OEH - Bilaketa

3546 emaitza etxe bilaketarentzat

Sarrera buruan (346)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
bakandu.
sense-1
1. (G-azp, BN-lab; A; -kh- SP (sin trad.), Hb, Dv), bekandu (BN-arb; -kh- BN-ciz; VocBN , Hb, Dv, A), bekantu (-kh- S) Ref.: Lrq (bekhan); Gte Erd 301; ZestErret .
Hacer(se) menos frecuente; hacer(se) menos abundante. "Devenir rare" VocBN. "Bakhandu ditu bere atheraldiak, il fait des sorties moins fréquentes. Ihiztariak bakhanduak dire, le nombre des chasseurs a fort diminué" Dv. "Escasear" A. "Raréfier" Lrq. "Sal-erospenak bekhanduz dohatzi (BN-ciz) [...] apezak bakanduz doaz (BN-lab), apezak bekanduz joan dira (BN-arb)" Gte Erd 301. "Geo Santiyo ta Santa Ana inguruan hasiko giñan biltzaldiyak bakantzen" ZestErret.
Beira ordean sekulan kofesoraren kontra thematzetik [...], behin permetitu zituen komunione usuak ondoan bakhanduagatik ere. Dh 62. Kofesor arthatsu batzuk luzatzen edo bakhantzen deraizte batzutan komunioneak penitent batzuei. Ib. 62. Egun batzuek igaro eta / asi zan ardi kontatzen, / eta artzanora, ikusirika / ari zirala bakantzen, / len bezin berri asi izan zan / egun eta gauak galtzen. It Fab 141. Uztarko sendo batez du hedatzen atzez gora, / Hortzak bakhanduak, eta odola dariola. Gy 74. Eliza sinhetsiz, minak arin litezke, gaizkiak bakhan, berthuteak berra. Hb Egia 100. Bet-betako heriotzeak ez dire segurki bakhantzen hari! Dih MarH 307 (ap. DRA). Horrela jendea bakhantzearekin batean erlijionea emeki tipitu eta azkenekotz osoki galdu zen. Prop 1895, 36. Beherago eta beroago, airea bakhanduz zoan. JE Bur 161. Elia bekantziari begitartia ülüntüxe zaio. Const 43. Eta Uhartek, egin ahalak eginik, emeki emeki eritasunak bakandu zituen eta azkenian hiria izurritetik garbitu. Zub 34. Rodanopeko aitzulo batera derama [piztitzarrak] atzeman-ala guzi. Gure arrantzaleak bakantzen ari. Or Mi 136. Arnasa bakantzeko, agoan sarats-arbaxta sartu giñenan. Ib. 14. Noizetik noizera, bertzalde, asthmatika batzuei ederki bakantzen zerauzten aldigaizteak. JE Ber 87. Bide hortaz, Lilleko lantegietan kotsua biziki bakandu zen. JE Med 109. Atxik etxian bizpa hiru gathu: hok zalhukara bekhanduko dituzte [sagiak eta garratoinak] . GaztAlm 1934, 52. Ezkur urthe denian bortian bizi dira [garratoinak], eta hango alha bekhandu zeinian, tropaka jausten dira. Ib. 52. Eztegu euskel-idazlea bakantzera yo bear, ugaltaraztera baizik. Ldi IL 69. Artoak mardul, babak lekazu, / gariak legor txoxetan: / egunik-egun bakantzen ziran / eultzituaz larraiñetan. Or Eus 326. Txanpa buka ta joa bakandu / patroi-besoaren neurriz. "Distanciando los golpes" . Ib. 394. Ni ere gaztetan naiz / egona ardi zaitzen; / orai zartu ta ari / baizaizkit bakantzen. Yanzi 143. Erraiten dauku auzo-herrietarik galde-egin ekhaiak behar ditugula bakandu, loditu aldiz auzo-herrietarat igortzen ditugun mozkinak. SoEg Herr 28-2-1957 (ap. DRA ). Guk nai genduken ainbeste gazte / plazetan ezin azaldu, / Besozko lanak bakandu dira; / ostikoketa ugaldu. Basarri 90. Begiak lausotu yakazan eta arnasea bakandu, meaztu. Erkiag BatB 106. Geroztik letrak bakanduz jin ziren... Aspaldian berritz ez dauku sekula izkiriatzen. Larz Iru 128. Orrialde osoa betez, etenak bakandu litezke geixago. "Espaciando más" . Or ( in Gazt MusIx 22 ). Urte batzutan koadrilla aundia joaten giñan Erniora. Baiñan pixkan-pixkan bakantzen joan gera. MMant 139. Jendea pixka bat bakandu zanean. Zendoia 219. Familiak ttipitu, sortzeak bakandu. Larre ArtzainE 95.
azpiadiera-1.1
(V-gip, G-azp, AN-5vill-ulz, L-ain, BN-baig-arb; Lar, Hb; -kh- Urt, H), bekandu (-kh- VocBN), bekantu (-kh- Gèze) Ref.: A; Iz ArOñ (miástu), Ulz; Gte Erd 164, 142; Elexp Berg; ZestErret. .
Clarear, ralear; aclarar, entresacar. "Caluare, [...] illea bakhandu, bakhanegin" Urt IV 94s. "Arralar", "ardalear, quedar ralos los racimos", "entresacar, en los montes" y "ralear" Lar. "Éclaircir, rendre les objets clairsemés" VocBN. "Éclaircir, rendre moins dru, plus distant" H. "Enrarecer, diseminar" A. "(L-ain, BN-baig), podar, aclarar la copa de un árbol" Ib. "Hacer la entresaca de árboles en un bosque" Iz ArOñ. "Bakandu, bakartu, entresacar" Iz Ulz. "Illea gutxitu zaio (G-azp), illea bakandu zaio (AN-5vill), ilea mehaztu jako (V-arr)" Gte Erd 164. "Hun da zühaintzearen adarrak moztia (S) [...] on da argaltzea, bakantzea (BN-arb)" Ib. 142. "Arbixa bakantzera goiaz solora" Elexp Berg. "Mutil horritxire illia earki bakandu zaio" ZestErret. "Zulo bakoitzian arto geiei eon ezkeo bakandu inberko litzake" Ib.
Nahiz atzeman larroiña / Arthalde maithea bakhantzen dautana. Gy 322. Erraziyua bakandu, / bat eman eta bi kendu, / fameliya ezin mantendu. Xe 234. Azitzen ari dan bezela, bakandu piñua. Munita 43. Aizeak gero eta kementsuago bakantzen zun lañozko maindire egoskorra. Etxde JJ 260. Lagun metea bakanduten asi da; meaztu dira gizonezkoak eta emakumeak igesari emon deutse. Erkiag BatB 147. Ostoz bakantzen asten dituk, igartzen diran arte. Ataño TxanKan 93. Hizkuntza aberasteko eta hornitzeko izango baldin bada, ez deritzat gaizki. Baina [...] gure hizkuntza bakantzeko eta murrizteko...? MIH 85.
azpiadiera-1.2
Ostobakandu-sasian / kabi bat, uts, urratua... "En el zarzal sin hojas".Ldi BB 3.
azpiadiera-1.3
" Bakhandua zare gure etxetik, vos visites chez nous sont devenues rares" Dv.
sense-2
2. Separar(se). "Departir" y "desunir" Lar.
[Jaungoikoak Birjiñari amodioa] bakantzen zigola zaldun pilla aundi batzuetan bezala batallaren bat ematera diazenean. Lar SermAzc 47. Ordea San Agustin da, beingoan argi ura oso, eta puskatua beingoan: argi batua eta bakandua; osoa beragan, puskatua besteetan. Lar SAgust 11. Etzaio begiratu bear San Agustiñ osoari, bai San Agustiñ bakanduari. Ib. 12. [Errege bat] eizian zebilalaik, bakandu ze lagunetaik. (29). LE-Ir. San Luis Beltrán [...] aurkitzen zute [...] bakandurik zokoren batean, negarra zeriola (358). Ib. Eta gisa berperean euki ere omen zuten, jendea bakandu zan arteraño. Izt C 192. Erkal Jaurlaritza, guda dala bide bakanduta eta arauz kanpotik jardun bearrean arkitzen da. EAEg 8-11-1936, 248. Gauaren mendean bat biurtzen dira / ezin bakanduz; ordûn naiz bat-bat ni. Or Poem 556. Etzera Zu gorpu zurrun beste denen antzera; / anima bakandu arren, Jainkoa or da gera. Ib. 550. Yainkoak batu zuna gizonak ez beza bakandu. Or QA 106. Lur zintzoa bakandurik baitago itsas-ur gor-bizi samiñetik. Or Aitork 401. Yakobenean bakanduko ditut, / eta, Ixraelen sakabanatuko. Ol Gen 49, 7 (Bibl zatituko). Gerra txarren bat etorriko da / mundutarrok bakantzera. Basarri 133. Lurrez besteengandik bereizita, gainorentzeko erriengandik erabat bakanduta bizi ziran. Zait Plat 116. Izan badana eztanak bakarrik banatu, bakandu ta ugari egin lezake. Ib. 44. Bizi ziran bakartadean, bata besteagandik bakanduta. Vill Jaink 186. Orkiko atezaiak elkar-bakantzen zituen aintzira igarotzen etzion utzi. Ibiñ Virgil 117. Bidekurutzetan ikusi dizkiat / gizonak bakanduak, mutu geldiak. Lasa Poem 95. Multsoaren ale guztiak bata bestearen ondoren etenik, bereizturik. Alerik-ale bat-batean bakanduak-aletuak. Ib. 65. [Semeak] bakantzen ere laxter asiko zirala banekiken; danak etxerako ezin geratu. Ataño TxanKan 216. Saio hori, gainera, sail batetik bakandu omen zuten. MIH 176. Iberokaukasiko deitura daramatenak baizik hartzen ez baditugu ere, han usatzen diren gainerako [hizkuntza] guztiak, oseta eta, bakandu ondoan. MEIG VI 122.
azpiadiera-2.1
Diferenciar(se). "Singularizarse" Lar.
Aita-seme onek alkarren antz andikoak izanarren, baeukezan orregaitiño bakandu edo ezbardinduteko zerak. A Ezale 1897, 163a. Onek [Santo Tomasek] ondo bakandu omen zun filosofia teolojiatik, bakoitzari bere eskubideak emanez. J 8 (1958) 39.
azpiadiera-2.2
Diseminar(se).
Beraz aspaldikoa da Euskadin etxe bakanduen oitura. JMB ELG 68.
bakandu
<< bakanagotu 0 / 0 bakar >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper