Harremana

    OEH - Bilaketa

    3542 emaitza etxe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (345)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bakoitz.
    tradizioa
    Tr. Bakoitz es la forma propia de la tradición guipuzcoana, ya desde Ochoa de Arin; aparte de dicha var., sólo hallamos bakotx en Iztueta (C 52) y bakuitz en Soroa (Gabon 63). Entre los labortanos y bajo-navarros, durante el período clásico alternan bak(h)oitz y bak(h)otx, incluso en un mismo autor (aunque Leiçarraga y Pouvreau emplean siempre bakhoitz y Axular bakotx ); a partir de mediados del s. XVIII se impone -otx en los textos de estos dialectos. Hay -oitx en alguna ocasión en Haraneder (1 Cor 7, 2). Los suletinos emplean sobre todo -oitz, aunque encontramos bak(h)otx en Maister, Etchahun, EvS, Constantin y Casenave, y bak(h)oitx en Archu, Inchauspe y CatS. En la tradición vizcaína se documenta, ya desde RS, bakotx (forma que emplea tbn. Lazarraga), aunque hemos encontrado bakoitz en textos del subdialecto de Guipúzcoa (CatAnz y Barrutia), o en alguna aparición aislada en Añibarro (EL 1 14); a partir del s. XX esta última var. se va haciendo más frecuente en los textos vizcaínos, especialmente en su segunda mitad, en la que es al menos tan usado como bakotx. Encontramos además bakotz en Astarloa (II 6, 35, 56), y, seguramente errata por bakotx, en D. Agirre (Kr 200) y Enbeita (177). Entre los alto-navarros, Beriain usa bakoitz pero Lizarraga siempre bakotx. En DFrec hay 862 ejs. (8 septentrionales) de bakoitz, 40 (26 septentrionales) de bakotx y 3 de bakoitx.
    sense-1
    1. (S; H; -kh- SP, Gèze, Dv, H); bakotx (V-m, L, S (-kh-), Sal, R-uzt; O-SPAd 878, Añ, Gèze; -kh- Ht VocGr 337, 397, Dv, H); bakotz; bakoitx; bakuitz; bakutx (R-is) Ref.: A (bakoitz, bakotx); Iz R 303; Gte Erd 245.
     Solo, único. "Bakhoitza, unique" SP. "Seul" Gèze. "En Soule et Basse-Navarre on emploie bakhotx et bakhoitz dans le sens de 'chacun' et de 'unique'" Dv. "Oren bakotx batez [egin düt bidaia] (S)" Gte Erd 245. Cf. ApV 128: "Bak(h)oitz, bak(h)otx 'único' (derivado de bat 'uno'): Echauacoyz, Arispacochaga, Arespacochaga. Cf., en Navarra, top. Iriuacoiz (1197), Guarcia de Allozuacoiç de Guarçarun (hacia 1260), top. Soracoiz (< *sora-bakoitz), ya siglos XI-XII. Hay también bakar 'sólo, único' en top. Artebakarra (Vizcaya), ap. Bacarlecu (Vidania, Guip. ), etc.". v. bakar. Tr. En esta acepción (única en Leiçarraga), su uso va disminuyendo con el tiempo, y a partir del s. XVIII es muy poco frecuente, aunque se conserva mejor en la tradición suletina.
    Baina behar dik ipizpikuak izan irreprehensible, emazte bakhoitz baten senhar, bijilant, sobre. Lç 1 Tim 3, 2. Adam lehen gizonean egin izan zen perdizionearen reparatzeko speranza guzia eta bakhoitza. Lç Adv ** 2r. Lehenik bada sinhets ditzagun, Iesus Kristek berak Egia bakhoitz, falta ezin daitenak, bere ahotik egin drauzkigun promesak. Lç Ins B, 4r. Amaren seme bakotxa naiz. Lazarraga 1144r. Nigaz ordu bakotx <-cox> bat kunplidua. Ib. 1186r. Estilo onzat artu dozu / erro bakotx bat jaiztea. Ib. (B), 1159vb. Iainkoaren seme bakhoitz hura. Mat 57. Iesu Kristo zure Seme bakoitzaren, eta gure Salbatzallearen eta Iaungoikoaren amorea katik. Ber Trat 76v. Iesus izanen dugula segur gare Iujea, / Gizon delarikan, bakhoitz Iainkoaren Semea. EZ Man I 61. Iongoiko bakhotxa: zure / kantatzen tut orenak. EZ Noel 139. Lehen neur' egitekoen haxe / Bakoitza baitzautan sortaxe, / Orai baititut baten biga. O Po 49. Seme bakoitza hartako, / Saritako / Igorri du lurrera. Ib. 55. Iesu Kristo aren seme bakotx geure iaunagan. Cap 5. Hau da ene esperanza eta konsolazione bakhoitza. SP Imit III 23, 3. Eta erranen ahal du profetarekin, bakhoitza naiz ni eta pobre . "Unicus". SP Imit II 11, 5 (Ch abandonatua, Echve bakarra, Ol bak(h)arrik). Ezin lauda dezake bertuteaz eta Iainkoaren graziaz bertzerik, zein baita zimendu bakhoitza, zeinaren gainean finko baitago. SP Phil 300s. Jinko bakoitz bat adora eta maitha ezak gaiza ororen gaineti. FPrS 13. Adoratzen zaitut, Jongoiko bakhoitza. Gç 37. Eta bihur daiten zureganat bere xede bakhoitzera bezala. Ib. 56. Aren seme bakoitz Jesukristo geure Jaunagan. CatAnz 4. Jinkoaren egiazko seme bakhoitza. Bp II 51. Uste gaberik lerratü balin bazaikü lan hontan orotan hitz bakhoitz bat egiari ogen lerionik, hura madarikatzen dügü. Ib. 135. Eta oraino orduan ez baitzen nahasia hitzkuntza bakhoitz hura. ES 386. Ezpaituk guphitetsi hire Semea, hire bakoitza. Urt Gen 22, 16 (Dv zure seme bakarra). Laudatzen zaitut, eta lorifikatzen bethi Jesu-Kristo zure seme bakhotxarekiñ. Ch III 5, 1. Seme bakhoitz eta maite bat. He Mc 12, 6 (Io 3, 16 seme bakhotxa). Oro ororen emaiten dütü; oro orotan edireiten dütü; zeren ezinago handi den bakhoitzian, gaiza ororen gañetik phausatzen beita. Mst III 5, 4. Urthe oroz bizio bakhotx bat zañetarik idoki bageneza, sarri konplitü gertha ginteke. Mst I 11, 5 (Ip bakhoitz bat; Leon bat). Biktoria horietarik bakhoitz bat kapable da haren Bihotzaren xarmatzeko. Mercy 29. Zure Seme bakhotxa lurrerat iausten ikhusteko. Brtc 18 (tbn. en MarIl 47 y Arb Igand 192). Hura duzu perfekzioneko bidian sartzeko, eta jardiresteko xede bakoitza. AR 18. Seint Krisostomak ziozu bakoitz baten [faboretan] eginen ziela, ororen egin diena. Ib. 180. Lürrian thonba bakhoitza nahi ginian gure arimak diradialakoz algarreki zelian. Egiat 183. Obe da Zerura juan begi ta oin bakotxakaz, binaakaz Infernura baño. Mg CO 67. Orhitüren nüzü orano bekhatü murtal bakhoitz bat aski dela hara erorteko. UskLiB 70. Ar izenen aitzinian franzesek ezarten dute le, du, au, bakoitxaz minzatzian. "En parlant d'un seul". Arch Gram 5. Xinestan dud Jangeiko Aita guziuen poderoso, zeuriaren eta lurraren kriazalian, eta Jesukristo aren seme bakotx gore Jeinian. CatR 5 (CatSal 5 bakotx; CatAe 4 bakar). Ezagut zitzen zu, egiazko Jinko bakhotxa. EvS Io 17, 3 (LE sollik Jangoiko egiaskoa). Errelijioniaren jakitatia balin bada gizunak bortxatüki ükhen behar dian jakitate bakhoitxa. CatS VII. Ezpazian ordükoz ikhasi ez zela Jinko bakhoitz bat baizik. Ip Hil 58. Zü zirateke, ber ordian, ama / Bai et'ere birjina, / Mündian bakhoitza. UNLilia 5. Horregatik izaki au da bakarra, bakoitza, kidekorik eztuena, berritu ezin ditekena. Vill Jaink 66. Aita Mujikaren hiztegi ederrari egotzi diogu zenbaitek ez duela behar hainbat bereizkuntza egin. Zer egotziko liokete Euskal Akademiari, ez euskaltzale bakoitz bati, Akademia orok berezko duen eginbeharrari uko egingo baldin balio? MEIG VII 75. Eta euskaldunen arteko mintzabide zehatz eta bakoitz izan daitekeen euskararen atzetik dabilela. MEIG IV 110.
    v. tbn. Harb 5. Tt Onsa 18. CatLan 34. CatS 32. Bak(h)otx: Arg DevB 134. CatLav 81 (V 49). Etch 152. Mdg 160.
    azpiadiera-1.1
    "Oren bakotxa da (S) [...] hor nükezü oren bakotxak artino (S)" Gte Erd 244.
    Eguerdiaren ondoan oren bakhoitzian. Tt Arima 60. Sortu nintzen bakotxean, / eta bietan batixatu, / enamoratu iroretan / eta lauretan bordaltu. (Canc. pop.). ADonostia GH 1926, 72. Eta, adixkidík o(r)o aspaldín jínik, ó(r)en bakhotxín Eretóik uáno ez. "À une heure de l'après-midi". Lrq Larraja, RIEV 1935, 145.
    azpiadiera-1.2
    (Pred.). (Estar, etc.) solo.
    Aide baga bakotx <-cox> nago. Lazarraga 1197v. Zu nundi zabilz, amoradua, / bakotx deskonsoladurik. Ib. (B), 1198r.
    azpiadiera-1.3
    (Como segundo miembro de compuestos). "Begi bakhoitza, borgne" SP. "Abada, o rhinoceronte, abere adar bakotxa" Lar. "Narval, pescado terrible con un cuerno que parece al de el unicornio, arrai adar bakotxa" Ib. "Monóculo, begibakotxa" Ib. "Begi-bakhoitx, okher, borgne" Arch VocGr .
    Ekusten du nola dar[rai]kion aberetzar izugarri bat adar bakoitza. Bereala asi zan lasterka alegin guziaz, baña adar bakoitza zerraikion. AA II 450. Errena edo beso-bakotxa dalako. Astar I 270. Dei eginagaz begi bakotxa, belarri bakotxa, errena, trakua, edo onelako izen, utsune edo faltaren bat adi erazoten dabenagaz. Astar II 84. Hobe düzü bethiereko bizitzian sartzia, eskü-bakhoitx edo zankho bakhoitx izanik, eziez bi eskiak edo bi zankhuak ükhenik bethiereko süialat igorririk izatia. Ip Mt 18, 8 (Hual manki edo mainku, SalabBN zango batekin edo esku batekin). Guda askotan egonikoa ta euretariko baten beso-bakoitz gelditua. Ezale 1897, 4.
    azpiadiera-1.3.1
    (Uso sust.). "Unicornio, animal, adarbakotxa" Lar. "Adarbakotxa, rhinoceronte" Lar DVC 149. "Unicornio, adarbakotxa" Añ.
    Usatu zion bein gizon bidez zijoan bati Unikornio edo Adarbakoitza deritzan animalia aserre batek. AA III 248.
    azpiadiera-1.4
    (Con el suf. -dun). "Bakhoizdun, qui a un, qui n'en a qu'un" Hb.
    Hobe duk hire, maingurik edo eskubakhoitzdun bizitzean sar adin, ezen ez bi eskuak edo bi oinak dituála suko gehennara iraitz adin. Lç Mt 18, 8 (Dv esku-motz, Ur maingu, Ip eskü-bakhoitx, Ol eskumotz, IBk besamotz).
    azpiadiera-1.5
    (Sin determinantes ni sufijos, con valor instrumental).
    Kolpu bakhoitz, aizkora kolpu batez bezala, bide huntako naharrak, kaparrak, eta ilhorriak trenkatu ditu. Tt Onsa 18. Hobe da zuretzat sartzea bizitzean esku bakhoitzdun, ezen ez bi esku ditutzula goatea ifernurat. He Mc 9, 42. Dakialakoz berze bizitze batetan eritarzünik batere eztükiala, ezetare goserik, egarririk, hitz bakhoitz bizitze oraikoan diradian gaitz athetarik batere. Egiat 184. Bilgüra güziak, nigarra begian, botz bakho[i]tz, eramaiten ahal zütiala [...] zeroien erran. Ib. 178. Kolpü bakoitz biak / Erho ahal ditzadan, / Españalat haboro / Juan eztitian. 'D'un seul coup'. Xarlem 486. Gillotina bat kolpe bakhotx hogoi eta hamar bururen ebakitzekoa. Elsb Fram 125.
    sense-2
    2. (Aq, H; -kh- Urt, Gèze, Dv, H); bakotx (AN-ilzarb-olza-egües; Gèze; -kh- S; Ht VocGr, Dv, H) Ref.: Bon-Ond 170; Lrq /bákhoč/.
     (Tras sust.). Cada. "Suo cuique aetas vino gratissima, ardo bakhóitzak badu bere sasoiñ propioa" Urt I 368. "Chaque" Ht VocGr. "Cada vez, aldia bakoitzean" Aq 1349. Tr. Documentado desde principios del s. XVII; a partir del s. XVIII es de uso gral.
    Arimaren erratera noa pena bakhotxa, / Zeñak hobeki ukitzen baitaroku bihotza. EZ Man I 99. Bigarrenak debozionen egiteko othoitzak, / Zeiñak behar bailituzke erran Kristau bakhotxak. Ib. 5. Bertze hegaztinek edateko kurka guztietan, ahatara bakhotxean, burua goiti ailtxatzen dute. Ax 342 (V 228). Ero bakotxa bere erasunagaz. Mic 13v. Mandamentu bakotxean ikusi begi, zeinbat pekatu lengo konfesiñorean oraingino egin daben. Cap 90. Examenaren puntu bakhoitzaren ondoan, seinale eginen duzu zertan eskas zaren. SP Phil 510. Hartzen duzula egun eta gau bakhoitzetik zenbait oren. Ib. 510. Bulda bakotxagaz 2000 mr. ZBulda 59. Zeren zure hitz bakhotxa baita misterioz eta zuhurtziaz bethea. ES 87. Napurreta txiki bakoitza. OA 163. Gizon bakoitzak pagadu bedi tributua ta zensoa. Acto 79. Egun bakhotxak asko du bere pena. Ch III 30, 2. Haur bakhotxak behar du izan bere lekhu markatua. CatLav A, 5v (V 6). Enteroa edo osoa parte bakoitzean. Iraz 58. Toketan jako amarreko bakotxari misterio bat. Urqz 7. --Beraz zuk ere zaitzen zaituen Aingerua badezu? --Bai badet, ta gizon bakoitzak badu berea. CatBurg 26. Herejia bakoitza da arrats itxia baño illunago. Lar SAgust 8. Enplega zazu beraz egunaren ordu bakhotxa, azkenekoa balitz bezala. He Gudu 125. Hau ill ta onen eskutik erori ta ausi zen anitz zatitan ta gelditu zen zati bakoitza Alexandro beraren soldaduren baten eskuan sartua. Mb IArg I 342. Ona bada ta guri dagokiguna aldi bakoitzean Jangoikoari eskatzen dioguna. Ib. 333. Momentu bakoitza milloi bat urte egiten zat! Cb Eg II 123. --Beraz zuk bere Angeru gordeetan zaituana baukazu? --Bai, baukat, ta Gizon bakotxak dau berea. Cb CatV 37. Herrak, inbidiak, alferreriak, zintzurrak, hitz batez errateko, pasione bakhotxak zertarat ez dezake bat-bedera erakhar! Lg II 161s. Atzartasun hura Komunione bakotxaren ondoan da, Komunione berri batentzat ekhar ahal dezazuken preparazione hoberena. Mih 50. Eztirea oraino examinatü behar bekatü bakoitzaren nonbria, suertia eta zirkonstanziak? CatLan 144. Sakramendü bakotxa anhitz aldiz errezebi daitekea? Ib. 120. Bekhatu bakhotxa bere zirkunstanzia eta malezia guziarekin ikhusten du. Brtc 117s. Ignoránzia ta úts bakótxa doktrinan itzulibaléi berze ainberze mántxa aurpégian. LE Prog 116. Ta hitz bakoitza, dagokan tokian sartzen ezpadezu, zure hitz-jario[a]ri araututsa, edo Solezismoa deituko dioe. Ub 3.
    ( s. XIX) Begiratzen duenak bere burua zati bakoitzean, ekusten ditu arpegi ta esku osoak edo zatitu gabeak. Mg CC 200. Eskutur bakotxa iragoten da arraa batian lodieran. Mg PAb 193. Goazen ekustera zer esan nai duen izen bakoitzak. VMg XIII. Onez ostean, amarreko bakotxean gogoratuko dozu egun atako Misterio ta gogarteak. Añ EL1 216. Jaungoiko bakar bat baizik eztira; Persona bakoitza gure Aita guztiz Poderosoa da. Gco I 402. Erromako Elizan zazpi lekutan ganzutu izan dira eriak: [...], esaten dirala, sentidu bakoitza ganzutzean, Elizak arturik dauzkan itzak. AA I 536. Bekatu egin dezun aldi bakoitzean. Ib. 419. Komunione bakhotxa gure lehenbiziko komunionea edo azkena balitz bezala. Dh 62. Gizon bakotxa, mundu guztiak baño geijago balijo dabena da. fB Ic I 15. Kristinau bat illten ebenian arerijuak (diño Tertuliano jakintsubak), bere odol tanta bakotxa zala azi ugari bat legez. JJMg BasEsc 39. Gizon bakotxak dauko / bere gaztelua, / beragaz daukalako / biotz indartsua. Zav Fab, RIEV 1907, 93. Erri batean berreun baserri badira, irurogei erreal etxe jabe bakoitzak ematearekin, berria egiña dago. It Dial 67. Eta oek saldu izan zirala zama bakotxa berrogei ta amabi errealen balioan. Izt C 144. Estatu bakotxa bere begietan / Dago estimu handitan. Gy 293. Daigun, pekatu benial bakotxagaitik egun batian egongo zariala Purgatorijuan, eta egun bakotxian ogeta amar egiten dituzula. Ur MarIl 94. Erran herri bakhotxa nola den agertzen, / Zer Yaun edo nausiek duten ohoratzen. Hb Esk 72. Eta mana onetatik buru edo persona bakoitzarentzat lakari bana bildu zuten. Lard 75. Orrek esan gura dau oñaztarri bakotxa dala kañonazu bat. Ur Dial 119. Lanthare bakhotxak nahi dü beria. Ip Dial 48. Jarraikiz-jarraikiz, begiratuz eta ohartuz, ikhasi dute zer berthute dagokan jateko bakhotxak. Dv Lab 257. Bada zerorrek dauzkazu / esku bakoitzian bana. Bil 91. Desditxadok egun bakoitzean gauza berriak ikusi nai zituzkean. Arr GB 58. Pentsatzen degunian / Jesus gurutzian, / zer oñaziak dauzkan / iltze bakoitzian. Xe 332. Bada oroitzen zan guzian ikusgarri artaz, negar egiten zuan aldi bakoitzian. Bv AsL 37. Utzi banio kukuso edo zimitz bakotxari Piarres Adameren odoletik edo haragitik xoilki untza bat erematera. Elzb PAd 68. Arraia bakotxa erreferan sarthu denarentzat paso-marra balitz bezala da. Zby RIEV 1908, 88. Emanaz dirua ogei errial bakoitzeko lauren irabaziakin illean. Apaol 93 (cf. infra BAKOITZEKO (c) ). Arropa hura dena bethea zen zarpa edo sakela ttiki batzuz, eta zarpa bakhotxean bazuen fiola ttiki bat. Jnn SBi 64. Habe bakhoitza sei metra gora da. Ip Hil 99. Ez dut uste ihiztaria erneago dagoen ihiziari, nola Jaun hura Eskualdun beilarien hitz bakhotxari. Arb Igand 8. Emengo emakume bakotxa leoi eme aserratua baiño aserreago iarten da erbestetar gudariak ikustean. Ag AL 16.
    ( s. XX) Masimak berbaldi bakotxa amaittuten ebanean, kalean egozan guztiak erantzuten eutsen batera. Echta Jos 72. Hipaka hasi zen, hasperen bakotxak gorputz guzia inharrosten ziola. JE Bur 134. Neskamiak, besterik ez degu izango, baña, senargaiak: ixkin bakoitzian bat. Alz Bern 65. Bi mila, bi mila ta bosteun buru izaten ditu talde bakoitzak. A Ardi 3. Izen bakoitza ainbat da agurgarri ta maittagarriagoa, zenbat eta izen ori deramana agurgarri ta maittagarriagoa dan. Inza Azalp 132. Itsasoa erranen zinuen orai etxe bakotxaren inguruan. Barb Sup 142. Asi zan yaten yan-gurea bai leukon, azur bakotxa marrasketan, bere txakurrik onenak baiño obeto. Or Tormes 81. Gaitz bakotxak bere dituen bideak. FIr 185. Zin esan emen euzkotar bakotxak. Enb 32. Aren abotik urteniko berba bakotxa epairatzat artu ixan lettekian. Otx 103. Egun bakoitzak aski du bere gaitza. Ir YKBiz 134. Lan asko-samar bilduko ba litz, izendatu ditezke, adibidez, bi epaikari euskelki bakoitzerako. Ldi IL 99. Erri bakoitzak, bere bizikeran, lanbide eta asmakizun asko arkitzen ditu. JMB ELG 24. Orretarako ugazaba ta ola-jabeak --geienez lanbide bakotxekoak-- alkarrekin batzandu doaz. Eguzk GizAuz 183. Yagole bakoitzak beste yagoleari egozten zion errua. Zait Sof 168. Erromes bakoitzak, andik pasatzean, bertantxe exeri bear du. SMitx Aranz 197. Dandara bakoitzak belarri ta biotz dizkit dardaratzen. Or Poem 529. Sorbaldatik zintzilik eiztari bakoitzak bazekarren bere azkon-uztaia. Etxde AlosT 14. Gorputz eder horren gune bakoitza hukitu behar zuen begi eta eskuz. Mde HaurB 20. Duda sakonak egiten zitzaizkion puntu bakoitza borratzeko. Arti Ipuin 38. Kiñu ta naiez astuntzen neban / zartada deunga bakoitza. Gand Elorri 98. Kañoi bakoitzak sei bat artillero izaten zituan. Salav 81. Orain esango dizut nola ezagutu zenezaken lur bakoitza. Ibiñ Virgil 87. Eta orri dagokion oparigaitzat, orioz oretutako amabi litro urun garbi [eskeñiko dozue] txal bakotxeko. Ker Num 29, 14 (Dv aratxe bakhoxka). Hogoi bat gizon ganbara bakotxean. Etchebarne 80. Illero, buruko edo bei bakoitzeko duroa edo olako zerbait botatzen genduan. BAyerbe 108. Poltsa bakotxien, intxaur batzuk edo piko-pasak. Gerrika 31. Hizkuntza bakoitzak badu hortan bere joera. MEIG IV 104.
    v. tbn. (Para textos anteriores a 1700). Volt 255. Harb 435. Bakotx: INav 120.
    azpiadiera-2.1
    (V-gip, G; VP 7v, Lar, Aq, Añ, Dv, H; -kh- BN, S; Gèze, Dv, H), bakotx (V-m-gip, Sal, R; Añ (V), Gèze; -kh- L-ain, BN, S; Urt, Ht VocGr, Dv, H) bakoitx (V-gip; Arch VocGr), baikotz (V-gip). Ref.: A (bakoitz, bakotx); Lrq /bákhoč/; Etxba Eib (bakoitxa, bakotxa); Iz ArOñ (baikotzak); Gte Erd 256; Elexp Berg. (No precedido de sust.; con matiz generalizador). Cada uno; cada cual. "Cephaletia, bat bederaren emankia [...], bakhotxaren emankaria" Urt IV 409. "Bakhotxa bere tokian, chacun à sa place" Ht VocGr 403. "Cada uno" Lar, Añ. "Cada uno [...] en su turno, bakoitza bere aldian" Aq 1350. "(BN, S), uno mismo. Bakhotxak bere opilari su (BN-mix, Sc)" A. "Baikotzak beria, Jaungoikuen legia" Iz ArOñ. "Dokumentazionea bakotxak berak joan (=eraman) behar du (BN-arb)" Gte Erd 256. v. BAT BEDERA. Tr. Documentado ya en RS, desde el s. XVIII es de uso gral. En ocasiones concuerda con un vb. pl., sobre todo en primera persona, como en Lizarraga de Elcano, fray Bartolome, J.J. Moguel (BasEsc 265), Astarloa (II 257), Agirre (AL 86), J. Etchepare (Bur 130), KIkG (65), Inza (Azalp 86), Alzaga (Txib 100), Txirrita (B II 168), Etchamendy (58), Labayen (EEguna 92), N. Etxaniz (Antz 24), Etxaide (JJ 224), Orixe (Aitork 204), B. Enbeita, Gandiaga (Elorri 221), Larzabal (Senper 32), Xalbador (EzinB 113) o Casenave (SGrazi 110), aunque tbn. a veces en segunda persona, como en Cardaberaz, fray Bartolome (Ic II 269), J. Etchepare (Bur 107), Lizardi, Larzabal (Iru 74) o Xalbador (Odol 149), o en tercera persona, como en Arrue, Enbeita (61) o M. Atxaga
    Eun sabel bateko ta bakotxa bere gogoko. "Ciento de un vientre y cada uno de su mente". RS 381. Noizbait ere ethorri da azkeneko ordua, / Bakhotxari galdetzeko bere obren kontua. EZ Man I 85. Esan begi, zein iuramentu modu egin daroen bakotxa dana legez. "Diciéndolos en particular". Cap 93. Baie eztago guztietan, da bakotxean Iangoiko bat eta Iesu Kristo gure Iaun bat baxen. VJ 7. Egia da mundu huntan, / Bakhotxaren arimak, / Sentitzake bere baithan / Dolorezko lastimak. Arg DevB 4. Ematen dute Jesusen anaiei / Jatera Gorphutza. Bakhotxak du hartzen / Gustiek bezanbat, eta unen baithan / Salbamendua kausitzen. Gç 124. Obligetan dau bakotxa 7 urtetik aurrera. ZBulda 66. Animako kondenazioaren penan dago bakoitza obligaturik. OA 62. Ogiak ere baziran iru, bakotxa lau librakoa. Acto 222. Nik ezagutzen tut bakhotxaren merezimenduak. Ch III 58, 3. Jaiñkoak galdegiten duena da, bakhotxa bere pasioneak ziñ ziñez mortifikatzen trabailla dadiñ. He Gudu 38. Adirazi zion amak plumaz ta paperez bakoitza zein zen izatez, edertasunez ta birtutez edo beste bideren batez. Mb IArg I 179. Ori, edo bakoitzak berea, Jainkoaren legeaz, justiziaren aurrean eskatzea, ondo da. Cb Eg II 165s. Onenbeste egur bakoitzak ekarzute. Cb Just 111. Alan bakotxak bere erriko usura esango dau. Oe 167. Juizio partikulara edo bakotxena. Ib. 84 (v. tbn., en contexto similar, bakoitzaren Cb Eg II 12, AA III 467, Inza Azalp 80; bakotxaren Itz Azald 37). Haur hori egin bedi bi zathi, eta bakhotxak izan beza erdi bana. Lg I 327. Bakhoitzak bisitatüren dütü bere aldekuak. Mercy 42. Su bat da bakhotxari bere falten arabera sofri-arazten dioena. Brtc 150. Euskerazko hitzak billatzen, ta bakoitza bere tokian ipintzen. Ub 3. Pensátzen artará doaieláik bakótxa, doaiéla alimentátzera Jangoikoaren astóttoa arri zerbitzátzeko obéki. LE Prog 100. Zerén indígun bakótxai anitz fabóre beréx. LE Ong 43v. Desterruzko leku huntan / Bakotxak egin dezala / Zure borondatea. Monho 72.
    ( s. XIX) Ta bakoitzak artu bear du bere Konfesorearen iritzia. Mg CC 191. Bakotxak badazau argiro, lekurik emon ez deutsala tentazinuari. Mg CO 149. Alan bere ez dakit nik zer dan bakotxa bere buruaren jaube izatia ta katebagako bizitzia. Mg PAb 130. Otsoa ta Bildotsa eldu ziran bakoitza bere aldetik ibai batera ura edateko asmoz. VMg 1. Eta itxirik an bakarrik, doa bakotxa bere etxera. Añ EL1 34. Baldiñ eriotzaren une edo puntuan bertan juzgatua izango bada bakoitza. AA III 468. Aste hartan egin egunean hirur meditazione, bakhotxa oren-erdi batekoa. Dh 63. Dei egiten deusku bakotxari. fB Ic III 315. Kanpokorik dabeenian goixago biarrak amaituta, illuntzian dua bakotxa bere etxera. JJMg BasEsc 113. Bada onetan bakotxa da bere borondatien jaube. Astar II 80. Ernai, guztiok, ez da gaur lorik, / alegra bedi bakoitza. Echag 154. Bai etxean bakhotxak berak bere bakhartasunean, edo lagunekin bere familian. MarIl 10s. Orai etzaio itzuliren / Bakotxari beria. Bordel 87. Errezoak egiten / diran bitartean, / jardun bear du beti / bakoitzak lanean. It Fab 116. Zeintzuk azalduko ditudan bakotxa bere leku egokian. Izt C 132. Bakoitxak behar lukiela / Bere bihotza ikhertu. Arch Fab 205. Dagola bakotxa, bere ofizioan. Gy 74. Bere soldadu banakak iru zatitan, bakoitzari agintari bana emanda, ipiñi zituen. Lard 199. Munduan bizi direnetarik, bat baizen galdu ez behar balitz ere, bakhotxarentzat zer ikharatzeko bidea? Dv LEd 237. Sartzen da gero haurren artean, izenik galdatu gabe, bakhotxa deitzen du bere izen egiazkoaz. Laph 211s. Bakoitza bere oiera zijoazela agindu zien. Arr GB 95. Haboroxiago edo gütixiago, bakhoitxak bere estatiaren arau. CatS 62. Eta ziñatuaz altxa ziran denak eta bakoitzak artu zuan bere aulkia exeriaz maiaren ingurumarian. Zab Gabon 49. Ezkila, berriz diat bihotzean pena, / Herritik urruntzean bakoitzak duena. Elzb Po 184. Iruna milla erreal eman diogu bakoitzari. Sor Bar 97. Bakotxak berak daki norberaren barri, / Iragarri ez arren batek auzoari. AB AmaE 335. Bakhotxak hatsa ere doi-doia hartzen zian. Elzb PAd 71. Bada izari bat orotan. Bakotxak har dezala berea. HU Zez 39. Txalupak doaz arraina emoten / bakoitza bere lekura. Azc PB 102 (Ur PoBasc 279 bakotxa).
    ( s. XX) Eta bakhotxak, bere debozionearen arabera, bertze zonbait othoitz erran dezake. CatJauf 20. Obea zeritzon bakoitza bere aldetik ibiltzea. Ag G 143. Jakieben Holandarrak eroango ebazala ogei dukategaittik bakotxa. Echta Jos 274. Jakiten dute neskato gazteek nola ditazken merkeenik, bakotxa bere heinaren arabera, apaint. JE Bur 70. Bakoitza beraren kabira alde egiteko zeudetela. A Ardi 49. Onena ixango dok jarraitutia bakotxak bere bidiari. Kk Ab I 14. Erri-basoetan edo bakoitzaren lurretan. "Terrenos comunales o particulares". ForuAG 307. Gizon guztiak birpiztuko (berriz piztuko) dira bakoitza bere gorputzarekin. Inza Azalp 109. Bakotxak berak hartzen bere izaria, / Sototik ekarririk mama on gorria. Barb Sup 186. Osoki jabetzeko bakotxa herabe. Ox 94. Bakotxak ikusiren dü eia Haritxabaletek zonbait ele eta ützüli arinen gatik, gaxki hartürik izatia merexitü dianez egündano. Const 18. Emen Lizarragak eta liberalak, bakoitzak bere aldetik aren burua eskaturik zedukaten. Or SCruz 120. Iru relejo, iruna kate, / iru mallakin bakoitza, / buruan berriz iru korona, / petxuan iru orratza. Tx B I 58. Bakoitzak norberaren mediku izaten ikasi ez badu ez daki ezer. Lab EEguna 111. Dantzaldi bat egin eta gero bakotxa bere biarrera juateko. Kk Ab II 160. Bakoitzari eman zaizute orri bat. Ldi IL 152. Noren kantea dan beretzat / jakin gura leuke bakotxak. Laux AB 45. Sozialista izena daroen arren, bakotxaren jabetzea [='propiedad privada'] ezautu ta autortu dabe. Eguzk GizAuz 164. Meza-ondorenean, eguneroko zeregiñai lotzen zion bakoitzak bere burua. TAg Uzt 110. Bakoitza bakoitz gerala. Or QA 127. Zazpi mingañok nik ditut, bakoitza, aitor-alabak bere zorigaitz egunean soñian zitun zazpi gonai kendutako zatitxo batean bilduta. Etxde JJ 96. Herritarrek barka dezagutela bakotxaz ez menturaz merezi zuten ongi guzia erranik. Zerb Azk 85. Autortu daigun nun jaio eta / nungoak garan bakoitza. BEnb NereA 193. Bakotxak bere eretxiti atara bei non dan benetako yazoerea. Akes Ipiñ 28. Ez da berexgorik. Denak berdin, bakotxa bere arrangurekin, lagunak lagun. JEtchep 104. Ezta komeni bakoitzak bere / seta txarrari eusterik. Basarri 2. Orra nere iru alaba, / bakoitza bere gurutzarekin. NEtx LBB 387. Bainan Frantses ala Diegok, biek baitzuten, bakotxak bere gisan, kontrabandist aireño bat. Ardoy SFran 249. Bakoitzak bere bizimoduai / eman bearra arpegi. Uzt Sas 169. Bakotxa bereari ari ziren zintzo. Xa Odol 147. Orai dadila bakhotxa / lot bere sor lekhiari. Casve SGrazi 170. Gero tabernan basoerdi pare bat bakoitzak. BBarand 99. Gero kurri bakotxa bere etxolara. Etchebarne 32. Bakotxaren gogoak piska bat biztu al baziran. Gerrika 197. Ez dute pintaera berdinik: bakoitza bere gisara dabil. MEIG I 67.
    v. tbn. (Para textos anteriores a 1700). Bakoitx: Mong 593. Bakotx: EiBer 532.
    azpiadiera-2.2
    (Tras -tarik, -tatik, -tako, -tariko). Tr. Las construcciones con -tako, -tariko son propias de la tradición meridional (donde tbn. aparece, especialmente en los textos más antiguos, -tatik ).
    Biziek ere dutela halaber sinhetstea, / Hetarik bakhotxa zela asko aldez hobea. EZ Man I 113. Ezta penatu behar artikulu hautarik bakhoitzaren gainean emeki baizen. SP Phil 520. Ekharri ziotzan aitzinera animalia eta hegaztina guziak, hetarik bakhotxari bere naturalezaren eredura izenaren emaiteko. ES 86. Orietatik bakoitzak izanen du beti an sarzetik duen bere kargu ta honra. Mb IArg I 284. Su bat yautsi zen etxe hartan zirenetarik bakotxaren buruaren gainerat. Lg II 298. Gizon guziak, eta hetarik bakhotxa da zuk maitatu behar duzun proximoa. Brtc 206. --Bakoitza da Jainkoa? --Bai: iruretatik bakoitza Jainkoa da. Ub 128. Ez det esan nai gauz oetatik bakoitzak beartzen zaituala bekatu larri edo mortalaren azpian. AA I 588. Badakit gauz oetako bakoitzak etzaituala beartzen bekatu larriaren azpian. AA II 60. Oetako bakotxak naiko ura dabela. Izt C 130. Onetariko bakotxa papertxu baten eskriubidurik. Ur MarIl 6. Zeintzuetatik bakoitzari bere itzkuntza berezi bestek etziekiena Jainkoak eman zien. Lard 11. Baziren lehenago Diozesa saldo bat, eta hetarik bakhoitxak bazian bere Katixima berhezia. CatS VI. Badakit zuetako bakoitzak pozik lagunduko lirakiala. Bv AsL 211. Hitz hautarik bakhotxa zenbat piruz den iruna ikustetik xehe-xehea zer behar zuen harek? HU Aurp 207. Guzti guztia geratuten da zati guztietan eta euretatik bakotxean. Itz Azald 164. Gutarik bakotxak bere barnean daukan sinestea. JE Bur 159. Gutarik bakotxaren bizian. Ox 70. Alguztidunak / gura dabena / ez dau egingo / zuetariko bakoitzak. Enb 142. Jainkoizun oietako bakoitzaren egitekorik ez dakigu. JMB ELG 103. Haizto horietarik bakoitza. Mde Pr 77. Gutariko bakoitzak. Ib. 156. Guretako bakoitzak. Ib. 327. Oietariko bakoitzak ez ote du nork bere ona? Zait Plat 133. Guretako bakoitza mundu oso bat da: mikrokosmos. Vill Jaink 57. Oneetatik bakotxak bere eretxia argiro azaldu. Erkiag BatB 88. Herria da gorputza, hizkuntza bihotza; / bertzetik berextean bitarik bakotxa, / izaite horrendako segurra hil hotza. Xa Odol 180. Berak, gutariko bakoitzak, bai; ez ordea, bestek. MEIG VII 117.
    v. tbn. -tarik b.: Egiat 244. MarIl VIII. Jaur 170. Laph 176. Barb Sup 5. Iratz 63. -tako b.: Arr GB 139. Ir YKBiz VIII.
    azpiadiera-2.3
    (Empleado en pl.). "Bakhotxek pagatuko dute, chacun paiera (remarquez l'emploi au pluriel)" H.
    Arimaren erran tugu jeneral oñhazeak, / Baita podore bakhotxen halaber doloreak. EZ Man I 102. Egin zuten zorte, lehenik tribu guzietan, gero tribu bakotxek familia guzietan. Lg I 266. Zentzu bakoitzetan izango dute zorigaiztokoak beren mingarri berezia. Inza Azalp 117. Dantzaldi ori kostauei yake / bakotxai amaseikua. Enb 167. Ango bakoitzen eskariari / Andre Santak du zer-eman. Or Eus 228s. Oroitze ori ere [...], ikusiaren, entzunaren, ukituaren, usmatuaren, naiz atsegiñaren berritze bat bezala da zentzu bakoitz orien idurimenean. Or QA 128. Lerro bakoitzak ez ote du ebakiten barnean zearka lau azal bakoitzen erdia? Zait Plat 69. Bakoitzak beren etxietara / juango ziraden zarrak. Uzt Sas 107.
    azpiadiera-2.4
    bakotx. (Tras sust., sin determinantes ni sufijos, con valor inesivo).
    Aste bakotx hogoi libera, bederen gutienik hamar libera bazterrerat eman zetzazketenak. HU Zez 68. --Zer galdatzen dugu hitz hautaz: Iguzu egun gure eguneko ogia? --Galdatzen ditugu bizitzeko, egun bakhotx behar ditugunak. CatJauf 100. Zenbeitek miretsi dukete, bertzalde, Zalduby ixur zadien, izkiriatzen zuen aldi bakotx, erlisionezko gauzetarat. JE Bur 159. Urthe bakotx, aztura bat idokitzen baginu, laster saindu ginitazke ondarra. Leon Imit I 11, 5. Urrats bakotx, bere sotana handiaren hegalak zaflaka sartzen zaizko zangar meharren arterat. JE Ber 73. Mutiko perestua eta langileak, ilabete bakotx altxatzen ahal zuen dirua bere ama gaizoari igortzen zakon. Zub 86. Eta gainerat harentzat hiru "agur maria" egun bakotx egiteko. Larz Senper 34. Besoak kurutzaturik "baietz" aldi bakotx ihardesten zutelarik. Ardoy SFran 167. Neurriaren markatzeko arizale bakotxak kana edo makila bat badu eskuan eta hartaz lurra joz aldi bakotx adi-arazten du pondua. Lf (in Casve SGrazi 13).
    sense-3
    3. (Pl. o indefinido). Pocos, escasos, (unos) cuantos. "Bakhotx eta hondar (Ax)" SP. "Bakhotx batzuek erraten dute (Hb)" Lh. "Bakhotx batzu, quelques-uns en petit nombre" Dv. "Bakhoitza, quelques (au plur.). Zenbait urthe bakhotxentzat, pour quelques années (Lg)" H. "Bakotx batzuk, unos cuantos (msOch)" A Apend. v. bakar (I, 4) ; cf. BAKOITZ BATZUETAN, BAKOITZETAN.
    Testamentu Berriko hitz eta minzatzeko manera difizil bakhoitz batzu bere deklarazionékin. Lç Decl ã 1r. Ordean halako dire xoill bakhotxak aldiak, / Nola baitu deklaratzen xoill guti historiak. EZ Man I 125. Ereiten bihi bakhotxak, eta biltzen buru betheak. Ax 232 (V 156). Etzuela egundaiño gure Iaungoikoak nahi izatu akhaba zekizten Israeleko seme hei bere etsai guztiak, baiña ordenatu zuen, edo permititu, geldi zekien bethiere zenbait bakhotx eta hondar [...], alfertzetik begiratzeko. Ib. 29 (V 16; Añ GGero 18 arerio bakotx batzuk). Egia hau exenpluz hala erakutsi izatu dute Eskual-herritik herri arrotzetarat ilkhi diren bakhotxetarik hainitzek. ES 121. Eta ezin egin zuen han mirakuillurik batere, lekhat zenbait eri bakhoitz eskuak hekien gaiñean emanik baitzituen sendatu. He Mc 6, 5. Ez zitzaion aski zela [...] ofrendatzea bere haurra zenbait urthe bakotxentzat: konsekratu zioen behin bethikotzat. Lg I 251. Bakotxak dire dutenak ditxa [...] despreziatzeko munduko [...] exenpluak. LE-Fag. Urthe bakhotx batzu nigarretan [...] eta eternitate luze eta ezin akhaba diteken hura Jainkoaren zorionaz beraz gozatzen. Dh 179. Zonbait bakhotxi sabela zilatu dieiat. Eskual 1436 (ap. Lh).
    azpiadiera-3.1
    (Con valor ponderativo).
    Erdiz erdi pasatzen zaikote ur-erreka bat, frango gotorra eta aberatsa dena arrainez. Bakotxak baititugu handik atera eta zartainean erre eta janak! Etchebarne 20.
    sense-4
    4. (S; VocS ).
    Especial, particular. "Particulier, bakoitza" VocS . "(S-saug), particuliers" Lh.
    [Gorputzak] ditu bere zati bakotx, ta zenzun banaak; ta dirianak dira zetarako, edo atarako. Añ LoraS 151. Haur izatetik eramanen zuen hark, ez emakumetasunera, baina urteak ukatzen zituen izatasun bakoitz batera. Mde HaurB 59.
    sense-5
    5. (Añ (G)); bakotx (Añ (V)).
    "Singular" Añ.
    Izena bakhoitxa bada, adjectif hitza bakhoitxian ezarten da. "Au singulier". Arch Gram 17.
    sense-6
    6. "Précieux, chéri. Ene iloba bakotxa, mon cher neveu (terme affectueux en style épistolaire)" Lf Gram 247.
    sense-7
    7. (A); bakotx (-kh- Lecl); bakoitx (-kh- Arch VocGr ); brakotx (BN-baig ap. Satr VocP ).
    Impar. v. bakoiti, bakotxi.
    sense-8
    8. bakotx. "Sencillo" Dgs-Lar 7.
    sense-9
    9. bakotx (Lcc, Aq A; -kh- Foix). (Sust.). "As, punto de dado, bakotxa kartaetan" Lcc. "As, en dados, etc., bakotxa (AN)" Aq 1009. "As" Foix. "Kartak. [...] Erregea, anderea, baileta, bakoitza (S)" Gte Erd 192.
    azpisarrera-1
    ARNAS BAKOITZEAN. "Arnas-bakotxean, muy jadeante, casi no pudiendo respirar. Or dator gizajo ori arnas-bakotxean. Ahí viene el infeliz, muy jadeante" Zam Man. "Arnas bakotxean, jadeante" PMuj. Cf. HATS BAKOITZEAN.
    azpisarrera-2
    HATS BAKOITZEAN (bakhotxean H (que cita a Ax)). En la agonía, en el último aliento. Cf. ARNAS BAKOITZEAN.
    Konberti bedi, onera bihur bedi, nahiz dela arimak egiterakoan. Biz hats bakotxean dagonean, eta orduan ere enzuna izanen da. Ax 196 (V 131).
    azpisarrera-3
    BAKOITZA BERETU. "Bakotxa beretu, declararse cada uno independiente (V-ger)" A Apend.
    azpisarrera-4
    BAKOITZ-AUZI. Juicio particular.
    --Nora joango da gure anima bakoitz-auziaren ondorean? --Bakoitz-auziaren ondorean gure anima, edo inpernura, edo gargitokira, edo zerura joango da. KIkG 27 (KIkV 41 banango epaikunde-ostean).
    azpisarrera-5
    BAKOITZ BAT ERE EZ; BAKOITZ BAT EZ. Ninguno.
    Non haiñbeste milion jendetan [...] eztüzian bakhoitz bat ere edireiten, zorthü honean bethi bizi dena. Egiat 239. Kontrizioniak bekhatü murtal guzietara hedatü behar diala, bakhoitz bat ützi gabe. CatS 85. Bakhoitx bat ezkapi ez umen zen. Arch Fab 143.
    azpisarrera-6
    BAKOITZ BATZUETAN. "Bakotx batzuetan (V, Añ), raras veces" A (pero en Añibarro sólo hallamos bakoitzetan). "Bakotx batzuetan, raras veces (msOch)" A Apend. v. BAKOITZETAN.
    azpisarrera-7
    BAKOITZEAN.
    azpisarrerakoSense-7.1
    a) (Lar, Añ, H, A; bakotxean Añ, A; bakhotxian Dv). (Precedido de frase relativa). Cada vez que. Cf. supra ejs. de aldi bakoitzean y aldi bakotx. Tr. Propio de la tradición meridional.
    Orrelako okerrik egiten edo esaten duen bakoitzean, bertatik pena bat ezarri. Cb Eg III 387. Kapituluetarik bat [...] enzuten dan bakotxean irabazten dira 40 eguneko induljenziak. Oe 2. Txapela erantzi Jesusen edo Mariaren izena aitatuten dan bakotxian. CrIc 42. Emongo baleutsu Gurasuak ogei errialeko bat danzara ez zuazan bakotxian. Mg CO 136. Urrengo alabanza Jangoikoari emoten jakan bakotxean, irabazten dira eun eguneko Induljenziak. Añ EL1 110. Orduan gura zendukean legez konfesatu bear zara, konfesetara zoazen bakotxean. Añ LoraS 34. Itz alperra esaten zuan bakoitzean, mingañarekin garbitzen zuan gela erratzarekin bezala. AA II 35. Juaten dirian bakotxian, ez bein, ta birritan, ezbada zortzi edo amar bidar bere jazoten jakuez esan dirian desonestidadiak. fB Olg 124. Zegaitize pekatu egiten dogun bakotxian, arzen dogu geure ganian zor bat. Astar II 262. Basurdeen eizera / zoan bakoitzean, / Odola zeriola / sartzen zan etxean. It Fab 154. Guria egiten dan bakoitzean garbitu bear da azpia urarekin. It Dial 83 (Ur egiten dan bakotxian; Dv aldi bakhotxean, Ip aldi oroz). Pekatu egiten dodan bakotxian, dirudi nire bijotzak diñuala, ez deustazula biar besteko laguntasun ta grazijarik emoten. Ur MarIl 49. Orrela jartzen dakusuten bakoitzean eta beti emango dizute arpegira egitera zoazten gaiztakeria. Arr GB 37. Pekatu egin dan bakoitzian / Jesus berriro josten da. PE 23. Baliyau leitekezala bere grazia eta mesedeakaz, errezaurik Aita-gurea bat, eurakaz baliyetan diran bakotxean. Itz Azald 119. Euskalerriaren kontra etozan bakotxean, zenbat prankotar amaitu zenduzan! Ag AL 105.
    ( s. XX) Etxeko katillu-terriñak eztitut naikoa euria dan bakotxean. Ag Kr 174. Antxiña ago entzunda, aregaz mutillagaz ez batuteko, ta ederrak artukozan batuten azan bakotxean. Echta Jos 149. Geroztik eztula egiten duen bakoitzian, badirudi kristal guziyak ausi biar dituela. Iraola 23. Joxepa orrek natorren bakoitzean al duan guzia itxoin arazten dit. Lab EEguna 92. Alabeak amari txurrutadatxua emoten eutson beti-be eskatzen eban bakotxean. Kk Ab II 23. Nire aurrera zatozen bakotxian, txapelik erantzi be eztozu egitten. Otx 54. Etxekoandrea azaltzen zan bakoitzean. TAg Uzt 294. Usoarekin txeratsuago eta maitakorrago izateko oartu zion bakoitzean, emakume ziztriñak [...] iruzur egiten zion. Etxde AlosT 32s. Ardoa edaten zun bakoitzean, gelditzen zitzaion pixka atzekoaldera iraulitzen zun. JAIraz Bizia 21. Bere lanbide ta jardunean asten dan bakoitzean, beti ta beti, bere biziaren guna arrisku ta galtzoripean ezarten dau. Erkiag Arran 116. Eta nardatuarena egiten zuen atsoak haien aurretik iragaten zen bakoitzean. Mde HaurB 52. Andriak gizonari, mozkortuta zoian bakotxian eiñalako errosarixo baten asten jakon. SM Zirik 119. Ongiak, ongiaren soiñekoz azaltzen zaigun bakoitzean, gure arima beregana tiratzen du. Vill Jaink 147. Errira jeisten zan bakoitzean, ala gerta oi zan beti. NEtx LBB 92. Gure herriaz triste nagon bakoitzean, / zertxobait alaitzen naiz zutaz orroitzean. Xa Odol 318. Maldizioa esaten zuan bakoitzean, lurrari muiñ emateko. BAyerbe 54. Ez ote dugu ikusten zer gertatzen den hiri arteko elkarte edo batasun berriren bat izendatu behar den bakoitzean? MIH 377.
    v. tbn. Bil 157. Urruz Zer 18. KIkV 98. KIkG 75. ArgiDL 96. Anab Usauri 144. Zait Plat 81. Osk Kurl 84. MAtx Gazt 53. Alzola Atalak 89. Ataño TxanKan 69. Bakotxean: CatLlo 51. A BeinB 78. Etxba Ibilt 483. Xa Odol 134.
    azpiadiera-1.1
    (Precedido de participio).
    Musu ematen niyon / eldu bakoitzian. Tx B 138. Epaikariak aldarrika ots egin bakoitzean. Zait Sof 29. Juanbeltzek bi duro artzen zituan mutil bat uretatik atera-bakoitzean. Anab Poli 19. Illezko oial ura jaso egiten zuan txalupa utzi-bakoitzean. Ib. 31. Ni arrituta gelditutzen naiz / gogoratu bakoitzian. Uzt Sas 291. Ondoren ur berotan iduki, limoia kendu bakoitzean. Ostolaiz 97.
    azpiadiera-1.2
    (Precedido de rad. vbal.).
    Zera bait-zerizkion, olakorik gerta bakoitzean, bere buruari zaldun-agiria ematea zala. Berron Kijote 121.
    azpisarrerakoSense-7.2
    b) "Izurdie atrapaten da arpoiegaz bakotxien bat (V-ger)" Holmer ApuntV (que interpreta bakoitzaren bat, y traduce "a uno y uno").
    Egia da, sarri emoten jakeela saldea gaisoai, ta ugatza ume bularrekoai; baña bakotxean gitxi. Añ LoraS 147. Mun egojozu iru bidar luurrari, bakotxian esaten dozula. Ur MarIl 36. Zerren bakotxian dua gitxituaz gatzua eta su geijago biar dau. "Cada vez va disminuyéndose más". Ur Dial 117 (It beti gatzua urritzen dijoa, Dv aldi oroz nitrea gutituz baitoha, Ip bethi hertzez beitua nitria). Gauzak erostera doianean, bakotxean zentimo batzuk ostuten badituz. Itz Azald 107. Zur eta arduratsuak diranak, bakotxean zerbait aurreratu al izango dabe. Euzk GizAuz 139.
    azpisarrerakoSense-7.3
    c) A veces. "Tal qual vez" Lar. v. BAKOITZETAN.
    azpisarrera-8
    BAKOITZEKO.
    azpisarrerakoSense-8.1
    a) (A; bakotxeko A). a) "Por cada vez" A.
    azpiadiera-1.1
    (Tras frase relativa).
    Baketa biguin arek txistu egiten zun bakoitzeko [...] oju egiten zidateken. Ataño TxanKan 45.
    azpisarrerakoSense-8.2
    b) (Adnom.). De cada vez que.
    Gozo-ontzitik azukre-koxkor bat atera ta eman izan ez banio, aundia gerta zitekekan gure etxean! Arrapatzen nauen bakoitzeko eginbearra diat ori. Ldi IL 18.
    azpisarrerakoSense-8.3
    c) Por cada uno. "Liburuak bakoitzeko 300 pezetan [saltzen dira] (G-azp), liburu bakotxak 300 pezeta balio ditu (AN-gip-5vill, B, BN-arb)" Gte Erd 13. Cf. MEIG VII 28, donde se censura este uso reciente: "Bi penike bakoitzeko, harako zahar elbarrituek bina esango luketenaren ordainetan".
    Bakotxeko eun ta berrogetamar pezeta agindu deuskuzala esan, da kitu. Gerrika 131.
    azpisarrera-9
    BAKOITZETAN (Lar, Añ (G, AN)). "(Algunas) veces" Lar y Añ. "Tal qual vez" Lar. v. BAKOITZ BATZUETAN; cf. supra (3) .
    Geroztik egoiten naiz bakotxetan orroiturik gertatzen ah al zela makurra haundiagoa. Etchebarne 80. Bakotxetan erran dakot ene emazteari gu bezain uros zenik ez zela nehon! Ib. 147.
    azpisarrera-10
    BAKOITZIK.
    azpisarrerakoSense-10.1
    a) (bakhotxik H (que cita a EZ)). a) (En oraciones negativas). Ninguno. "Bakotxik ez, pas un" Lf Gram 247.
    Ezta iustorik, ezeta bakhoitzik. "Il n'y a nul juste, non pas un seul". Lç Rom 3, 10 (TB ez eta bakhar batere, Ker ez [...] bat bera be, Bibl ez [...] bat ere). Eta nihon ere etzen bakhotxik eskapatu. EZ Man I 95. Tirano odolgarrienak, thormentü güziak obratü dütienetarik bakhoitzik ezta emazter haur ükheitiak gordoztü dereitzenik. Egiat 166. Aita Santietan S. Petriren ondokoenetarik gütik dirade hogeitabost urthe kaideran jarririk egon direnetarik edo ezta bakhoitzik. Ib. 191. Egiaz erraiten daizeid emazten semien artian ez dela sortu bakotxik Juan Bautista beino andiago. Hual Mt 11, 11 (Samper iorere).
    azpiadiera-1.1
    (Tras sust.). Ningún.
    Bekátu mortálean dagónak ez dezáke iragázi induljenzia bakotxík. LE BOEanm 216.
    azpiadiera-1.2
    (-kh- Dv (S)). (Seguido de ere). "Ez dit bakhoitzik ere ikhusi, je n'en ai vu aucun, je n'en ai même pas vu quelqu'un" Dv.
    Orren baitan sinestenduéna, naiz ildáien, bizikodá: eta bizi ta sinestendueník eztá ilén betíkos bakotxik ére. LE Ong 97v. Ez da xen zeurietan dagon Aitaren borontatia gal dein txikerxko kuetarik bakotxik ere. Hual Mt 18, 14 (EvAN bat bedere, Ip batere, Samper bat bakarrik). Santa Grazi da ene herria, / Ez bakhotxik ere üdüria. Casve SGrazi 72.
    azpiadiera-1.2.1
    (Tras sust.).
    Ezdezaketéla Kristorén fiélek tratátu bérze óbra bakótxik ére ain sándu ta dibinorik. LE ( in BOEanm 810).
    azpisarrerakoSense-10.2
    b) (Estar a) solas, solo. v. BAKARRIK.
    Silvero geratu zidin bakotxik. Lazarraga 1143v. Tortolatxoa ebilten da / bakotxik maiatz ilean. Ib. 1184v. [Neska oa] bakotxik nekusenean. Ib. (B), 1182r.
    azpisarrerakoSense-10.3
    c) (En oraciones exclamativas). Cada; cada cosa.
    Gorputza oker-oker eginda, bizkarrean maleten bat eriola antz emoten eban. Euki be gero baeukan tontor bakotxik! Bilbao IpuiB 273. Baeukan urtenaldi bakoitxik! Ib. 246. Onetarikorik egiten eban bakoitxik gure Martin Sugiñek! Ib. 89. Oraiñ aldian egiten digu / eskari xamur bakoitzik. Ola 149.
    azpisarrera-11
    NOIZIK BAKOITZEAN. De vez en cuando.
    Naiz tratu txarrak artu / noizik bakoitzian, / dirubak konsolatu / arraia saltzian. Arrantz 26. Lau asto eme aurrian, / ta ar bat atzian, / arto-burubak janez / noizik bakoitzian. Ud 123. Onela ibiltzen naiz / noizik bakoitzian. Auspoa 92, 93. Oraiñ bezela etziran / ibiltzen baltsian, / musu batzuk emanaz / noizik bakoitzian. Auspoa 93, 127. Loxintxaturik alkar / noizik bakoitzian. Auspoa 111, 38.
    v. tbn. Auspoa 79-80-81, 221. Auspoa 95-96, 195.

    bakoitz

    bakoitz
    << baketsu 0 / 0 bala-bala >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper