gertatzen dana / munduko gaitzakin, / baldin neurtzen badira / andiagoakin. It Fab 118.
    azpiadiera-1.4
    Medir, controlar (los pasos); perseguir.
    Bai, ederki neurtu dizkiate pausoak! Ill Testim 14. Aritu ziren lapurren oñazkak negurtzen eta zoko guziek begiratzen. Izeta DirG 37. Neurtu ditut biar bezela / nik Joxe orren pausuak, / begi batetik artuba dauka / oso ziaro lausuak. Auspoa 59, 36. Kapitan eta tenientiak / gure pausuak neurritzen / zortzi eguneko arrestatuak / ez bagera ongi ibiltzen. Auspoa 116, 127.
    azpiadiera-1.4.1
    Lantzoia bere lekuan neurtzen jakin zuan berorrek gutxienez [...], buruan jo-nai ta bizkarrean jo ninduanean. "Poner en su punto". Berron Kijote 227.
    sense-2
    2. (B; H); neurritu (Dv, H (V, G)) Ref.: A; ZestErret .
     Moderar, mesurar; controlar, regular. "Il diffère de neurtzea en ce que ce dernier signifie faire un mesurage, tandis que l'autre [neurritu] prend le sens de proportionner, donner par mesure. Eriari neurrituz eman behar zaio jana, à un malade la nourriture doit être donnée par mesure, avec mesure" Dv. "Neurt ezatzu zure hitzak, mesurez vos paroles. [...] Esku zabalak nasaiki ematen du, hertsiak aldiz, hurriki eta neurtuz, [...] la main étroite [donne] insuffisamment et en mesurant" H. "Neurtuz, mesuradamente" A. "Hitzak neurtu, hitzak hausnartu eta ongi pentsatu ondoren esan" ZestErret (s.v. hitz).
    Zelo gaizki neurthu batez bertzeei eskandala eman diozoguten. Ch III 11, 2 (Ip zure erreglagabiaz, Leon lehia soberarekin). Neurthuz nai denean ibilli Jinkoaren zerbitzuan, hark neurtzen ditu bere ungi eginak. Mih 11. Geure naturaleziari berez jagokazan gurarijak bere, errazoiak neurtu ta zuzendu biar ditu. fB Ic II 252. Berri au ezarian eta pixkaka ematea, hitzak neurtuaz ematea. Arr GB 127. Otoitz egite luzeak eta gorputzeko zeatutze ildurazkoak neurritu zituen ondo denboraldi artan. 'Moderó'. Aran SIgn 67. Beste morroi guztiai neurri barik emoten iake edaria Mendiolako iauregian: neuri bakarrik neurtuta. Ag AL 57. Edan-urritasuna, edarietan neurtua izaten, irakasten dabena. Itz Azald 184. Ardoak berotuta [...] altzituan gaitasunak erakusten, baño zabulunak neurtu eziñik eta oso parregarri. Ag G 195. Neurt jan-edanak eta errexkiago heziko ditutzu haragiaren nahikeriak. Leon Imit I 19, 4 (SP emozu neurri, Ip bridatü, Ol, Pi ezi). Itzak eta irriantxa xe-xee neurturik. Ldi IL 20. Mendi zuaiztuan euriak ugariagoak izaten dira ta neurtuagoak. Munita 19. Itzak, ederrak izan arren, egiarekin ondo neurtuak ez badaude ez dute onik ekartzen. Ib. 106. Esaten zituanak neurtu gabe Piarresi eraso zion. Etxde JJ 30 (v. tbn. 169). Neurtu bearra dago nolatan / ematen diran pausoak. Basarri 123. Ondo neurtu ezik, atsegiña bere buruaren kaltegarri biurtu oi da. Vill Jaink 82. Gizajo arlote arek, etzituan bear bezela neurtu bere indar eta almenak. NEtx LBB 73. Jana neurtu bearrik / etzan gaur ainbeste, / nai gendun klasetikan / ase eta bete. Uzt Sas 49. Ia itoan geundela ekartzen zuten [ura], eta orduan ongi neurtua. Alkain 136. Bekokia zabala ta ondo neurtua, eder-ederra. Onaind STeresa 12.
    v. tbn. Kk Ab I 31. In Or BM 18. TAg Uzt 35. JAIraz Bizia 54. Erkiag BatB 33. MAtx Gazt 49.
    azpiadiera-2.1
    (V, G, AN, L, BN, R ap. A ; Lecl, Izt); neurritu (Dv).
    (Part. en función de adj.). "Moderado, neurtua. Atseginik neurtuenak ere isten dituenak, los que dejan los placeres aún más moderados" Izt 74r. "Gizon neurritua, homme mesuré, sobre" Dv. "Moderado, mesurado" A.
    Gizon neurritua mintzatzean. (345). LE-Ir. Dolore hunek izan-behar du, haiñitzetan erran dudan bezala khexagabea eta neurthua. He Gudu 150. Badira irakurgai neurtuak, behar diren argitasun, azalpen eta laguntza guztiez hornituak. MEIG II 58.
    azpiadiera-2.2
    Regir, gobernar.
    Gizona, berriz, ongiaren menpean, bere aginpidea lege orrek bear baitu neurtu. Vill Jaink 163.
    sense-3
    3. (Lar, H); neurritu (H (V, G)).
    Medir (versos, sílabas...). "Escandir, medir los versos, biursak neurtu" Lar. "Kopla neurtzea, mesurer une couplet" H. Cf. infra (6).
    Eta orain zortzikoa / osorik neurtu lei. Azc PB 185. Lantu du bertze orduz bersu hoberik, nahiz hok ere neurtuak diren xuxen, labur eta bat bedera ondar hitzean joite ona duen. JE Bur 144. Itzak nola neurtu. Gazt MusIx 46. Greko-latinezko neurtitzak ikasten eta neurtzen asi gintzan eta ez genien ezeren utsik arkitzen. Or (in Gazt MusIx 16). Naiz bertsoak oso ongi ez neurtu. Alkain 25. Gehi dezagun piko edo oin horiek neurtzeko erregela xehe xamarrak ipintzen dituela Gazteluk. MEIG III 107. Bi modutako hamairu silabako bertsoak: 7-6 batzuek eta 6-7 neurtu behar diren besteak. MEIG IV 89 (v. tbn. I 243)
    v. tbn. Ldi IL 27.
    sense-4
    4. Limitar, poner límite.
    Nok neurtuta imini ditu gure egunak? Mg CO 102. Ez duzu nihoiz eginen nahi duzuna, hestu eta neurtuak izanen dire zure ahal guziak. Hb Egia 118. Pekatua da gatx azkenbagea eta gizonaren kitugarriak beti dira neurtuak eta azkendunak. Itz Azald 147. Erakutsi eban argiro, zein neurtuak egozan gizonaren egunak. Ag AL 101. Nere tabako-zotza, ez aiz geiago gauza... Ire egitekoa bete dek... nere bizia neurtu didak eta orain ez aut ezertarako... NEtx Antz 109. Haurrak negurtu behar direla, beraz negurtu nekeak, / ustez ditugun, hori erranez, eginkizunak beteak. Xa Odol 220.
    v. tbn. BEnb NereA 128.
    azpiadiera-4.1
    (Part. en función de adj.). Limitado, finito.
    Ezin izan leiteke, gure errazoe neurtuak, [...] ezagutu eta ulertu dagiala Jaungoikoaren azkenbakotasuna. Itz Azald 25. In pace hau, hutsune neurtu eta neurrigabea den hau, Sagaratuaren lekua da. "Finita". MEIG IX 130 (en colab. con NEtx).
    azpiadiera-4.2
    Señalar, fijar.
    Gero sarri izanen da azkhen iujamendua, / zer denboraz zeruan da Iongoikoaz neurthua. EZ Man I 77.
    sense-5
    5. (H); neurritu (H (V, G)); nebritu (H (V)); negurtu.
    (Con sociativo). Medirse (con alguien), probarse (con alguien); medir, poner a prueba. "Ez naiz gai zurekin ez iakintasunez, ez indarrez neurtzeko, je ne suis pas capable de me mesurer avec vous ni en savoir, ni en forces" H. v. INDARRAK NEURTU.
    Harmak harmekin neurtuko ziren beraz, eginen zen gudu. Hb Egia 86. Zeugaz neurtzeko gertu nago, naiz adimeneko naiz gorputzeko arazoetan. Kk Ab I 90 (v. tbn. II 174). Berekin neurtzeko indarrik etzuten neska-motikoak masallekoz josi. Etxde AlosT 24. Nor baaiz, neurtu zak ire ezpata nerearekin, eralle koldarra! Ib. 102. Ofizioak eman ta bertze batekin negurtzen emaiten zaituztenean berriz, izpiritu erneaz bertzalde, behar duzu zure buruaz segurtamen osoa izan. Xa Odol 61. Norbaitekin lenbaitlen topo egin nai bait-zuan, bere beso indartsuaren kemena aretxekin neurtzeko. "Con quien hacer experiencia". Berron Kijote 42. Iñoiz laisterka asitakoan / beste norbaitekin neurtzen. MMant 100.
    v. tbn. Ibiñ Virgil 45. Ataño TxanKan 80.
    azpiadiera-5.1
    (Sin sociativo).
    Ointxe neurtuko gaituk ba [oñez ibilten] . Kk Ab II 177. Jaialdi bikain baten bidez berriz neurtu giñan. Insausti 22.
    azpiadiera-5.2
    (Elkar neurtu).
    Eguzkipean bada, betorkit onera, / belarraren gaiñera iñor agertzera, / elkar neurtuko dugu, betor larratzera. "Medirse conmigo". Or Eus 32. Beste bi bizkaitar, / beste zazpirak gipuzkuarrak, / danak neurtu zuten alkar. Uzt Sas 302.
    sense-6
    6. Poner en verso, versificar. Cf. supra (3).
    Neure bizi guztia / daukat nik gogoan / ta neurritu bear dot / dakidan moduan. Azc PB 339 (in Ur PoBasc 217 kantau). Berbaaldiak neurritu / ebazana lenen / izan zan Polimnia / sinistuten zan len. Ib. 303 (in Ur PoBasc 199 neurtu). Berbak zelan neurtu zituan ez neutsan gogoan artu. Orregaitik ipinten ditut emen neurtu baga. Ag AL 103n. Zendako ez izanda Eskualdunek bururatu esku-lan miragarriak, ikertu leihorrak, neurtu kantuak, piztu ala pairatu gerlak. JE Bur 180s.
    azpiadiera-6.1
    (Part. en función de adj.).
    Horixe baita liburua: gaur-gaurko gizonen eta auzien kondaira neurtua. MEIG II 144.
    sense-7
    7. (Acompañado de makila, kana, etc.). Golpear. "Kanaz nebritu, varear" VP 22v.
    Mutilak aurrez / urten eben batera / biotz sendoakaz / neurtuten Leondarrak / makila-puntakaz. Azc PB 200 (v. tbn. 176). Atara eban ordiazko frailliorrek ezkutuan zeroian makilla sendua eta neurtu zetsan bizkarra tentatzailliari bere biziko onduen. Etxba Ibilt 464.
    sense-8
    8. "Negurtu (L-sar, B), probar vestidos, calzado" A.
    sense-9
    9. Acompasar, regular, dar ritmo.
    Arazo oneei darraiko galjaite nekagarrija izerdi bitsetan, alkarren leijan ta soñuba neurtubaz gorputza mankauteraño. (Interpr?; Azkue (2.a ed., 102) traduce "midiendo la música"). Mg PAb 151. Euren egaldi errez da ondo neurtuak. Ag Kr 37. Danborrarekin puntuak zeatz neurtuz. Mok 16. Piko bat etzuten galtzen: oinen, soinaren, gogoaren beraren ibilera bizia mentzen zioten eta zaintzen, neurtuz, musika-soinuak. JE Ber 94. [Itzaldia] dirdaitsu ta geldia, igikeran neurtua, liliz ta kolorez betea. Zait Plat 123.
    azpiadiera-9.1
    (Part. en función de adj.).
    Yainkoak ezkutari bategaz buru egiñazo eustan kalean, ondotxu yantzia bera, ondo orraztua, ibilkera astitsu ta neurtuagaz. "Su paso y compás en orden". Or Tormes 63. Besoen kiñaldi neurtuetan. TAg Uzt 110. Oinkada astun, neurtuak ondo entzuten ziren, nahiz urrun samar izan oraindik. Mde Pr 163. Gorputz-zirkin azkar ta neurtuak egiten ei zituan goizero, oetik jagiterakoan. Erkiag BatB 48. Inguruka ibilten asi bedi eta urrats neurtuz lurrari ots-eragiten. Ibiñ Virgil 98. Taka-taka kolpe neurtuak ari zirala entzun zuten. "Daban unos golpes a compás". Berron Kijote 215. Taka-taka neurtuan entzuten ziranak. "Alternativamente sonaban". Ib. 218.
    sense-10
    10. Medir, tener (un objeto) la medida de.
    6 neurkin luze, 5 zabal eta 4 berantz neurtzen dituan zulo bat dago. JMB ELG 47.
    azpisarrera-1
    EZIN NEURTUZKO (Dv).
    Ilimitado, infinito.
    Ezin-neurtuzkoa da haren [Jaunaren] zuhurtzia. Dv Ps 146, 5 (Ol, BiblE neurrigabe). Itxaso ta zelai ezin neurtuzkoak. Or Poem 532. Literaturak berak bere funtsean ezin-neurtuzko aldakuntzarik ez duelarik ezagutu, besterik gertatu da literaturarekiko literaturarekin. MEIG IV 123.
    azpisarrera-2
    NEUR ETA NEUR.
    Medir continuamente.
    [Anderexkila] bat xapel saltzaile baten etxean, xapelak negur eta negur. Zerb Artho 205.
    azpisarrera-3
    NEURTU EZINEKO.
    Imposible de medir. v. neurriezin.
    Neurtu eziñeko txikien aldera bezela aundien aldera ere aritu ziñatela. Anab Usauri 96.

    neurtu

    neurtu
    << nahitasun 0 / 0 noizbait >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper