(A(que cita LE Kop); axonDv, H, A);
atson (Ae ap. AApend);
atzon. Olor, aroma (referido siempre a buenos olores).En Duvoisin y en Harriet aparece escrito <achon>: "Axon (AN-mer). v. usain" Dv; "axona (G). 1. bonne odeur (de haize-axe-ona). Axona edo usain ona (LE)" H. Sin duda la grafía meridional <ch> --<achona> escribe Lizarraga-- confundió a los lexicógrafos septentrionales. Azkue, que trae "axon (AN), olor", lo habría tomado seguramente de Duvoisin; E. Arrese sigue a Azkue. Kasto barin banaiz, naiz nola Jangoikoaren jardin ta paraiso bat, lore ta atxon suabea barratzeuntena zeruraño. (177). LE-Ir.
Sentitzen ze aien kuartoan alako atxon miragarria (340). Ib. Sandu bakotxak errespiratzen du atxon bat ezin obea (340). Ib. Garade Kristoren atxon ona leku guzietan (2 Cor 2, 15). "Christi bonus odor sumus". Ib. Gloriako atxonbát gozo. LE Doc 53.Sinés ala déla bái, / sinésta alabér dióna: / Alá garéla nonnai / gú Kristorén atxón óna. LEKop 147.
Gero ontzia autsi ta aren buru gañera isuri zuen, eta gantzukariaren atxonaz bete zan etxea. IrYKBiz 371s.
Nazareth loratsuan / lore zinan lerden, / etxe ertsi ua atxonez / Zuk zenun betetzen. OrBM 102.
Gari gotti eta arto musker / nok jarijok ainbeste atzon?LauxAB 88.
Nayen dan eraz / maita det beraz / axon darion belarra. EAOlBe 70.
Milla atson idaroki dizkio ezatasunak guziari, ta margo arrigarriak argitu etxeak eta kaleak. TxillLet 50.
Arantz artean lore usaingozo, likurtez bete, urrin zoragarrizkoak azi, marduldu ta atson eskeinka dagokizuna, ezin uka. ErkiagArran 175.
Batorrek urrea, bertze orrek mirra, / Beleneko insensu atxona. (Ae). CEEN 1971, 327.