(Lar, Dv; -ph- L; H), alporxa (Ht VocGr, Arch VocGr , Hb), alforxa (R-is; VocBN , Hb, H), alfotxa, alfortxa (H), alproja (G-goi; VocZeg 285), alpotxa, alforja (S; Lcc, Gèze), alporja, alputxa, alfroxa, alfurka (SP), alfora (L), anforxa (Hb), arputxa (-ph- Hb). Ref.: Lh (alphortxax, alfora); JMB AEF 1926, 44; Iz R 301.
Alforja; morral, zurrón. "Alfurka, bissac devant & derrière" SP. "Besaces" Ht VocGr. "Alporxa, la besace" Arch VocGr. "Sorte de sacoche ou de bissac que les cavaliers portent sur leurs chevaux" Dv. "Alphorxa, bi zakhutto elkharri datxekotela" HeH Voc. "Sacoche" VocBN. "Alprojaak, alforjas (G-goi)" JMB AEF 1926, 44. v. aneka; cf. alproja. Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII, tanto al Norte como al Sur. Las variantes mejor documentadas son: alforja al Sur (Cardaberaz, J.A. Moguel, Iztueta, Oteiza, Brunet, Hualde, un ej. dudoso (quizá alporja ) de Samper y ZMoso (34)) y alpotxa al Norte (Hiriart-Urruty, Prop y Barbier (en éste último junto a alfotxa )). Hay además alportxa en DvHtoy (-ph- ) y Lafitte, alfroxa en unos versos vizcaínos de principios del s. XIX, alportx en Iturriaga, alphorxa en HeH,alforfa en Echenique, alproja en Arrese Beitia, alporja en Beovide e Inchauspe (-ph- ), y alputxa en un ej. de Herria. En DFrec hay 3 ejs. de alproja.
Erropa-zahar bat eta bere alforja artu, ta jaun ori ikustera joan zan. Cb Just 54. Errekatxuba iragoteko bota dan zaku edo alforjia, artu darue ostera. Mg CO 80. Alfroxa batzuekin / ta mendirik mendi / ibilli biarko dabe. Ulib (in FrantzesB II 37). Ez dezazutela eraman ezer, ez bastoerik, ez alforjarik, ez ogirik, ez dirurik. Oteiza Lc 9, 3 (Brunet alforja). Eskatzen ziozkalarik zakutoan edo alforjan zeramazkian oñetakoak. Izt C 504. Edo duzuen alphorxa bidekotz, edo bigarren aldagarri, edo oineko, edo makhila. HeH Mt 10, 10 (Echn alforfa, Hual, Samper (en éste último la lectura no es clara y podría tratarse quizá de alp-) alforja, Ip alphorja, DvHtoy murtxila edo alphortxa; Lç maleta, He, TB zak(h)u, Ur, IBe zakuto, Dv murtxila, Ol, Ker zorro, Or, IBk bide-zorro). Asto bat, zamatua / alportx andiakin, / zijoan feriara / nagusiarekin. It Fab 120. Alprojetan gaur dira paltak erabiltzen, / Projimoen guztiak aurrean ipintzen, / Norberenak atzean estali ditezen. AB AmaE 401. Bein batian esketik etxeruntz ikusi zuan Franziskok bere seme bat alporjak beterik kantuz Jaungoikoa alabatzen. Bv AsL 82. Kendu zion bizkarretik eskale kantariari alporja betia. Ib. 82. Ahalgez urtua zabilan, alpotxak bizkarrean etxez-etxe. HU Zez 37 (v. tbn. 68). Ez zuten bideko behar ez alphotxarik bizkarrean, ez makhilarik eskuan. Prop 1905, 243. Pello, Zaroko zapataina, bazoan Donianeko goiz-mezarat, [...] zapatez mukurru alphotxak. Barb Sup 29 (31 alphotxetan, 14 alfotxetan, 15 alfotxa gorri handi horietan). Alportxak biltzen ditu, zaldiaren gainerat jauzi egiten du [...]. Lf Murtuts 42 (v. tbn. 40). Eta gizona joan zen alegerarik, alportxak lepotik eta sosak sakelan. Ib. 40. Iguzkiko txapel handi bat, zapeta takoin gora batzu, eta bizkarretik, alputxak iduri, oihalki gorri bat. Herr 1-5-1958, 4.