Azpisarrerak (sarrerak) (6)
1 saski.
(G, AN, L, B, BN, Ae, S, R; SP, Urt I 348, Ht VocGr, Lar, Lar in Aq 1333, VP 85v, Añ (G, AN), Arch VocGr, VocBN , Dv, H),
txaski (Sal, R),
jaski (G-nav, AN-olza),
jaiski (G-nav),
jaizki (G-nav)
Ref.:
A (saski, txaski); Iz Als (jaiskiya); Iz Ulz; EAEL 142; ZarHizt (txaski)
.
Cesto. "Item de dos sasquias de paylla" (1321). Arzam 398. "Le abia quitado una sasquia de hubas" (Pamplona, 1596) ReinEusk 31. "Panier, corbeille" SP. "Banasta" , "canasta", "cesta" Lar y Añ. "Gros panier à deux anses" VocBN. "La cesta pequeña" Iz Ulz. "El cesto (redondo y sin tapa) para traer nabo, etc. Gáuza gozúk jáizkitan yatén tubei" Iz Als. Cf. Etxba Eib: "Saskixa ez da askotan entzutzen gure artean". AxN explica otharre (266) por saski. v. otarre, otzara. . Tr. No documentado en la tradición vizcaína. En DFrec hay 10 ejs. de saski.
Murraillatik erauts zezaten kordaz saskian ezarririk. Lç Act 9, 25 (He, TB, Dv, Ol, IBe saski; Ker otzara, IBk otarre ). Palma adar batzuk harturik, hetzaz zare, saski eta otharre egiten haritzen zela. Ax 23 (V 13). An bere saskian tolestaturik arkitzen zen oial batean. Mb IArg I 256. Eta aldaratu ziren oraino hamabi saski sobratu zirenez betheak. Lg II 163. Ifintzen da lurra edo errautsa saski batean. It Dial 116 (Dv saski; Ur otzara, Ip zare). Gathanborak eginez saski hustuekin. Hb Esk 230. Saski batean leiotik lurrera gauez jatsi zuten. Lard 495. Sobratu zenaz bilduztizien amabi saski beterik puskez. Samper Mt 14, 20 (Ip zareta, Echn y Hual zare, Ur otarre). Merkatura goateko badu saskia. Elzb Po 191. Saskiya ogi zuri ederrez bete-betia. Bv AsL 138. Harren lana saski egitea zen. Jnn SBi 62. Artu du garrautsen saskia. Ag G 345. Ez othe hakien gizona, saskitik ere, gizona dela bethi agertzen? Barb Sup 100. Saski-berritzen abillela. Or Mi 11. Saskia eotzen asi. Ib. 83. Hazia bota zak ildoan, ez besainka barreatuz. Bestenaz, ura saskian bezala litekek. Zub 35. Saski-gaztaia besotik zintzillik. Lek EunD 40. Lur-saskia bezain aundi. TAg Uzt 35. Saski handi batean ezarri zuen [Mois] eta uraren gainean pausatu. Zerb IxtS 33. Saski bat, zapi edo bestelako oihal peza batez estalia. Mde Pr 77. Artzen dio Polik [arrantzaleari] kañabela ta saski txikia. Anab Poli 118. Txabola atzean degu naikoa marrubi saski ori betetzeko. NEtx LBB 159. Emakumeak saskia eta itaia artu ta muiño baztarretan belarra ebaki. BBarand 15. [Lurra ereman] bizkarka, saski ttipietan. Larre ArtzainE 59. Paper zaharren saskira. MEIG III 115.
v. tbn. Izt C 233. Ur Mt 15, 37. HerVal 197. Elsb Fram 129. Urruz Zer 122. Ox 164. Muj PAm 76. Lab EEguna 83. MendaroTx 213. Ir YKBiz 183. EA OlBe 111. Etxde JJ 18. And AUzta 44. Salav 16. Garm EskL I 64. Balad 153. Ataño TxanKan 90.
Cesto. "Item de dos sasquias de paylla" (1321). Arzam 398. "Le abia quitado una sasquia de hubas" (Pamplona, 1596) ReinEusk 31. "Panier, corbeille" SP. "Banasta" , "canasta", "cesta" Lar y Añ. "Gros panier à deux anses" VocBN. "La cesta pequeña" Iz Ulz. "El cesto (redondo y sin tapa) para traer nabo, etc. Gáuza gozúk jáizkitan yatén tubei" Iz Als. Cf. Etxba Eib: "Saskixa ez da askotan entzutzen gure artean". AxN explica otharre (266) por saski. v. otarre, otzara. . Tr. No documentado en la tradición vizcaína. En DFrec hay 10 ejs. de saski.
Murraillatik erauts zezaten kordaz saskian ezarririk. Lç Act 9, 25 (He, TB, Dv, Ol, IBe saski; Ker otzara, IBk otarre ). Palma adar batzuk harturik, hetzaz zare, saski eta otharre egiten haritzen zela. Ax 23 (V 13). An bere saskian tolestaturik arkitzen zen oial batean. Mb IArg I 256. Eta aldaratu ziren oraino hamabi saski sobratu zirenez betheak. Lg II 163. Ifintzen da lurra edo errautsa saski batean. It Dial 116 (Dv saski; Ur otzara, Ip zare). Gathanborak eginez saski hustuekin. Hb Esk 230. Saski batean leiotik lurrera gauez jatsi zuten. Lard 495. Sobratu zenaz bilduztizien amabi saski beterik puskez. Samper Mt 14, 20 (Ip zareta, Echn y Hual zare, Ur otarre). Merkatura goateko badu saskia. Elzb Po 191. Saskiya ogi zuri ederrez bete-betia. Bv AsL 138. Harren lana saski egitea zen. Jnn SBi 62. Artu du garrautsen saskia. Ag G 345. Ez othe hakien gizona, saskitik ere, gizona dela bethi agertzen? Barb Sup 100. Saski-berritzen abillela. Or Mi 11. Saskia eotzen asi. Ib. 83. Hazia bota zak ildoan, ez besainka barreatuz. Bestenaz, ura saskian bezala litekek. Zub 35. Saski-gaztaia besotik zintzillik. Lek EunD 40. Lur-saskia bezain aundi. TAg Uzt 35. Saski handi batean ezarri zuen [Mois] eta uraren gainean pausatu. Zerb IxtS 33. Saski bat, zapi edo bestelako oihal peza batez estalia. Mde Pr 77. Artzen dio Polik [arrantzaleari] kañabela ta saski txikia. Anab Poli 118. Txabola atzean degu naikoa marrubi saski ori betetzeko. NEtx LBB 159. Emakumeak saskia eta itaia artu ta muiño baztarretan belarra ebaki. BBarand 15. [Lurra ereman] bizkarka, saski ttipietan. Larre ArtzainE 59. Paper zaharren saskira. MEIG III 115.
v. tbn. Izt C 233. Ur Mt 15, 37. HerVal 197. Elsb Fram 129. Urruz Zer 122. Ox 164. Muj PAm 76. Lab EEguna 83. MendaroTx 213. Ir YKBiz 183. EA OlBe 111. Etxde JJ 18. And AUzta 44. Salav 16. Garm EskL I 64. Balad 153. Ataño TxanKan 90.
(G-azp, BN-arb; H)
Ref.:
Gte Erd 227 y 269.
" Saski bat sagar, une corbeillée de pommes" H.
Saski bat ardo esan zuena / ta pitxer bat ogia. Gamiz 206. Eta jaso zuten sobratu zitzaiotena amabi saski bete puska. Oteiza Lc 9, 17 (Lç saskitara). Saski bat bete arraultz / izango det noski. It Fab 39. Buru-gañean iru saski-irin zekarzkiela. Lard 52. Biali oi zizten saski bat arraitxo. Bv AsL 79. Buruan, jasan ahala, saski bat lore. Ox 182. Saski bat ogi zeramala. Or SCruz 81. Saskia bete barazkirekin. Or Mi 69. Saski bat bete gazta. Lek EunD 36. Saski bete marrubirekin. NEtx LBB 160. Saskia bete marrubi ekartzera. Ib. 158. Sagar ustel batek saski sagarra ustelduko. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1530.
v. tbn. Ir YKBiz 235. IBk Mt 15, 37.
" Saski bat sagar, une corbeillée de pommes" H.
Saski bat ardo esan zuena / ta pitxer bat ogia. Gamiz 206. Eta jaso zuten sobratu zitzaiotena amabi saski bete puska. Oteiza Lc 9, 17 (Lç saskitara). Saski bat bete arraultz / izango det noski. It Fab 39. Buru-gañean iru saski-irin zekarzkiela. Lard 52. Biali oi zizten saski bat arraitxo. Bv AsL 79. Buruan, jasan ahala, saski bat lore. Ox 182. Saski bat ogi zeramala. Or SCruz 81. Saskia bete barazkirekin. Or Mi 69. Saski bat bete gazta. Lek EunD 36. Saski bete marrubirekin. NEtx LBB 160. Saskia bete marrubi ekartzera. Ib. 158. Sagar ustel batek saski sagarra ustelduko. (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1530.
v. tbn. Ir YKBiz 235. IBk Mt 15, 37.
Cesta de jugar a pelota.
Pelotarako da bereziña / saski, pala edo esku. Insausti 206.
Pelotarako da bereziña / saski, pala edo esku. Insausti 206.
Juego de pelota a cesta.
Saskiak pilota galtzer daukula frogatzea nahi zinuten? Horra froga. Jainkoari eskerrak, egun saskiak bere denbora egin baitu eta xixterak berritz agertzen hasi baitire han-hemenka. Dass-Eliss GH 1921, 296.
Saskiak pilota galtzer daukula frogatzea nahi zinuten? Horra froga. Jainkoari eskerrak, egun saskiak bere denbora egin baitu eta xixterak berritz agertzen hasi baitire han-hemenka. Dass-Eliss GH 1921, 296.
SASKIAK BETEAN.
Por cestos.
Ipiñi ezazu erlategi-atean ianari au saskiak betean. Ibiñ Virgil 113.
Ipiñi ezazu erlategi-atean ianari au saskiak betean. Ibiñ Virgil 113.
SASKIAK BETERIK.
Por cestos, a cestos.
Buruan ekartzen dauzkitzute hirirat, zare edo saskiak betherik. JE Bur 86.
Buruan ekartzen dauzkitzute hirirat, zare edo saskiak betherik. JE Bur 86.
SASKI-BURDINA.
"Saski-burni, instrumento especial de hierro, en forma de falsa escuadra, para tejer cestos" DRA.
SASKIGINEAN.
Haciendo cestos.
Saskigiñean ain ederki aritzen den mutil ua. Or Mi 35.
Saskigiñean ain ederki aritzen den mutil ua. Or Mi 35.
SASKIGITE.
Fabricación de cestos.
Saskigiteko zuma-sorta luze banarekin aldapa gora zioazela. Or Mi 4.
Saskigiteko zuma-sorta luze banarekin aldapa gora zioazela. Or Mi 4.
SASKI-JOKO.
Lucha con guanteletes en forma de cesta.
Grezia oso-osorik lasterketetan eta saski-ioko norlenkan leiatuko da. "Crudo [...] caestu" . Ibiñ Virgil 94.
Grezia oso-osorik lasterketetan eta saski-ioko norlenkan leiatuko da. "Crudo [...] caestu" . Ibiñ Virgil 94.
SASKIPE
(En casos locales de decl., en sing.).
Emazte mokor batek saski pean preso ezarria baldin badu haatik... Ardoy SFran 24. Aipatzen zauztaten Mugari tiro-n ezarri duzun saskipeko guarda. Lf ELit 327. Gizona, saskipetik ere gizon! (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1947.
Emazte mokor batek saski pean preso ezarria baldin badu haatik... Ardoy SFran 24. Aipatzen zauztaten Mugari tiro-n ezarri duzun saskipeko guarda. Lf ELit 327. Gizona, saskipetik ere gizon! (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1947.
SASKI-POTORRO.
"(G-goi), cesto pequeño" A.
SASKI-SABEL.
Interior del cesto.
Meakezurrean tinkaturik daramakin saski sabeletik eskukada [arto] artuta. TAg Uzt 12.
Meakezurrean tinkaturik daramakin saski sabeletik eskukada [arto] artuta. TAg Uzt 12.
SASKI-UZTAI.
"Saski-ustai (AN-5vill, B), aro superior de un cesto" A.
XAXKI .
(Forma con palat. expr.).
(Forma con palat. expr.).
a)
"Xaxki (S-saug), panier pour la vendange ou pour les châtaignes" Lh.
"
Xaxki egiten egon (S-saug), rester longtemps au lit après ivresse de la veille"
Lh.
"(S-saug), cacolets en forme de panier"
Lh.
b)
"Xaski (S-saug), sorte de cloche en osier pour isoler les agneaux" Lh.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
