Azpisarrerak (sarrerak) (346)
atzaparka.
I . (Adv.).
1. (G, B, L; Urt, Lar, H) Ref.: A; Izeta BHizt2 .
A zarpazos (sdos. prop. y fig.); a arañazos. "Adjurgare, liskartu, [...] hasarratu, atzaparka haritzea" Urt I 186. "Atzaparka daramate, ils l'amènent à coups de griffes" H. "Arañando, a manotazos" A. "Arañando. Aserre, yoka ta atzaparka" Izeta BHizt2. v. atzamarka.
Hala etsaiek diote deklaratzen hobena / Zeñen gatik sofrituren baitu bethiko pena / Atzaparka daramate gero khisu labera / Dolore eta atsekabe fin gabeen hastera. EZ Man I 93. Zakur amorratuen gisa, begiak, belarri, mingañ, esku, bular ta gorputz guztia agin ta atzaparka puskatzen ziotela. Cb Eg II 210. Ala nola amabát óna / daukána firme besárka / hume txárra dagokióna / kendu náies atzapárka. LE Kop 143. Atzo besarka, egun atzaparka; atzo musuka, egun muturka. LE Urt 172 (ms. 61r aztapárka). Esku ta oñekin, atzaparka ta ostikoka ekin tentatzalleari. Mg CC 111. Erasotzen diote / biak kapoiari, / eta dirade jaten / atzaparka ari. It Fab 27. Lauoñean edo etzinda, bultzaka edo atzaparka. Ag G 73. Klu, klu, klu, oillo loka, / mirua da atzaparka. NEtx LBB 302. Katuak atzaparka / begiak puskatu. Ayesta 35. Gerra-ontzi arinak elkarri atzaparka. MEIG I 177.
"(Vc, G, AN, L-sar, S), escarbando" A.
Olloak atzaparka agertzen duen urreaz baño kaso geiago nik oriez egiten ez nuela! Mb OtGai III 148.
2. Mesándose, (tirar) agarrando con las manos. "Repelar, illeak atzapartu, atzaparka atera " Lar.
Ama goxoek zioten / eman dehadarrari, / eta atzaparka athera / illeak buruari. EZ Noel 76.
3. "Arrebañar, atzaparka bildu, batu " Lar (→) Dv. "A puñados (AN-araq)" Satr VocP.
Pago, zâr, gaztain, zulo dutenak / daitezke pozik araka; / kabi oietan eskua sartuz / aterako da atzaparka. "Metiendo la mano en esos nidos, saldrán piezas a manotadas" . Or Eus 78.
(Robando, etc.)a manos llenas.
Geroztik asko juanak / atzaparka trebe, / egin dirade gauza / asko arenen jabe. MendaroTx 348. Baiña ez zan au asko estutu, atzaparka ari bait zan mando zamari baten zama-artetik artu ta artu. "Andaba ocupado desvalijando" . Berron Kijote 212.
4. Agarrándose, sujetándo(se) con las manos.
Atrebitzen nauk beraz, Pello, aran-ondo horren gainera atzaparka igatera. Elzb PAd 39. Neska-motza ikusi zuanean bere burua libratu nairik indarka ta Don Kijote eutsi-naiean atzaparka. Berron Kijote 180.
II . (Sust.).
1. "(G-to), arañazo" A.
2. Esfuerzo.
[Seme] aien ixtillu ta atzaparkak, amar metro etzan aterpe txar artan! Ataño TxanKan 189. Gazte-sall aren atzaparka, tiro ta zilipurdikak [eizean] . Ib. 210. Neke ta atzaparkaren erdirik gabe egingo genizkin etxe ontako lanak. Ib. 187.
ATZAPARKA EGIN (V-gip; Lar, Añ (V), Dv). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. Arañar. " Atzaparka eitten dau katuak, eta orrek balio detsa txakurran aurka " Etxba Eib. v. atzaparkatu.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper