OEH - Bilaketa

3546 emaitza etxe bilaketarentzat

Sarrera buruan (346)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
arrimatu.
sense-1
1. (V-gip; Lcc (-adu), Urt, VP , Lar, , Gèze), errime (V-ger) Ref.: Ort Voc ( errime ); Iz ArOñ (arrondu); Elexp Berg .
Arrimar(se), juntar(se); acercar(se). "Arrimarse, arrimadu" Lcc. "Arrimar algo, arrimadu zerbait" Ib. "Astituere" Urt II 506. "Apegarse" VP 5r. "Arrimar" Lar y Añ. "Hüllant, arrima, approcher" Gèze. "Ezta arronduko, ezta arrimauko" Iz ArOñ s.v. arrondu. "Arrimar(se)" Elexp Berg. "Arrimaukoittut oe bixak?" Ib. "Ezta arrimau be eitten gurasuen etxera" Ib. "Suai ez akixo geixegi arrimau" Ib. En AxN se explica alderatzea (400) por arrimetzea.
Atrebimentuz / oi balekio [Erregeri] arrimadu. Lazarraga A26, 1198r. Xori bat neguan hotzez hila habia bati arrimatu zela. "Aborda un nid" . O Pr 373. Gauza ustelduak usteltzen du berari juntaturik eta arrimaturik dagokan gauza usteldugabea. ES 137. Juntatzen edo arrimatzen zaion urreneko beatz onetan. OA 16. Ala beikira desditxatü, hula phausialat nahi bagira arrimatü, bakia eta segürantza beikünü bezala! "Declinare ad quietem" . Mst I 22, 7 (Ol yo). Oza Levita, Testamentuko Arka erortera zijoanean, zeren eskua arrimatu zion, Jaunak kastigatu, ta bertan bizia kendu zion. Cb Eg II 172. Lagun gaiztoai arrimatu [...] eta Jainkoaren bildur santuaz aztu zan. Ib. 184. Itxiko ditu gizonak aita, ta ama, ta arrimauko da bere emaztiagana. fB Ic III 311. Arrimatzen da zaldi arroante arengana. Bil 164. Zu al zerade asarretuta / bullan ibilli zerana? / oyekin orla biar badezu / ez arrimatu nigana. PE 37. Misiyo santu oiek / egin dute lana, / arrimatu gaitezen / Jaungoikuagana. Ud 92. Gabrielek soñua / asi zuanian, / neskatxa guztiak / arrimatu zian. JanEd I 96. Farraz zabalduko da / arrimatzen dena. Noe 40. Tira, atoz onara [...]. Arrima; ez al dezu aitzen? Sor AKaik 128. Beldurraz ikara apaizangana arrimatuaz. Apaol 84. Asi ziraden etxe aldera arrimatzen. Ib. 91. Pello arrimatu zan / berriz neregana. AzpPr 55. Piska bat arrimatzen / nintzaien asi. Ib. 67. Ezren irietra batrere arrimatu, beren erritik xinzren lerdoiara, eta lerdoietik fanzren beren errietra. Mdg 138. Arrimatu zaion ontan mingaña ikustera, eman diyo ostiko bat. Iraola 96. Belarriya arrimatuaz. Ill Pill 8. Arrimatzen da, eta eltzen dio armatik Domingori. Ill Testim 24. Kostara bakan arrimatzen da [balia], / naiago du apartian. Tx B II 97. Beldur-beldurrak arrimatu naiz / Padre zar baten onduan. Ib. 122. Aita-semeak zutituta arrizko maiaren ertzera arrimatu ziren eta ogia ebaki zuten. 'Ils s'avancèrent' . Or Mi 6s. Eta itz auek esanaz, neskarengana arrimaturik bere gorputzaren aurka estu-estu egin zun. Etxde JJ 110. Bañan nik osaba bat ikusi nai nuala, ta utzi ziran arrimatzen. Ugalde Iltz 28. Umil-umila arrimatu naiz / ni andriaren onduan, / hura erritan azkar hasi zait / demoniua goguan. Mattin 134. Berekoikeri danak itxi ta / lepoa arrimatuta. Ayesta 38. Bestela, arrimatu gabe gaua pasatu bearko zuten [gizonak eta emaztiak] . BBarand 96. Gure etxe xumeak ditezen arrima / Eta gazte batzuen biziaz anima. Larre ArtzainE 353. Nola arrimatu zan neregana, eta esan zidan. Albeniz 170. Nor bere opilari ikatza arrimatzen saiatzea. MEIG VIII 36.
azpiadiera-1.1
" Arrimauta bizi, vivir arrejuntados. Ez ekixan ala? Aspalditxotik arrimauta bizi i dittuk " Elexp Berg. .
azpiadiera-1.2
(S ap. Lrq; Arch VocGr, VocBN, Gèze, H), errimatu (Lecl).
Apoyar(se) (sentidos prop. y fig.). "S'appuyer" Lecl. "Appuyer, consolider" Arch VocGr. "Se placer contre un corps quelconque; placer tel objet contre tel autre; se placer sous la protection de quelqu'un" VocBN . " Arrima, eretxek, attacher" Gèze. "Mettre un objet contre un autre. Mahaina murruari alderatzea " H. "Se mettre sous la protection de quelqu'un. Zure laguntzara arrimatu naiz " Ib. "S'appuyer sur; se réfugier sous un abri" Lrq.
Ezta egon bear arrimaturik, eta ez belauriko. "No echado ni recostado" . Ber Trat 121v. Gure fidanzia guzia ezar dezagun Jainkoa baithan, haren probidenziari arrima gakizkon. CatLav 193. (V 99) Enzunen dut Jainkoaren hitz saindua; arrimatuko naiz haren inspirazionetarat eta Ebanjelioko konseilluetara. He Phil 42. Eta bi patak etzatzik arrima paretean. Gy 42. Eta bastoaren puntan / bi patak arrimatu. Ib. 114. Etxekoandria komodari arrimatu eta kantari ari zan. Iraola 16. Pillare bat zegoan eta ni aren kontra arrimatu nintzan. JAzpiroz 111. Gorputza arrimatuaz / makillaren kontra. Insausti 346.
sense-2
2. (H), errimatu. Colocar(se). "Placer, mettre en général" H. Tr. En los sdos. de 'colocar(se)', 'disponer, arreglar' y 'arreglarse, acicalarse' sólo lo encontramos en autores septentrionales. Faltan ejs. del s. XX.
Othoi hala berez zazu haurtxoaren arima, / eta zeure banderaren itzalean arrima. EZ Man II 68. Arren errezibi zazu triste ene arima, / eta iustuen dezazu konpañian arrima. Ib. 93. Behar bezela denean / arrimatu jendea, / zeruetarik iautsiko / da orduan Iujea. EZ Noel 128. Guztiak herrunkan ziren / etxolan arrimatu. Ib. 63. Altxatu zinduen zeure / ordenaren bandera: / asko jende arrimatu / zen haren itzalera. EZ Eliç 173. [Ohatzea] arrimatzen du [alzion daritzan itsas-xoriak] itsas-hegian. "Ils les mettent". SP Phil 263. Ikhas azu zure nahi guziei ukho egiten, eta obedienzia guzietarat arrimatzen. "Ad omnem subjectionem te dare". Ch III 13, 2. Arrimatzen baitituzte kreaturak Jainkoaren zerbitzuan. Ib. 38, 1. Entreprenura izaren den obligatua harri guzien xuritzera eta behar den bezala errimatzera. (1763). SenperEus 153. Gero beroaraz zaitzu, eta noiz eta ere gindak arrimatu beitituzu unzietan estal zaitzu siroparekin. ECocin 50. Anxoiak behar dira [...] errimatu luzara plat batian. Ib. 20. Athea hets-zazu; ahalik hobekiena arrima gaiten. "Installons-nous" [en el vagón de tren]. Darthayet Manuel 299.
azpiadiera-2.1
(SP, DvA, H).
Disponer, arreglar. "Arranger, amonceler, mettre en ordre" SP. "Arranger, arrimer, ranger, se ranger" Dv. " Ongi arrima ezatzu tresna horiek, arrangez, mettez en place, comme il faut, ces objets" H. "Arreglar" A.
Othoiztea zein baitago hurren plaman etziñik. / Ezen othoitzen han diat moldea arrimatu. EZ Man II 4. Ezen aspaldi zinduen / Lehorra zimendatu, / Aspaldi zeru horiok / Eder]e[ki arrimatu. EZ Eliç 338. Zeruko koroa egiten dute eta arrimatzen. "Fabricant coelestem coronam" . SP Imit III 35, 2. Biltzen dira bere bihotzean barrena, bere oneramendurako erresoluzione onen arrimatzeko eta ordenatzeko. SP Phil 350. Lore berak eskaintzen derauzkitzut, ene irakurlea, bainan hetaz egin dudan flokha ezta hekinenak bezalakoa izanen, zeren hura bertzela arrimatu baitut. Ib. b, 4v. Presuna prestu eta Jainkotiarrak bere barrenean lehenik moldatzen eta arrimatzen ditu, kanporat egin gogo dituen obrak. "Disponit" . Ch I 3, 3. Gauza guziak ordenatzen eta arrimatzen ditutzula ontasunekiñ, iustutasunekiñ, zuhurtziarekiñ eta saindutasunekiñ. Ch III 40, 2. Berze batzuei eder zaie bere burua zeren dituzten mustatxak xutak, bizarra ongi orraztatua, illeak ixurtuak eta arrimatuak. He Phil 201. Floka egille batek haiñ propiki eta kurioski bazakien loreak arrimatzen. Ib. VI. Lurreko erregeak sartzen direnean hiri batean lehenbiziko aldian, bideak zelhaitzen eta arrimatzen ohi dire. Lg II 126. Berziak [uste zian] gaiza güziak arrimatzen zütiana zeria eror e'lakion lürriala. Egiat 233. Doidoia zakiten arrimatzen / motho bat buru gainean. BertsZB 127. On da hainek jakin dezaten meditazionea egiteko molde arrimatua. Dh 100. Artharekin emanen ditu Kongreganistetarik errezibitzen dituen amuinak, ala kaperaren arrimatzeko, ala kongregazioneko beharrei ohore egiteko. JesBih 422. Ordu artean emaiten nituen pederikuez, zeinak ahalaz ederki arrimatuak beinaukitzan eta aphainduak. MarIl 128. Ama Birjinaren potret bat gosturekin arrimatua. Ib. 11. Zergatik utz paretetan / Marbalo lan hauk dilindan? / Golde eta uztarri hauk ere / Bertzela arrima ez daitezke? "Ne saurait-on ranger ces jougs et ces colliers?" . Gy 90. Ez othe da hain errex zerbeit ikhastea / Eskaran arrimatuz yakin egitea? Hb Esk 4. Mila luisez petik oro arrima netzake. Hb Egia 21. Hark arrimatu edo bildu zituen King deithu liburuak. Ib. 67. Hitzak xuxen arrimatuz / Piko, soinu berdinez, / Dohazila lerrozkatuz, / Airez, hegal arinez. Zby RIEV 1908, 758.
azpiadiera-2.1.1
Arreglarse, acicalarse.
Hargatik menturaz arrimatu zare eta aphaindu idola bat bezala. Brtc 244. Edozein mundutar bezain ximenki aphainduak eta arrimatuak. Dh 49. Atseginezko partia batera joaiteko, arrimatzen hari zelarik. MarIl 97. Buruko organdila xuriz arrimatzen. Hb Esk 180.
sense-3
3. Hacerse con, conseguir para sí.
Deabruak nahi du arima usurpatu eta arrimatu beretzat. Tt Onsa 89. Estüdioak dü gerlako laztarzüna eztitzen, [...], mihia zorroizten, elhestan egikoia emaiten ta fama hona arrimatzen. Egiat 256. Alabadere biak [esparantza eta berdhüdia] eztütianak mündian dü bide llabür eginen, ezpadütü arrimatzen nekez mügala heltüren. Ib. 244.
sense-4
4. Dar apoyo.
Harek dütü gure egiteko ülhünenak argitzen, düdadünak sinets-eraziten, khordokatzen diradianak segürtatzen, arrimatzen. Egiat 211.
sense-5
5. Asirse, aferrarse.
Nihork ez du leihorrik, ez norat arrima. Iraultza 93. Berak oiñutsik ari dirade / lurrean arrimatzeko. "Para mejor asirse a la tierra" . Or Eus 299.
azpisarrera-1
ARRIMATU-ZALE. Deseoso de arrimarse, de acercarse.
Asiyeran jendia / zezenaren alde, / azkenian etziran / arrimatu-zale. Xe 203.
arrimatu
<< arrija 0 / 0 arrimu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper