1.
(L, BN, S ap. Lh
; Urt, Dv),
karroza (Lar),
karroxa (Chaho),
karroz,
karrusa (Foix ap. Lh.),
karruxa (Foix ap. Lh.)
Carroza, carruaje, coche; carro. "Carreta" Urt IV 254. "Carrus" Ib. 264. "Carrosse, voiture" Dv. v. orga.
Tr. Documentado al Norte desde mediados del siglo XVII. Al Sur se encuentra en Mendiburu, Iraola, Echagaray, Txirrita, S. Mitxelena y Berrondo. La forma más empleada es karrosa . Hay karroza en Axular y autores gipuzcoanos (salvo Berrondo que emplea karroxa); karroxa en Archu, karroz en Mendiburu y Goyhetche (en éste junto a karrosa), karrusa en Arbelbide (tbn. karrosa) y karruxa en AstLas (14). En DFrec hay 7 ejs. de karroxa, 3 de karrosa y 1 de karroza, todos ellos meridionales.
Biak karrozan edo kotxean ibili [ziren]
.
Ax 350s (V 232).
Har zazue estudioaren karrosa.
ES 188.
Geldiarazi zuen bere karrosa.
He Act 8, 38 (IBe, BiblE karroza; Lç karriot, TB luzorga, Dv orga-lasterra, Ol, IBk gurdia).
Agerzen da karroz eder-enean, zaldizko soldaduz.
Mb IArg I 365 (v. tbn. 267).
Jauregiko zaldunak beren kotxe-karrozetan dakarziela.
Ib. 365.
Gerlako hainbeste trastu, / hainbeste karroxa, hainbeste apairu.
Arch Fab 153.
Suteiko ikatza karrosain arriñatzen.
HerVal 188.
Haiñbertze karro ez karrosa.
Gy 144 (10 karroz).
Egin arte karrosen bide hain beharra.
Hb Esk 97.
Orga eta karrosa egiteko.
Dv Lab 321.
Karrosa eder batean.
Jnn SBi 158.
Dela karrosa, dela biziklet, dela otomobil
.
HU Zez 118.
Karrosa batean ezarri zuen eta etxerat eraman.
Arb Igand 88 (79 karrusa).
Iñauteriyetako gurdi-karrozen festa ikustera.
Iraola 104 (v. tbn. 115).
Bai ahal dakizue hastapeneko karriotak edo karrosak, oraiko lardai edo sarga aphaindu batzuen antzorat egiñak zirela.
Darric RIEV
1912, 225.
Leertua kausitu dute karrosa uzkailduaren pean.
Zub 61.
"Anbulantzetako" karrosa bat dirudi gure beribilak.
JE Ber 98.
Maiz dut gogoan Haltsuko gaina, maiz "Aintzinaren" karrosa.
Iratz 105.
Zaldi-karroza suzkoan.
SMitx Aranz 19.
Handi-mandiak karrosan, girixtinoak oinez.
Lf ( in
Casve SGrazi 12
).
Pakean uzten ez baduk karroxa, bertan ilko aiz.
"Coche"
.
Berron Kijote 105 (v. tbn. 101, 102, 105 y ss. karroxa).
O!, ez otoan, ez, bainan karrosan.
Etchebarne 61.
v. tbn. Tt Onsa 124. Dv Telem 40. Prop 1876-77, 53. Elsb Fram 110. StPierre 16. Barb Leg 135. Lf Murtuts 53. Larre ArtzainE 89. Karroza: Echag 88. Tx B I 249. Ostolaiz 90.
2.
(BN-baig ap. CEEN 1969, 198 y 1971, 194).
"Diversión [a causa de un matrimonio celebrado entre viudos] que en vascuence se llama karrosa
"
(Valcarlos, 1832).
LexHNav
I 92.
"
Karrosa, que no es otra cosa que el teatro popular valcarlino"
CEEN
1971, 194.
Cf VocNav: "En Valcarlos llaman carrosa o karrosa a una pantomima o farsa teatral, en forma de juicio, que tenía lugar sobre un tablado en la plaza pública, y cuyo objeto era satirizar determinados sucesos de la vida local, sacándolos a pública vergüenza".
Ez nuke nehori afronturik eman nahi Luzaideko azken karrosa hemen aipatzean.
Satr ( in
LuzKant 92
).
3.
Borrachera.
"Cuite, ivresse"
T-L.
Ilhundu gabe, sosa balute, itho litazke arnoan: / zenbeit karrosa ez biltzekotan zertako bizi munduan!
Zerb Eskual
15-8-1913, 4.
KARROSA-BIDE.
"(Chemin) carrossable" T-L.
Karrosa bide bat Donibanerat.
BOEl 701.
KARROSA-EGILE.
"Carpentarius, [...] karrosagillea" Urt IV 254. "Carrucarius" Ib. 264. "Carrossier, karrosegile" T-L.
KARROSA-ETXE.
"Carrosserie, karrosetxe" T-L.
KARROSA-MUTIL.
"Karrosa-muttil, cocher" Lh.
KARROSAPE
(En casos locales de decl. sing.).
Karrosa-pean dantzan ari da Aiten hezurren errautsa.
Iratz 105.