OEH - Bilaketa

3546 emaitza etxe bilaketarentzat

Sarrera buruan (346)


Sarrera osoan (499)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ahape.
sense-1
(Dv, A), ahope, agope.
En voz baja, cuchicheando. " Ahape, manière de parler à voix basse" Dv. "Hablando en secreto o al oído" A. v. ahapeka.
Kolko ontan bakarrik / aope zagozan orrek / laztanki, emaro, daragidazu / arnas-egiñik gozaro. Gazt Olerti 1961, 286. Etxun nintzalako bean / lurrak eustan amesean / zurtz egoala esan agope: / adiskide atsegiña. Atutxa Mugarra 73.
azpiadiera-1.1
En secreto.
Ordurarte isilik eta agope jabon leben naikunde okerra alkarri iragarri egin leutsaen. Arriand Euzk 1929, 121 (ap. DRA ).
azpisarrera-1
AHOPEAN.
azpisarrerakoSense-1.1
a) (V, G, AN; aopeien V-arr; agopean V; agopeian V-gip). Ref.: A; A EY III 335; Iz ArOñ (agópeian); Etxba Eib; Elexp Berg (ao); Gte Erd 130; ZestErret.
En voz baja; entre dientes; en secreto. "En secreto, en voz baja" A. "Entre dientes, de manera que no se entiende" Iz ArOñ. "Aopian esan, ixilka esan. Alabiak etxetik alde ein jauela esan zostan aopian" Elexp Berg. "Aopian berba eiñ, hablar entre dientes, sin vocalizar bien. Enotsan ezer entendidu, aopian berba eitten dau ta" Ib. "Aopean pasatzen du dena, ez zaio entenditzen (G-azp), aopean dana jaten du (G-azp)" Gte Erd 130.
Tr. Al Norte sólo se documenta en Larreguy y Goyhetche. La forma más usual es a(h)opean; no hay ejs. de aha-.
Jesusek ihardetsi zion ahopean, eta ohiko bere arraitasunarekin. Lg II 254. Hitz ahopean erran hauk. Ib. 254. Aopian bati edo biri esan ezkero, pekatu azaldauba ta jakiña. fB Ic II 184. Eta biek, gaitzituak, ahopean zerraten: / oillar madarikatua! luze ez duk kantaturen. " Entre leurs dents" . Gy 78. Larrosa batek antxe / ziraustan aopian: / artu nagizu, jauna. AB Olerk 334. Patxik lotsaturik esan zuan zerbait aopean. Apaol 102. Zerbait ere aopian esan zuan, baña etzioten aditu. Urruz Urz 31. Bakarrik dagoalakoan aitortzen ditu, aopean, bere ondamuak, bere dollorkeriak. Ag G 211. Eta izketa bat egin ondorian, ala diyo abopian. Iraola 79. (Ezkerrera juanaz abopian itz-egiñaz) Lau milla duro! Lau milla duro! Alz Bur 37. Berak iztunari, aopean zerbait jakineraziz, geratu eragin zion. A Ardi 49 (116 agopean ). Aopean esaten dituenaz. Zink Crit 81. Atxurrean ari zanean-ta; itzai zebillenean-ta... Aopean... ixillik [egiten zituan bere bertsoak] . Lek Y 1934, 403. Erantzun eutsan aopean, ozta entzuteko bestean. Erkiag BatB 54. Itz oek esaten dira aopean, goraki esaten eztirenean, an biotz barrenean. Vill Jaink 134. Aopean izketan asten da. NEtx LBB 107. Aopean Gabon! esanez ba doa atea itxiaz. Lab SuEm 174. Beti-ere aopean mar-marka errezuan ari balitz bezela. Berron Kijote 55. Bixer, gero, dana ez-jakin egin biar dogu --erdi agopian--. Ori bai: danok. Gerrika 54. Hau lana! --dio ahopean. MEIG IX 108. Honek, egia argiegiak ito eta beste egia muga-gabeak ahopean somarazten ditu. Ib. 130 (en colab. con NEtx).
azpisarrerakoSense-1.2
b) (Tener, guardar, etc.) en silencio.
Naiago zukean aopean dana gorde, ari aurrenengoz adierazi arte. TAg Uzt 97. Mintzoa aopean zuur lotu zuen. Ib. 48. Aopean eukiko zuelako itza eman eta... orra! Loidi 100. Kontakizunen sailean bada sorta honetan non hauta, Brabanteko Jenobeba ahopean gelditzen bada ere, lehen ahotan hartua dugunez gero. MEIG IV 133.
azpisarrera-2
AHAPEKO, AHOPEKO.
azpisarrerakoSense-2.1
A) (Adnom.).
azpiadiera-1.1
Cuchicheante, dicho en voz baja, en secreto. "Aditu dut zuen ahapeko solasak" Dv. "Aopeko kontuak euki" Elexp Berg.
Beren arteko mintzoa aopeko marmarreta izan oizan geienbat. Ag G 273. Aopeko mintzo ixillez. TAg Uzt 139. Agopeko mintzo bigunean eta zear-begiratuz asi zitzaion. Ib. 206.
azpisarrerakoSense-2.2
B) (Uso adv.).
azpiadiera-2.1

Zer ote dio, zer esango / illargiari, aopeko? Loram 118. Laister igarri zion ordea Madalenek Engraziren xede biurriari, edozer zirtzilkeri aopeko artuta etortzen asi baitzan. Etxde JJ 201.
azpisarrerakoSense-2.3
C) (Sust.).
azpiadiera-3.1
a) "Aopeko, aopekuak, confidencias. Aspaldixan zure arreba bixak egundoko aopekuak dauzke" Elexp Berg.
Erregeri esan zion: "Errege, aopeko bat dut zuretzat". Erregek "Ixo" esan zion; ta arekin ziranak oro irten ziran arenetik. Ol Iud 3, 19 (Ker, BiblE isilpeko mandatu ).
azpiadiera-3.2
b) Susurro.
Zure goitar bizitzaz / aopeko eztitan / irakas nagizu. Onaind MEOE 733.
azpisarrera-3
AHOPEKOTAN. Hablando en voz baja. "Aopekotan ibili, jardun..., andar cuchicheando. Joxepa ta Antoni aopekotan ibilli die meza ostean da itxuria badago zeoze" Elexp Berg.
Ai, zein gozo gauden, aopekotan! Ldi BB 122. Askotan berari begiratu ta itz-erdika ta aopekotan somatzen zituan izeko-osabak. NEtx LBB 37. Beren etxe-aurrean exerita [...] aopekotan egon ziran. Ib. 32. Aidea aopekotan egoteko aukerakoa zuten gazte biak. Ib. 44.
azpisarrera-4
AHOPEKOZ. En voz baja.
Lurrari esan ei eutsan aopekoz, eta gero zulua lurrez bete. Otx 120n.
azpisarrera-5
AHOPERA. A la boca. Cf. AHAPETIK (b).
Arretaz luzatzen ziozkan belarriak aopera, itzik ez galtzearren. TAg Uzt 176.
azpisarrera-6
AHAPETIK.
azpisarrerakoSense-6.1
a) (L, BN, S; Dv, H; ahapeti Arch UFH; ahopetik AN-gip, L, BN-lab, S; aupetik R; agopetik V-arr; agopeti V-arr; kaapetik S). Ref.: A (ahape, ahopetik, aupetik); EI 207; Satr VocP; Gte Erd 130.
En voz baja; entre dientes. "Aupetik (R), cuchicheando, en secreto, en voz baja" A. "Aapetik, en voz baja, entre dientes" Satr VocP. "Agopeti in dau berba (V-arr), agopetik esan dau (garbi ez) (V-arr)" Gte Erd 130.
Tr. Documentado en la tradición septentrional y en Orixe.
Ordutik hasten ere duzu ahapetik minzatzen Sakrifiziuaren tenorera hurran delakotz. AR 232. Beste emazte batek beharriala / ahapetik lau errun tiela / du erraiten. Arch Fab 135. Dona Mariatarren aitzinian ahapeti baizi eztakiola pheka elhestatzia. SGrat 21. Bil zaitezte guziak, / eta mintza ahapetik, / eian baden zeruan arn'onik? JanEd I 132. Egiten zituen ahapetik othoitz zonbeit. Prop 1887, 31. Ahapetik eta segretian mintzo zirelarik. Elsb Fram 174. Zonbaitetan ahapetik, bertzetan goraki eta deplauki. Zub 85. Belhaunikatzen da, eta ahapetik othoitzean egoiten. Barb Sup 52. Oro, ixilka, elgarri keinuka, eta ahapetik hirriz. Ib. 119. Ahapetik baizik izendatzen ez den gaitz hura. JE Med 60. Mintza zaite goraxago, ahapetik arizan gabe hola! >Zerb BiGo 307. Elgoibarko liberalak jakin, norbaitek aopetik esanda, Lizarraga an gelditu zala gaixorik. Or SCruz 88. Agopetik mar-marra dariola doa / Gorri. Or Eus 40. Ahapetik erraiten diote. Lf Murtuts 31. Hitz kontsolagarriak esaten zizkion ahapetik. Mde HaurB 44. Euskaldunik anhitz [...] nik hemen garbian izkiriatu ditudanak ahapetik erraiten hasiak dira. Mde Krit 34. Ba, erran zuen gero neskak ahapetik bezala. JEtchep 19. Etzen goraki ari, bainan ahapetik, bereziki arratsetan. Ardoy SFran 103. Orroit zirea, ahapetik, zer botu egin nuen han? Xa Odol 102.
v. tbn. Etcham 143. Iratz 159. Larz Senper 48. Larre ArtzainE 186. Ahopetik: Mattin 113.
azpisarrerakoSense-6.2
b) Del interior de la boca. Cf. AHOPERA.
Musika arek eragin zion biotz-zarraztara, nola eutsi, agopetik irtenda, gañezka zijoakion poz-oiuari? TAg uzt 59.
azpisarrera-7
AHOPETIKAKO.
Dicho en voz baja.
Bainan, gero, ahapetikako solasño batzuk heltzen zaizko beharrietara. Barb Sup 3.
azpisarrera-8
AHOPETIK BEHARRIRAKO (Adnom.). Dicho en voz baja, cuchicheando.
Hortakotz, Jauna, ahopetik beharrirako segeretu airakorretarik begira nezazu. Leon Imit III 45, 4.
azpisarrera-9
AHAPEZ.
azpisarrerakoSense-9.1
a) (Arch UFH, H; aupez R ap. A). En voz baja. "Ahapetik, ahapez othoitz egitia (BN, S), prier à voix basse" H. "Cuchicheando, en secreto, en voz baja" A.
Lênik agopez, otoitz onen bat / badute zeruetara. Or Eus 412. Esan ordûn neri "Mikolas" agopez; / agontzen naiz usu. Or Poem 530.
azpisarrerakoSense-9.2
b) "Bruces [...], auzpez, aopez" Lar.
ahape
<< ahalketu 0 / 0 aharra >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper