OEH - Bilaketa
372 emaitza osorik bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (366)
- abere
- abespelu
- adar
- adierazi
- agindu
- agintza
- ahal
- ahaltasun
- ahamen
- ahatara
- ahitu
- aita
- 1 akats
- akordu
- akta
- alanbrezki-belar
- alangoz
- 2 alboka
- aldaratu
- alegera
- alegia
- aloger
- altxatu
- amets
- apailatu
- apur
- 1 ardi
- 1 aria
- ari izan
- arima
- arin
- arrandia
- arrazoi
- 1 arte
- asegarri
- asmo
- aspertu
- astuntasun
- 1 atal
- ataldu
- atera
- aterakeria
- atsegin
- atsegintasun
- aupa
- aurpegi
- aurratu
- aurren
- aurrerakuntza
- aurreratu
- 1 auzi
- auzolan
- azpiko
- 1 ba-
- badaezpada
- badarik
- bailara
- baimen
- baino
- bainu
- baizik
- balio
- barka-hitz
- barne
- basoka
- batasun
- batere
- bederenik
- begiratu
- behartu
- behe
- behin
- behintzat
- bekain
- belarri
- beldur
- belumendu
- benazki
- beraz
- berba
- berbakune
- berbera
- berdin
- berreuskaldundu
- berton
- bertso
- besarkatu
- bete
- betetasun
- beti
- bezalaxe
- bidegabekeria
- bigun
- bihotz
- bihotzalekeria
- bihurtu
- bildu
- biluzi
- biolatu
- birgo
- biribil
- birloratze
- birrindu
- bizibide
- bonur
- 1 bota
- botaera
- botere
- botila
- burubegitailu
- buru-gain
- buzkantz
- dado
- damugarri
- defektibo
- deitze
- departamendu
- deskantsu
- dirutu
- dirutza
- donokiratu
- dudatu
- duin
- ea
- ebakuntza
- ebatsi
- eder
- ederka
- edesti
- eman
- entzumen
- erabaki
- erabat
- erantsi
- erantzukizun
- erauntsi
- erdipurdi
- erdizka
- eremu
- erostetxe
- erraldoitzar
- erramueta
- erregarri
- erresort
- erretorika
- erreune
- eskaini
- etxe
- etxejaun
- ezen
- ezer
- 1 ezin
- fede
- gabe
- garbi
- garbitasun
- 1 gari
- gehiago
- gertutu
- 1 gibel
- ginarreba
- gisa
- gogo
- gorputz
- gorrixkatxo
- gosari
- grua
- guardatu
- gura
- 1 hagin
- 1 hain
- haize
- halere
- hamarren
- han
- hantu
- haragi
- 2 harpa
- harrapatu
- harrigarri
- hartzaile
- hastapen
- hatz
- haustura
- hautsi
- helbide
- hestegorri
- heze
- hezur
- hilotz
- hobari
- 1 hola
- honako
- hots
- 1 hur
- hustu
- 1 huts
- 1 iduri
- igandero
- ikastola
- ikuslekutxo
- inausketa
- indar
- inguratu
- inguru
- inoiz
- inperfekzio
- irabazi
- irato
- irin
- itoteka
- itulari
- izatasun
- izorra
- jagon
- jainko
- jaitsi
- 1 jakin
- jakitate
- jaungoiko
- ji ji ji
- kanpotar
- kapital
- kartero
- kasta
- kikera
- kintzena
- klink
- konsagratu
- kontsolio
- 1 kontu
- 1 labe
- laburdura
- lankizun
- lasto
- 1 latera
- laurdenkatu
- lehiatu
- lipar
- 1 lo
- lokarrigabe
- 3 loki
- lortu
- 1 lotu
- lumatu
- lur
- luzapendu
- luzarazi
- luzexko
- mahaintto
- mailatu
- maketania
- mami
- 1 markets
- mimi
- mintzo
- modu
- 2 moldezki
- motz
- mundu
- nabari izan
- nahi izan
- nahitasun
- neurtu
- noizbait
- norbait
- ogi
- oharmen
- oinazpi
- ondasun
- ondore
- ondu
- opor
- oraindino
- ordez
- osin
- oso
- osoik
- osotasun
- 1 ostia
- 2 ozpin
- parabola
- 1 pausu
- pena
- pitotx
- plazer
- poste
- premu
- puntu
- 1 puska
- puskakatu
- puskalla
- 1 santu
- sari
- sasiamendu
- 1 saski
- satisfatze
- segurantza
- sendo
- sikiera
- sinetsi
- 1 soberania
- soin
- 2 sorburu
- sorgortu
- suerte
- 1 sugar
- total
- trakamaila
- tristraska
- ttattur
- 1 ttotto
- 1 tustatu
- txabolaratu
- txiki
- 1 txindor
- txinpartaka
- txinpartun
- txoritoki
- 1 txotx
- txuleta
- udazale
- ukitu
- ukitze
- upel
- urdaiazpi
- urdekume
- urdin
- urgazte
- urguriki
- urostasun
- 1 urte
- urtero
- usaimen
- usaintsu
- uste
- ustel
- usteldu
- utzi
- xahutu
- xehe
- xuriketaño
- zabal
- zahagi
- zahar
- 1 zaindu
- zalditto
- zalekeria
- 1 zanga
- 1 zati
- zatika
- zein
- zentsura
- zentzun
- zer
- 1 zera
- zimur
- zindo
- zintzur
- 1 ziri
- zirikatu
- zorion
- zoriontasun
- zorrotz
- zoruntza
- zu
goiburua
usaintsu.
sense-1
(Añ, H),
usaitsu (Lar),
usaitzu (AN-larr ap. Asp Leiz
).
Oloroso, aromático. "Benjuí, goma olorosa, likurta usaitsu bat" Lar. "Oloroso" Ib. "Oledero" Ib. "Odorífero" Añ. "Odorant, sentant bon [...]. Lili usaintsua, fleur odorante, agréable à flairir" H. "Oliente" Asp Leiz. .
Larrosa Usaintsua. Añ EL1 229. [Gorpua] ubientu usaintsuakaz igotzi ta gantzatu. Añ EL2 223. Lorategi eder usaintsu bat. Añ LoraS 4. [Konejuai] emoten bajake bedar usaintsu piska bat ill baño lentxuago. "Yerba aromática". Ur Dial 98 (Dv belhar usain oneko zerbait; It belar on, Ip belhar hun). Kañabera usaintsua eta kanelea. CantCS (V) 4, 14 (). Ekarrizuez al dituzuen / lurrungei usaintzuenak. AB AmaE 120.
( s. XX.) Berak maite daunaren ola usaintsua dakustala, nire indar makalduak sendatu ta baretuten dira! "Fragante mansión". Arriaga Lekob 38. An bai garoa ezko, iori ta usaitsu. Ag G 364. Zelaiak belar eze usaitsuz orlegiturik. J.M. Tolosa EEs 1913, 113. Lili usaintsu biguna. GMant Goi 80. [Pipak] Indietatik ekarritako belar usaiñtsu batekiñ bete zituzten. Lh Yol 24. Lore mardul-usaitsuak. Jaukol Biozk 10. Ai, neure bijotzeko / lora usaintsue! Enb 120. Ontzi batzuk, orrattiño, edari gozuak eta lurrinkai usaintsubak eukitteko ixan oi dira. Otx 55. Yakintza txorta eder au, lora eder eta usaintsuenakaz osotuten alegindu gaitezan. GMant Y 1933, 191. Baratz osua dago usaintsu. Laux AB 97. Bazkaritako lapikondo usaitsu gozoa. TAg Uzt 206. Maitasunezko lore usaintsuetan zenbat arantza gaizto dauden gorderik. Etxde JJ 35. Larrosa-orri usaintsu direan ezpain gorriok. Erkiag Arran 100. Odeiak tantaka asi ziran, tanta andi, lodi, astun, usaintsuak jaurtiaz. Ib. 164. Arrate gañak dauka usaintsu / lore guzien Lorea. Basarri 13. [Lapikoen eta enparaukoen] barruko janarien batzar usaintsuak bake-baketan bai lirauan. Erkiag BatB 25. Sasi-okaran-elorri-lorak. / Ipar usaitsu ariña. Gand Elorri 62. Lurbirako gauza ta zer guztiak ere lurrin usaitsu ta begi-betegarri egin zaizkio. Onaind ( in Gazt MusIx 154). Belar oso usaitsua, zanpatuz urrin goxoa zeriona. Ibiñ Virgil 47n. [Arbendolak] bere abar usaitsuak makurtzen dituenean. Ib. 73. Atera ditzagun kutxa zarretik, zapi zuri usaitsuak bezela, [...] kontu zaarrak. NEtx LBB 155. Nola zuen oinpeak / zapaltzen duan tokian, / usaitsuago zabaldu oi dan / akara udaberrian. Ib. 397. Arbola hori [ezkontza] arantzeduna, / lore usaintsuz josia. Xa Odol 346. Ez zur usaintsurik; ez marfillez, zur ederrez, burdin-oriz, burdiñaz naiz marmolez egindako ezer be. Ker Apoc 18, 12 (Ol, BiblE zur usaintsu; Lç, He usain onetako zur, TB usain gozozko zur, Dv zur usain gozodun guziak, Ur usai onezko zur; Ip ürrin hunezko zur, Echn zur urrintsu). "Oso osorik" aurkitu eben gorpua, usaintsu ta gordin lurra emon yakonean legez. Onaind STeresa 111.
v. tbn. Balad 203 (V). BEnb NereA 195. Usaitsu: Arr Carmengo 30. Olea 124. Ostolaiz 20.
Oloroso, aromático. "Benjuí, goma olorosa, likurta usaitsu bat" Lar. "Oloroso" Ib. "Oledero" Ib. "Odorífero" Añ. "Odorant, sentant bon [...]. Lili usaintsua, fleur odorante, agréable à flairir" H. "Oliente" Asp Leiz. .
Larrosa Usaintsua. Añ EL1 229. [Gorpua] ubientu usaintsuakaz igotzi ta gantzatu. Añ EL2 223. Lorategi eder usaintsu bat. Añ LoraS 4. [Konejuai] emoten bajake bedar usaintsu piska bat ill baño lentxuago. "Yerba aromática". Ur Dial 98 (Dv belhar usain oneko zerbait; It belar on, Ip belhar hun). Kañabera usaintsua eta kanelea. CantCS (V) 4, 14 (). Ekarrizuez al dituzuen / lurrungei usaintzuenak. AB AmaE 120.
( s. XX.) Berak maite daunaren ola usaintsua dakustala, nire indar makalduak sendatu ta baretuten dira! "Fragante mansión". Arriaga Lekob 38. An bai garoa ezko, iori ta usaitsu. Ag G 364. Zelaiak belar eze usaitsuz orlegiturik. J.M. Tolosa EEs 1913, 113. Lili usaintsu biguna. GMant Goi 80. [Pipak] Indietatik ekarritako belar usaiñtsu batekiñ bete zituzten. Lh Yol 24. Lore mardul-usaitsuak. Jaukol Biozk 10. Ai, neure bijotzeko / lora usaintsue! Enb 120. Ontzi batzuk, orrattiño, edari gozuak eta lurrinkai usaintsubak eukitteko ixan oi dira. Otx 55. Yakintza txorta eder au, lora eder eta usaintsuenakaz osotuten alegindu gaitezan. GMant Y 1933, 191. Baratz osua dago usaintsu. Laux AB 97. Bazkaritako lapikondo usaitsu gozoa. TAg Uzt 206. Maitasunezko lore usaintsuetan zenbat arantza gaizto dauden gorderik. Etxde JJ 35. Larrosa-orri usaintsu direan ezpain gorriok. Erkiag Arran 100. Odeiak tantaka asi ziran, tanta andi, lodi, astun, usaintsuak jaurtiaz. Ib. 164. Arrate gañak dauka usaintsu / lore guzien Lorea. Basarri 13. [Lapikoen eta enparaukoen] barruko janarien batzar usaintsuak bake-baketan bai lirauan. Erkiag BatB 25. Sasi-okaran-elorri-lorak. / Ipar usaitsu ariña. Gand Elorri 62. Lurbirako gauza ta zer guztiak ere lurrin usaitsu ta begi-betegarri egin zaizkio. Onaind ( in Gazt MusIx 154). Belar oso usaitsua, zanpatuz urrin goxoa zeriona. Ibiñ Virgil 47n. [Arbendolak] bere abar usaitsuak makurtzen dituenean. Ib. 73. Atera ditzagun kutxa zarretik, zapi zuri usaitsuak bezela, [...] kontu zaarrak. NEtx LBB 155. Nola zuen oinpeak / zapaltzen duan tokian, / usaitsuago zabaldu oi dan / akara udaberrian. Ib. 397. Arbola hori [ezkontza] arantzeduna, / lore usaintsuz josia. Xa Odol 346. Ez zur usaintsurik; ez marfillez, zur ederrez, burdin-oriz, burdiñaz naiz marmolez egindako ezer be. Ker Apoc 18, 12 (Ol, BiblE zur usaintsu; Lç, He usain onetako zur, TB usain gozozko zur, Dv zur usain gozodun guziak, Ur usai onezko zur; Ip ürrin hunezko zur, Echn zur urrintsu). "Oso osorik" aurkitu eben gorpua, usaintsu ta gordin lurra emon yakonean legez. Onaind STeresa 111.
v. tbn. Balad 203 (V). BEnb NereA 195. Usaitsu: Arr Carmengo 30. Olea 124. Ostolaiz 20.
azpiadiera-1.1
Uso-tortolak, itz goxo ta usaitsuak alkarri esanez, txolarte goxoak pasatzen genituan.AZink 129.
azpiadiera-1.2
Maloliente.
"Heia usaintsua, étable puante"
H.
Etxebazter beartsuak, eskillara baltzak, gela usaintsuak, oe zikiñak. Erkiag BatB 135.
Etxebazter beartsuak, eskillara baltzak, gela usaintsuak, oe zikiñak. Erkiag BatB 135.
usaintsu
-
usaintsu....
-
(Añ, H), usaitsu (Lar), usaitzu (AN-lar...
-
Uso-tortolak, itz goxo ta usaitsuak alka...
-
Maloliente. "Heia usaintsua, étable pua...
<< usaimen 0 / 0 uste >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
