OEH - Bilaketa

334 emaitza hainbertze bilaketarentzat

Sarrera buruan (0)

Emaitzarik ez


Sarrera osoan (334)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
plazer.
tradizioa
Tr. De uso general en los dialectos septentrionales y navarros; tbn. aparece en algún autor occidental moderno como Azurmendi. La forma con vibrante múltiple se documenta en algunos textos suletinos y mixanos anteriores al s. XIX: CatLan (114), López (AR 31) y Eguiateguy (212, tbn. plazereki 522). Ya en el s. XIX hay ejemplos de plazerr- en Monho (80), Bordel (78), ChantP (308) y Etchahun (570, tbn. plazerak 144). Durante el s. XX plazerr- es la forma más frecuente; hay algunos ejs. seguros con -r- simple: Barbier (Sup 60 plazerak ), Azurmendi (HitzB 27 plazeretan ), Casenave (SGrazi 44 plazera ) y Etchebarne (plazera 98). En DFrec hay 21 ejs., 13 de ellos septentrionales.
sense-1
1. (S ap. Lrq /plazé/; SP, Urt I 118, Lar, Arch VocGr , Gèze, Dv, H).
Gozo, placer. v. atsegin. Tr. De uso gral. entre los septentrionales y navarros.
Berzerena har dazanak beretako amore / oborotan ukhenen du plazer bano dolore. E 133. Amoretan plazer baten mila dira dolore. Ib. 87. Plazerak [...] atsekabe biurturik. Amendux 6. Plazer andia rezebitu nuen zure kartaz. MRos 12a.1r. Zeruko plazeren gozatzeko. EZ Man I 38. Iragan denean bekhatuaren plazera. Ax 431 (V 280). Gorputzaren plazerak. Ib. 508 (V 327). Zeren konsolazione espiritualek garaia daramate munduko plazer eta atsegintasun guzien gainean. SP Imit II 10, 1 (Ch haragiaren plazer eta munduko atsegiñ guziak, Ip mündüko siratsak eta aragiaren plazerak). Bañan orai gozatzen dago / zeruko plazer ederrez. 192. Zure plazerean da / ene plazera. Ib. 37. Plazer egiazko bat izan dut. Ch pró. Plazer txikiak. El 93. Edireten du bere aberatstasun, bere plazer eta zorion guzia. Mih 19. Ezarri beauzie berze plazér edo póstre espiritualebát. LE ( in BOEanm 27 ). Ukho egiten diot munduari eta haren plazer faltsoei. Brtc 75. Haragizko plazer eta bertzeren ontasunen desira gaistoak. CatLuz 19. Mündü huntako plazerak. Etch 144. Adela, egün zira hanitx plazerretan. Ib. 570. Plazer debekatuetarik urruntzeak. Jaur 175 (v. tbn. plazer debetatiak en CatLan 66). Bertzea iretsten du plazer handirekiñ. Gy 311. Lüxüria da xahürtarzünaren kuntree diren plazeren amurioa. CatS 9. Zuen guzien aitarentzat plazer bat da zuen gainerat benedizioneen ixurtzea. Arb Igand 180. Bainan munduak plazer / osorik ez baitu, / ezkondu eta laster, / zitzaion eritu. Etcham 171. Bixtan da, plazer baino trixtezia gehiago senditzen dutala. JEtchep 75. Ha, zer plazerra, herriko berrien errezebitzea. Larz Iru 96. Nola gorde dezaket nitan den plazerra? Xa Odol 307. Plazeretan igeri / bizitza bizitzean. Azurm HitzB 27. Jakiten ahal duzu hunen bozkarioa ba zela zerbait [...]. Eta ene plazerra ere ba zen zerbait. Etchebarne 132.
sense-2
2. Deseo, voluntad.
Gauza guzia haren borondate eta plazer onaren araura egin dadin. Ins E 5v. Baldin zure maiestatearen plazera bada. Ins F, 8r. Hara huna erabilten dirade gobernail xipito batez, norat-ere gobernazalearen plazerak nahi baituke. Iac 3, 4. Artako, trata ezazu, zure plazera bada, erriareki. MRos 13.1v. Zeren hala baita gure plazera. Etchart 1.2r. Egin dun heure plazera eta borondatea. Ax 561 (V 358). Egizu ene baitan zure plazer onak desiratzen duen guzia. SP Imit III 50, 6 (Ch plazer duzun guzia, Mst plazer düzüna, Ip nahi düzüna, Ol atsegin duzuna). . He 1 Cor 1, 21. Maiz gure intresak billhatzenago ditugula haren gloria eta haren nahia, plazera edo borondatea baino. He Gudu 67. Jauna, zure plazera balin bada, egin bedi hori hola. Mst III 15, 1 (SP plazera; Ch zure nahiaren arabera, Ip zure nahia balin bada, Leon zuk atsegin duzuna). Hetaz eginen dut ene plazera. Brtc 105.
azpisarrera-1
PLAZERAREN PLAZEREZ. De puro gozo, de puro placer.
Gure amorioz, gure plazeraren plazerez, alegrantziaz eta boztarioz tristetu zela dadukat. Tt Onsa 167. Plazerraren plazerrez oihüz erraiten hasi zen. CatLan 39.
azpisarrera-2
PLAZER HARTU. Deleitarse, complacerse. "Actuariolum, plazer hartzeko batela" Urt I 118.
Plazer hartzeko, solaz egiteko, kantatzeko eta denbora igaraiteko materia. E 7s. Eztuk plazerik artuko eure ardankopa mateleki. (Pamplona, 1556). ReinEusk2 92. Ezen halako sakrifizioéz plazer hartzen du Iainkoak. He 13, 16. Atra ziradela [...] kanpora plazer artzera eizara. Ber Trat 112r. Gaizki nihor famatzen dela enzutean plazer hartzea da bekhatu mortal egitea. Harb 173. Bañan are gehiago / plazer hartu zinduen, / zeure seme ederraz noiz / ere erdi baitzinen. EZ Eliç 401. Ian edanean ere haragiaren plazer hartzeko gutiziak, orhoitzapenak eta kilikadurak pitzten eta egiten dira. Ax 409 (V 266). Plazer hartu zuten solas lizunetan eta gaixtoetan. SP Phil 56. Plazer hartzen baitute itsasoan latiñez Elizako himnoen kantatzeaz. 31. Naturalki guziek plazer hartzen baitugu sensuei atsegiñ egiten dioten gauzez mintzatzeaz. He Gudu 146. Eztirokezü [...] gaiza igaraiten diren hoietan plazer har. Mst III 53, 1. --Bekatü mortal direa hitz eta pensamendü deshonest güziak? --Bai, hetan borontariozki hartzen denian plazer, ez nahirik ere obra egin. CatLan 94. Berzen huntarzünaz plazer eta gaitzaz desplazer hartzia. Ib. 115. Plazer hartzen diat / hire ikustia. Xarlem 1041. Adiskide fidelek / plazer ar dezaten. Bordel 117. Etzan adi belhar gainean, plazer harezak! Mde Pr 132. Halako etxe ederra egina nuena, egun batez haur batek plazer hartuko zuela ukaiteaz. Etchebarne 139.
v. tbn. Tt Onsa 81. Mih 33. Mercy 4. ChantP 264.
azpisarrerakoSense-2.1
(Con determinantes).
Edale on batzuek bilhatzeintuzte bianda gaziak egarriaren pizteko, eta pizturik edatean plazer gehiago hartzeko. Ax 553 (V 354). Nahi zuten errege gazte hark bere plazerak andere batekila har litzan. Tt Arima 55. Jaunak manatzen dituen gauzak egitean batzuetan hartzen dugun plazer zenbeit dela kausa. He Gudu 67. Haren filosofia oro, baita hill eta akabo, / har ahal bezanbat plazer, hemen hartzera dago. Gy 61.
azpiadiera-1.1
Arrastiritan dantzatü, / plazer ere bai hartü.ChantP 316.
azpisarrera-3
PLAZER-EGILE (Urt V 455). Placentero.
Kontatzen du Aulo Geliok Korintioko herrian zela Lais zeritzan emazte eder bat, famatua, amoltsua eta plazer egillea. Ax 388 (V 254).
azpisarrera-4
PLAZER EGIN (Urt V 455). Agradar, complacer; producir, causar placer.
Ohoria galtzen dela plazergitia gaitz duzu. E 217. Plazer egin nahiz iuduei Felixek utzi zezan Paul presonér. Act 24, 7 (He atsegin egin, TB atsin egin, Dv gogara egin, BiblE atsegin gertatzearren ). Plazer egiten duena plazeren begira dago. Volt 242. Zure gogo guzia heda zazu niri xoilki plazer egitera. SP Imit III 25, 1 (Mst, Ip plazer egin; Ch ene gogara egitea, Leon atsegin egitea ). Errozu Jainkoari, hari plazer egiñ nahiz, obraren egitera zoazela. 57. Jaiñkoari plazer egiñ diozeken zerbeit. He Gudu 69. Ezagütüren düzü mündia eta gizoner plazer egiteko amurio banua orano zütan bizi direla. Mst III 46, 2. Aski dea sinhestia Jinkuari plazer egiteko? CatLan 22. Berze bát obeagókoa dá ibiltzea nóndik egín plazér bere Majestadeai. LE Doc 202. [Amari] plazer egiten ni ari ahalaz. Etch 174. Zer erhokeria hari [Jainkoari] ukho egitea kreatura bati plazer egitea gatik! Jaur 140. Lan honek plazer deit egun egiten. Arch Fab 233. Plazer egiñen dautazu / ethorri nahi baduzu / bihar xandez nere etxera. Gy 36. Algarri zerbütxü eta plazer egitia baizik txerkatzen ez zienak. Ip Hil 143. Beti gainean ditugu, nahiz jakin nola plazer egin. Ardoy SFran 240. Segur naiz plazer eginen diotala, ezen bera ere kantari pollita da. (In Xa Odol 293 ). Segur plazer egin zinezeeke kantu hortan sartuz. Etchebarne 87.
v. tbn. Harb 372. Tt Onsa 109. CatLav 110 (V 61). Brtc 11. Monho 41. Iratz 159.
azpisarrerakoSense-4.1
(SP). Hacer el placer, hacer el favor. "Plazer eginen derautazu, vous me ferez plaisir" SP.
Nahi derautazu plazer egin ni lagunziaz egiteko batzuen debiditzeko, zeña baititut han. Volt 174. Nik eginen dut su hunik / zien karesatzeko, / plazer eginen beiteizie / trono hartan sartzeko. AstLas 17. Othoi, erran izagüzü / nunti jiten ziradian, / plazer eginen deiküzü. Balad 116.
azpiadiera-1.1
( Plazera egin ).
Egin diezadan plazera / Parisera jiteko. Xarlem 136. Azken aldiko elhestaren jarraikitziaz egidazü plazera. Ip Dial 48 (It egidazu atsegin, Ur egidazu mesede ).
azpisarrerakoSense-4.2
(Con determinantes).
Baiña hura ere [...] etzuen erdietsi, hainbertze plazer ere etzeikan egin. Ax 598 (V 384). Ene kantiak guzier / egiten dizu plazer eder. Arch Fab 215.
azpisarrera-5
PLAZEREKIN, MILA PLAZEREKIN. Con (mucho) gusto, con agrado.
Ihur ezta següranzareki mintzatzen, plazereki ixilik egoiten dena baizik. Mst I 20, 2 (SP gogotik, Ip gogo hunez, Ol oldez, Leon gogo onez). Orhit dügülarik plazereki Etxebarne-Camou zien Jaun erretoraren eta beste zonbait zien hartekoren aldeti egin izan zaikün othoitze ezinago respektüz bethia. Mercy 15. Plazerekin aditu behar duzu hartaz mintzatzen. Brtc 201. Txitxetan ta haurretan inharrausten dütü plazereki. Egiat 243. Egin batzarre ederra / eta plazereki hedatü bere mahainin tahailla. Etch 522 (350 plazerreki). Kondatuko dautzuet / mila plazerrekin. Etcham 168. Mila plazereki, Katixa, / hori eginen dizugu. PierKat 46. Udazkenetan plazerrekin ikusten ditut zoinbeit lagun Euskal herritik betarraba sasoinaren egitera heldu. In . Xa Odol 292.
azpisarrera-6
PLAZER EMAN. Agradar, complacer.
Bere haragiari plazer emaitea gatik bestiak nihork erabiltzea. Harb 181. Eztela moien hoberik prinze bati plazer emaiteko. Mercy 13. Jangoikoak guri egin óngi eta guk itzúli gaizki, plazér emánes deabruai ta desplazér Jangoikoai. LE Ong 26v. Zoin zure ikhusteak gaur demaitan plazer! Gy 1.
azpisarrerakoSense-6.1
(Con determinantes).
Gorputzari ahal bezanbat plazer emaiten diotela. Ax 164s (V 111). Plazer eta profeitu handirik emaiten du haier orori. Tt Arima 45. Hartarik kanpo irakurten edo entzüten dütüdan gaizak batez ere, ezitazie ez plazer, ez kontentamentü oso bat emaiten. Mst III 56, 3. Ez zaiteken deusik / plazer gehiago zemakidakenik / berri handi hori baiño. Gy 137. Ezta gaitz plazer horren zuri emaitia. Ip Dial 3 (It, Ur, Dv atsegin ori).
azpisarrera-7
PLAZERENIK .
(Precedido de gen.). (Estar, etc.) lo más agusto, lo más placenteramente.
Indazu grazia bethi desira dezadan eta nahi dudan nahi izaiteko zer ere baita zure gogarenik eta plazerenik. "Quod tibi magis acceptum est, et charius placet" SP Imit III 15, 3.
azpisarrera-8
PLAZERERA (Precedido de bere, etc.). A (su, tu...) gusto, placer.
Nehork eztezala zuen gainean seiñoria bere plazerera. "À son plaisir" . Col 2, 18. Bethi zeure plazerera bizi nahi zinateke. Harb 128. Zein zaldi da on edo hobeago, geldirik eta alferrik bere plazerera dagoena, ala ibiltzen eta manaiatzen dena? Ax 38 (V 23). Bainan utz zinitzakeiela nahi duzun guztiaren egitera eta zeure plazerera bizitzera. Ib. 306 (V 204). Bere plazerera eta aisiara zegoela, bere indarraren eta anzearen frogatze bat. Ib. 22 (V 12). Amor ekiten [sic, ¿por egiten?] diozula lehor belzari zeure plazerera. INav 50. Haren graziak bere gozotasunez eta konsolamenduez borthitzten zintuenean, errexki eta zure plazererat ziñabilzan. Mih 125.
azpisarrera-9
PLAZEREZ. De gozo, de placer.
Zure bihotza dela kausa, / ezin nagoke plazerez. 122. Haren arima lorietan jarri zen plazerez. Jaur 160. Ez dut ez plazerrez utziko! Larz Iru 42.
azpisarrera-10
PLAZEREZKO (Adnom.). De placer, placentero.
Hanbatetan desiratu plazerezko etxera. EZ Man I 129. Plazerezko iauregira. EZ Man II 117. Oh, plazerezko egüna, / aspaldian desiratia. Xarlem 1471. Bidaia guziz plazerezkoa. Gy 65. Plazerrezko nigarrez bustirik begiak. Xa Odol 230.
azpisarrera-11
PLAZER IZAN.
azpisarrerakoSense-11.1
a) (SP, Lar). (Trans.). Querer, desear. "(Si usted es) servido, [...] plazer baduzu, laket bazare" Lar. v. nahi izan. Tr. Documentado en textos septentrionales. Cuando el complemento es una oración subordinada, si el sujeto de plazer izan y el de la oración subordinada coinciden, esta última lleva el verbo en forma de participio indet. (por ej. Plazer baititutzu zure umeak othurunzatu zerutik iautsirikako ogi miragarriki gozoz (SP Imit IV 13, 2); Plazer nauzu konsolatu (Ch III 17, 2)). En el caso de que ambos sujetos sean distintos, el verbo del complemento va acompañado de aux. subjuntivo (por ej. Plazer duzu kontuak dagitzagun (Volt 165s)).
Ieinkoak <Genicoa> plazer <plasar> badu. Rabelais 48. Haiek ikhusirik eta korrejiturik plazer duzun bezala. E 7. Hezaz plazer duen bezala usatzeko eta zerbitzatzeko. Ins C, 2r. Gero ioanen zare plazer duzun lekura. INav 55. Iuje hunek plazer badu, hauzia gal dezaket. Harb 274. Zerorrek eginen duzu plazer duzuna. Ax 239 (V 160). Plazer badu gaitza garai dakien erremedioei. SP Phil 192 (He 194 nahi badu ). Zer plazer zinduke? Sehaska? / Ala plazer aldarea? 74. Emazü plazer düzüna, plazer düzün bezanbat eta plazer düzünian. Mst III 15, 2 (Ch plazer duzuna; SP, Ol, Leon nahi duzuna ). Ni igorri izan nauena enekien da eta ez nau utzi bakharrik, zergatik nik bethi hark plazer duena egiten baidut. He Io 8, 29. Profetak Jinkua othoitzen dü plazer dian hetarik soltatü. Mst I 22, 3. Deit nazazu, Yauna, plazer duzunean zure ganat. Lg II 117. Eginen duk orai plazer dukana. Iraultza 26. Harek plazer dielarik / behar gütiela espusatü. Xarlem 134. Bizkorbéz ene féde héria, baitaré ene gorpútz héria, plazér barinbádu, ta konbenibarinbáda. LE Ong 14r. Othoitüren dit Jinkua plazer deitadan alxatü bihotza. UskLiB 70. Jokhatüren deregü hek plazer direnin. Etch 458 ( plazer dükienin en la vers. de Larrasquet). Ezkunt zite plazer düzünareki. ChantP 392. Jinkuak plazer dütianak oro egiten ahal dütü. CatS 2. Ahal baduzu, plazer nuke Mutil koxkor bat-en airean, posible bazinu. (In Xa Odol 293 ). Nik ere zütarik landa / plazer nüke eman bi phüntü. Casve SGrazi 28.
v. tbn. Mat 186. EZ Man II 110. SP Imit III 30, 4. Hm 55. Tt Onsa110. Arg DevB 140. FPrS 30. Bp I 110. Ch III 30, 4. CatLav 3 (V 11). He Gudu 92. CatLan 161. Mih 54. Mercy 12. Brtc 209. Hb Esk 45. Zby RIEV 1908, 767.
azpiadiera-1.1
"Plazer baduzu, s'il vous plait" SP.
O, Jainkoaren Semea, entzun gaitzatzu, plazer baduzu. 53. Bainan, plazer baduzu, zer irabazi izan zezaketen apostoluek? Lap 306 (V 139). Jaun notaria, / abis bat, plazer baduzu / zue inploratzera / egun huna nuzu. PierKat 50.
azpisarrerakoSense-11.2
b) (Trans.). Alegrarse, complacerse. "Plazer dut, j'en suis content" SP.
Plazer dut erran baituzu ongi. Ber Doc 126v. Atsegin eta plazer dut, saindu dohatsuak, zeren zuek zareten bezalakoak izanez zareten Eskual Herriko khoroa eta loria. ES 126. Gauza hunen hunela ikhusteaz uste dut ezen jaunak, atsegin eta plazer izanen duzuela. Ib. 400. Heben irus bizi girela / plazer dügü erraitia. Casve SGrazi 166.
azpiadiera-2.1
Plazer handi dit egün / Parisen zure ikustia. Xarlem 147. Plazer handia nuke ahal bazintu zoinbeit pertsu moldatu. (In Xa Odol 293 ).
azpiadiera-2.2
(Con instr.).
Eztuzue ahalke behar / Jainkoaren segitzeaz, / Jainkoak amudioari / plazer du obeditzeaz. 87. Zure maitatzeaz plazer dut. Ib. 171. Birjina Seindia ohoratzen düt zure dignitatia, anitz plazer düt zure haunditarzünez. CatLan 74.
azpisarrerakoSense-11.3
c) (Intrans. bipersonal). Gustar, agradar.
Plazer zaie, bere errebelamendu guztiarekin ere, bide zabal hartan ibiltzea. Ax 480. [Zer eginen du] haragiari hain plazer zaikan plazerean? Ib. 399 (V 226). Plazer zaitzunaren hobeki egitea gatik. SP Imit III 27, 2 (Ch zure kontentamendu propiala gatik ). --Zer zor déizüt, Jean Pierra? --Plazér záizüna, jáuna: zúe bo(r)onthatíla. Lrq Larraja RIEV 1935, 139.
azpisarrerakoSense-11.4
d) (Intrans., en 3.a pers. sing.). Es agradable, es placentero.
Plazer da ohe onean eta garbian etzatea. Plazer da ez barurtzea. Ax 480 (V 310). Plazer da jakitea, adixkide gordeak baditugula. Larz Iru 138.
plazer
<< pisatu 0 / 0 1 pottoka >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper