OEH - Bilaketa

334 emaitza hainbertze bilaketarentzat

Sarrera buruan (0)

Emaitzarik ez


Sarrera osoan (334)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 tornu.
sense-1
1. (BN-baig ap. A ; th- H).
Turno; oportunidad. "Tour, rang alternatif. Noren thornua da?, de qui est le tour, à qui le tour?" H. "Turno" A. v. turnada (2) .
O Heuskara, lauda ezak Garaziko herria, / zeren hantik ukhen baituk behar duian thornuia. / Lehenago hi baitinzan lengoajetan azkena, / orai, aldiz, izanen iz orotako lehena. E 257 (v. tbn. 251; el editor traduce 'rango'). Badarik-ere hala guziei thornu emaiten draue, non nehork ezagut ahal baitezake, ezen promes haur eztela bano ez enganiotako. Ins D, 4r. [Axeria] ioan da bere tornian, lehoiñ hunen bisitatzera. Tt Onsa 67. Jostak, irriak jin ziren, / guziak bere thornian. Arch Fab 197.
sense-2
2. (BN-baig ap. A; th- Gèze, VocBN, Dv).
"Tour, terme de laboureur, aller du bord d'un champ avec attelage traînant charrue, herse ou autre instrument, à l'autre bord, et en revenir au point de départ, faire un tour avec attelage à un transport, aller et revenir" VocBN. . "Voyage pour faire des transports. Bi thornuz eramanen duzu belhar hori guzia, vous emporterez tout ce foin en deux voyages (en deux fois)" Dv. "Viaje ida y vuelta" A.
Hanbat esker ditutzula Iongoikoa munduan, / zenbat tornu egin baitu iguzkiak zeruan. EZ Man II 121. Israelitek Jainkoaren manuz zazpitan egin baitzuten tornua Jerikoren inguruan. CatLav 214 (V 107). Hainbertze tornu hark toki hartara egiñ zituen, non [...]. Gy 88.
azpiadiera-2.1
BN-baig, S; th- Gèze, VocBN, H, Foix). Ref.: A; Lrq (thornü). "Charge. Belhar thornu bat, une charge de foin; egur thornu bat, une charge de bois à brûler" VocBN. . "Charge de, transport. Zenbat thornu ekharri dituzu?" H. "Carga que se lleva en un turno" A. "Une charrette, thornia " Foix.
Egur tornu bat eka[r]ririk. HerVal 187. Jente hunak, zer zaizie igantez astegünez bezain ontsa igaraiten ikhusten dütüzien ezne thornietzaz? Eskual 28-3-1913, 3. Larzabal Arxulekoa iratze tornu batekin heldu zelarik, [...] Miarritzeko oto batek jo izan du tornua gibeletik, tornua eta idiak zonbait metretan ereman baititu. Herr 2-11-1961, 2. Ez dela lehen aldia segur hoinbeste ondarkin ikusten dutela hor gaindi, bainan iduritzen zaiotela ondarkin tornu hori porturat hola ekarri-eta, norbait gehixago mugituko dela beharbada! Herr 8-2-2001, 2. Gaitzeko zikin tornua! Ib. 2. Jo lurra eta pusa bagoneta, eta itzul beste tornuaren bila. Larre ArtzainE 164. Beste egun batzuez dira, axuri tornu ekartzeak, edo urdeak. Ib. 312.
azpiadiera-2.2
Idas y venidas (fig.).
Gure biziagatik [...] nekhatu behar bagara-ere, gure trabailluak, thornuak ez dilijenziák ezgaitu bizi, baina Iainkoaren benedikzioneak berak. Ins E 6r. [Presuna zaharrak] ordu du gaztetasuneko maiñen eta tornuen utzteko, eta bere buruari akhordatzeko. Ax 187 (V 127). Hala bihurtzen da bada bekhatore nagia ere [...] bere leheneko tornuetara eta maiña gaixtoetara. Ib. 46 (V 30). Eta eztakizu, benturak, benturaren iokoak, eta tornuak dituela? Ib. 68 (V 45; Añ GGero58 jira birak ta tornuak ). Hauk guztiok dira usantzaren iokoak [...] eta azturaren tornuak. Ib. 91 (V 62). Baiña zuk, Iainkoa, [...] aditu behar ditutzu aphur bat iustiziaren tornuak eta kolpeak ere, hek aditurik, fidantzia erhoak utz ditzatzun amoreakgatik. Ib. 139 (V 91).
azpiadiera-2.3
Vuelta, visita (?).
Iarri zan Medikua / bigarren tornuan, / egun onak emonda / gaisdunen bornuan. Azc PB 249 (in Ur PoBasc 182 bigarren tornuan). [Medikuak] pobrea iminten dabe / bigarren tornuan / arimako osasuna / dabela bornuan; / erbestu deiela betiko munduak / alan nai dabelako / pobre borreruak. Ib. 335s.
sense-3
3. Jugarreta. " Tornu eder bat egin deraut, il m'a fait un beau tour" SP.
sense-4
4. "Nudo, tornua <jornua> " Mic 8r.
sense-5
5. "Ambitus, ingúrua, tornúa " Urt II 27. Cf. infra TORNUAN.
sense-6
6. Giro, expresión (ref. a un canto, melodía...).
Emana zaitan kantua / yende guziez da net mezprezatua / aldiz Roxiñolet xirtxilla horrena, / bere tornutan da zufle eta ozenena. "Forme de sons aussi doux qu'éclatants" . Gy 226.
azpisarrera-1
TORNUAN. Alrededor de. v. 2 bornu .
Eguzkiyak darabiltz Planetak tornuan / Bendabalak euriya urreti bornuan. Ur PoBasc 268 (Azc PB 153 planetak bornuan). Eta biraka dabil mundua / eguzkiaren tornuan. Azc PB 309.
azpisarrera-2
TORNUAZ. Del revés. En AxN se explica inprentzuaz (295: hark inprentzuaz bezala bere mendekatzeko gogoa bertze aldera izultzen dio), por tornuaz. v. IFRENTZU(A)Z.
azpisarrera-3
TORNU ONEZ. "(Si tout va) bien, thornü hunez" Foix.
tornu
<< tirria 0 / 0 turnatu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper