1.Total. Spiritu sainduaren kontra den bekhatua da Iainkoaren Legearen kontra iakiarazko reboltatze total bat. Lç ABC I 5v. Nahi ezpadugu ikhusi gure arimen hilzia, galzia eta ruinamendu totala. Tt Onsa 82. En DFrec hay 4 ejs.
2.
(AN, L, B, BN, R, S; Dv)
Ref.:
A; Lh; Satr VocP (s. v. ttottal). "(Adj.), négligent" A. "Completamente negligente" Ib. "Total (AN,...), frívolo. Egiten dituen zapatak bezain totala da zapataile ori (B), ese zapatero es tan frívolo como los zapatos que hace" Ib. "Enfant nul" Lh. Lagun on bat agindu duzularik lehenbiziko emazteki zantzailari, eta lagun total bat, aldiz, bigarren emazteki hain garbiari.BarbLeg 61.
Lagun totalaren xuxen ibilarazteko ere gai izanen duk. Ib. 61.
Badire burhaso lazo totalak [...], haurren eskuak, ez begitartea garbi ala zikin ikus, bardintsu baitzeie. GAlm 1951, 18.
Nausiari joan baitzitzaion, gaizo totala, / Beharriak trebes, trebesago bera, / Phereka goxo zonbeiten egitera. LeonGH 1955, 127.
Oinezko batzu ere totalak dira, nehori kasurik egin gabe, bidearen erditik ibiliko dira. Herr 17-12-1959, 2.
sense-3
3.
(BN-lab ap. A). (Acompañando a un adj. o adv.).Totalmente."Palabra que se emplea para dar fuerza a una palabra despectiva. Alferra totala, zikina totala, totalmente perezoso, excesivamente sucio"A.
Gure patroiak total ondo egin dau maniobrea.BerriatBermeo 387.
Euren ustez, euren eskuerea ona da, total ona, biziteko eta gizon modernuak izateko balio deutselako.Ib. 387.
azpiadiera-3.1
(Acompañando a un verbo). "Ori andriori zan politxakin, total alperrigaldu da urtiekin" (V-gip). Nere buruarekin borroka au daukat: deporte-munduari eldu edo total atzera utzi. Albeniz 67.
sense-4
4."(BN-mix), espantoso, hablando del tiempo"A.
sense-5
5."(ANc,...), inerme, exhausto de fuerzas"A.
azpisarrera-1
TOTAL EGINA, TOTAL EGINDA. (Estar, etc.) borracho.
"Atzo gabian total inda etorri huan etxea"ZestErret.
Total egiña zegoen baño / alare ezurrak osorik / galdetzen zuen: "Plakiyak nago, / ez al da ardo goxorik?". Xe 269.
[Emakumia] arratserako eskall-buruan / askotan total egiña.Ib. 268.
azpisarrera-2
TTOTTAL(Forma con palat. expr.). "(BN-baig), inútil, sin fundamento. Más irónico que total" Satr VocP.