Harremana

    OEH - Bilaketa

    3538 emaitza etxe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (343)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    erle.
    etimologikoa
    Etim. Quizá originariamente *ez-; cf. ezti, ezko.
    Onom.: Sanso Erlea. (1200) Arzam 217.
    sense-1
    1. (gral.; Volt 97 (h-), SP, Mic 5r, Urt I 69, Ht VocGr , Lar, Añ, Gèze, Lecl, Arch VocGr , VocBN , Dv, H; erleea det. UrduñBerb 392), erla (V-gip). Ref.: A; Bon-Ond 146; VocPir 526; Lrq; Iz ArOñ (erla), R 400; Als, Ulz ; Etxba Eib ; EAEL 101; Gte Erd 156.
    Abeja. "Txútxari túf eta érleari klák, echar la saliva y tragarse la abeja" Iz R 312. "Erleak eldu dio (G-azp)" Gte Erd 156. Tr. De uso general en todas las épocas y dialectos.
    Arri ebilokiak oroldirik ez / erle uzatuak abaarik ez. RS 5. Erle joanak eztirik ez. RIs 31. Erle gazteak, gazte direiño, kanpoan dabiltza. Ax 179 (V 120). Erle ioan nahiak, ez ezti, ez breska. O Pr 146. Khearen ihesi erleak. Hm 229. Nola erleak ezin geldi baititezke ustelduretan. SP Phil 525. Ezko xahia erletik bezala. Bp I 144. Erlen eta xinaurrien exenpluen gainean. ES 185. Erlen eztia. Lg I 225. Zergatik erliak diren hiltzen. Egiat 178. Ala nola érle dilijénte injeniosa bere erlatégian. LE Matr5 294. Erliak egiten dabee erri bat. Mg PAb 180. Zelan dabillen erle bat egaz. Añ LoraS 90. Auzoan zariketan / dabiltzan erleak. It Fab 181. Ikusi zuen bere aoan erle-samalda andi bat. Lard 140. Zeren lixtorrek hiltzen baitute erle hainitz. Dv Lab 296. Erle eta xori mota guziek. HU Zez 118. Erlen erregiñak. Itz Azald 181. Erle burrunba ezti batekin. JE Bur 151. Lorea billatu duan erlea. Ag G 136. Erlea kofoinean iduria dena. Barb Sup 186. Erle gogatiaren eztia. Ldi IL 127. Erle batek dausi loraen ederra? Laux AB 41. Erle maratz langille urrezko gerrikodunak. Erkiag Arran 10. Erle edo leizarfin kafira. JEtchep 16. Erleren batek eldu didala. NEtx LBB 149. Hobe da ahurtara bat erle, zakutara bat uli baino. EZBB II 73. Dama gaztea, zuk badakizu / nik zaitudala naiago, / erle goseak udaberriko / lorea baño geiago. Ayesta 80. Gure inguruetako mendietan erle asko izaten zen. Ostolaiz 137. Erle urduriaren antzera. MEIG III 144.
    v. tbn. He Phil 106. VMg XI. Gy 189. Ur Dial 10. Ip Dial 27. Hb Egia 64. Elzb Po 187. AB AmaE 266. Zby RIEV 1908, 768. Azc PB 109. Urruz Zer 29. Lh Yol 49. Ox 117. Jaukol Biozk 72. Enb 164. Tx B III 56. Etcham 172. Or Mi 17. MendaroTx 91. Kk Ab II 115. JMB ELG 82. Eguzk GizAuz 109. EA OlBe 26. Lf Murtuts 25. Zait Sof 5. JAIraz Bizia 35. Anab Poli 113. Basarri 13. And AUzta 101. Gand Elorri 34. Vill Jaink 73. Ibiñ Virgil 108. BEnb NereA 207. Berron Kijote 124. Ataño TxanKan 83. Onaind STeresa 33.
    azpiadiera-1.1
    "Érle: 1) moscardón; 2) gargajo (R-is)" Iz R 403.
    sense-2
    2. (B, S), erla (V-gip). Ref.: A; Lrq; Etxba Eib.
     Colmena, enjambre. "Erle hori erkhida dizügü, [...] cette ruche (S-saug)" Lh s.v. erkhida. "Erlia daukagu alde onetatik" Etxba Eib.
    Opeko erlea enetzat / Maiatzekoa anajeentzat. "Enjambre de Abril". RS 266. Erlia legez, mordo baten gizon ta andra naaste. fB Olg 67. Ementxe ipiñiko xuagu erle ori. And AUzta 101.
    azpiadiera-2.1
    (Fig.).
    Ipiñixuz erbestetik etorrijak eta gogoratu daikezu zelako erlia ibilli ixango dan emen. Kk Ab II 124.
    azpisarrera-1
    ERLE ALFER (Dv; e. alper V-m ap. A). Zángano. v. erlenagi.
    azpisarrera-2
    ERLE HANDI (V-gip ap. A). Tábano.
    azpisarrera-3
    ERLE-HAUSPO. "Erleak ketuaz uxatzeko auspoa" (V-gip) Urkia EEs 1930, 46.
    azpisarrera-4
    ERLE BEHARGIN. Abeja obrera.
    Erle biarginak etxe barruban egiten dituben gauzeen ganian. Mg PAb 180.
    azpisarrera-5
    ERLE-BELAR. (-lh- SP, Urt II 36, Dv, H, A).
    a) Tomillo. "Thym" SP.
    Erle belharraz, zein baita belhar xume eta khiratz bat, egiten den eztia. SP Phil 196 (He 198 erle-belhar). Tomillo edo erle-belar ori leiotik zintzilik jarri kanpoko aldetik, ta ez omen da moskitorik sartzen. Ostolaiz 151.
    b) (S ap. Alth Bot; Foix ap. Lh). Hiedra terrestre. "Lierre terrestre" Alth Bot 10 ( A).
    azpisarrera-6
    ERLE BELTZ. "Abeja (Darric)" DRA.
    azpisarrera-7
    ERLE-BURDINA (V ap. A; erlaburdina V-gip ap. Iz ArOñ). "Hierro para sacar la miel" A. "El hierro largo con que se saca la miel" Iz ArOñ.
    azpisarrera-8
    ERLE-ELTZO. v. eultze.
    azpisarrera-9
    ERLE ERREGINA. Abeja reina. Cf. Ax 36 (V 21): Erleek bere erregearekin; SP Phil 172 y He Phil 174: Erleen Erregea.
    Erlama-antzera (erle-erregiña). Or Eus 304.
    azpisarrera-10
    ERLE-HERRI. Enjambre, colmena.
    Erle-herri batek [...] badauzka bana-bertze hiruetan hogoi mila erle-buru. Herr 3-8-1959 (ap. DRA ; la ref. es incorrecta).
    v. tbn. Ibiñ Virgil 107.
    azpisarrera-11
    ERLE-ESTABLIA. "Apiarium, erletokitégia, erleestablia" Urt II 164.
    azpisarrera-12
    ERLE-ETXE. v. erletxe.
    azpisarrera-13
    ERLE-EULTZE. v. eultze.
    azpisarrera-14
    ERLE-GIDA (H). Abeja reina.
    Erle-gida, herriko ama bakarra. Herr 3-8-1959 (ap. DRA ).
    azpisarrera-15
    ERLE-GOROTZ. Sustancia con la que las abejas taponan los agujeros de la colmena.
    Ertzeak lore-gurin eta erle-gorotzez betetzen. Ibiñ Virgil 108.
    azpisarrera-16
    ERLE-KOFOIN (Aq 214 (AN) A; e.-kofaue SP; -kojoin B ap. A). Colmena.
    Erle kofoinak garbitzea. Dv Lab 206. Erle kofoin bat eztiz bethea zelarik. Zby RIEV 1908, 768. Erle kofoi bat iduri. JE Bur 81. Misionestean eta San Josep ikastetxean, Euskal herriaren erle-kofoin izan ditugun langile guziak. Larre ArtzainE 223.
    azpisarrera-17
    ERLE LANGILE. Abeja obrera.
    Erle-langilleak eztira ez arrak ez emeak. Eguzk GizAuz 109.
    azpisarrera-18
    ERLE-MAHATS (S ap. Alth Bot; Dv A, H (s.v. mahatsa), Foix). "Cépage blanc" Dv. "Erle mahatsa" Alth Bot 24 (sin trad.). "Chasselas" Foix. Cf. ERLABIO-MAHATS.
    Erle-mahatsa bi saski bete. Or Eus 237.
    azpisarrera-19
    ERLE-MADARI. "(V), peras de abejas; son pequeñas, rojas y sabrosas" A s.v. madari.
    azpisarrera-20
    ERLE-MOZORRO. "Erlategian lan-egin bear danean arpegia estaltzeko arpegi-mozorroa" (V-gip) Urkia EEs 1930, 46.
    azpisarrera-21
    ERLE-MULKO. Enjambre de abejas.
    Gero, beteaz, arkaitz-inguru / dabillen erle-mulkoa. Or Eus 392. Erle-mulko aztoatuak. TAg Uzt 227.
    v. tbn. Ibiñ Virgil 108.
    azpisarrera-22
    ERLE-OBRA. "Acoeton, eztiphúrua, [...] liga gabéko erleóbra" Urt I 102.
    azpisarrera-23
    ERLE-OPIL. "Panal de miel (Sal)" A Apend.
    Erle-opillari, eztia lillura. EZBB I 97.
    azpisarrera-24
    ERLE-ORRAZE (erle-orrax B ap. A s.v. orrax). Panal.
    Eta eskeini zioten arrain erre peza bat, eta erle orraze batetarik. TB Lc 24, 42 (Dv erle orraze; Lç, He, Brunet, Ir YKBiz 531, Ol, Leon ezti orraze). Bi paretak dena marbrez, biak erle-orrazeak bezala dena xilokatuak. JE Ber 60.
    azpisarrera-25
    ERLE-PILO (V, G, AN ap. A; Añ; erlapilla H). "Enxambre" Añ.
    azpisarrera-26
    ERLE-POTOR. "Erla-potorra, el recipiente de paja en forma de tubo para recoger el enjambre" Iz ArOñ.
    azpisarrera-27
    ERLE-TABO. "Colmena (V-m)" A Apend.
    azpisarrera-28
    ERLE-TXORI. Abejaruco. v. MItziar Txoriak 75s. v. erlejale.
    Erlatxoriyak garai bero abek nai lituzke betiko. Inzag Kabuxak 124.
    azpisarrera-29
    ERLE-TXORTA. "Erla-txorta, enjambre, racimo que forman las abejas al enjambrar" Etxba Eib.
    azpisarrera-30
    ERLE-ZORRO. "Caja de madera que sirve para transporte de enjambres de abejas" JMB At.
    azpisarrera-31
    ERLE-ZUMAKO. "Erlaontzatik eztia-ta ateratzeko tresna" Urkia EEs 1930, 45.

    erle

    erle
    << ERI-ETXE 0 / 0 ERREGE-ETXE >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper