Harremana

    OEH - Bilaketa

    3542 emaitza etxe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (345)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    arranguratu.
    sense-1
    1. (Ht VocGr 403, Dv, H, A); errenkuratu (Urt I 92, Aizk, A); arrenkuratu (SP, Lar, VocS , Añ (AN), A); arrankuratu (B, R, S ap. A ); arrenguratu (Lar); errenguratu; erranguratu Quejarse, lamentarse, disgustarse, enojarse. "Arrenkuratzea, se plaindre" SP. "Plaindre" Ht VocGr. "Quexarse" Lar. "Quereller, arrenküratü" VocS. Cf. Lar: "Vituperar" y "reñir, reprehender" ( Aizk, aunque éste da la forma errenkuratu), posiblemente trad. que no tienen en cuenta el régimen del verbo, que es intrans. en todos los ejs. que hemos hallado.
    Ezin Iainkoaz arrangura ahal gaitezke, garen bezala utziten gaituenean. Lç Ins D, 4v. Ikhusi zutenean haren diszipuluetarik batzuk esku komunez [...] iaten zutela ogia, arrangura zitezen. Lç Mc 7, 2. Etzaiteztela arrangura elkharren kontra, anaieák, kondemna etzaiteztenzát. Lç Iac 5, 9. Iaunaren kontra eztire haurrak errenkuratzen. EZ Man I 130. Zuhurtzia handirekin / zintuen ordenatu, / Deusik eskas dela ezta / zeren errenkuratu. EZ Eliç 255. Erran behar da ingrat handiak garela zu gure kontra arrankuratzen zarenaz geroz. Harb 140bis. Arrazoinekin arrenkura ahal diteke eta gereilla iguzkia bekhatoreaz. Ax 567s (V 363). Etzen bat ere haserretu eta ez arrenkuratu ohoiñen kontra. Ib. 304 (V 203). Aita gaixtoaz errenkuratzen [sic] dira semeak. Ib. 360 (V 238). Behar duzu beraz haragian zareino haragiaren pisuaz arrankuratu. "De carnis onere gemere". SP Imit III 51, 1. Eztut zertaz zure kontra arrankuratzerik. Ib. 41,1. Iauna da errenkuratzen / Martaren ikhusteaz / zeren den hanbat penatzen, / munduko bizitzeaz. Arg DevB 105. Ezkare oroitu ere zuben aldetik deus errenkuratzeko suietik ahal dukegula. CartUrruñ 132. Hañitz iende errenkuratzen dire mundua gezurtia eta banoa dela. Ch III 20, 4. Gizon banoa, zertaz errenkura zaitezke? Ib. 13,3. Hekin luzetasunaz arrankuratu gabe. CatLav 393. (V 189) Baldiñ ez badiote miñik egiten gure amodio propialari baizen [...] ez dugu behar errenkuratu. He Gudu 155. Minki errenkuratu zitzaien israeldarrei haren alderat erabilli zituzten manera txarrez. Lg I 219s. Zer ez zinduen sofritu behar izatu zure pobrezian! nihoiz etziñen hartaz errenkuratu. Mih 80. Jainkoaren probidentziaz murmuratzen edo errenkuratzen direnek. Brtc 57.
    ( s. XIX) Deusez eztire errenguratzen, nahi bezenbat nekhe ta borroka erabili behar izana gatik ere. Dh 276. Eta errezibitu zutenean arranguratzen ziren aita familiakoaren kontra. TB Mt 20, 11 (Echn arrenkuratu; Lç, Hual, Samper murmuratu, Dv erasiaka hari izan,Ur erasi, Ol maxioka asi). Ene anaiak, ez zaiteztela arrangurat batzu berzez. TB Iac 5, 9 (Dv kuintarik ez egin). Errenkuratzeko zerbeit badenean kongreganist baten gainean. JesBih 419. Mundua errenkuratzen da Jainkoaren kontra. Jaur 108. Ez degu zer errenkuratu gure biziaren laburtasunaz. It Dial 9 (Ur ez dogu zetan kejau, Ip eztügü khexü izateko; Harriet cita erróneamente errenguratu). Berdegi dituk orano, zuen erran, / Honak dituk muthil zarren. / Arrankuratzez hobe zuena eginen? "Fit-il pas mieux que de se plaindre?". Arch Fab 134. Hi ezen, otsoa, haiz errenkuratzen / hartu deus ez zaiken arren. Gy 325. Jan txarraz edo maina-eskasaz nor arranguratuko da? Dv Lab 244 (Cb Eg II 137 nor [...] keja diteke?). Nola oihan guziak basa abere baitziren, gizon berri hori errenkuratu zitzaion deus etzezakela egin. Hb Egia 57. Ikhus: nontik, gehienik, arranguratzen zare? --Burutik [...]; orotarik aphur bat sofritzen dut. Darthayet Manuel 395. Horra khurutzea bere dorphetasun guzian. Ekharriko du Iñaziok arranguratu gabe. Laph 90. Jainkoa mintzatu zitzaion eta erranguratu, zioela: [...] Zaphaezak hire jaidura gaixtoa. Etcheberry 8. Guretzat duen amodioan eta ekarraian, hola nahi badu Jainkoak, nor errenkura daiteke? Lap 31 (V 17). Ez badu beti bardin osoki laño eta ezti erakutsi bere burua, bazuen batzutan zertaz errangura. HU Aurp 157. Ez da beraz gazeta hori ustegabean arranguratzen. Arb Igand 33. Deusez arranküratü gabe, ezarten zielarik osoki bere konfidantza Jinkoatan. Ip Hil 126.
    ( s. XX) Pikoak ontsa eman balitu oraino, errenguratzekorik etzitaken. JE Bur 146. Goihenetx etzen nahi izan arranküratü Haritxabaleti Dominixek egin zeron lan tzarraz. Const 41. Ergela baizik ez balitz, ez litake oraino hanbat arranguratzekorik. Zub 71. Noizbait bada hasi ziren / idiak arranguratzen / anitz zirela nekatzen. Etcham 190. Badakizu Amenduxetarrak 1585n zertaz errenguratu ziren Baxenabarreko biltzarrari? Egunaria 28-12-1955 (ap. DRA ). Nago ez ote ziren haren bihotz onaz baliatzen, nahiz eni segurik etzitzautan behin ere arranguratu. Xa Odol 49. Ez dut uste Isabel arranguratu zela horiek erran zituztenentzat. Ib. 271.
    azpiadiera-1.1
    (Part. en función de adj.). "Arrankuretu, quejoso" Izeta BHizt2. .
    Hainitzek [...] nihork bidegabeztatu dituenean, egiaki bere burua dadukate arrankuratu eta minberadurarik erakutsi gabe. SP Phil 194.
    sense-2
    2. (A, Foix ap. Lh), arrankuratu (B, S, R; Gèze, Foix ap. Lh)), arrenguratu (BN-arb), +arrunkuatu. Ref.: A (arrnkuratu); Gte Erd 230. Preocuparse, inquietarse; preocuparse de, cuidar de. "Prendre soin, se préoccuper, s'inquiéter" Gèze. "Inquietarse" A. "Cuidar" Ib. (tal vez con el sdo de. 'preocuparse por'). "Arrenguraturik jartzen niz (BN-arb)" Gte Erd 230. "Arrenguratia naiz (BN-arb)" Ib. 230.
    Irungo ospitale aitzineko kabarraz orai ere errenkuratzen gara jendeak Franziako aldetik harturik pasatzeaz. CartUrruñ 136. Eztute beraz zer arrankuratu bestiekiko konparazinoaz? ES 172. Gü gihauren pasionetzaz sobera arranküratzen gira. Mst I 11, 2. Sira, zuk plazer baduzu / Behar dizugu guk ere retiratu. / Anglaterrak[o] erregia / arrankuratu duzu. Normandie 99. (ap. DRA) Goraintzi etxekoer; ez ditela errangura nitaz. JE Bur 117. Etzitela arrangura; bada Erroman fedea zaintzen duenik. Or QA 107. Bedeziak eria ikhusi onduan: Eztizu deusere. Ez arrunkua. Marhanta txipiñi bat dizu. Egunaria 1956. (ap. DRA) Nehor etzen ageri. Artzain gaztea arranguratzen hasi zen, zinez. JEtchep 56. Güdütsü, ene gizuna / zirade ükhüatüren; / Etxe, abere eta lürrez / arrauz arrenküratüren. Casve SGrazi 140.
    sense-3
    3. "(S-saug), s'enquérir de quelqu'un" Lh (que no señala la var. ).
    azpisarrera-1
    ARRANGURATUXE. Aprox. de arranguratu. "Arrenküratüxerik da (S), arrenguratuxia da (BN-arb)" Gte Erd 308.

    arranguratu

    arranguratu
    << arrandatu 0 / 0 arranjatu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper