Harremana

    OEH - Bilaketa

    372 emaitza osorik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (366)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bailara.
    tradizioa
    Tr. Propio de la tradición guipuzcoana. En la acepción de 'grupo, asociación' es usado por primera vez por Larramendi, y (salvo algún ej. relativamente moderno) aparece siempre en la var. ballera; como 'región, comarca' se documenta desde Lardizabal; con el significado de 'barrio' se encuentra desde finales del s. XIX; esta última acepción es la más frecuente en el s. XX. En DFrec hay 68 ejs. de bailara, 7 de baillara, 3 de bailada, uno de baillera, 4 de ballera y uno de ballara.
    sense-1
    1. (A); ballera (Lar, Hb, Dv) Grupo de gente, asociación. "Clase, batunea, ballera" Lar. "Cofradía, anaikidea, ballera" Ib. "Cuadrilla, diapilla, ballera" Ib. "Catolicismo, Kristau guzien batzarrea, ballera, guziera" Ib. "(El) lobo y la vulpeja, ambos son de una conseja, axeria eta otsoa dira ballera batekoak" Ib. "(Todos son de la) farándula, ballera batekoak dira guziak" Ib. (tbn. en EZBB I 14). "Ballera (Ant, Lar), confrérie, troupe, multitude, troupeau, réunion, etc." Dv. "(G, Ant), asociación" A. v. 1 balderna.
    Hi ta hire ballerakoak besterik ezpaliz mendarte oietan, euskeraren saietsetik euskaldunak galduak [...] gindukek. Lar Cor 300. Atera zazu beraz zure libru hori, eta len baño len bana-ezazu Euskalerrietan; batez ere non eta Jesusen ballera santuak jaso dituzun, ta lenago jasoak zeuden. Lar Carta a Mb 280. Bereziko det diartea edo puebloa ballera bitan, bata bearra egiten duena, eta bestea jostatzen dana. "Dos clases". Izt D 146 (se trata de la traducción de un texto de Jovellanos). Erdaraz tertulia, / euskaraz ballera. Izt Po 135. Urte askoz dedilla / ballera au bizi. Ib. 135. Erriak serbitu, eta ballerak adora zaitzatela (Gen 27, 29). "Tribus". Lard 33 (Urt nazioneak, Ur etxadiak, Dv leinuek). Nazarethera joan, eta oi bezela, ango jendearen ballera edo sinagogan sartu zan. Arr Bearg 71. Egiñik Aranzazuko Ama Birjiñaren lenbiziko ballera edo kofradia (Guerra, 1890). JFlor. Ala dio Xoxua-k, zeruan zear zijoan txori pilla baten begira: --Ixo! Au kardiñero ballara! EEs 1916, 64.
    sense-2
    2. + ballada, blaiara (V-gip ap. Iz ArOñ). Región, comarca. "Blaixara [...]. Lo que se alcanza en un golpe de vista" Iz ArOñ.
    Sagar asko dezute / ballera onetan? It Jolas 107. Zeñak Kanaantarrai itsas-ondoan lur-zati bat kendurik, bost ballera edo Probinziatan zabalduta, beren bizimodua ateratzen zuten. Lard 138. Eta Jet-ekoen esanera erabaki zuten, bost balleraetan erriz-erri erabiltzea. Ib. 152. Ezin sendatu zitekean eritzat zortzi urte aietan zeukatenaren bat-batetako sendatze au zabaldu zan uri eta Saronako ballera guzian. Ib. 496. Calatayud-ko balladan erri andi eta jendetsuenetako bat Villarroya deritzana da. Arr Bearg 342. Len len, Gipuzkoa guzia ballaretan zatitua zan. Onela ezagutzen ziran: Leniz-ballara, Elgeta-ballara, Iziar-ballara, Areri-ballara, Laiaz-ballara, Aiztondo-ballara, Iraurgi-ballara, Ernani-ballara eta abar. EEs 1915, 60.
    sense-3
    3. (G), ballera (V-m, G), blaiara (V-gip), ballada. Ref.: A; JMB AEF 1928, 18; Iz ArOñ (blaixara); Etxba Eib (ballara). Barrio. "En cada barrio (ballara) suele haber uno o dos hombres que hacen las matanzas" (G-azp) JMB AEF 1928, 18. "Agrupaciones rurales. Las de Eibar son: Kiñarra, Otola, Ma[n]diola, Gorosta, Arrate y Agiñaga" Etxba Eib. Cf. A Ardi VI: "mendiska ta zelai, etxe ta balderna (euskera mordoloz baillera)".
    Ballarako arrautzak / ordurako janik. EusJok II 30. Huraxen bai dala mirabe ederra! Emen inguruko ballera guziyetan beste bat arkitzen ez dan bezelakua. Moc Damu 22. Santa Luzia izena duen etxe-mordoxka edo baillara bat (emen ballara esaten zaio zuen auzotegiari) dago Usturre-bizkarrean. A Txirrist 188. Orozko erri aundiskoa da bere baillerakin. Or (in MIH 81). Ballada osoak esnezaleeri esnea saltzen diote [...], Esne-zale oiek [...] saltzen dute esnea. Oñatibia Baserria 117. Bere gustoko ballara Igeldo ingurua izaten zuan. Salav 34. Bereala jakindu nuan Donostiko Ayete ballarako "Azken-Portu" izeneko baserrian morroia falta zala. Ib. 36. Gaseko fabrika Donostiko Morlans ballararen sarreran dago. Ib. 40. Ballara bat oso osorik [errea]! Lab SuEm 172. Berrizko ere eman nai diot / ballera oni segira. Lizaso (in Uzt Noiz 84). Gero asitzen ziran / berriz auzo-lanak, / an bilduko giñaden / ballarako danak. Uzt Sas 96. Ballarako etxe danak. Ib. 97. Beste baserri aundi bat badago Andutz-babesean, Lastur goiko ballaran. BasoM 17. Urkizu ballara au, Albiztur eta Tolosaren gaiñ-gaiñean dago. Alkain 167. Karrika, Oiartzungo bailara bat da. (In EZBB II 34). Hizkuntza ez ezik, baita ere, fonologiatik hasirik, euskalkia eta are bailara eta auzo hizkera. MEIG VI 132.
    v. tbn. MMant 23. BBarand 11. Albeniz 21.
    sense-4
    4. Valle. "Harana, erreka arroa. Ez da oso zehatza. Au Nordia. Errekiak erabaitzen dau. Bakizu, baillara asko dare emen" Elexp Berg. .
    Leku oni Valley of friendship, "adiskidetasunaren ibarra edo ballara" deitzen omen zion. Lab Egan 1956 (3-4), 51. Negargarrizko baillera ontan / dauzkagun bi-iru egun. Auspoa 39, 53.
    azpisarrera-1
    SORO-BAILARA. "Solo-baillara bat (V-gip), una heredad larga" A.

    bailara

    bailara
    << badarik 0 / 0 baimen >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper