Harremana

    OEH - Bilaketa

    3542 emaitza etxe bilaketarentzat

    Sarrera buruan (345)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    adinbat.
    sense-1
    (G); ainbat (V-ger; -bet B); arinbat (G; Dv, H) Ref.: A (adinbat, arinbat); Gte Erd 191.
     Tanto como. "Guztiak batean arinbat (Echve OngiB 72), autant que tous ensemble" Dv. "Nai ainbet jan (B)" Gte Erd 191. v. adina, bezainbat, beste (5) . Tr. Propio de la tradición meridional, aunque escaso en textos vizcaínos: sólo en Orixe (Tormes ), Erkiaga y Gandiaga. La forma más usual es ainbat. Hay adinbat en Ochoa de Arin, CatBurg, Arrese Beitia, Orixe, Iraizoz, S. Mitxelena e Ibiñagabeitia, y arinbat en J. C. Echeverria. En Aresti y Xalbador aparece escrito hainbat, sin duda por confusión (cf. hainbat ), que se acentúa en el adnominal ainbateko, para el que no se puede determinar con seguridad en cada caso si está por adinbat- o por hainbat-.
    Persona aetatikan batak rezebitzen deu beste guztiak adinbat. OA 48. Ez debe beste erdera mordollosko abek ainbat merezi? GavS 6. Zer esan nai du Eleiza Katolikoak? Eleiza guzierakoak eta guziakikoak ainbat. Ub 147. Ez dala lur gañean / arkitzen mutillik, / lasterka i ainbat / joan ditekeenik? It Fab 88. Esan oi da egiaz, [lurrak] artzen duen ainbat ematen duela. It Dial 61 (Ur zenbat artuten daben beste ainbeste emoten dabela, Dv hartzen duen bezenbat, Ip hartzen dian bezanbat). Esan-al guztiaz ere andizkatu ezin leizke bear ainbat. Izt C 6. Bada, nik oni zuri ainbat eman nai diot. Lard 423. Arkitu zuan lurpian dirua, biar zan ainbat etxe-santua egiteko. Bv AsL 127. Ezagutzen det zure senar onak adiñbat / zerorren amak ere etzaitula maite. AB AmaE 106. Nai ainbat jostatu nai det. Arr May 34.
    ( s. XX) Asko ta geiago ta esan eziñ ainbat bedori maite dedalako. Urruz Zer 19. --Gustatzen al zaizkizu ango neskatxak? --Ez zeu ainbat. Alz Bern 66. Galenok be [...] ez omen ekian berak adin bat. Or Tormes 15. Euskerak, zuk ainbat dezaketenak argitara-bearrekoak zaitute. Ldi IL 88. Gizalde asko biltzen baitzitzaizkion ingurura, alkar zapatzeko ainbat. Ir YKBiz 276s. Txanpa labur bîk usu dakarte / uiñak adin bat korrituz. Or Eus 396. Oi bageneki, aiek adinbat, / gure zarren sinismena! SMitx Aranz 103. Garardoa ezpañak bustizeko ainbat besterik eziñ artu zuala. JAIraz Bizia 83. Kandela gora jasoaz argitu zun ganbara aal ainbat. Etxde AlosT 53. Asetzeko ainbat jaki. Auspoa 39, 10. Ibai koxkor bat sortzeko ainbat / ixuri diran malkoak. Basarri 23. Klaustroa, prailleari / ainbat, laztan jatzu. Gand Elorri 76. Gizonen artean zuzenbidea, okerbidea adinbat gertatu baita. Ibiñ Virgil 80. Aren izenaren ospea Titon eta Kesar-en artean ixuri diren urteak adinbat luzatzeko. Ib. 95. Berak [beiak] biltzen dute berentzako ainbat. Uzt Sas 348. Ene lagunak, otoizten zauztet, maite zaituztedan ainbat. Xa Odol 273. Ez dezu nik ainbat sufritu. JAzpiroz 177. Apustuan dabillenak libre du al duan ainbat egitea. Albeniz 68. Ez baikara euskaldunok besteak adinbat sartu "oraingotasunean". MIH 361.
    v. tbn. Ainbat: Bil 65. Etxeg in Ag AL 7. ArgiDL 163. Tx B I 203. Aitzol in Ldi UO 4. Zait Plat 35.
    azpiadiera-1.1
    Tantos como.
    Gisa onetako azaña andi Gipuzkoatarrak egindakoak, badira ezin kontatu ainbat. Izt C 253. Bi arraiak alaber guziai banatu zizkien, bakoitzak nai adinbat. Ir YKBiz 211. Bañan ori beziñ egia da langilleak eta izen ona utzi zutenak oiek ainbat dirala. JAIraz Bizia 32.
    azpiadiera-1.2
    +ainbat (G-nav ap. Iz Als ).
    (Comparativo de cualidad, con izan 'ser', iritzi 'juzgar, considerar', etc.). "Aundi bezain on bazaa guetxeako ainbat baza" Iz Als (s.v. aundi).
    Ez da iñor bere burubarentzat arinbat. Echve Imit I 16. Txabalategi eta / Zabala gaztea, / [...] / bata adinbat egin / bear degu bestea. Izt D 169. Asiaren izena bakarrik etzan bear adinbat aiñ Aderri zabal ta luzea garbiro erabakitzeko. Izt C 11. Joab, soldadu-talde bear ainbat zeritzan bat arturik, Gabaongo putzu-ondora joan zan. Lard 185. Lenengo egunetan egindakoak bear ainbat etzeritzatelako. Ib. 146. Ama ainbat egiñda nexka-koxkorren moduban lepotik beera meralla zinzilik zubela! Moc Damu 25. Probatzeko ainbat ez ditut biyak / Patxiko eta Gorriya. Tx B 212. Oraingo mauser ainbat baziran / orduko lizar-makillak. Tx B II 54. Ikasleak aski du bere maisua ainbat izatea, ta morroiak bere nausia ainbat izatea. Ir YKBiz 199. Etxaldeko naiz maiztar, i ainbat ba gaituk. Or Eus 38. Eztago zertan zenbatu gaiñera; [...] Iniko arkaitzak zenbat olatuk astintzen dituten ezagutu nai izatea adinbat [litzake] . Ibiñ Virgil 84. Au ere bere ustetan / ez dago makala, / azkar esan du beintzat / ni ainbat badala. Uzt LEG I 319.
    azpiadiera-1.3
    (B; adinbet B); ainbat (V-gip, G-nav, AN-5vill, B) Ref.: Echaide Nav 334; Elexp Berg (ainbat); Gte Erd 3, 147.
     (Con sust.). "Leen ainbat sagar ba da (B)" Gte Erd 3. "Sagar ainbat udare jan du (AN-5vill), poz ainbat naigabe izan dute (G-nav)" Ib. 147. "Hik hainbat diru badit (BN-arb)" Ib. 312 (el testimonio parece dudoso).
    Jainkoa danez, ark adinbat gloria izatea; ta gizona denez edozeñek <-ñez> baño geiago. CatBurg 19. Izatea Aitak ainbat gloria Jaungoikoa dan partetik. Iraz (ed. 1784) 17 (ed. 1739, 19 izatea Aitak ainbeste gloria). Eta ezta ark ainbat grazia errezibitu duenik ere. Gco I 461. Beti topatzen du penatzeko ta negar egiteko arinbat motibo persona onak. Echve Imit I 21. Lurrak ona izateko bear du buztin ainbat ondar. It Dial 44 (Ur buztiñik beste ondar, Dv hanbat buztin nola legar, Ip büztin bezañbat hariña). Lurrak ongarritzeko bear ainbat kare. Izt C 53. Non arkitu zituzten ezin esan ainbat ondasun. Lard 193. Zelebratzen deguna / bazkariz eta afariz, / eldutzen dan ainbat aldiz. Bil 127. Gauz onek nai ainbat eta geiago pensakizun eman dit. Arr GB 127. Oraindik ere nik igual det / lenago ainbat kreditu. PE 56.
    ( s. XX) Gaur iru urte ainbat aleman / ez da Frantziko lurrian. Tx B I 105. Jesukristok, Jaungoikoa danez, Aitak ainbat aintza edo gloria [...] duala. KIkG 21 (KIkV 32 Aitak lakoxe aintza). Nai ainbat aberasgai beroietatik bakoitzak artzeko. Inza Azalp 104. Guda-ekaitzak bota, ai! oi-ditu / uda-azkenak ainbat orri. Jaukol Biozk 82. Nire zorionari argiegiteko adin bat eguzki oraino ba duk eta. Or Mi 15. Ez len-ainbat ospe-iraunkor iritxiko dutenik. Aitzol (in Laux BBa IV). Ta âl-bezat, Yaun, otoi, besarka negarrez, / beste iñon ez ainbat negarra dan emez! Ldi BB 82. Nondik aterako dugu basa-bazter onetan, gizalde aundi ori asetzeko bear dan ainbat ogi? Ir YKBiz 232. Oazal ainbat atorra / neskak mutillari zorra. Or Eus 358. Mendigaiñ ontan egundaño ez / an bean ainbat azari. EA OlBe 53. Egizute nai dezuten ainbat saio. Lek SClar 129. Berak ainbat eskubide dut Xalbat nerea izateko. Etxde JJ 143s. Filosofu ainitzek ainbat jakituri erakutsi dauskue [gure arrantzaleak] . Erkiag Arran 117. Berak ez ainbat indar duala / gaur jaioko dan Aurtxuak. Basarri 63. Mutil jator askoa, zezenak ainbat indar zuana. Salav 103. An, gosaltzeko ainbat denbora bakarrik egin genduan. Uzt Sas 348. Nik biotzean atsegin ainbat / ur ez dago itsasoan. Xa EzinB 62 (cf. ib. 60: "bertso auek egin ala gipuzkoeraz jarrita daudela"). Nahi hainbat denbora hartzen ahal delakotz hortako. Xa Odol 65. Ordun etzan izango / orain ainbat arma. Insausti 165. Ongia eta gaizkia ezagutzeko adinbat jakituria ez dutenentzat. MIH 352. Ez du hitz batek beste edozeinek hainbat esku. Ib. 344 (en el orig. de Egan 1959 (1-4), 87 ainbat).
    v. tbn. Añ CatAN 25. Ainbat: Ud 36. Noe 54. EusJok 122. Txill Let 41. Vill Jaink 94.
    azpiadiera-1.3.1
    (Precedido de -(r)ik).
    Zuk dezu aterik ainbat maratilla, eta buruko miña ere egin dirazu. Urruz Urz 53. Ateratzean, Abe-Mariarik ainbat ardit ematen zioten. Urruz Zer 97. Oraiñ aitona alegre dabill / ederki ardoz aseta, / zazpi illabeteko iristen zaio / egunik ainbat pezeta. Tx B I 219. Auntzik ainbat ardi. EZBB I 51.
    azpiadiera-1.4
    (Con adj.).
    Ez da iñor beretzat bear arinbat jakintsua. Echve Imit I 16. Luze ainbat zabal zan kana laurdeneko baldi eder urrez josia. Lard 84. Geratzen da atea dan ainbat zabal. Arr May 77s. Uste det ori ainbat / gizon gerala. Imaz Auspoa 24, 127. Eta ondarra legunkatzen duten ugiñak laisterka zoazin itsas-ertza ainbat zabal. Or Mi 125. Aurrean zu, zabalik, / elurra ainbat zuria. Ldi BB 4. Gurtardatza ainbat legun lepoa dario. Or Eus 365. Zu zeran ainbat ederrik ez det / egundaño ikusi. EA OlBe 48. Etzaitezte, mesedez, orain hainbat pobre. / Zuen bihotz urria aberats zazue. Arti MaldanB 223. Zure buruaren jabe zera beste iñor ainbat. Berron Kijote 17. Gezurti aiz kristau ainbat. Ib. 105. Me xamarra. Ni ainbat altu. JAzpiroz 34.
    azpiadiera-1.5
    (Con adv.).
    Mutillaren begiak noiz itsatsi zaizka / ordun ainbat sakonki, ordun bezain tinka! Ldi UO 55. Guk eleiza bat eraiki, / al genduan ainbat ongi. Gand Elorri 57.
    azpisarrera-1
    ADINBATEAN.
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) Tanto como.
    Zu ainbatian bai, baña nai ainbatian ez. Urruz EEs 1915, 238. Baña ez iñork uka bederen, bidezko ere bidezko duala "Orixe"k, bestek ez ainbatean, Lizarditzazko pozbide ori. Markiegi (in Ldi IL 11). Gezak eiozko bisutsa / emen duk berezi; / beste iñon ez ainbatean / odol-bixigarri! Ldi UO 46. Nork aztertu lezake, bear ainbatean, emakumetxo biurriaren biotzondoa? TAg Uzt 15. Oriek, berriz, atsekabetzen ditut, illari omena ekartzeko ainbatean. Zait Sof 21. A bere ez dago orain leen ainbatean Nikanor-en alde. Erkiag BatB 158. Ikurrin gorria [...], maitetasuna ainbatean gorroto itz erraibagea adierazoten dauana. Ib. 128. Iñok ezarririko kate ta eragozpenak, orraitiño, ez [dabe piztiak] ainbeste [maite], gizonak begiko ez dituan ainbatean. Ib. 39.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) Como, del mismo modo.
    Zera, trena uts egin dot eta, mesedez, norantz joan bear dozu, iparralderantz ala ibaiaren urak ainbatean? Erkiag BatB 167.
    azpisarrerakoSense-1.3
    c) En paz (hablando de transacciones).
    --Zenbat? --Esanikoa. Milla errealtxugaz, ainbatean. Erkiag BatB 163.
    azpisarrera-2
    ADINBATEKO (ainbateko H; arinbateko H).
    De tanto como.
    Gutxitan topatzen da gauza guztietatik erantziya dagoen arinbateko persona espirituala. "Tam spiritualis aliquis, qui omnibus sit nudatus". Echve Imit II 11. Bakotxak ardi bana ematearekin ifinten diote bertatik len zeban ainbateko artaldea. Izt C 226. Ondasun ezin esan ainbateko oien eta pake ezin obeagoaren bearra. Lard 211. Gañera, agiria da, gaizki usmatzeko esan dan ainbateko estuasunaren bearrik beti ez dala izango. Zink Crit 44. Olaxe egin zuten ta arrainketa aundia bildu zuten, sareak urratzeko ainbatekoa. Ir YKBiz 87s. Auek baño egintza aundiagoak erakutsiko dizkio, zuek arritzeko ainbatekoak. Ib. 105. Ogen bat [...] zoritxarrok irabazteko ainbatekoa. Zait Sof 134. Itz abei bear ainbateko zorroztasuna erantxiz. Etxde JJ 150. Hizkuntzaren arazo larria [...] ez da oraino behar hainbateko egokitasunez azaldu ere egin. (In ) MEIG VI 45.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (ainbateko V-m ap. A ; arinbateko H (que cita a Echve)).
    Tan grande como; equivalente, comparable. "Ainbateko (V-m), igual, idéntico" A. Cf. hainbateko.
    Oraiñ txikiak iduritzen zaizkitzun pekatuak orduan mendiya arinbatekoak idurituko zaizkitzu. Echve Dev 68s. Galtza motzak alondeiko atia ainbateko mantalarekiñ. Urruz Urz 22. Bere ustetan an inguruko miñgaiñ berritxuak zioten beiñ itxusia, beiñepeiñ Braulia ainbatekoa etzan. Urruz Zer 89. Probentzi guztiyan lana pranko arkitzen hura ainbatekorik beste bat! Moc Damu 12. Aboa ainbateko zabaleran asarre-itxurazko itzak zerizkiola. Anab Usauri 8. Gurea ainbateko basarri bat ogei ta amar milla duroan saldu zan. TxGarm BordaB 167.
    azpiadiera-1.1
    (Precedido de gen.).
    Maiganetan ipinten ditugun alabastrozko iruditxo pitxi txoragarrien ainbatekoa zan aren tankera segail lerdena, zumea bezin. Erkiag Arran 97.
    azpisarrerakoSense-2.2
    (Como adj. pleno).
    Beste enparauak ez ete eben eskubide ainbatekoa. Erkiag BatB 90.
    azpisarrera-3
    ADINBATERAINO.
    Hasta el punto de que.
    Modu onetako bizitza gozatsuak oi-dakartzien seme ta alaba askoren bidez, jendea ugaritu zan denpora laburraren epean, sinistu ere ezin leikean ainbateraño. Izt C 3.
    azpisarrera-4
    ADINBATEZ.
    Tanto como.
    Euskeldunak Kristau-legea bear-ainbatez yakin ezin zezatekela Ikasbide zaar lotsagarri orren azpiarriaz. Ldi IL 53s.

    adinbat

    adinbat
    << adina 0 / 0 1 adindu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper