Harremana

    OEH - Bilaketa

    3542 emaitza etxe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (345)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    arrimu.
    sense-1
    1. (SP, HeH Voc, Dv, H).
    Arreglo, orden, disposición, preparación. "Arrangement" SP, Dv "Arrangement, ordonnance, ordre" H. Tr. Documentadon exclusivamente en la tradición septentrional. Sólo hay un testimonio del s. XX.
    Ikusazu hainitz presuna ezkonduren arrimua; hain eztiki bizi dira elkharrekin [...] non ezin baititeke karitate handi bat gabe. SP Phil 68 (He 70 arrimu). Huna obra hau, Debozino eskuarra; oraikon <oraiçon> arrimu hobean heldu zaitzu, eta bethi Eliza Katolikaren obedient. Hm (in Harb (ed. 1690) pról.). Han ez da bilhatu behar hitzen edertasuna eta arrimua, baiñan arimaren probetxua. Ch I 5, 1. Hortakotzat hoberen diren bideak hartzen ditutzularik arrimurekiñ eta ordenurekiñ. He Phil 468. Egiñen ditutzu bada bata berzearen ondoan, markatu ditudan arrimuan. Ib. 30s (Echve Dev 46 ipiñiak dauden bezala). Ondoan, eman izan zitzaizkon [munduari] arrimu eta edertasun dakhartzkenak. Lg I 13. Eman ziren, batzu nola bertzeak, guduari lotzeko arrimuan. Ib. 315. Ez duzu behar hemen bilhatu ez termino hautaturik, ez arrimu beharriaren kontentatzeko kapable denik. (In Brtc 3). Palerman lehenago bezain arrimu zuzenean bizi zen. Birjin 475. Nola Jainkoa berenaz baita arrimu ta orde zuzena bera, eta nola berak egin dituen guziak orderekin eta arrimurik ederrenean egin baititu. Dh 45. Hori da Jainkoak eman duen legea eta arrimua. Ib. 252. Exerzizio publiko horrentzat Jaun aphezpikuak arrimu hau establitu du: ilhabete bakhotxeko lehen eta hirugarren ortzilaretan, konfrarioko aldarean meza saindua emaitea. JesBih 464. Jujatu beitutuzu zuk bersetak hobe / Xainku zirenak, arrimurik gabe, / Hen egilik beitziren zure adiskide. Etch 460. Fiñean, emaitzak ehun tokitara / Barraiatzen dituela, / Arrimu onean harrek ezarria / Daduka estatu guzia. Gy 195. Oxala balituzte guziek asmuak, / Aitzinetik eginez bere arrimuak, / Iragan egunekin geroa ontzeko, / Edo ethorkizuna ez hirriskatzeko! Hb Esk 179. Itsaso zabalaren erdian direlarik [marinelak], iduri zaiote, argiaren eta hedoien arrimu berezi batez, lurra hurbil ikusten dutela. Lap 43 (V 24). Zohazte Phazkoko aphairuaren arrimuen egitera. Ib. 237 (V 106). Iguzkia, ilhargia, hanbat mila izar, gaineko eremu eder eta zabalaren hedaduran hain arrimu xoragarrian ezarriak. Arb Igand 147. Noel haietan baziren zunbait arrimü gabe, beste batzü aldiz, ezinago gaixki muldatiak. UNLilia 2. Hastiago zituen erdaratik hurbilegi zauden hitz-arrimuak, nahiz huntan ere ez zen Azkue edo Altube batzu bezain hertsi. Lf ELit 238.
    sense-2
    2. Montón o conjunto de cosas colocadas, dispuestas. "Monceau. Arrimun emaitea, arranger en monceaux" SP. "Coassatio, thaularrimua, thaulazko arrimua" Urt V 257.
    sense-3
    3. (VP 6r, Lar, Añ, VocBN, Gèze, H), arrimo. Ayuda, amparo, apoyo, protección. "Apoyo" VP . "Arrimo" Lar, Añ. "Refuge" VocBN . "Refuge, ihesleku, arrimu." Gèze. "Refuge, appui" Ib. "Soutien, refuge" H. "Arrimo, protección, compañía" Elexp Berg (que señala que se usa casi exclusivamente en caso ines. y alativo). En AxN se explica permatzeko eta pordoinkatzeko urrats guztiaz (259) por arrimotako beti.
    Gaizki eziak bezala, beren zartzerako arrimo on gero izan bearrean, gurasoen tormentu gogor izan oi dira. Cb Eg III 362. Zeren baita bekatoren arrimia eta Abokata. CatLan 75. [Jinkoa] gure faboria eta arrimia dela orhituz. AR 80. Aguro ezkontzeko / dakat animua, / bakarrik aspertu naiz, / biat arrimua. Bil 101. Diruba poliki izan biar du eta gure azkeneko egunak mundu ontan pasatzeko ez da arrimo txarra. Sor Gabon 47. Orhit zite, o Maria huntarzünez bethia, eztela egündano entzünik izan, zure arrimiala laster egin diana [...] izan dela abandonatürik. Ip Hil 48. Jagon sailean [Euskaltzaindiak] har ditzakeen erabakiak eta egin ditzakeen lanak zerbaiten arrimu beharrean aurkituko baitira. MEIG VIII 98s.
    sense-4
    4. Sujección.
    Bei-larruarekin egiten ziran, gure gazte denboran, oiñetako danak. Eta ez zuten ez arrimorik eta ez legorrik eguraldi txarrean. BAyerbe 48.
    sense-5
    5. (Tema nudo usado como posposición, tras dat.).Apoyándose en. v. ARRIMUAN.
    Jaikitzen da beraz goizean goizik, eta makhila bati arrimu edo atxika, abiatzen da gure etxerako alderat. Prop 1895, 184. Harbotxe bati arrimü dagolarik [Allande], ikhusten dü ihur etzaiola hüllantzera fida. GH 1932, 405.
    azpisarrera-1
    ARRIMUAN (Precedido de gen.). Apoyándose en.
    Arri kaskar aundi bat, eta arbola-ondo bat, zeñen arrimuan ematen zion gorputzari desneke pixka bat. Bv AsL 160. Eskopeta ordez zeramaten esku makilla lodi bana, eta aien arrimoan pauso ematen zuten nekez, bide txiorra gora. Apaol 75. Ta an bi-biak besatokiaren arrimoan, atsegintxo uke, naski, inguru-begira egoitea. 'Contre le parapet, coude à coude, appuyés'. Or Mi 32. Makillaren arrimoan etxe-inguruko lizarretaraño eltzen nauk, eta besterik ez. Lek EunD 13. Bera akulluaren arrimuan ibiltzen zen, traketsa zen, maingua. Auspoa 97, 15. An bait-zeukan lantza arte-arbolaren arrimuan, beorra lotu-ta zegon artan. Berron Kijote 58. Bere astoaren arrimuan zegon au. "De pechos sobre su asno". Ib. 202. Zutikera egokian, pausu batzuk emanaz batzuetan, eta bestetzuetan lantzaren arrimuan begiak so armengana. Ib. 53. Baiña ala ere gustora exeri izan gera apaltzeko aulkian, maiaren arrimoan. Insausti 320. Nere besoaren arrimuan ibili zen azkeneraino. MEIG IX 99.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (V-gip ap. Elexp Berg ).
    Con la ayuda de, con la compañía de. "Al arrimo. Ederki bizi da ori Feliperen arrimuan" Elexp Berg. .
    Eta ahulen multzoak bata bestearen arrimuan, gogor egin diezaieke indartsuagoei. MEIG VII 172. Honek, bestalde, hasieratik bertatik, Orixeren arrimuan, erakutsi zuen isuria bera ez zegoen Lapurdiko mugetarik urruti. Ib. 166.
    azpiadiera-1.1
    Kantari agertzen zaigu halaz ere, musika ozen nahiz ixilaren arrimuan.MEIG IV 131.
    azpiadiera-1.2
    Ez da oraingoa behialako "Komentuan" kokatu zitzaigun "Asturiana" ere, sustraiak Asturiastik eta Espainiatik aski urruti dituen konpainia, Arditurriren arrimuan, inoizko "Sociedad para la producción del zinc en España" hura. MEIG IX 41.
    azpisarrera-2
    ARRIMURA (V-gip). "Al arrimo. Ia ba gure neska alper orrek zuen Idoian arrimura zerbait eitten daben" Elexp Berg.
    azpisarrera-3
    ARRIMUZ. De forma ordenada
    Zenbait denboraz han egonik, abiatu zen handik eta trebesatu zuen arrimuz eta hiriz hiri Galaziako eta Frijiako herri guzia, dizipulu guziak borthizten zituela. "Ex ordine". He Act 18, 23 (Dv lerroan).
    azpisarrerakoSense-3.1
    De manera arreglada. "Arrimua, berregintasuna; arrimuz, moldezki" HeH Voc.

    arrimu

    arrimu
    << arrimatu 0 / 0 arroba >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper