OEH - Bilaketa

3546 emaitza etxe bilaketarentzat

Sarrera buruan (346)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
arkume.
sense-1
(V-m-gip, G, AN-larr-erro; VP 1r, Lar, , Hb ap. Lh., Dv (V, G), H (G); -kh- Arch VocGr, H), arkuma, ardikume Ref.: A; AEF 1955, 140; Etxba Eib; EAEL 84; Gte Erd 149; ZestErret .
Cordero. "Cordero" y "recental" Lar y Añ. "Borrego" Lar. "Corderuno, arkumearena " Ib. "(V, G), agneau" Dv, H. " Arkhumea, id. arkumea, agneau" H. "Cordero que se alimenta de la madre" A. "Cordero. Sin. bildotsa. Arkumiak mendixan amari deika " Etxba Eib. " Billotx erabiltzen da Bergaran, baiña berba-jolas bitxi honetan agertzen da gipuzkerazko arkume. [...] Arkumia ekarri dutela / nola gertatu eztakitela, / koiperakin tarteran / perrejill saltsa / kipulorum kipulorum / per omnia sekula sekulorum / amen " Elexp Berg. v. axuri, bildots. Tr. Documentado en la tradición meridional, sobre todo guipuzcoana, desde RIs . Entre los septentrionales, sólo lo hemos encontrado en Goyhetche. Además del más gral. arkume, hay arkuma en G. Mujika, Lauaxeta (AB 57), Anduaga, Olea (208) y B. Barandiaran (123), y ardikume en un ej. de Orixe (Eus 177; junto al frec. arkume ).
Amuarraia amutik eta arkumea larrutik. RIs 6. (ed. 1850; en los ms. B y C anzumea) Bildots kulpa gabea, ta Arkume munduko kulpak kentzen dituena. Cb EBO 36. Aizerietatik arkumeak zaitzeak, ematen dit zer egin. Mg PAb 164. Kotorrak adierazoten dabe euren poza berba asko egiñaz; arkumeak saltuka. LoraS 174. Arkumeak izan oi du aitaren ille mota eta aragia amarena. It Dial 72 (Ur y Dv bildotsak, Ip axuriak). Arkumerik bortitzenak dira bizkiak eta oiek gorde bear dira aurrerako. Ib. 96. Gazta freskoa eta arkume lodia. It Fab 179. Mundu guztiak dakuts bere begietan, / Arkume asko dala gure mendietan. Izt C 176. Denpora artan arkume berritakoak erosten ziran launa errealean. 'El cordero recental' . Ib. 172. Mattiñ arkume yoria, / Iduriz guri-guria / Despedituko dut fite, / Gerrenean izan gabe. Gy 240 (v. tbn. 9). Etxe edo familia bakoitzeko buruak illaren amarrean artuko dezute urte barruko arkume bana; eta au ezin bada, antxume bana. Lard 71. Pazkoa au egiten zan arkume erre, letxuga min, legami gabeko ogi, eta ardoarekin. Ib. 438. Ill onen amargarren egunean artu beza bakoitzak arkume bat familia, eta etxe bakoitzarentzat. Ur Ex 12, 3 (Urt xumetxo bat ardien artetikan, Dv, Ol, Ker bildots). Ona emen nik bialzen zaituzteala arkumeak otsoaren erdira bezela. Oteiza Lc 10, 3 (Brunet, Ol, IBk arkume; He, Ker e IBe bildots, TB bildotx). Pozik eman zion Ordenako jantzia, ta, kendurik Otsuaren izena, jarri zion Arkumiarena. Bv AsL 149. [Uletxu] zuri kiskur kirikolauak garondoan, bildots edo arkume baten irudira. Ag Kr 87. Obeto uke otsoarekiñ borroka ibilli arkume maitearen destañapean bizi baño. Ag G 161. --Otzana?--Eztago arkume otzanagorik. --Esnetsua? --Bai, bai. Ib. 88. Illoba oni anima aldatu zaio, ta animak, aldatzean, txit urrutira joan oi dira, gorputzak lengo tokian egonarren. [...] usoak bele ta arkumeak otso egiteraño. Ib. 358. An irentsiko ziran txal, oilasko-oilanda, bildots ta arkume. A Ardi 77. Ta axuria edo arkumeak bere motxalearen aurrean bezelaxe eztu bere agorik idikiko. Inza Azalp 64. Besteren bordatik arkuma bat atera naiean zebillen Pernando. Muj PAm 71. Basetxe zuri / ta alaiak an-or / muño ta ibar zabaleran, / an-or larrean / etzanda dauden / arkume zurien eran. Jaukol Biozk 18. Goazen, goazen arkume adaxkadunaren eske. 'Agnelet cornu' . Or Mi 12. Beiñ ill ezkero ez dauka iñork / mokadurikan jaterik, / ara ez dago kapoiakin ta / arkumiakin joaterik. Tx B I 253. Artzai bazera, ba dakizu zer / dan "arkume gaitzetsia". Or Eus 192. Goizaldean irtenak ziran aren arkume, bildots, arkazte, ardi, ardizar eta artaldeari beti aurrelari dabilkion aridar-biurria. TAg Uzt 86. Zenbat arkume xamur, gazta eder, ardi-esnez egindako maiazken gozo. Munita 127. Ardi ta bildots, bardin arkume, / ollo, ollanda [...] orrexek dira nire gogoko / janari gozo bakarrak. BEnb NereA 170. Bere garaian etortzen dira / arkumak eta gaztaiak. And AUzta 139. Ta orregatik azkar asko konturatu zan bera etxekoentzat etzala artaldeko arkumerik artuena. NEtx LBB 36. Arkumeonak azi ditugu, / gaztatik berriz aukera, / okerragorik ez dezagula / izan emendik aurrera! Uzt Sas 64. Auntz bat arkume bigaz. FEtxeb 184. Baiña arkumea etzan pasatzen ate-zulotik. BAyerbe 140. Arkume otxan, baserri xuri. MIH 138.
v. tbn. AA I 555. Ud 48. Sor AKaik 122. Alz Burr 31. Anab Usauri 47. Etxde AlosT 15. Vill Jaink 50. Etxba Ibilt 465.
azpiadiera-1.1
(Como primer miembro de compuestos). "Borregada, [...] arkume taldea " Lar.
Gau onetan Jainkoak Ejiptoko seme zarren guziak ilko zituela; baña arkume-odolez igortzitako etxeai ukituko etziela. Lard 72. Aurrenenengo erausian ezagutu zuten arkume janzian ari zitzaien otsoa. Aran SIgn 99. Sagu-kabi da ta arkume-oge / alorreko sapelarra. Or Eus 220. Atsalde-erdian etorri zaie / axurketari kokoa (arkume erosle). "El arriero mercader de corderos" . Ib. 235. Argia garbitu da, / otzandu aizea, / arkume-usain gatx eta / samurrez aidea. Gand Elorri 33. Arkumea baño otzanago, nere burua apal erakutsiz. Anab Aprika 72. Arkume garaiak ere, bere lanak sortzen zizkien. NEtx LBB 94. Gure apaiz jauna artzai umil baten moduan, eta gu berriz arkume-talde aundi baten antzera. Salav 80. Gure arkume-gose / au etzan eskasa. Olea 120. Arkume-mordo bat bi ogi-pusken erdian jarrita eman zidan. JAzpiroz 208.
azpiadiera-1.2
(Como segundo término de comparación, para realzar la idea de mansedumbre o tbn. (menos frec.) la de agilidad...).
Alperrenak ebiltzan langillien [...], ollo irudikoak azeri eginda, arkume antzekoak otso biurturik. Ag Kr 173. Ago, ago, emaztiak jarriko au i laxter arkumia bezela, be! be! egiñaz. Ez al zekiau ba, oso menpetua aukala. Alz Burr 29. Gorroturikan iñori gabe, / arkumia bezin umill. MendaroTx 126. Begiak, aundi, gozo, pakezkoak dizkik: arkume otxanarenak bezain. Ldi IL 17. IArkumearenak bezain zailu ta arin dijoaz oinkadak lur-gañean. TAg Uzt 30. Ixil, begi-kuku, burua makurrik, / arkume salgai antz or-emenka daude / zenbait jaun andere, goi-miñak arturik. "Allí están como corderos en venta algunos señores y damas, atacados del mal de altura" . Or Poem 524. [Otxandak azaldu zion] zer esan, nola esan, noiz arkumea baño otzanago jarri, noiz burua arro azaldu, ta leunkeririk bigunenak nola egin. Etxde AlosT 62. Millesker bein eta berriz esanda, arkumea baño otzanago, nere burua apal erakutsiz. Anab Aprika 72.
azpisarrera-1
ARKUME-JAN. Comida a base de cordero.
Gaur ez da arkume-janik; an daude / gelan burruntziak baztar. Or Eus 262. Arkume janez, zurrutez, jolasez da bakez, etxera. Gerrika 216.
azpisarrera-2
ARKUME-LARRU. Piel de cordero.
Ditu troxa oialak, / arkume-larruba, / aurraren berogarri / ondo legortuba. Echag 124. Arkume larru batekin tapatzeko. Iraola 45. Oerako illezki ta buruko bigun, arkume-larruz egindako beste zenbait gauza on? Munita 127. Ez geiegi piatu. Arkume-larruz jantzitako otso amorratu asko dago. MAtx Gazt 83.
arkume
<< arku 0 / 0 arkupe >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper