OEH - Bilaketa

334 emaitza hainbertze bilaketarentzat

Sarrera buruan (0)

Emaitzarik ez


Sarrera osoan (334)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
armada.
tradizioa
Tr. Se usa como 'ejército' en la parte septentrional y como 'flota, armada' en la meridional, de acuerdo con su uso en los romances correspondientes; al Sur hay 'ejército' en Arrese Beitia y en algún autor moderno, y al Norte 'flota' en unas cartas de finales del s. XVI, en las que se da una mezcla de rasgos septentrionales y meridionales. El uso de harmada, con h-, no se corresponde necesariamente con el de harma en los autores septentrionales: por el contrario, es más tardío (no aparece hasta Etcheberri de Sara) y limitado. En DFrec hay 102 ejemplos.
sense-1
1. (S ap. Lh ; SP, Urt I 9, Ht VocGr 272, Gèze, Dv, H), harmada Ejército (empleado tbn. en plural por algunos autores (Larreguy, Jauretche, J. Etchepare, Arradoy, Lafitte...): armadetan izan, armadetan sartu, armadetako soldado, armadetako mintzaira...). "Ab exercitu paratus, armadarako bezala prestátua" Urt I 9. "Armée" Ht VocGr. "Armée des Pyrénées occidentales: armada Pirenea okzidantalakoa. Pirenea okzidantalako armada. Armées de terre et de mer: Itsasoko eta leihorreko armadak" Revol 57. v. ejerzitu, gudaroste.
Non dirate egun hartan hebengo iaun erregiak, / [...] Eta haien armadako gizon sendoen balentiak? E 57. Armadako kapitainak Paul kadenaz estekatzen. Act 21, tí. Eta zaldizko armadaren kontua zen hogei millatan hamar milla. Apoc 9, 16 (He, TB, Dv, Ip zaldizko armada; Ur zaldizko ejerzitua, Ker, BiblE zaldizko gudariak ). Nahiz altxa dakiela Ezkutari bakharra / Edo ezperen jendetsu Prinzearen armada. EZ Man I 45. Ene kontra alxatzen badira ere armadak ene bihotza ezta beldur izanen. "Si consistant adversum me castra" . SP Imit III 6, 4 (Mst, Ip armada bat; Ol etsai-etzauntza, Pi gudarozteak (ejércitos)). Prinze bati eman zaio armada baten kargua. 113. Andre puxanta, gureganat / Itzultzatzu bi begiak; [...] / Ah, erakuts diezaguzu / Armadetako Jainkoa, / Guregatik zuk egiñ Seme, / Jainko amudiozkoa. Ib. 144 (v. tbn. en contexto similar Lg I 25 Armadetako Jainko jauna, UskLiB 46 Armaden Jinkua, MarIl 52, Dv LEd 72 Armadetako Jainko (Jauna), Lap 209 (V 93) Armaden Jainkoa, Ip Hil 232 Zeruko Armaden Jinkoa Jauna). Eskualdunen eta Carlo Magnoren harmadaren artean gerthatu ziren gauzei. ES 113. Harmadako agintari egin. Ib. 115. Spiritu dohatsuen armadak. Ch III 21, 1. Prinzeak [...] armadekiñ dabiltzanean, guzien ona gatik ibilli arren, hekien ethortzeak bethi kaltekor eta nekhagarri dire. He Phil 233s. Zeruko armada handi batekiñ. He Gudu 101. Heldu izan zenean kanparat, israeldarren armada guziak artiki zuen oihu handi bat. Lg I 255. Emazte hark armadetan zuen senharra. Ib. 304. Armada desegina izan da; hainitzak hill dire. Ib. 298. Joab, bere armadetako aitzindaria. Ib. 304. Hautatzen zuela bere armadaren aitzindaritzat. Ib. 203 (361 armadako aitzindariak, 320 armadeen aitzindaritzat, 370 armadetako aitzindari). Martir gloriosoen armada trinfanta. Brtc 264. Zeruko armadaren manamendua merezitu duen Mikael Arkanjeluak. Ib. 270. Filistinek hire armada diek porrokatüren. Egiat 172. Etzen Errumako harmadetan kapitaiñik halako etziradianik. Ib. 256. Maluruski jin hintzen armada huntara. Iraultza 112.
( s. XIX) Armada bi dibisionetan / behar dügü phartitü. Xarlem 341. Armadako marexal / zütiet izentatzen. Ib. 44. Armadaz üngüratürik düzü / Bordeleko hiria. Ib. 432. Martiren armada bitoriosa. JesBih 459. [Mundutarrek egiten dutenak] armadetan, lur lanetan, komerzioan, familietako enbrazuetan. Jaur 173. [Arrathoinak] gathu armadatik begiratzeko. Arch Fab 211. Heien armadak deukala setian ezarria. Gy 25. Bi harmada burutan yotzen du tutuak. Hb Esk 61. Harmada zehatutik eskapatu Gothak / Deitzen dituzte Agoth edo Kaska-Gothak . Ib. 226. Harmadetako lili, Rolando gaizoa. Ib. 61. Zugatik hanbat armada altxatu dira. Dv LEd 250. Haren armada guzia huntan desegin zen. Bordel 165. Benedika ditela armada legalak, biba Alfonso eta haren jeneralak. Ib. 184. Frantses armada bozkariorekin hartu zuten Nafartarrek. Laph 9. Badaki jo duela armada berriaren altxatzeko orenak. Ib. 122. Aitoron seme batek nahi zuenean armadan sarthu. Ib. 33. Andredena Maria othoizten du onets dezan haren Seme dibinoari bere buruaz egiten dion eskaintza; armadetako mintzairean hitzemaiten dio haren banderari jarraikiko dela, haren erran guzier behatuko dela. Ib. 23. Izan nüzü armadetan, hanitx ospitaletan. ChantP 318. Zaldizko armada andiak. AB AmaE 432. Armada lurrekoetan. Ib. 184. Zeru goian eralgiten ziran odeizko armadak. Ib. 365. Yeneral bat harmada baten aitzinean. Elzb PAd 49. Harmadako musikarik ederrena. Zby RIEV 1908, 85. Mundu guzia ikharan zaukan armada hura urrundu zen Parisetik. Jnn SBi 73. Frantziako armada guzien buruzagi. HU Aurp 73. Gure harmadetako Jeneral aiphatuenetarik bat. Arb Igand 127.

( s. XX) Kantiniersa, armadetakoak bezala apaindurik, jarraikitzen zako zamalzainari. JE Bur 141n (25 armadetako aitzindari jeneral bat). Garbitu ziozkaten Ibañetako lepoan bere armadako jateko guziak. StPierre 25. Sabelkoitarren armada Patarra goiti heldu da! Ox 56. Sartü zen mandozain, armadako bizigarri karreiazale. Const 26. Armadatik libratü zelarik. Ib. 37. Oraitikan elizak armadak baditu. Etcham 168. Denek dakigu nola eskualdunek Ibañeta-ko lepoan moztu zuten bi zatitan Enperadorearen armada. Zub 30. Hainbertze miliun gizon, hanitzak armadetako soldado. JE Ber 14. Jada bi armada frantses Sambre deritzan ur handiaren kontra alemanarekin zalapartaka ari ziren. Zerb Gerlan 19. Bearko dugu elkarrekin zerbait idatzi; armadak zeu aske utziko zaituenean. Mde Pr 82. Napoleonen armada. Etxde JJ 161. Armadan sartzeko galdea athera zuen barneko sakelatik. JEtchep 93. Nafarran gaindi mendiz bestalderat bere armadekin helduz. "Avec ses années". Ardoy SFran 48. Etxean ezin egon, gazteena alabainan, armadetan ezin sar. "Ni entrer dans l'armée". Ib. 81. Eta Frantses gazteak gogoa galdu zuken ordutik armadetan izan zitakela haren geroa. "Dans les armes". Ib. 79. Hor sartu nitzan alemanen kontrako armada gordean (Résistance clandestine). Larz in Alzola Atalak 117. Toki hortan [...] arrotz hainitz bazela kokaturik, armaderi jarraikiak. Lf CEEN 1973, 129. Hori da urruntik heldu den armada baten burruma. Balad 247. Errege Jan zauriturik jin izan da armadetarik. Ib. 93 (v. tbn. 94 armadetarik). Don Karlosen armada jo zutelarik. Etchebarne 38.

v. tbn. Tt Onsa 52. Urt Gen 14, 8. MEIG I 252 (bando de la guerra de la Convención, 1793). Elsb Fram 88. Casve SGrazi 154. Harmada: Harb 406. Hm 74.
sense-2
2. (Lar, H).
Armada, flota. "Armée. Esp. armada (flotte)" H. v. ontzidi.
Inglaterrako armada[k] martxuaren ondarreko bela eginen omen du. CartEsp 465. Joango gara norabuena / zuenzat garitara / baia ez armadara. BBizk 26. Agindu eban onzidi edo armada andi bat ifini zeila gure [...] kostan. Astar II V. Holandesaren armada emezortzi bajel gudakoen kontra. Izt C 463. Bidazabal Kantauriako Ozeanoko armada Errealaren Almirante izandu zan. Ib. 481. Eragin zituen beste ontzi bi armada Ozeanokorako. Ib. 463. Leorreko martizti eta itsasoko armadaetan. Ib. 493. Ibiltia armadan itxaso barruan. AB AmaE 96. Ogei ta bat ontzitxo dau bere indarra / [...] Zeñek esango leuke bertan beriala / ez ebela goituko armada ain txikarra? Ib. 98.
azpisarrera-1
ARMADA-LEGE. "Armada legeak. Discipline militaire" SP.
Zeren manatzen dutelarik armada-legeak hersiki begira ditezin soldaduen artean. SP Phil 232 (He 234 armada-lege eta ordena).
azpisarrera-2
ARMADA-EGOITZA. "Castra metatio, armadaegoitza, kabanegitea, pabillun egitea, armadegótea" Urt IV 283. "Castrametator, armadaegoitz señalatzáillea, [...] armadaegoitz eragillea, armadegoitz nausia" Ib. 283.
azpisarrera-3
ARMADA-EGOTE. v. ARMADA-EGOITZA.
armada
<< 2 arlotu 0 / 0 1 arnes >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper