Harremana

    OEH - Bilaketa

    3542 emaitza etxe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (345)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ohol.
    tradizioa
    Tr. Aunque ya aparece en Etcheberri de Ziburu y Axular, apenas se documenta en la tradición septentrional. Al Sur, donde se encuentra desde Larramendi, ol es la forma más usual; hay ool en Ayerbe (EEs 1915, 261), T. Etxebarria y Berrondo, y ohol en Aresti y Oskillaso. Emplea ola, con -a constitutiva, Anabitarte (cf. tbn. olazko, junto a ol, en S. Mitxelena). En DFrec hay 5 ejs. de ohol y 2 de ol.
    sense-1
    1. (G-azp-nav, AN-ulz-egüés-ilzarb-olza, L, BN-ciz-baig, S, R-uzt; Dv, H); ol (V, G, AN, Ae, Sal, R (õl); IC 447v, Mic 9v, VP 69r, Lar, Añ, Dv (V, G), H (V, G; + hol), Zam Voc, ZMoso 71); ohola; ogol (AN) Ref.: Bon-Ond 148; A (ohol, ol, ogol), Aezk 296; Iz ArOñ (mutxíkinddu), Ulz (ol), Als (subetsak); Etxba Eib (ola); Gketx Loiola (onuztu); Elexp Berg (ol).
    Tabla (ref. a veces a la madera en gral.). "Tabla" IC 447v (v. tbn. IC II 329). "Como las tablas son generalmente de madera, de ahí que muchos llamen ol a la madera misma, en vez de zur y digan olezko oiñetakoak por zurezko oiñetakoak, 'calzado de madera' etc." A. "Bi ogol elkarri lekedaz itxiki, pegar con cola dos tablas entre sí" Ib. (s.v. lekeda). "Tablas, zerrolak, olak" ZMoso 71. "Mutxíkinddu ola, roer la tabla" Iz ArOñ. "Olekin eiñ eban etxetxo bat, eta antxe aukan bere gordelekua" Etxba Eib. "Onuztu idak ool ori" Gketx Loiola (s.v. onuztu). "Arotzerixan erosittut ol honek" Elexp Berg. En AxN se explica thaula (532) por ol. Cf. Lar s.v. sollado: "olla, tabla pequeña, delgada", forma con palat. diminutiva que parece ser facticia.
    [Kofesioa baita] iustutasunaren untzi handitik bekhatuzko itsasora eroriz geroztik biziaren anpharatzeko ohola. EZ Eliç 135s. Zur puska bati lotzea, thaula baten edo ohol baten atrapatzea, eta [...] hari datxekala, ieri kostaren irabaztea. Ax 530 (V 341). Etziten zen ontzi gañeko ol gogor-ean. Mb IArg II 343. Ondatu zire án alduzirénak: sollik donzellabát olbáti eutxirík zebila góra béra. LE JMSB 411. Altarako oinetako olaren azpiko aldian. CrIc 141. Ol edo eun baten pintetan [dirian lorak] . Añ LoraS 4. Etxian daukazuzan irudi, pintura, taiju edo bulto orreek eztira eurenez zur, ol, arri, urre, zirar, miesa, paper edo pintura zati bat baño. Astar II 47. Ol misterioso bat bezala. Echve OngiB 49 (ap. Dv). Ontzidiak, arraunak eta pipa-olak egiteko. Izt C 125. Batzuek igeri, besteak ol-puskaetan, sei illebeteren buruan lurrera bizirik irten ziran. Lard 528. Aritz olakaz antxinetan egindako mai andi baten gaiñean. Ag AL 100. Bota zituzten errekara arrapatu zituzten ol eta esola guziak. Goñi 74. Neurrian ebakitako piñu olak, arri, kare, gatz ta burniak. Ag G 216. Kañoe-orroa soillik entzuten, ol-karraska ta itxas-marrua. ' Le bois qui craque'. Or Mi 8. Ol bat yaso ta ikusi / dut musu ximela. Ldi BB 94. Edozer gauza egiteko gaia bear izaten dogu: [...] maia egin nai dauan arotzak zura edo ola. Eguzk GizAuz 47. Ol zabal bat ontzitik lurrera. JAIraz Bizia 44. Ondarruko errian, erretako etxe bat berritzerakoan, zipres onen olaz egin dizkiote solairuak. Munita 86. Erdiaroan Aldareetarako [...] egiten ziran histori edo ol pintatu aietakoak. Lek SClar 131. Batez beste urtean lau metro gaztaiñe-ol saltzen eudiela esatea goregiti ibiltea elitzake. Akes Ipiñ 24. Bata bestearen atzetik agertzen zaigu Parmenide-ren ol erantzian (tabula rasa) . Zait Plat 48. Sartu giñan olaz itxitako barrunbe batean. Anab Aprika 31 (Don 32 ol; Poli 66 ola luzea). Jangelako mahia, osokai oholek luzetua ta hamasei alkiz inguratua, mota guztietako gozokiz estaldurik zegoan. Osk Kurl 58. Olak, ol barriak / t'ol-usain barria / zerrako erreka ondoan. Gand Elorri 172. Ol legorrez eraturiko mai antzekoan. Erkiag BatB 122. Ikusi eben eurenan eta senar-emaztien gelan bittarte, ez zala oolekin eiñdako apartagarri argal bat baño. Etxba Ibilt 461. Gu be zezenak ikusten joan giñan olakin egin eben zezen-plaza txikira. Alzola Atalak 70. Marmol-arritan zizelaturik, naiz ooletan pintaturik. Berron Kijote 42. Piñu-olakin egin zituan [ateak] . BAyerbe 98. Orain olak ere egiten baidituzte birutarekin ere. Ostolaiz 53. Dutxetako lekuak, janlekuak eta abar egur da olez egiñak daukez. Gerrika 253. Osaketa hauek [...] bere oreka indartsu eta goxoak egokitzen dituzten ohol zakarren zurajez osatuak dira. MEIG IX 128 (en colab. con NEtx).
    v. tbn. Ol: LasBer 576. AA III 614. It Fab 101. Zav Fab RIEV 1909, 33. A BGuzur 135. Echta Jos 140. ForuAG 263. Altuna 60. TP Kattalin 181. Kk Ab II 128. SMitx Aranz 81. Gazt MusIx 121. Etxabu Kontu 181. BasoM 94.
    azpiadiera-1.1
    Tablilla para escribir. "Halako batzuen gainean hedaturik ezkoa, iskiribatzen zuten lehenagokoek, burdinazko xiri mehar batzuen mokoarekin" HeH 215n. v. oholtto, oholtxo.
    Hark, eskaturik iskiribatzeko ohola bat, iskiribatu zuen hartan, zioela: Ioanes da haurraren izena. HeH Lc 1, 63 (Brunet ol txiki bat; Lç, He tableta, Dv oholtto bat, Ol idaztoltxoa, Leon olhatxo, BiblE oholtxo).
    azpiadiera-1.2
    (S; SP, Arch VocGr, VocBN, Dv (S), H) Ref.: Lrq; Giese CasaS 9; Gte Erd 289.
     "Oholak, deitzen dira zur hosto edo horri mehe, xabaltto, legundu batzu, zeinetaz ere etxolak estaltzen ohi baitira" HeH 215n. "Bardeau au plus ou moins mince et court dont on couvre les habitations. Oholez estaltzen ohi dira mendian etxeak edo harri lauzaz, on couvre d'habitude les maisons dans la montagne de bardeaux ou pierres plates" H. "En BN y S lo concretan a significar las tabletas que sustituyen a las tejas en ciertas comarcas del país vasco para cubrir las casas" A. "Las tablillas de encina o castaño para cubrir el tejado" Giese CasaS 9. Cf. VocNav: "Oholak, llaman así en Orbaiceta a unas tablas de roble, cortadas a golpes de hacha y colocadas en tejados muy inclinados, para que la nieve resbale". "Olak, tablillas rectangulares para hacer los tejados de las casas; antes eran de roble, modernamente de haya; son de fabricación casera (Aria, Aézcoa)"
    azpiadiera-1.2.1
    "Ohol bat ments düzü (S)" Gte Erd 289 (junto a ganbaratik eztao ondo, burutikan fallo aundia du, burutik mainku da, etc., de otras zonas).
    azpiadiera-1.3
    Tabla del suelo. Cf. infra (4).
    Lau peon ool ezartzen. HerVal 163. Ezpatea jaso zuanean, gutxi faltatu zitzaion oholen gainean erorteko, eta ezkerretik eskumara ibili zan. Osk Kurl 178.
    azpiadiera-1.4
    Sekuoia aundi onek, azitakoan bataz-beste sei metroko ola badute, ta larogei ta lau metroko luzera; baño asko dira zazpi metro ta erdiko ola dutenak eta larogei ta amaika metroko luzea. Munita 99. Eun metro ta geiago luze, amar metro ta geiagoko olak. Ib. 153.
    sense-2
    2. Tabla (no de madera).
    Gure egille andiari [...] menast-ol sendo au jasotzen diogu. "Tabla sólida de metal". Lar DT LXXXII. Barrendik ta kanpotik urre-olez estalirikako kutxatxo bat. Ub 33. Arrizko ool bitan. Zuzaeta 122. Arri zurizko ol eder batean urrezko letretan ezarri. Arr May 189.
    sense-3
    3. ol. (Pl.). Tablas (de la Ley). "Legales, tablas, ol legedunak" Añ.
    Ol oek gordetzeko eragin zuan Jainkoak Testamentuko Arka deritzan kutxa bat. Ub 70. Puskatu zituan Jaunaren legeko bi olak. AA II 7. Jangoikoak berak bere eskuz ol bitan lege au eskribiturik emon eutsan Moises santuari. Añ MisE 143. Mana-ontzia, legeko olak eta Aaronen zigorra. Lard 153. Igo zaite nigana mendira eta zaude an, eta emango dizkizut arrizko olak. Ur Ex 24, 12 (Ker arrizko ol batzuk; Dv harrizko lauzak, Ol arritoletan, Bibl harri lauzak, BiblE harlosak).
    v. tbn. Itz Azald 79.
    azpiadiera-3.1
    Nor zan azartu zuei austera / ol santu euskerazkuak? AB AmaE 69.
    sense-4
    4. Entablado, suelo de madera; escenario.
    Aurpegia ala gurutzea? Justiziarik ederrena! (Kolpe bortitz batekin, oholaren gainean erorten da dirua). Arti Tobera 289. Elizari beko ola kendu ta losak jarri. Etxabu Kontu 81. Tellatua bukatu orduko, ola ezartzen asi ziran. JAzpiroz 60.
    azpisarrera-1
    ARGI-OHOL; GAZTA-OHOL; IKUZ-OHOL. v. argiohol, gazta, ikuzohol.
    azpisarrera-2
    OHOL-AIZTUR (B). Ref.: A (ol-aiztur); Izeta BHizt2 (ol-aiztur). "Tablones cruzados entre sí puestos a secar. Ol oiekin ol-aiztur ederra in dugu" Izeta BHizt 2. v. OHOL-URKA.
    azpisarrera-3
    OHOLAK EGIN. Serrar la madera, hacer tablas.
    Or izan nok Araba aldian olak egiten (serratzen). EEs 1916, 147.
    azpisarrera-4
    OHOL-AROTZ; OLAROTZ. Ebanista.
    Gasteizen olarotz edo santugin baten menbean yarri zan. Larrak EEs 1926, 167.
    azpisarrera-5
    OHOL-ASKA (olaska Lar H (G)). "Dornajo" Lar. "Auge en bois" H.
    azpisarrera-6
    OHOL-ETXE.
    Obi-gain oro dan ôl-itxeak / iduri du erlauntzia. "Armadijo de madera". Or Eus 417.
    azpisarrera-7
    OHOL-EZKILA (olezkilla Lar H). "Carraca de Semana Santa" Lar.
    azpisarrera-8
    OHOLEZKO. De tablas; de madera. "Tablachina, un broquel de madera, olezko ezkutakaia" Lar.
    Dantza-leku ederra / olezko biguña. Echag 81. Moisesek egin zuen usteltzen ez dan olezko kutxa bat. Lard (sg. H, pero no aparece en dicho autor). Kolkotik olezko kurutzetxu bat atera ta mun egiten eutsan Pedro Marik. Ag AL 65. Olezko zapata oñzorro edo trauskoak oñazpian. Ag Kr 87. Batxi, zelan zan arako olezko atunena? A BGuzur 130. Euren erremintak eta aldatzeko soñekuak olezko kutxetan. Kk Ab II 167. Ordutik datoz, geienak beintzat, / gure gaurko parrokiak. / Arterañoan olazko ziran, / olazko xaxtar-txikiak. SMitx Aranz 89. Parkearen azkenean, bideari hurbil, oholezko etxola bat zegoen. Mde HaurB 43. Han gordetan zituan Patxik oholezko kutxa zahar batean bere gauzak. Osk Kurl 75. Oholezko kutxa handi bati lau gurpil ipiñi ta hauxe da goitiberarik ederrena. Ib. 78. Olezko orma orren atzean. Erkiag BatB 120. Zer edo zelan egindako olezko musika toki edo kioskoa. Etxabu Kontu 21. Iru olezko etxe, bat aundi xamarra. Gerrika 221.
    v. tbn. Olezko: Munita 141. SM Zirik 106.
    azpisarrerakoSense-8.1
    Pasadan eman zuen eskuz aldakan zegon intxaur-olezko maian golpe bat. Mb IArg I 256.
    azpisarrera-9
    OHOL-LANDU (olandu Lar H). "Tabla ya labrada y pulida" Lar.
    azpisarrera-10
    OHOL-MAHAI. Escenario.
    Bi lege-gizonak antzezkizuna egiteko ol-maira igo ziren. Etxde JJ 173. Bertsolariak ol-maiaren aurre aldeko bazter batean artu zun egon lekua. Ib. 173.
    azpisarrera-11
    OHOL-MEHE. "Olmea, planche mince, bardeau, latte" H (que cita a Lar, pero no lo encontramos).
    azpisarrera-12
    OHOL-META. "Garimeta, egurmeta, [...] olmeta, zurmeta, zulmeta, montón de trigo, leña, [...] tabla, madera" A (s.v. meta).
    azpisarrera-13
    OHOL-SOINEKO (Ref. al ataúd).
    Etxe aundia izanik, eriotza ugari izan ezkero... izango dabe ango biztanleak ol-soiñekoa... Erkiag BatB 184.
    azpisarrera-14
    OHOL-URKA. "Ol-urka (V-m), cruce de tablones que se ponen a secar" A.
    azpisarrera-15
    OHOL-USAIN (olusain V, B ap. A msOch; Añ, Izt 84r). "Tasto, olor de cuba, upatsa, olusaña" Añ. "Dejo de barricas" A.
    azpisarrera-16
    OHOL-HUTS (oluts V-m-gip). Ref.: A y Elexp Berg (oluts). "Al lanzar la bola no dar con ella contra la tabla puesta en primer término" A. "En el juego de bolo, el no tocar la tabla con la bola. Oluts eiñ ezkero galdu eitten da" Elexp Berg.
    azpisarrera-17
    OHOL-ZOLA (olzola Lar H, Añ). "Almadreñas, zapatos de madera, olzolak" Lar y Añ.
    azpisarrera-18
    OHOL-ZUBI (olzubi Lar H, Añ). "Pontón" Lar. "Puente de madera" Añ.

    ohol

    ohol
    << OGI-ETXE 0 / 0 OIHAL-ETXE >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper