(Dv, A); atze herritar.
Extranjero, forastero. "Étranger, homme de pays étranger" Dv, que cita a Izt. v. arrotz. Tr. Documentado en Haraneder (en las var. azterritar y atze herritar) y desde mediados del s. XIX en autores meridionales; en el XX lo hallamos además en los septentrionales J. Etchepare, Mirande y Xalbador, en la forma atzerritar. En DFrec hay 29 ejs., meridionales.
Hea bere umeak ungi altxatu izan dituen, hea atze herritarrak ostatatu izan dituen, hea sainduei oiñak garbitu darozten. He 1 Tim 5, 10 (Dv arrotz). Badakizue lastima zaioela judutar bati atzerritar batekien baltsatzea. He Act 10, 28. Españaren izen maitagarri au atzerritarrai eman naiean. Izt C 15. Atzerritarren mende / gabiltza lanean. FrantzesB I 80. Atzerritarrentzat Ernioko atxak baiño gogorragoko gizonak. Ag AL 49. Euskaldunak, beste atzerritarrak gorde dituzten modura bere seme onen kondaira, kontu, lan eta beste grazi doaiak. PArt (in Bil 171). Atzerritar jakitun askok dakien legea, zuek jakiñ ez arren. Ag Kr 95. Eure etxe barruan atzerritarra dirudik. Ag G 117. Atzerritar bati orrenbeste egitea eztek lan zaila. Lh Yol 26. Atzerritarrak egin digute / iya nai duten guztiya. Tx B II 55. Yainko onaren atzerritarra, entzu iguzu. 'Étrangers du Dieu bon'. Or Mi 135. Lurraren ipar-aldeko atzerritar hanitz baitzabilkion ikuskari. JE Ber 29. Atzerritarrak (yentillak) ibiltzen dira gauza oiengatik kezketan. Ir YKBiz 281. Erri ta atzerritar bi itz gaizta bagetik / gogortsu izkatu dira berênak. Or Eus 28. Onetan be atzerritarrak eta doixtarrak edo alemanak batez be, orreik dira irakasle nagusi. Eguzk GizAuz 40. Erosketak egiten dituna atzerritarra izan arren. EAEg 28-10-1936, 157. Atzerritar batekin ezkondu-ondoren. Zait Sof 116. Atzerritar etsaia, beraren izkiluz garbitu beharra zen. Mde Pr 238. Ni ere atzerritar naiz. Or Aitork 169. Atzerritarren lizunkerizko / bizitza gura dabenak. BEnb 87. Arritu egiten ziran danak, atzerritar batzuk an ikusteaz. AZavala (in Goñi 14). Beren erriarentzat / sekulako pamak / eman izan dituzte / atzerritar danak. Uzt Sas 154. Herritarrak herrian berexi direla eta hortakotz, lehen ere, atzerritarrak hemen nagusi tokian exeri. Xa Odol 15. Emakume atzerritarren batek egin nai zuena. Zendoia 161. Beste ibilaldirik ere badu, eta ez ahal zaigu azkeneko aldiz mintzatu Anabitarte jauna atzerriaz eta atzerritarrez! MEIG III 103.
v. tbn. Enb 37. SMitx Aranz 151. Arti MaldanB 233.