Azpisarrerak (sarrerak) (346)
zerga.
(L, BN ap. A ; Arch VocGr, HeH Voc, VocBN , Dv, H), zerda (Lh) Tributo, impuesto. "Impôt public" VocBN. "Impôt, tribut" Dv. "Imposition, tribut, impôt [...]. Zergak biltzea, recueillir les impositions (Mb)" H. "Tributo, alcabala, contribución, impuesto público" A. v. 1 petxu, 2 petxa, 2 legar, zergera. Tr. Documentado en autores septentrionales desde finales del s. XVIII y en meridionales modernos. La forma zerda sólo se encuentra en Hiribarren. En DFrec hay 97 ejs. de zerga.
Zerga guti huen pagatzeko. Iraultza 25. Lurreko erregek norenganik izaten dituzte zergak edo inposak? TB Mt 17, 25 (Dv zerga edo legarra, Leon legar eta zerga, Ol laka naiz zerga, Ker lege-sariak eta zergak, IBk zergak eta petxak, IBe zergak edo kontribuzioak; Lç tributak eta taillak, He zergera ). Erresuma nahasiz, zerdak emendatzen, / Egin diren gastuak nekheak pagatzen / Heldu dire gaxtoak erraten dutela / Yende xehe arintze ordu litekela. Hb Esk 170. Yudu eta giristinoak uzten zituen bakharrik bizi, zerda pagaraziz. Hb Egia 82. [Framazonek] dakote populua lehertua zergen azpian. Elsb Fram 177. Zerga handiak ditugu jasaiteko. HU Zez 65. Ez zioten [...] gobernioari zerga edo inposik pagatzen. Prop 1902, 58. Zabalgunde ixena dauken zertanetako bazterrak lur-zerga-zurrijan ordaindu biar daben sari betia. "Por el concepto de contribución territorial" . ForuAB 109. Kontribuziyo edo zerga. JBDei 285. Zerga larregi menpekuai ez ezartian. Otx 100. Gei guti sartzen bide zaiote itsasotik, zergak handiegi izanez edo. JE Ber 37. Ezarri zazkoten zergak pagatzea. Zub 53. Zerga biltzen zutenak urbildu zitzaizkion bada Pedrori. Ir YKBiz 250. Kaisari zerga ematea, zillegi al zaigu? Ib. 391. Erakutsi zaidazue zerga-diru bat, ekarri denario bat ikusi dezadan. Ib. 391. Erromarrak Yuduen artean yarritako zergak edo petxak. Ib. 41. Zerga edo petxu andiak ezarri bear. Eguzk GizAuz 17. Muga zergak ezarri. Ib. 177. Bizkaiko Aldundi eta Udalak zenbatkostakoen bizkar egingo dituzten ordainketa guziak euneko 1,20ko zergaz zamatuak izan ditezela. "Impuesto" . EAEg 3-12-1936, 445. Igazko Azaroaren 23garrenez Euzko-Jaurlaritzak eman zuan Oroaginduak sortu-erazitako zerga indar betean arkitzen da. Ib. 25-2-1937, 1149. Erriko zazpi auzotegiei onenbeste zerga ezarri eutsien. Akes Ipiñ 26. Zerga eta kontribuzioak ordaindu ezinda. Munita 22 (cf. 112 zega, seguramente errata). Zerga (kontribuzioa) ordaintzen. Vill Jaink 86. Zerga arin batzuen pagatzea. Ardoy SFran 75. Eta zure etxean jaun ta jabe zera, Errege bere zergaena bezelaxe. "Sus alcabalas" . Berron Kijote 17. Erriko impuesto edo zergak jaten baizitun bere irabazi pixarrak. Ataño TxanKan 92. Guziei ordain iezaiezue zor zaiena: nori zerga hari zerga, nori tatsa hari tatsa. "Vectigal" . Bibl Rom 13, 7.
v. tbn. Etch 592. Gy 195. Zby RIEV 1909, 230. HerVal 134. ForuAG 287. Goen Y 1934, 185. Or Eus 206. Lf Murtuts 47. Mde Pr 236. Erkiag BatB 73. Zait Sof 58. Ker Lam 1, 1.
Zerga edo ikur gabe estalkiak bidaltzeari buruz. . "Sin franqueo." EAEg 10-12-1936, 505.
ZERGA-ARAUDI. Normativa tributaria.
Zerga Araudiak dioten epe eta baldintzetan ordaindu gañera. EAEg 17-3-1937, 1301.
ZERGA-HAUSTE. Contrabando.
Zerga-austea dala-ta izendatzen diranei dei egiñaz. "Contrabando" . EAEg 5-6-1937, 1769.
ZERGA-BATZAILE. Recaudador de impuestos. v. ZERGA-BILTZAILE.
Lebi izeneko zerga-batzaille bat ikusi eban, zergategian jesarrita. Ker Lc 5, 27.
ZERGA-BILTEGI (z.-bildegi L, BN ap. A; Dv), ZERGA-BILTOKI. Lugar donde se recaudan impuestos. "Bureau des impôts" Dv. "Caseta de consumos, fielato" A.
Handik goatean, Jesusek ikhusi zuen zerga-bildegian jarria gizon bat Mathiu deitzen zena. Dv Mt 9, 9 (Leon zerga-biltokian; Ol, Ker zergategi, Bible zerak biltzeko mahai). [Mateo sandua] bere zerga-biltegian eseria. Ir YKBiz VII.
ZERGA-BILTZAILE (L, BN ap. A; Dv, H). Recaudador de impuestos. "Collecteur d'impôts" Dv. "Percepteur" H. "Publicano, cobrador de tributos" A. v. zergari, zergalari, zergazale, zergazain.
Zerga-biltzaileek ere ez othe dute hori egiten? Dv Mt 5, 46 (He, Ip, Echn, SalabBN, Ur, Samper, Hual, Leon publikano, TB pagaraztaile, Ol zergari). Nahiz azkenean zerga biltzaleak ere guk ditugun izendatzen. HU Zez 65. Hazparneko zerga biltzalea edo perzeturra . Ox 195. Zergariak edo zerga-biltzaleak maiz aipatzen dira ebanjelioetan. Ir YKBiz 41. Aspaldion zergabiltzalerik gabe ginen. Herr 27-2-1958, 3.
v. tbn. Barb Leg 66.
ZERGA-DIRU.
Bizkaiko Aldundiak eta Udalak, dagozkien zerga-diruak jasotzerakoan, amaika oztopozo arkitzen dituzte. "Recaudación de contribuciones e impuestos" . EAEg 17-3-1937, 1301.
ZERGA-ETXE (zergetxe A DBols 152). "Aduana" A DBols 152. Cf. EEs 1917, 150: "Alhóndiga, zergetxea", tal vez con el sdo. de 'aduana'. v. ZERGA-BILTEGI.
[Mateo] zerga-etxean eseria zegon. Ir YKBiz 92. Izendatuko diran gaiak Erri-ogasunarentzat daudela Zerga-etxe ontan. "Aduana" . EAEg 16-11-1936, 309.
ZERGA-GAI.
a) Cuestión fiscal.
Zerga-gai oetan bidezko ez dan gauzaren bat norbaitek egin dualako. (1918). ForuAG 247.
b) Base imponible.
Zerga gaiaz zer ikusirik ez baitdu berez Zenbalariak. "Las bases tributarias" . EAEg 2-3-1937, 1188.
ZERGA-GEITZE. Recargo.
Gauzak bildegian geldi-erazita eukitzeari buruzko zergak eta zerga-geitzeak. EAEg 9-2-1937, 1025.
ZERGA-JASOTZE. Recaudación de impuestos.
Datorren urterako zenbatkostakoak eta zerga-jasotzeak nola eratu. "Exacciones municipales" . EAEg 28-11-1936, 406.
ZERGA-LAGI. Ley tributaria.
Berau egiteko zerga-lagijak kontuan eukiko dauz. EAEg 9-10-1936, 7.
ZERGA-NEURRI. Líquido imponible. "Aberien gañeko zerga-neurria, líquido imponible en la contribución" ForuAG 295.
Emen landolairi iyotzen zaiote zerga-neurria, onibarrak aña eman dezaten Errientzat. (1919). ForuAG 287. Aberien gañeko zerga-neurria geitu zun emen azpian jartzen degun bezela. Ib. 295.
ZERGA-ORDAINKIZUN. Pago de tributos.
Zerga-ordainkizunak zuritu ditzatekela erabakiaz. EAEg 3-2-1937, 967.
ZERGA-ORDAINLE. Contribuyente.
Zerga-ordainleei dijoakie oar au. EAEg 7-5-1937, 1623.
ZERGA-PAGATZAILE. Contribuyente, pagador de impuestos.
Eta egin da zerga pagatzaile. "Factusque est tributis serviens" . Dv Gen 49, 15.
ZERGA-ZAINTZARI. Responsable de hacienda.
Zergadun gauzen saltokien ordezkariak ezin izan ditezkela errietan zerga-zaintzari. "Administrador de arbitrios municipales" . (1918) ForuAG 247.
ZERGA ZUZEN. Impuesto directo.
Udalak Aldundijarenak diran zerga-zuzen-zurriz jasoten daun dirutik. "Contribuciones directas" . (1918) ForuAB 111.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper