ARTEAN.
azpisarrerakoSense-3.1
a)
Entre, en medio de.
"Entre piernas [...] istar artean"
Añ.
"Gure etxian eta zuenan artian dago kalia"
Etxba Eib.
Tr. De uso general.
Amoria, nor izan da gure bion artian / Muthaturik bazabiltza ia aspaldi handian.
E 163.
Zein hil ukhan baituzue tenplearen eta aldarearen artean.
Lç Mt 23, 35 (He, TB, Dv, Echn, Samper, Leon -en artean, Ip, Ur (V), SalabBN, Hual -en artian; Ol -rako artean; Ur, Ker, IBk, IBe bitartean; cf. infra Lç Lc 11, 51).
Ararteko bat Iainkoaren eta gizonén artean.
Lç 1 Tim 2, 5.
O Iesus-Krist bi ohoñen artean itzatua.
EZ Man II 125.
Zer geneidike, nahi dugun guztia, nahi bezala eskuen artean bagendu?
Ax 25 (V 14; v. ESKU ARTE).
Extremu bien artean modua edugitea.
Cap 78.
Aurhide biren alhor-artean ungi dago zedarria.
O Pr 55.
Zein baita Otsagabiren eta Larraneren artean, Nafarroa garaiko eta Zuberoako mugan.
Ib. 6.
Argiaren eta itzalaren artian, gorpiz bat, zer ere baita iarririk.
Tt Onsa 98.
Zeren baitago lau uren artean fintkatua eta hedatua.
ES 161.
Bien artean bezala ezarria, bi aldetarik hurren higualki gudukatua da.
He Gudu 77.
Ur biren artean bezala, duda andian arkitzen zan.
Cb Eg II 208.
Hura hil bi ohoinen artean.
Brtc 95.
Oroizea noizean noiz Jangoikoas lánen értean.
LE Prog 116.
Lapur biren artean.
Ub 90.
Hil izan da gurutzean / Faltadun ez zelarik / Bi gaizkiginen artean.
Monho 76.
Marrageruben izara latzen artian atserengo dot.
Mg PAb 66.
Agin artean nastau bagarik berbak.
Añ EL1 216.
Eremuetan edo erlijiotako paret artean ezkutaturik daudenentzat.
AA III 298.
Ta oraturik itotia neure besuen artian.
JJMg BasEsc 177.
Pancorbo eta Bribiesca artian.
Astar
II
IX.
Bi ladronen ertean / Jesus iminzen dute.
(Viacrucis de Ibero).
FLV
1988, 149.
Askotan sortzen zaie aurrai [zigarra] beatz artean.
It Fab 23 (Ur atz artian, Ip y Dv erhi artetan).
Guria egiteko tokiak egon bear du ifarraldearekin sartaldearen artean.
Ib. 82 (Dv ipharreko eta mendebaleko artera begiz yarria).
Garagarrillarekin Uztaillaren artean da onetarako denborarik onena.
Ib. 95.
Errapean eta ixter-artean.
Dv Lab 250.
Sigifredoren jauregia Rin eta Mosela deritzaien ibai andi bien artean zegoan.
Arr GB 10.
Urriaren hastean, kausitzen nintzan, Akizeren eta Baionaren artean [...] bapurrak zabilan xalupa handiaren barnean.
Elsb Fram 133.
Hartzen ziolarik esku eskuina bere bi eskuen artean.
Jnn SBi 145.
Parentesisen artian erraiten daitad erdaraz konen amaseigarnian bordaltan dela.
Mdg 140.
Presaren eta errekaren artean zegon belar-soro ura.
Goñi 25.
Lore eta zuhaitz ondoer beha zeiezu: batetik bertzearen artean ez duzu belhar lipitsik ikusiko.
JE Bur 84.
Bi soldadu artean alde banetan.
Ill Pill 23.
Sanchez belarrimotza petenera bat agin-artian kantetan iñardubala.
Kk Ab I 103.
Aixturrak eskuan, orratz eta haria errhien artean.
Barb Sup 43.
Beste onek mundu bat osoa jartzen du oraingo bizitza ta azken juizio egun artean.
Inza Azalp 95.
Kapitainak büria bi eskien artian hartürik.
Const 33.
Bien artean sartzen da oju egiñaz.
Muj PAm 48.
Arba onek eukon zisne baten antza. Onen egal-artian gure neskatilla etorran jezarritta.
Altuna 73.
Eiharalarre eta Donibane Garazi artean diren bideak harturik.
Zub 125.
Bere bi pareta xuten artean.
JE Ber 41.
Zuek yauretxe ta aldare artean il zenutenaren odoleraño.
Ir YKBiz 403.
Itsas-mendien artean zauden zerurainoko Zokorri.
Iratz 125.
Begitartea bi eskuen artean.
Lf Murtuts 14.
Harri gainaldean baziren bi burdin-mako besada erdi bat-edo bien artean zeharka.
Mde Pr 113.
Osabaren zintzurra bi esku artean estutzeko zorian egon zen.
Etxde JJ 13.
Demoniñoaren adar-artean aidean.
Bilbao IpuiB 233.
Bi besoen artean artu eta mun eman zion.
Anab Poli 66.
Ezta eguzkirik agertu / egun hodei-artean.
Arti MaldanB 203.
Bi ogi zerraren artean xingar eta arroltze emana data.
JEtchep 79.
Bein, gazte lotsagabe batzuek bien artean zeramaten tartea neurtu zuten.
NEtx LBB 123.
Dohakabe naiz, laztan nezazu / zure besoen artean.
Xa EzinB 74.
Eta gaztetan bezain lorios ni zure beso artean.
Xa Odol 303.
Letra hori bi bokal berdinen artean erabiltzea dugu beharrenik.
MIH 100.
Hori Gandian egina du, 1962 eta 1963en artean.
MEIG IV 110.
azpiadiera-1.1
(Con sust. en dat.).
Zein il ukhan baitzutén aldareari eta tenpleari artean.
Lç Lc 11, 51 (cf. supra Lç Mt 23, 35).
azpiadiera-1.2
(Con sintagma con suf. -(r)ik).
Iakiteko duzu noiz ere kausituko baituzu zundan zernahirekin nahastatua Kristailla orduan izanen zare Kadarasik eta Konzepzionik artean.
INav 117.
Mendi handi harik eta grabarik artean bada barratxo bat zeiñetan sartzen baitire txalupak.
Ib. 136.
azpiadiera-1.3
Dentro de, en medio de (sing.).
Eta unzia ia itsasoaren artean zen.
Lç Mt 14, 24 (Dv erdian).
Hitz bakhoitz batzu letra xeheagoz textu artean ezarri izan dirade.
Lç Adv * 7v.
Munduaren artean etzela hek baino estimu gutiagokoa izanen.
ES 192.
Non ordean hura edirenen duzu? munduaren artean othe?
Mih 119.
Bakharrik edo familiaren artean.
Brtc 4.
Oihan artean dire agertzen liliak.
Hb Esk 74.
Xoxo bat arrunt erhoa, / Beltz zela oihan artean, / Utzirik hantxet berhoa.
Ox 105.
Jatsi zan lurrera urrezko euri-artian.
Altuna 77.
Ezin zuan urhats bat egin ere, ume talde handiaren artean.
Osk Kurl 185.
azpiadiera-1.4
Entre (hablando de una relación).
"Zure eta ene artean, entre vous et moi"
SP.
"Zein alde dago [...] Manun eta zure artean (G-azp, AN-gip-5vill), ze diferentzi dago Maitein eta Margaritain artean? (B)"
Gte Erd 10.
"Miren eta Onintzaren artean adiskidetasun mina da (BN-arb), Mirenen eta Onintzeren aretan (V-gip, AN-gip), Maria ta Luisan artean (G-azp-nav) [...] katuein eta zakurrein artean (B)"
Ib.
22.
Tr. De uso general.
Amak eztu sofritzeko semen artian gerlarik.
E 111.
Zer da gure eta hire artean, Iesus Iainkoaren Semea?
Lç Mt 8, 29.
Ene begiakaz biotzeen artean / errenkore andiak erne zitean.
EneB 1s.
Bakeak egin zinduzela aren eta gure artean.
Ber Trat 94v.
Jendeek izanen dute gerla bere artean.
EZ Man I 63.
Hau da zure eta gure artean bakea ezarri zuen gizona.
Harb 310.
Berba aek aen artean izan zitean.
EgiaK 88.
Ifernuan daudenen artean, bada diferentzia.
Ax 581 (V 373).
Gaitz lizateke kontatzea nola gobernatzen diren erleak elkharren artean.
Ib. 35 (V 21).
Platika [...] Peru jauna deretxan bategaz bere otseiñ Alonsoren artean.
Mic 12r.
Dialoga bekhatorearen eta justuaren artean.
Gç 102.
Ebaren eta Mariaren artian zer üdüri edireiten düzü?
Bp II 98.
Ezagutzen du zer diferenzia den kreatzaillearen eta kreaturen artean, eternitatearen eta denboraren artean.
Ch III 34, 2.
[Juizio] bata Jainkoarekin zure artean bakarrik, edo zurekiko juizio bakar ta partikularra deritzana.
Cb Eg II 196.
Sorthu zen zenbait hotztasun heien artean.
Lg I 237.
Jinkoak nahi du guziak sekretu izan daitezen haren eta fagoratzen duen arima baten artean.
Mih 36.
Senhar emazteen artian den adiskidegoz ezkirade heben mintzo.
Egiat 217.
Jainkoaren eta Abraanen artean lenago igaro ziran itz berak.
Ub 33.
Konfesioko Juizioa dan ezkutukoa, iñoren aurrean egiten ezdana, baizik penitente ta konfesorearen artean.
Mg CC 102.
Zer ongi nai ta amorio izan diteke zurekin-emaztearen artean, ezertan ezpadaukazu zure lagun ori?
AA I 586.
Senar emazteen artian bake txaarra.
fB Olg 201.
Errege Inglaterrakoarekin Gipuzkoaren artean egindako alkartze ta tratadu milla laureun laurogei ta bigarren urtekoan.
Izt C 494.
Zer desbardintasuna Jesus ta nire artian daguana!
Ur MarIl 104.
Hebrearren eta Greziarren artean despita bat sortu zan.
Lard 488.
Nausi eta muthilen artean badire aria onak.
Hb Egia 128.
Zortzi egun hetan zer iragan othe zen Iñazio Loiolakoaren eta amodiozko Jainkoaren artean?
Laph 47.
Gorrotorik ez artu / alkarren artian.
Arrantz 38.
Etsaigoa ezariko ziala haren eta emaztiaren artian.
Ip Hil 7.
Ehun urte baino gehiago huntan frantsesak utzia burraso-haurren artean
.
HU Aurp 211.
Adierazi niyon arren alaba Mikela-Iñaxi eta zure artean ezkontza antolatuko ote gendukean.
Moc Damu 22.
Eleizearen eta erreñuko agintarien artian egon bear dabeen artuemonak.
Itz Azald 210.
Elgarren artean elheketa ari ziren.
JE Bur 73.
Bien artean erabillitako anai-jolasak.
Ag G 243.
Obe da asmo ori zure ta nere artean baizik ez izatea.
A Ardi 10.
Bi izate, alkarren artean itxura aundi-aundi gabekoak.
Inza Azalp 53.
Egizko adiskidien artian ezta neurerik ez zeurerik egon biar.
Altuna 61.
Pelea aundiyak egin dituzte / pelotariyen artian.
Tx B I 24.
Ez dakigu xuxen ortik piztu ote zen aitzineko denboretan gudu bat heien artean.
Zub 53.
Alkarren artean agurtuko dira eskua emanaz.
Lab EEguna 78.
Ortan, bi anaien artean alde aundia zegon.
Etxde JJ 68.
Ez ete dago, gero, zeozer zeuen artean?
Erkiag Arran 123.
Alkar artean ez degu bear / seta gaiztozko auzirik.
Basarri 20.
Kidetasunik edo berdintasunik eztago eskatzen zaion nekearen eta eskeintzen zaion etekiñaren artean.
Vill Jaink 86.
Elkarren artean bereizteko oso zailak.
Ibiñ Virgil 93.
Jarri eban intxaur-arbola baten ostian, nundik ikusiko eban aiskide bixen artian izango zan dana.
Etxba Ibilt 484.
Ezin esanak ete deukaguz / anaje bion artian?
(V-arr).
Balad
60.
Beren artean dituzten berezitasun larriak gorabehera.
MIH 342.
azpiadiera-1.5
Entre, en el conjunto de.
"Parmi nous, gure arthean"
Ht VocGr 397.
"Parmi, arte, artian"
Gèze.
"Gure artean, au milieu de, parmi nous"
H.
"Ororen artean hoberena"
Lf Gram 329.
"Akoma ditela beren artean (BN-arb) [...] aitu daitezela auren artean! (V-arr)"
Gte Erd 55.
Nola erraiten dute batzuk zuen artean, ezen hilén resurrekzionerik eztela?
Lç 1 Cor 15, 12.
Iauna dun hirekin, benedikatua hi emaztén artean.
Lç Lc 1, 28 (Bet 5, Mat 3, He, Añ CatAN 4, LE Ong 87r, TB, Oteiza, Dv, Brunet, CatAe 4, CatSal 5, Leon, Or artean; Bp II 101, CatR 5, CatS 100, Ip Hil 70 artian; CatUlz 3 ertian; Ol emakumeetan).
Osteango beste berbaen artean, egion erregutu legiola konpañia.
Lazarraga 1142v.
Unikornio, animal fortitz / animal oen artean.
Ib. 1184v.
Zarade bedikatua andre guztien ertean.
OracAr
110.
Zu zarade ederrena / kreaturen ertean.
OrrAmaB
5s.
Zuk uste dezu monjak debela kontentu guzia; aen artean ere bada zerbait.
CartAzp
124.
Hekien ohorea ager / zedin jende artean.
EZ Noel 170.
Prezio guti du munduko famak eta omenak jenden artean.
Harb 372.
Gizonen artean ezta / Hura bezain ederrik.
Hm 50.
Eta glori' emaiteko / israeltarren artean.
O Po 64.
Hala pobreen nola aberatsen artean.
SP Phil 391.
Batere bada haien artian onsa hil denik.
Tt Onsa 41.
Iduritu zait hañitz deboten artean, batzuek huntan gustu hartuko dutela.
Gç 31.
Hau da Filosofoen artean dabilan errefin ardurakoa.
ES 194.
Zeinatzeko usanza zaharra da Giristinoen artean?
CatLav 24 (V 19).
Zein da otoitzen edo orazioen artean onena?
CatBurg 22.
Ez dezala gaitzik egin emen gure artean.
Mb IArg I 375.
Ta au kristau artean nork sinis lezake?
Cb Eg III 359.
Lege inbiolablea ze Athenasgo sabioen ertean.
Luzuriaga 18.
Aurthen hil direneen artean.
Lg II 250.
Israeldarrek egin zuten beraz, bere artean, gaztiatu behar ziotela Jephteri hel zadilla [...].
Ib. 219 (cf. infra (f)).
Author batek erraiten dizi estimu eta usaintza handitan zirela Egiptoko Ermithainen arthian.
AR 79.
Jesu-Kristoren Apostoluen artean bolsero zan.
Gco II 15.
Ainbérze bekatári barkátuen értean admiti béz oráño ére bát eskatzen dióna humilki.
LE Ong 108v.
Kristauen artean asko edo gutxi ote diran salbatzen diranak, galtzen diranen aldean?
AA III 283.
Behar dut beraz hautatu bi nausi horien artean.
Dh 180.
Irokes barbaro ta jentilleen artian [...] betiko lotsaarijagaz geldituten zirala ezkongeijak.
JJMg BasEsc 257s.
Ez senide artian, ez auzo artian, ez pamelijan.
fB Ic II 208.
Konzienziya oneko jende artian usetan dana.
CatLlo 50.
Girixtinoen artean.
MarIl 120.
Izen onek irauten du oraindik ere [...] baserritarren artean.
Izt C 148.
Yende artean badire asko / Uli haren irudiko.
Gy 180.
Brahma ganik dire sainduak, zeinen artean handi baita Narada.
Hb Egia 57.
Oneri erantziten yako pensamendu guztiz baliyo andiko bat, guztiyen artian baliyorik andiyenekoa.
Ur BulaAl 24.
Jende fiñ artian oitzen da[n] bezela.
Sor AuOst 99.
Lagun artian arkitzen zalako.
Bv AsL 28.
Eunda ogeita zazpigarren da / Dabiden Salmo artian.
AB AmaE 24.
Baña, itauntzen bada neskatxen artean, / Ea etxekoandrea ona dan etxean.
Ib. 211.
Errebolta edo greba bat langilen artean.
Elsb Fram 183.
Ala etxeko jendeen artean, ala herriko adiskide eta lagunekin.
Arb Igand 20.
Baldin izango bada / bien bitartean / or daukazuz ugari / atso-agura artean.
Azc PB 84.
Gizon artean, gizonak bezela itz egin bear degu.
Alz STFer 114.
Animazione andia dago jentiaren artian.
Mdg 140.
Lapurren artian iñun baño agintari-biar geiago ixaten da.
Kk Ab I 116.
Kristau-Ikasbidearen azalpen baten bearra sumatzen da, ba, aspaldian gure artean.
Inza Azalp 5.
Españatar artian / Katalanak nausi.
Enb 123.
Eskuara ez da aldatu, baztertu edo bihurtu bere bidetik eskualdunen artean Garazi aldean.
Zub 18.
Jenden artean bada / anitz arrangura.
Etcham 209.
Animaliyen artian ere / lapur aundiya nagusi!
Tx B II 94.
Ezin-igizko bizidunen artean, ertia lore da ta adaburu yori...
Ldi IL 125.
Profeta aundi bat agertu da gure artean.
Ir YKBiz 149.
Etzan inguru arietako mutil gazteen artean, aren ukondorañokorik.
TAg Uzt 115.
Illen artean ospatua izan dedin.
Zait Sof 162.
Piñusalletan ari diran langille-artean biriketako gaitzapenik ez dala ezagutzen.
Munita 20.
Olakoak eztira gizartean esatekoak eta are gutxiago anai artean.
Etxde JJ 30s.
Iskanbila galanta aterako da herritarren artean.
Arti Tobera 264.
Kontzientziko kristau artean / ez da geiegi gustatu.
Basarri 121.
Mainkerra lapurren artean ote zen? [=era uno de ellos]
.
Izeta DirG 52.
Aren bitartez ikasle artean onar lezan.
Zait Plat 111.
Oiñazeak ba-duela bere tokia izadiko legeen artean.
Vill Jaink 119.
Inguma ta pinpilinpauxen artean, mueta batzuk ziran nabarmen ta jakiñak.
Erkiag BatB 36.
Erromako agintariek nekazaritzarako gogoa pizkortu naiez zebiltzala [...] gudarien artean.
Ibiñ Virgil 24.
Bazan gazte artean esamesa ta jakiteko azkurea.
NEtx LBB 149.
Gaurko idazleen artean, teatro gaiak asmatzen onen-onenetarikoa [Lartzabal]
.
Alzola Atalak 116.
Alduden zutaz jenden artean / erabilki zen solasa.
Mattin 81.
Ingelesez ere maizegi gertatzen den bezala, ikus daitezke gure artean, elkarrengandik urrun ez dabiltzala, elkarrizketa, elkar-izketa, eta, agian, elkar hizketa
.
MIH 104.
Nor da, gu bion artean, etxean otso eta kanpoan uso?
Ib. 398.
azpiadiera-1.6
Entre, en medio de, rodeado de.
"(En medio de muchos) peligros, perill askoren artean"
Lar.
"Loren ertean dago"
Bon-Ond 166.
"Guzien artean, au milieu de tous"
Dv.
"Baso-artean, entre selvas"
A Morf 599.
"Gizon gorri-artean, entre hombres rojos"
Ib. 694.
"Kotxe artian ibilli biar izaten die karreristak"
Elexp Berg.
Tr. De uso gral.
Hanbat dibersitateren eta diferenziaren artean.
Lç Ins F, 7v.
Iakindunen artean dabilena, jakindun.
RS 200.
Doktoreen artean egondu zena.
Ber Trat 7r.
Hargatik zaio gorputza ehorsten berropean / nola arima dongea deabruen artean.
EZ Man II 102.
Emazten artean dabillanak.
Ax 397 (V 259).
Itsuen artian, okherra Rege.
Saug 49.
Lagun oneen artean ibilteak.
Cap 55.
Ez estupa itxindien aldean. Ez neskatotxea motil gazteen artean.
O Pr 158.
Enaizela egundaino ibilli iokarien artean.
SP Phil 370.
Baiñan, Iauna, enegatik / hanbat penen artean, / Ene salbatzeagatik. / Hill zare gurutzean.
Arg DevB 196s.
Nastuten bada gauza atsituen artean, usain kirastua emon daroa.
Añ LoraS 22.
Sü eta txilimisten artian.
Bp II 73.
Etsaien artian zaude, eta exker eta eskuñ atakatzen zütie.
Mst III 35, 1 (SP etsaien artean, Echve etsaien artian, Ol etsai-tartean).
Untsa nahi nikezü hanitxetan ixilik egon ninzan, eta gizonen artian enintzan izan.
Mst I 10, 1 (Ch jende artean, Echve personen artian, Ol gizartean, Leon gizonen artean).
Gari-buruan eta last artean arki diteke ale ona edo ale galdua.
Mb IArg I 205.
Onenbeste etsairen artean.
Cb Eg II 119.
Emasteki arrunt eta komuneko bat izan balitz bezala, yendien artean bizi zen.
Mih 35.
Non nágo? Nekazári errián: nekazári izerdiain útses ogi puskabát atrazeuntenén értean.
LE Prog 124.
Gogua eman ezak / izala etsaien artean.
Xarlem 25.
Salbatzaileak / Gizonen artean / Azken urtean / Eman tuenean.
Monho 86.
Or jausi, emen altza, lupatza artian.
DurPl 62.
Zelan lo egin pekatuben artian?
Mg CO 32.
Gizonak azten eben ulia lepoti beera ezarteko, ta agertuko bazirian gizon artian.
Mg PAb 95.
Neguaren erraian otz gogorren artean.
VMg 9.
Kristiñau artean sortu ta azi nozulako.
Añ EL1 99.
Señale ónak túzu, ez utzia zú infielen értean, parátua bere Elizan, esperátua orái árteo.
LE Ong 126v.
Atsegin eta kontentuen artean.
AA I 574.
Laster jatxiko naiz mendi onetara odei artean.
AA II 6.
Neke ta oñaze ikaragarrien artean.
AA III 395.
Ain jende galdu-ustelduaren artean.
Ib. 382.
Orrako piesta artian, sarau artian, bigira artian, erromedija artian ta dantza artian.
fB Olg 205.
Bizi zaitezala pobrezarik andijenian, neke, izerdi, gose, egarri artian.
Astar II 43.
Gure estatuko lan eta mortifikazionen artean.
Jaur 174.
Hogita amazaspin ni etxaien artin.
Etch 184.
Beroarekin igotzen dira baporeen artean.
It Dial 110 (Ur lurrunen artian, Dv bafaden artean, Ip alphoren artian).
Eta bizi abere ta pistijeen artian.
Ur MarIl 103.
Neke artean, eta izerdiarekin koipetutako ogia janaz.
Lard 5.
Etsaien artean gelditu zan.
Ib. 445.
Baña asmo garbiko askoren artean, ezin ikusi zuten fariseoak ere inguratzen zitzaiozkan.
Ib. 421.
Sartzen da gero haurren artean.
Laph 211.
Iñoiz amaituko eztan / atsegin artean.
Azc PB 26 (en el ms. original Amaituko ez diran / Atsegin artian; v. Ur PoBasc 467).
Ementxe abereen artean janaz naiago det bizi.
Arr GB 72.
Ni ere banenguen / lumatxo artian.
Balad 47s.
Ume artean aldare nausiko armallaetan jarrita zegoala.
Aran SIgn 31.
Bikhe, trukes, ezten eta martiluen artean.
Elzb PAd 13.
Igo ezinik dabil / atx mutur artean.
AB AmaE 342.
Atabal eta tronpeta soñu garratz artean, / Aldapan zear goruntza doaz arnas oska.
Ib. 447.
Pago, aritz, gaztaña, sagar eta keixa artean.
Apaol 21.
Harroka artian.
Ip Hil 200.
Hainbertze lanjer eta tentazionen artean.
CatJauf 31.
Maitetasunaren lakio artean.
Ag Kr 76.
Hemen ahaide eta adixkideen artean beren azken egunen gozoki iragaiteko.
JE Bur 206.
Maiz ibili izan naiz eri ixuri maskal-artean.
A Ardi 96.
Ez det ibilli nai olako jende lapur gaiztoaren artean.
Or SCruz 113.
Ainbeste zoritxar artean bizi dan edonork.
Zait Sof 173.
Beste zuaitzen artean, baita azpian ere, ondo etortzen da lenengo urteetan.
Munita 80.
Gaxo-artean dabillenean.
NEtx Antz 90.
Iñudeen legunkeri artean, atsegiñen eta iosteta aien artean.
Or Aitork 28.
Zarata ta zaparrada artean.
Erkiag Arran 137.
Samiñen apar galesti, / arkaitz artean, gaur, dirdirazko / zuritasunez, elorri.
Gand Elorri 34.
Beti gauza artean, joan doazan edo geldi dagozan gauzen aurrean eta artean beti.
Ib. 46.
Ardau ta beste edari artean, kanta-soiñu ta dantzariak bere, ikusiko ditue.
Erkiag BatB 134.
Nire olerkiak [...] almen geiagorik ez dute Martiren iskillu artean.
Ibiñ Virgil 59.
Laztan artean azi ninduzun, / beti izan nozu gogoko.
BEnb NereA 182.
Gozoago ibiltzen naiz orrelako gertaera artean.
NEtx LBB 110.
Ainbeste andrakume eder artian iñor ez dozula ospatzen.
Etxba Ibilt 475.
azpiadiera-1.7
Entre, juntamente, en colaboración.
"Listor jokoa, iruren artean egiten da, erdian dagoana listor"
Lar (s.v. abejón).
"Bixon artian jangou"
Elexp Berg.
Cf. Bera EEs 1913, 294: "Se lo han robado entre los tres, iruren artean (au gaizki dago), irurok batez edo irurok bat-egiñik edo irurok alkarturik ostu diote".
Tr. Algo más frecuente al Sur
Eta halatan bien artean kaltea iasanik, legea begira zedilla.
Ax 348 (V 231).
Kanta dezagun guzien artean / Jaungoikoaren gloria.
GavS 18.
Askoren artean egiten dan orazio publikoa.
Gco I 384.
Guk orain aide guztien artean egin bear deguna da [...] garia bertan ereiñik ifintea.
Izt C 238.
Zeintzuek, iruren artean, ogeita bost urte igaro zituzten.
Lard 137.
Bil daitezela zenbait etxekojaun; guzien artean egin dezatela gisu-labe behar-den-bezalako bat.
Dv Lab 189.
Eman dezagun ororen artean phisu dutela hamar libera.
Ib. 76.
Uste det amarren artian dutela [loteriko] dezimua.
Sor Gabon 38.
Guztien artean goiko gela batera eroan eben.
A BeinB 79.
Gaur danoen artean egin dogun astakeria.
Ag Kr 146.
Gizon askoren artean, aldendu ebezan alkarregandik morrosko biak.
Echta Jos 45.
Iruren artian bazeramaten upela.
Urruz Zer 101.
Danen artian oratuta, amorratuta egualako.
Kk Ab I 39.
Bi dira ongi berexiak [gorputza eta anima], baño bien artean egitten dute gizona.
Inza Azalp 53.
Hezi behar ditugu ororen artean, bainan, finki eta behin bethikotz.
Barb Sup 110.
Bien artean kendu zazkoten arropak.
Zub 63.
Txori baten balijorik be ez ete-dogu guztijoen artian, txori ziztrin orreri egaz egitten itzi dautsagulako, beste barik?
Otx 50.
Oiek dira gogo-lantzearen aleak. Danen artean egiten dute gogo-lantzea.
JMB ELG 24.
Arrazkero, bosten artean gizon bakarra errez menderatuko diagu.
NEtx Antz 16.
Iruren artean, milla zortzireun eta berrogei ta bederatzi ektarea-lur jantzi dituzte.
Munita 114.
Arkalen artean egiten eudien urtero landara-sartzea.
Akes Ipiñ 25.
Gizonek uste dute denon artean lortu al izango dutela.
Vill Jaink 131.
Lau pinta [edan] hiruen artean.
Larz Senper 58.
Baiarte bat zekarten aietako seiren artean.
Berron Kijote 149.
Danen artean antxobea saretik kentzen zan.
Etxabu Kontu 120.
Hiruen artean erdia edaten balin baginuen.
Etchebarne 32.
Zenbat eta jende geiagoren artean eginda, orduan ta indar geiago duala gure otoitzak.
BAyerbe 171.
azpisarrerakoSense-3.2
b)
(V, G, BN-arb; SP, Lar, Añ, H; artin G-nav).
Ref.:
A;
EI
184;
Iz Als (aguardiartin);
Holmer ApuntV.
(Precedido de vb., adv. o sust. de valor temporal).
Hasta (que).
"Zaude ni ethor artean"
SP.
"Hasta, con las acciones del verbo, artean; hasta morir, illartean; hasta reventar, lerregin artean"
Lar.
"Hasta que venga, datorren artean. Hasta que muera, il dedin artean"
Ib.
"Hasta mañana, biar artean"
Ib.
"Eguerdi artean"
Ib. (s.v. hasta algún tiempo).
"(A más) ver, hasta que nos veamos, urren artean"
Lar,
Añ.
"(Hasta) quando? (V) nos (G) noiz artean?"
Añ.
"(Hasta) ahora, hasta el día de hoy [...] gaur artean"
Ib.
"(Hasta) entonces, ordura artean"
Ib.
"Jusque. Sarri artean, arte etc., jusqu'à tout à l'heure. Id. Jusqu'à ce que..."
H.
"Pleonasmo de arte. Noizartean? Noizarte? hasta cuándo? Biarrartean, biarrarte, hasta mañana"
.
v. supra (II, 1),
artio.
Tr. De uso general excepto en la tradición suletina. La construcción del tipo egunera artean es --si exceptuamos a algún autor septentrional moderno como Mirande-- exclusivamente meridional; con todo hallamos tbn. ejs. meridionales tras sust. en caso absoluto, p. ej. en Capanaga, Añibarro, fray Bartolome, Arrese Beitia o Uztapide.
Ethor nadin artean, akió irakurtzeari.
Lç 1 Tim 4, 13.
Noiz artean, Iaun sainduá eta egiatiá, eztuk iujeatzen eta mendekatzen gure odola lurrean habitatzen diradenetarik?
Lç Apoc 6, 10.
Arean da Sirena ta Silvio idoro artean.
Lazarraga 1153r.
Arean da beregan biurtu zeitean artean.
Ib. 1143r.
Ibargorengoak leman artean berea.
Andram 160.
Zegik ezer, endorea, enzun artean bestea.
RS 73.
Gatza lora ditean artean beste gauza lekuske.
Ib. 145.
Ikusi artean kopia.
MRos 10.1r.
Pazienzia handi batekin iguriki derautazu orai artean.
Mat 227.
Eternalak bekhatorea puni dezan artean, / Señaleak bidaltzen tu, on dadin anartean.
EZ Man I 63.
Iaun onaren aitzinean / presentatu artean.
EZ Noel 158.
Arrats artean egotu / zen tenplu barrenean.
Ib. 91.
Birjinak geroztik hil artean eduki zuen bizitzea.
Harb 53.
Arrasa etorri artean.
Cap 129.
Beste gauza egiten direanak komunio artean sinifikeetan dabee Kriston Kurutzean egon zan denporea.
"Lo demás que se hace hasta la comunión".
Ib. 145.
Ekarguk almorzua urten artean.
"Antes que salgamos".
Mic 13r.
Etsaiok zathi artean / eztuket pietate.
Hm 148.
Zeruraiño arribatu / eta ikhus artean.
Arg DevB 230.
Lehen hastetik apeza aldarean sar artean.
SP Phil 138.
Zure espiritua iratzar eta bere gana bihur dadin artean.
Ib. 114.
Laur pundu hoiek akaba artian.
Tt Onsa 14.
Eta kontinua umore guziak kanporat arthean.
Mong 589.
Neskatxa gazte bizkaitarrek ezkon artean eztute buruko illea mozten, ez estaltzen.
ES 110s.
Ditugun on piskak galdu ditzagun artean.
Lar Cor 300.
Han egoiten dire Jainkoaren justizia osoki pagatua eta satisfatua izan daiteken artean.
CatLav 76 (V 46).
Noiz artean, bada, noiz artean banidadea billatuko det?
Cb Eg II 84.
Atsedenik ez diet emango, nere errian sartu artean.
Ib. 60.
"Gero artean" esan zion.
Cb Just 70.
Beste batek berriro nekatu zuen artean.
Mb IArg I 391.
Ekusi artean beintzat nik hau ez dut siñistuko.
Mb IArg II 281.
Ez egon agoniñakoa jo aretan begira sakramentu au errezibietako.
Oe 146.
Gero errekeritu zuen igurikitzeaz aphur bat yateko zerbeit ekhar ziozon artean.
Lg I 206.
Lazo izatu naiz eta antsikabe orai artean.
Brtc 238.
Ordu artean bildu ahal zituzken obra on guziez.
Ib. 101.
Garizumako lenengo egunetik Kristoren Aszensio edo Zeruko igoerako jaira artean.
Mg CC 226.
Nos artian gerobere, Catilina, jarraituko deutsazu dongaro egitiari gure onegitasunaz?
Mg PAb 212.
Eta urren artean, agur.
Añ EL1 4.
Arik eta ni zoriondu, aberastu eta osatu artean.
Ib. 165.
Baña nos artean alan egingo dogu?
Añ LoraS 53s.
Bada ezin iñor Zeruan sartu diteke txit garbitu eta zor guziak Jaungoikoaren justiziari osoro pagatu artean.
Gco II 18.
Noiz artean? Eternidade guzian.
Ib. 10.
Gaitzeronz kolokatzen asitzen danetik beregana dediñ artean.
AA I 605.
Adan bekatuan erori artean.
AA II 130.
Ez nuan asmorik S. Juan artean artoa gordetzeko.
Ib. 189.
Ta etzan geratu gaitzera kukurtu zuan artean.
AA III 532.
Eta ez dira sosegatuko zu mendera artean.
Ib. 573.
Adimenduaz zerbitzatzen hasten garen lehenbiziko mementetik eta azken hatsa aurthiki artean.
Dh 132.
Lothua egoteko xede zinetan finka dadin artean.
Ib. 103.
Ta dagoz alkarregaz beste dantzara artian.
fB Olg 70.
Ostera ez egiteko asmua artu artian.
Ib. 119.
Juizijoko egun artian.
fB Ic I 16.
Alkar ez ikustia ezkondu artian.
Astar II 137.
Berandu artian etxetik kanpora dabilzanak.
Ib. 78.
Agur, Peru neurea, / urrengo artean.
Zav Fab RIEV 1909, 38.
Egoitekotzat Jesu-Kristoren adoratzen meza bezperak artean.
JesBih 423.
Helas! nola bethe othe ditugu, orai artean, gure agintzak.
MarIl 117.
Ordu artean emaiten dituen pederikuez.
Ib. 128.
Orai artin bezala biziko gütüzü.
Etch 676.
Alik eta eguna argitu artean.
Izt C 247.
Bertakoak [arkumeak] udaberrira artean jaiotzen ez diralako.
Ib. 175.
Esauren aserre eta iguiña itzali artean, an egotea on zala.
Lard 34.
Berrogei urteko adiñera edo edadera artean, Faraonen etxean bizi izan zan.
Ib. 65.
Bere bularrean azi zuen, titia kendu zion artean.
Ib. 23.
Eta alde orotarik ideki nadien artean, ez naiz handik altxaturen.
Dv LEd 108.
Otsailetik martxo artean.
Dv Lab 282.
Lurrak erdi beharko zuen asko haurrez, ikus artean bia handitzen eta elkharganatzen.
Hb Egia 12.
Hura handik jin daiteken artian / eskutari ni har nezazu etxian.
Balad 63.
Orain artian bete eta kunplidu bagarik egozanak betetako.
Ur BulaAl 46.
Izurritea jabaldu artean, Manrezan egon zadin kontseilatu zion.
Laph 34.
Preso ezarri du ni itzul artean.
Ib. 36.
Asko girixtino, ordu artean gaizki bizi zirenak, orduan bere baithan sarthu ziren.
Ib. 223.
Gure orduko larritasuna / sentenziya eman artian!
Xe 384.
Seiretan asi eta amarrak artean.
AB AmaE 313.
Agur, aita maitea, / Domekara artean.
Ib. 355.
Gelditzekotan ere izan nintzela gizona urrunduxe artean.
Elzb PAd 5.
Ta ardaoa edanda goizera-artean / bakarriz dagoz batera.
Azc PB 117.
Bortz urtetarik zortzi artean.
HU Aurp 217.
Alik eta amari aditu diyotan artean.
Moc Damu 8.
Donibanak artean eztau bear da...
Ag AL 71.
Izkiratzallien lumeak ikutu, palagu, txera ta leunketa gitxi egin dautsa gaur artean.
Ag Kr 8.
Presta zaitez ni etorri artean.
Ill Testim 20.
Goizean sartu eta / gaberdira arten, / taberna-zulotikan / ez gerade erten.
JanEd II 117.
Gau-erditarik sei orenak artean.
Barb Sup 80.
Lañoak fuerte korritu zuten / ura tapatu artean.
Tx B I 52.
--Eskien astia izango zan zeu gogortu artien. --Bai ba; bein gogortu ezkero, barriro bierrien asteko asmoz.
Kk Ab II 59.
Ez dutela orai artean burua hanbat berotu.
JE Ber 75.
Xakurrak baziren xakurrak, ongi altxa zitzazten, hura etxerat itzuli artean.
Barb Leg 68.
Makilladunak etziran lotu jorraketan amabija ildda lez beianganian itzi ez artian.
Otx 86.
Maaietaik altxa eta ikullura korri; / bota artean izan du leertu-bear gorri.
Or Eus 368.
Eztala poztutzen negarrez danak jarri artean.
ABar Goi 66.
Zeru lurrak egin zenitun asiera artatik, Zurekin beti irauten dun uri sainduko iaurerrira artean.
Or Aitork 305.
Askotan ez dakigu zer daukagun galdu artean.
Etxde JJ 106.
Gauzek orain artean bezala iraun bezate.
Mde HaurB 79.
Uste-gabetako ekaitz lazgarri bat ordura artean garbi egondako zeruan agertzen den bezala.
Ib. 76.
Eta hola etzen inor, ordu batzu igaran artean, enteratuko.
Arti Tobera 286.
An izaten gera geron jabe. Ara artean, naiko lan.
Anab Aprika 105.
Oilo zuriak arrautz beltza errun artean, etsai iraungo dute.
Zait Plat 16.
Zuretzat egin ginduzun eta gure biotza ezin egon diteke lasai zugan kokatu dedin artean.
Vill Jaink 144.
Ordu artean bere eskuz hilak zituen gizonen buruak.
Ardoy SFran 190s.
Alabainan, nik eskolan abiatu artean, ez nuen behin ere frantses hitz bat entzun.
Xa Odol 25.
Aldakorra da [bizia] nola eguna goizetik arrats artean.
Ib. 320.
Jaio nintzaden egunetikan / orain sei urte artian.
Uzt Noiz 16.
azpisarrerakoSense-3.3
c)
(
gral.; Lar,
Añ,
H).
Ref.:
A;
Gte Erd 22.
Mientras.
"(Te) agradeceré esta merced toda mi vida, esker izango dizut mesede au [...] bizi naizan artean"
Lar.
"Mientras dura, dirauan artean"
Añ (s.v. durante).
"Tant que"
H.
"Mientras, en tanto que. Dirauen artean, faltarik ez (V-ger), mientras dura, vida y dulzura"
A.
"Aita bizi den artean emen eongo naiz (V-gip, G-azp)"
Gte Erd 22.
v. supra (II, 2)
Tr. De uso general al Sur. Al Norte, aunque se documenta ya en Dechepare, es escaso desde el s. XVIII (sólo se encuentra en autores modernos como Barbier y Zerbitzari); cf. además tras sust. en Haraneder, Zalduby,
CatJauf y Lafitte.
Bizi naizen artean zuzaz berze emazterik ez egiteko.
PromBeor 20.
Denbora duian artian egik ahal ongia.
E 97.
Egun eta neure bizian ez berze emazterik egiteko prometatzen drauzut zu bizi zaren artean.
PromTa 152s.
Ala eztakizue, anaieák, [...] nola Legeak dominazione duen gizonaren gainean bizi den artean?
Lç Rom 7, 1.
Eurak biak oi ebilzen / bapere baga lagunik / gazte zirean artean, baña / azkero beti loturik.
Lazarraga 1179r.
Leloa, berri dan artean aita.
"En tanto que nueva la canción es nombrada".
RS
515.
Gurekin bethi zaudete / bizi garen artean.
EZ Noel 158.
Hemen naizen artean.
Harb 197.
Zuti dagoan artean ene burua.
EgiaK 89.
Meza esaten daben artean eztau estaletan burua.
Cap 139.
Kristok munduan egon zan artean zer ofizio egin oi eban.
CatAnz 2.
Argi-itxaso onetan dabiltzan artean, lema zuzen badaramate, ez dira galduko.
Lar SAgust 10.
Eguargia degun artean, Jesu Kristok dion bezala, gabiltzan.
Cb Eg II 100.
Ainbeste infernura erorten ikusi artean, purgatoriora bat edo bi etorri ziran.
Ib. 207.
Ta orren mendera / bizi artean / zaude zuek.
GavS 19.
Zer esan lei, meza esatendan artean eta Elexan errespeto baga dagozanak gaiti?
Oe 118.
Bada berak egiñak dira guziak, ta irauten duen artean, diraue zeren Aita onak bezala dauzkan bere eskuz.
Ub 125.
Iges bada maitik orrela zauden artean.
Mg CC 247.
Meza esaten dan artean, dagoz Zeruak zabalik.
Añ EL1 85.
Jazten zarean artean, esan Ave Maria batzuk.
Añ LoraS 120.
Erbi-txakur, gaztea izan zan artean lagundu ziona guziz ondo bere eizan.
VMg 28.
Mundu triste onetan gauden artean.
Gco I 447.
Munduak dirauen artean.
AA III 616.
Giltza gordetan dan artian, giltzpeko gauzak gordeta dagoz.
fB Ic II 243.
Eta, zu basurdetan / zabiltzan artean, / bakarrik banaukazu / sareen aldean.
It Fab 194.
Jaungoikua Jaungoiko dan artian, beti, beti.
Ur MarIl 41.
Au bizi izan zan artean, Israeltarrak Jainko egiazkoari jarraitu zitzaiozkan.
Lard 124.
Eguna dan artean, bialdi ninduenaren lan miragarriak egin bear ditut.
Ib. 414.
Mezak diraun artean begiak lurrera begira beti idukiaz.
Arr May 109.
Pipa bete belar izango dezu --dio Inaziok-- ni bizi naizen artean.
Apaol 25.
Euskaldun onak munduan dagozan artean, Euskal-erria ez ta berez erioko.
A BeinB 36.
Beste pekaturik ez daukan artian, egongo da Jaungoikoagazko bakean.
Itz Azald 178.
Bere zeregiñetan ebillen artean.
Ag Kr 50.
Beste lagunak jantzan iarduen artean.
Echta Jos 50.
Maikide guztiok parrez lertzen ari ginan artean, parrirri doi-doi egin zuen Leaburuko arimazainak.
A Ardi 90.
Beste erakusbiderik Erromatik ez datorkigun artean.
Inza Azalp 22.
Eta bedeinkatzen zittuan artean bere oñak lurretik jaso ziran.
Ib. 78.
Bere lagunak hola mintzo diren artean, ixil ixila athera da Kattalin.
Barb Sup 115.
Atentziyua jarri zazute / paper au letu artian.
Tx B I 67.
Arekin bidean zoazen artean.
Ir YKBiz 122.
Haren gaizki-egileak igorri zituen lehoinen erdirat eta, begiak itzul artean, lehoinek janak zituzten oro.
Zerb IxtS 70.
Bainan Wellington aintzindu zitzaion eta burua itzul artean Larrungo mendiaz jabetu.
Zerb Azk 34.
Zaude or guk apaldu artean.
Etxde JJ 159.
Jan-edanaren aomenari atsegin artzen zion artean.
Ib. 187.
Mundua mundu dedin artean, parregarri izango dira maitale-bikoteak.
Txill Let 57.
Ta ori gertatzen zan artian, bestia an egoten ei zan, olen bestaldian.
SM Zirik 106.
Tresnak ateratzen ditudan artean, morfina eman.
Arti Ipuin 80.
Soka-jokoan ikotika ziarduan artean.
Erkiag BatB 22.
Al dan artean.
Ib. 119.
Semea beti doa izan ume / seme izan doan artean.
Gand Elorri 127.
Bide ortatik zabiltzan artean, zaude lasai.
Vill Jaink 94.
azpiadiera-3.1
(Con valor distributivo).
Badaki gizon batzuk alper, nagi ta baldresak direan artean, beste batzuk langiñ, bizkor ta zoliak direala.
Kk Ab II 114.
azpiadiera-3.2
(Precedido de sust.).
"Pendant"
VocBN
.
Alanbere emon leike askok ames deungetarako bidia egun artian deungaro ibilli badira.
CrIc 168.
Itxiten badau [Meza entzutia] Meza artian edo erdijan.
Astar II 197.
Eguerdik jotzen badu / partida artean, / Eskualdunak zer garen / ezagun gare han.
Zby RIEV
1908, 93.
Meza artean, Aphezak kontsekrazioneko hitzak akhabatzearekin.
CatJauf 111.
Ontsa baino hobeki egon zira meza-artean.
Lf Murtuts 26.
Aste artean eginiko puntu guztiak launa biltzen zituen bertsotetan.
Arti Ipuin 36.
azpiadiera-3.3
(Precedido de sust. con suf. -(r)ik).
"Pendant, arthean. Pendant trois jours, hirur egunik arthean"
Ht VocGr 399.
Halako gisaz non, denbora laburrik artean eta hurren sentitu gabe, ganbiatzen baitugu intenzionea eta objeta.
He Gudu 70.
azpiadiera-3.4
(Precedido de sust. con gen.).
"Egünen artean jin zen (S)"
Gte Erd 41 (Interpr?).
azpisarrerakoSense-3.4
d)
En medio.
"Entremeter, -terse, bitartetu, artetu, artean sartu"
Añ.
"Intercaler, artean eman"
T-L.
"Interpoler, artean ezarri"
Ib.
Kruzifika baitzezaten hura, eta harekin berzerik biga, alde batetik eta berzetik, eta Iesus artean.
Lç Io 19, 18 (Dv erdian).
Danza zedin Herodiasen alabá artean.
"Au milieu".
Lç Mt 14, 6 (Ur, Ur (V) erdian; He, TB, Dv, Ip, Hual, Samper, Ol -en erdian).
Eta artean ezarri zituztenean, interroga zitzaten.
Lç Act 4, 7.
Gorpiz bat representatzen du itzalak, eta gorpitza ezpaliz artian, itzala, argia lizate.
Tt Onsa 98.
Orok harturik artean, / Zanpatuz tirria onean, / Eho zuten han berean.
Gy 153.
Harririk balin bada, / hark arrail ehitzan, / Ni artean sarturik / salbaturen hiz han.
Zby RIEV
1908, 766.
Atzenean urten eben aurresku luze-luze bategaz; Eladi-be artean zan.
Echta Jos 196.
Jupiter artian sar eta mintza Satani.
PierKat 23.
Inkara joitera, emaztia eskapa, mitila artian sar.
Ib. 33.
Urak ideki ziren, artean bide zabal bat uzten zutela.
Zerb IxtS 35.
Familiako zazpigarren alaba balin bada, artean anaiarik gabe.
Zerb Azk 91.
azpiadiera-4.1
Entre ellos.
Arlo honetan saiatu ziren Axularrez kanpora beste asko, artean Oihenart zutela.
MIH 253.
Gerrateko grinak, gorrotoa artean dela, bizirik daude film horretan.
MEIG I 196.
azpisarrerakoSense-3.5
e)
(
V-gip; Lar,
Añ,
VocBN
)
Mientras tanto; hasta entonces
"(En) tanto, entre tanto"
Lar.
"Entre tanto [...] lat. interea"
Ib.
"Ínter, en el ínter"
Ib.
"Artean, (adv.) dans l'intervalle"
VocBN
.
"Irurogetamar urteko aldendu biarra izan eben. Artian, erbesteko ogi garratza, negarrekin beratutakua eruaten eben agora"
Etxba Eib.
v. ARTEETAN.
Tr. En la tradición septentrional sólo se documenta en
JesBih, Mirande y Xalbador.
Bai, ago artean [neskatoak] minzatuko zaizkian begira.
"Estad aguardando hasta que nos hablen".
(Monreal, 1565)
ReinEusk2
102.
Oi onegaiti itxaden begi / dozenaxe bat urtean; / artean, barriz, goza dezadan / oraingo libertadea.
Lazarraga 1196v.
Urtu egizu sutaldean ta artean indazu espillua ta artaziak.
"Entre tanto".
Mic 12v.
Andi eginda bateatzen diranai artean egin zituen bekatuak [parkatzen]
.
CatAnz 6.
Iñoen gauzatan kargu bagara, artean bakotxari berea emon.
Oe 83.
Garbi ezazu benik bein biotza bekatuen loi ta lia zikiñetatik konfesioko iturrian; artean alabaña etzera gai, Jaunak bere lege Santa gordetzen duenai eman oi diezten [...] atsegin kontentuak dastatzeko.
AA III 306.
Orduan guzia esango det baña artean ez?
Ib. 531.
Ogeta bost urte dituzunian pensauko dozu orretan, baña artian, alperrik izango dozu nigaz.
JJMg BasEsc 225.
Leen ondo konfesatu zanik eta artean egin dituzan pekatuak memoriyara ekartia.
CatLlo 61.
Kargudunen izendatzeko eguna izanen da Jesusen bihotz sakratuaren oktabako Igandea. Artean hiltzen bada edo atheratzen kargua duen bat, ordain izendatuko da ilhabetea bera barnean.
JesBih 414.
Oraintxe sei eun urte, / gutxi gora bera, / gipuztarrak joan giñan / Gaztel aldera; / artean Nafarroak, / Gipuzkoak gañera, / egiñ izandu zuten / erreiño bat bera.
It Fab 206.
Bereala esan zien / ez ikaratzeko, / etzegoala beldurrik / artean galtzeko, / Galilea aldera / erretiratzeko.
Xe 159.
Kenduteko, igaro eban / ordu lauren latza / sur-zulo bietati / sartu iakan atsa: / artean egoala / beti esamesetan, / zeinbat gaitx egingo eban / damea tripetan!
Azc PB 250.
Amaieran kontuak egingo doguz, eta artian, beronek eskatzen daun beste diru emongo dautsozu oni.
Kk Ab I 108.
Poztuten gaitu zeurekin laster / Batuko garan ustiak. // Artian zintzo bete daiguzan / Geure biarkun gustijak.
Enb 143.
[Anbrusi] zumeak zuritzen ari zen atal-aurrean. Artean Bikendi [...] saskia eotzen asi.
Or Mi 83.
Iñor urratu zunik ez baitzan artean.
"Ya que hasta entonces no hubo quien le derrotase".
Or Eus 32.
Urrena / elduko da axurtaroa.../ Artên, ez daki artzaiak bestek / neguaren arazoa.
"Mientras tanto".
Ib. 383.
Gaztanbera jan, gaztak legortu, / lêrtzen ez badira artean.
"Si no se abren antes".
Ib. 239.
Ekatzizu berêla, labean sar lênik; / artean ariko naiz igarren ôtatik.
"Mientras tanto".
Ib. 102.
Beste batzuk gu bezala folklore erdi-hil bat begiratzen alperretan nekatzen dira, artean beren herri nortasuna egiten dutenak galtzen direla.
Mde Pr 44.
Artian, aita xaharrak pegar bat ürrhez eta zilharrez bethe zian eta mahaiñaren gainean ezari zian.
Ib. 125.
Artean ene pekatuak ugaritzen ziran.
Or Aitork 150.
Aurrez aurrera jarraituko dot / bizitza au fedez alaitzen. / Artean, zenbat ukatu behar... / biotzak zenbait min arren!
'
Mientras'.
Gand Elorri 95.
Zerbait ikasia zan, artean, amasei urteko mutilla.
Erkiag BatB 106.
Artean galtzapen handi bat izan du euskarak.
Osk Kurl 14.
Artean goazen ikutu gabeko Driaden oian eta argiunetara.
Ibiñ Virgil 95.
Zer esan bear zuten auzoak? Basaburuko etxeak etzuan alako lotsarik ezagutu artean.
NEtx LBB 27.
Peillo, artean ixillik egona zan, bere onera etorri ezinda.
Ib. 178.
Neskamia, artian, eldu zan antxintxinketa baten etxeko-andriagana.
Etxba Ibilt 474.
Basarri ta ni Oikia'n asi / giñan kantuan lenbizi, / artian alkar oso gutxitan / egingo gendun ikusi.
Uzt Sas 173.
Osasunetik bigundu nintzan, / geiago ezin gogortu; / artian era kantatu nai nun / baña ori ezin lortu.
Ib. 143.
Donibane Lohizunen muntatu zuen xapelketa batetarat ereman ninduen. Artean ez nuen egundaino plazan kantatu.
Xa Odol 43.
Eta artean bera izendatua izan zen jeneral eta Baionara jina.
Etchebarne 137.
v. tbn. SMitx Aranz 27. JAIraz Bizia 30. Anab Poli 19.
azpiadiera-5.1
(V-gip, G).
Ref.:
Ond Bac;
Gte Erd 242s.
Todavía entonces.
"Artian, entonces, aún. Artian sekuria zon, entonces había (aún) sequía"
Ond Bac.
"Todavía entonces. Lauretan, etorri naizenian artian etxian zan"
Zt (comunicación personal).
"Maite, artean gazte zela, gaixotu egin zan (V-gip, G-azp-goi)"
Gte Erd 242.
"Gure ama hil zenean [...] Miren artean gaztea zen (V-gip, G-azp-goi)"
Ib. 243.
Zerren artean jaio etzan.
Gco I 458.
Judasek saldu zuan Jesus, artean gugatik bizitza eman etzuan denboran.
AA I 419.
Bereala ebaki zioen soka, eta artean bizi zan.
AA II 194.
Artean gaztetxoa zala, bere aitarekin joan zan batzarre artara.
Ib. 226.
Baña ordua etzan artean bete.
Lard 402.
Artean illun zegoalako.
Ib. 467.
Bi santuak etzuten artian alkar ezagutzen.
Bv AsL 171.
Ez naiz ba oroitzen, noiz juan zan; ni artian umetxoa nintzan ta...
Urruz Zer 41.
Andik bostetan atera giñan, / etzan berandu artian.
Tx B I 62.
Errukizko izpia zeneriodan, artean, / ezin-agortuzko Maitasun-Iturri bizi!
Ldi BB 2.
Artean, ordea, etzan orren garaia...
Ldi IL 46.
Etzan, artean, oso zarra.
TAg Uzt 202.
Zarautztik artean urrutiratu baño len.
Ib. 41.
--Txikia al-nintzan orduan? --Esku beteko aurtxoa artean.
NEtx Antz 10.
Artean ez bainun Aingerurik, iasoka eraman nindezan.
Or QA 150.
Mayana, artian amalau urteko neska-koxkorra zen eta Ixtebe berriz amaika urteko motikoa.
Etxde JJ 217.
Ez ete egoan an? Artean, goizegi ete zan neskatxa guztiak an batzeko?
Erkiag Arran 66.
Nola belar-zelairik artean etzan.
And AUzta 46.
Goizian, artian illun zeguala, txakurrak atara zuan erbia.
Ib. 93.
Artean gaiztakeriarik egin gabea, eta dagoeneko zigorra buru-gaiñean?
Vill Jaink 99.
Baiña orriak orri tinta baltzez ta gorriz bete izan arren, arek ez eban artean, libururik argitaratu ez iñok irakurri aren orririk.
Erkiag BatB 48.
Iztarra moztuta, bañan artean bizirik.
Salav 82.
Okerragoa zan munizioak aitu zirala, eta artean iru kontrario oiek bizirik eta guri tiroa tiratzen.
Ib. 97.
Gaztetxoa artean, zoritxarrez, eta arriskurik etzuan ikusten.
NEtx LBB 97.
Salamancara eraman ninduenean [Tovar-ek], ez nintzen artean dotore ere.
MEIG VIII 88.
Hori ez zen artean geroago bezain nabari.
MEIG V 134.
azpisarrerakoSense-3.6
f)
(
V, G-goi-azp-nav, AN-gip; Añ,
H).
Ref.:
A EY III 258;
Gte Erd 43;
ZestErret
.
(Precedido de posesivo).
Entre, para mí (tí, etc.) mismo, para mis (tus, etc.) adentros.
"Considerar [...] bere artean egiten egon"
Añ.
"(V) Neure artian, en moi-même; bere artian, en soi-même (se dire, penser en soi-même). Syn. (L) ene baithan, (G) neregan"
H.
"Nik neure artean: egia ete dok ori? (V)"
A EY III 258.
"Neure artean esan noan (V-gip, G-azp-goi), bere artean (V-arr-gip, G-goi-nav, AN-gip), neure artean iten noan (V-arr)"
Gte Erd 43.
""Hau dek deskantsua" nere artian"
ZestErret.
v. GOLKORAKO.
"Documentado sólo en la tradición meridional desde 1800, aunque cf. infra, con un significado algo distinto, ya en Capanaga. ".
Dioe batzuk beren artean: ez nau absolbituko artzen ez badiot penitentzia au.
Mg CC 145.
Zelan alan, dinue euren artian, igaroko ditut iru urte.
Mg PAb 125.
Naturalezaren berezko mugida edo abiadura batekin bere artean aserraten eta estutzen danean.
Gco II 48.
Esazu zeure artean.
Añ EL1 31.
Emen, neure artian, igaroten nituban irakurrita neukazan Erlijinoe Santuko gauzaak.
JJMg BasEsc 280.
Bakotxak bere artian ondo pentsauko balitu gauzaak.
fB Ic I 3.
Gusto loijai bere artian goguan leku emoten deutseena.
fB Ic II 245.
Oh, ze ditxia! dino Teresak bere artian.
fB Ic III 287.
Esamina konzienziakoa egin ezkero, egizu zeure artean ea zetan emon izan dozun bizitzea.
Añ EL2 38.
Nere artean seguru arkitzen baninzan ere txit kaltarkitsua zala dantzarientzako arratzaren joera modako au.
Izt D 46.
An gorat igaiteak, bere artean dio, / igaiten banauk ere ez dik deus balio.
It Fab 258.
Ta alan egun guztijan jardun eban bere artian esetsi ta burrukan.
Ur MarIl 59.
Ardo koloria dik bada onek [...], nion nere artean.
Sor Bar 90.
Eta nere artean kredo batzuek errezatzen egon naiz.
Zab Gabon 67.
Bere artean tripak janagaz / Esaten joian onela.
AB AmaE 207.
Isil isilik don Ioan egoan / bere artean gogoketan.
Azc PB 170 (en Ur PoBasc 560 bere barruan).
Neuk neure artean: emen lakioa dago.
A BGuzur 125.
Zizurkilen 1894-garren urtian Bernardo Otañok jarriak bere artian.
AzpPr 53.
--Ez, ikusi bear dut zer dan ori --esan zuan bere artean.
Apaol 71.
Bakit orain, --esaten eban bere artean-- erri guztiak dakiena nire amak erabilli dittuan autuak Eladi ta Kostantzigaz.
Echta Jos 227.
Zer pentsatu ote zuen bere artean.
Goñi 88.
Moxolok bere artean: ta bear luke.
Ag G 354.
Ederrak emon yeustazak arexek!-- egiten eban bere artian ostatari zurrak.
Kk Ab I 76.
Neure burua ainbestekoan beti ikusita, gau ta egun nola biziko, niñarduen nire artean.
Or Tormes 51.
Alako txistu-zarata entzun nire nagosiak eta egiñ eban bere artean, txitu a sugearena zala.
Ib. 57.
Nere artean --Mendiola ote? Egin ote dit beribillean tokirik?
Ldi IL 39.
Gizon madarikatuok, zion bere artean.
Etxde JJ 202.
Eta neure artean "Nonor txarto dago" esan neban.
Erkiag Arran 81.
Nor ote dugu, esan ere nere artean, gizon ausarti ori.
Or (in
Gazt MusIx 10).
Sasi-ezkontza ura nola zuzenduko asmaketan ari zan bere artean.
NEtx LBB 54.
Artetik esan behar dizut bertso auek egin ala gipuzkoeraz jarrita daudela; zerbait olatsuko nere artean ibiliak nituen, eta.
Xa EzinB 60.
Nere artian au pentsatutzen / egondu nintzan lenguan.
Uzt Sas 79.
VMg 73. CatLlo 75. Alz Ram 122. Alkain 26. Zendoia 73.
azpiadiera-6.1
Consigo mismo.
Ea bere artean pekatu egin dabeez ukiera ezaiñakaz.
"Si ha pecado consigo mismo".
Cap 104.
azpiadiera-6.2
(Estar) en sí.
Patxik ez zuan aditzen andre Josepak esaten zionik. Etzegoan bere artean, izardi larria ateratzen zitzaion eta milla gogorazio txar jaiotzen ziran aren buruan.
Apaol 40.
azpisarrerakoSense-3.7
g)
De paso (decir, etc.).
v. ARTETIK (e).
Atxeman zituen urarte horiel "Cabral" deitzen zuten portuges itsasturi batek. Delako itsasturi horrek berberak atxemana da ere, artean errateko, Bresileko eskualdea.
Zerb Metsiko 78.
Huna --artean-- erromaniaz Gure Herria zahar batek zer erraiten daukun.
Zerb Azk 88.
Artean erraiteko [= 'dicho sea de paso']
.
Ib. 56.
azpisarrerakoSense-3.8
h)
(V-gip).
Todavía, aun así.
"Artian edo artian be"
Elexp Berg.