Harremana

    Hiztegia letraka
    Ikus halaber
    Azpisarrerak (sarrerak) (346)
    kafe.
    Tr. Documentado en todos los dialectos. Emplean kape algunos autores guipuzcoanos de finales del s. XIX y del s. XX. En DFrec hay 21 ejs. de kafe y 5 de kape .
    1. (gral.; Lar, Gèze, Dv, H), kape (G-azp-goi-to-bet) Ref.: EI 62; Lrq; Etxba Eib ; Holmer ApuntV; EAEL 407; Elexp Berg ; Gte Erd 36 y 45; ZestErret .
     Café (semilla; tbn. tostado y molido).
    Ekhar nazan Baionatik libera bat tabako / orobat xokolatetik eta kafe mokako. (San Juan de Luz, 1765). RIEV 1923, 155. Azukre ala kafe han sortzen zaiote. Hb Esk 95. Emaztiak botatzen diyo gaur kape puxka bat ur beroari. Sor Bar 89. Ekarri biar dezu ontza bat kape. Moc Damu 7. Kafe ta azukrea? Oiek al dituk alderdi aietako uztak? Ag G 252. Kafe errhautsa. Barb Sup 64. Bost kontrebandist sartü ziren gaiaz, kafez kargatürik Urdaiten behera. Const 30. Bainan kafe-liparrik ez du gure kafeak: dena xikorea da kafe hau! JE Ber 37. Ango lan geiena len ta orain kape biltzea da. JAIraz Bizia 80. Cuban eta Santo Domingon biltzen duten kafe ederra. Etxde JJ 41. Adiskideak Belaguako borda galdu bateraiño igoa zeukak kafe-zama, eta andik onerakoa nere gain ziok. Ib. 41. Betiko gisan bizi dira, kafe eta gasolina-eskasia gorabehera. MEIG I 194.
    v. tbn. Prop 1876-77, 44. HU Zez 73. A Ardi 3. Kape: Uzt Sas 101.
    2. Café (infusión). "Kapia, kofia, furua (V-gip)" Garate Cont RIEV 1933, 99. "Kafia nai al dezu? (G-azp, BN-arb)" Gte Erd 45.
    Plazer baduzu, / kafe pusagarri / edanen dugu / [...] zure ohoretan. Monho 62. Nai badu ostatua, / nai badu kafea, / asko du lenbiziko / tabernan sartzea. It Fab 169. Egiñ bear ez dana da puntutikan puntura aurra egiten dagoan emakumeari ematea dala teia, edo kafia edo salda garbia. Aran-Bago ManMed 282. Aketta (kafea) artzen ari ginanartean. A Ardi 83. Kape ori gurekin artzera etorriko al da berori? JBDei 1919, 254. Txokolatera zikin batean / bara ziguten kafea. JanEd II 63. Atzo eguerdiz geroz, kafe hurrupa batez bertzerik ez dinat harturik. Barb Sup 21s. Kafeari hurrupaka. Barb Piar II 10. Kafe beroa ondotik, ez beltzegi ez azkarregia. JE Ber 35 (cf. KAFE BELTZ). Kafia trankil artzeko asmuetan urten eban etxetik. SM Zirik 117. Kafea egiten asi ziran. Anab Aprika 72 (80 kape). Ez deutsa kafe lodirik iñoiz emon izango. Erkiag BatB 110. Artuko duzue kafea, eta gero ariko gara musean. Izeta DirG 28. Kafea berealaxe ekarriko dizute. Lab SuEm 213. Kaferik artu gaberik ezin / gindezke biok aparta. (In Uzt Noiz 80 ). Etorri adi gurekin kafe artzera. Alkain 89. Edari bakarra, pinta bat amo, edo kafea. Larre ArtzainE 75.
    v. tbn. Hb Egia 126. ECocin 34. Arch Gram 162. Sor Bar 74 (91 kape). Xe 233. EE 1885a, 133. AB AmaE 238. Elsb Fram 147. Alz STFer 122. Azc PB 94. Itz Azald 115. Iraola 93. Noe 114. EusJok 110. Etcham 188. Tx B II 158. Yanzi 181. Lf Murtuts 40. Bilbao IpuiB 71. Arti Ipuin 58. Larz Iru 84. BEnb NereA 67. Salav 49. JAzpiroz 158. BBarand 175. Gerrika 64. Kape: Moc Damu 25. NEtx Antz 122. Ostolaiz 150.
    Taza de café. " Kafe bana hartuko dugu (AN-gip, B, BN-lab)" Gte Erd 189.
    Kafe on batek oro ahazten. ChantP 238. Kafe on bat, xikorerik batre gabekoa. Barb Sup 112. Bein elkarrekin bazkalduko ta / artu ditzagun kafiak. Tx B I 152. Kafe bero batez lanho dorpe hok ditzagun lehen-bai-lehen aizka. JE Ber 36. Kafeak atera orduko lengusuai esan zien kalerako presta zitezen. Etxde JJ 203. Beraz, muthil, ekarkitzu bi kafe, zitroin jus bat [...] . JEtchep 86. --Zer hartuko duzu? --Kafe bat. Ib. 85s. Kapeak artu. Uzt Sas 354. Kafe bat edo beste arturik. Alkain 112. Cristobal-en kafe bat hartzera sartu nintzen. MEIG I 60.
    v. tbn. JAzpiroz 36. Larre ArtzainE 83.
    3. Café, cafetería. " Pentsatzen dozue neska-mutillak kafera ta? Neu be sekula kafian egoteke ezkondutakua naiz " Elexp Berg.
    Don Martin Etxezarretakoak bere etxean egindako sagardoa ikusi det Vitoriako kafean. Izt C 144. Ez diote hats onik utzi sala, eskola, kafe, ostatu, kanpo ala barnetan. Hb Egia 139. Gizonen batek esan omen du / Azpeitiyako kafian / apustu ori izango zala / bilbaotarrentzat kaltian. EusJok II 89. Egun batian juan zan / gizon bat kafera. Bil 129. Baserritarrak dagoz tabernan / uritarrak lez kafean . Azc PB 352. Trabena ta kape guztientzat araudi gogor bat egin biar da. JBDei 1919, 286. Jin zirenian kafera / etorri zen Theodora. Zerb Azk 104. Ostatu eta kafe andana bat bazen bat bertzearen ondoan. JEtchep 85. Bildu ziren Claudet eta bere lagunek kafe batean. Izeta DirG 58. San Luis Kafea beteta dago / euskaldun jendearekin. NEtx LBB 287. Antxe, kafean, abesti batzuk abestu genduzan. Etxabu Kontu 48. Korbata lepoan, puroa erreaz kapetik kapera. Ataño TxanKan 84.
    v. tbn. Arrantz 26. AJauregi EE 1885b, 175. AB AmaE 212. Ag G 220. JE Bur 36. Ill Pill 4. Inzag RIEV 1923, 505. Zub 105. Tx B I 163 (97 kape). Osk Kurl 216. Lf ELit 262.
    4. Cafeto, árbol del café. "(Coffea Arabiga), cafetero, kafea " Lcq 102. v. KAFE-ONDO, kafetze.
    Ingurutako mendik kapez ereinda daude. JAIraz Bizia 80.
    KAFE AMORRATU. "Kafe amorraua (G-azp), café cargado (litm. rabioso)" A Morf 258.
    KAFE BELTZ.
    Café solo. v. KAFE HUTS.
    Mahats idor, arrainki, / gasna gogor, tripaki, / bonbona eta intzaur, / kafe beltz ala dute. Ox 107s. Kafe beltz bat! --galdatu zuen beltzak. JEtchep 85.
    KAFE-BIHI (Hb). Grano de café.
    Noiz eta ere egin beita, kulatzen duzu kafe bihien khentzeko. ECocin 32.
    KAFE-ERROTA (V-gip, G-azp, AN-gip; Hb). Molinillo de café. "Kafea iotzeko tresna (V-gip)" Urkia EEs 1930, 10. "Molinillo de café" BU Arano. "Ezutu altzendun kafe-errota? Bai, kafia igotzeko tarra-tarra" igotzekua" ZestErret.
    KAFE ETA ESNE ( (V-gip)), KAFETESNE (V-gip, AN-gip). Ref.: Etxba Eib (kafia ta esnia); Gte Erd 189; Elexp Berg (kafetesne). "Café con leche. Eibarko gosarixa, kafia ta esnia zortziretan" Etxba Eib. "Goizeko kafetesneak tripan beko zola jo diate (AN-gip)" Gte Erd 189. v. kafesne.
    KAFE ESKOZES.
    "Whiski eta kafe bero-beroaz eginiko edaria, gainaldean helatua izan ohi duena" ZestErret .
    KAFE-ETXE, KAFETXE. Café, cafetería.
    Madrilgo kafe-etxe bateko mai baten. Kk Ezale 1899, 174a. Entzungo dauz kafeetxeetan, ardantegietan, biltoki edo teatroetan. Kk Ab II 115. Kafetxean bainago / astiaren yabe. Ldi BB 68. Kafe-etxean egoten zan adiskide ori egunero apalondoan gaberdirarte. TAg Uzt 175. Kafetxe guziak engoitik hertsirik zeuden. Mde Pr 162. Kafe-etxe batean sartuta ar zezala nai zuana. Anab Aprika 19. Janaritegiak, kafetxe izugarri edatsuak, antzoki ta zine-aretoak nunai. Erkiag BatB 170. Iñork ere etzuan ezagutzen kafe-etxetatik zapatak garbitzen hasi zanean. Osk Kurl 217s. Hango eta hemengo kafe-etxeetan, bestetara jo gabe, bilduko dugu lekukorik aski. MEIG VII 123.
    KAFE IRLANDES.
    "Whiski eta kafe bero-beroaz eginiko edaria, gainaldea esnegain freskoa izan ohi duena. Kafe irlandesare earra eotea " ZestErret.
    KAFE KONPLETO. Café completo (café, copa y puro).
    Kafe konpletoak jokatzen zituzten-da. TxGarm BordaB 32.
    KAFE-KOPA (Pl.). Café y copa.
    Bertan geunden haek eta hirurak, bazkaldurik eta kafe kopak edanik. Arti Ipuin 65.
    KAFE-HONDAR. Poso de café.
    Kristalean-ikustearen antzeko dira beste ariketok: kartak, hezurrak, kafeondarra e.a. Mde Pr 324.
    KAFE-ONDO. "Caféier" T-L.
    KAFE-ONDOKO. Copa que se toma tras el café. "Poussé-café" Lh.
    Hiru arno mota, jauts-ahala; ardi-gasna, kafe eta kafe-ondoko, orduan gauza arradoa baitzen. Lf Murtuts 26.
    KAFE-ONTZI (G-azp ap. AEF 1928, 30; Lar, H; kafuntzi T-L). Cafetera.
    Inbutu, kafe-ontzi, / olio-txarroak. Echag 144. Kafe-ontzia eskuan ar beza. Lab SuEm 180.
    KAFE-PRESA. Taza de café, medida de café que se toma.
    Lau, bost, zazpi, bederatzi kafe prisetaraino hartzen. Elsb Fram 148. Txauri etxolara, kafe prisa bat emanen dautzut. Etchebarne 60.
    KAFE-TXANO. "Colador de café. Kafe-txanua zuloz beteta dago" Elexp Berg. "[Hauts] hua txano hortan pasau, kafe-txanuan mouko postura batian" ZestErret.
    KAFE HUTS.
    " Kafe utsa edaten du " Gte Erd 36. "Azukrea ez den beste gehigarririk gabe hartzen den kafe-edaria. Nik normalian kafe hutsa hartzet " ZestErret. v. KAFE BELTZ.
    Kafe utsetan ogi-zatiak beratuta jaten zitun. TAg Uzt 253.
    KAFE-ZAKU. Saco de café.
    Allandek kafe-zakuak gordeleku batean ezkutatzea erabaki du. Etxde JJ 44.
    KAFEZKO KAFE. Café puro, sin mezcla.
    Etzaitela khexa [...] kafezko kafea ez da arras toki gutitan baizik edaten Espainian. JE Ber 37.
    KAFE-ZORRO. "Zorro, pasador, colador. Kafezorroa, colador, pasador de café" Asp Leiz.

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    pin up casino- Online casino in India

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper