OEH - Bilaketa

358 emaitza zerbitzari bilaketarentzat

Sarrera buruan (7)


Sarrera osoan (351)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
mendre.
sense-1
(AN-ulz-arce-burg, L, B, BN, S; SP, Urt III 404, Lar, Dv, H, VocB ), menbren (B) Ref.: A; Lh; Lrq; Iz Ulz (yayotzetik); Satr VocP; EAEL 213; Izeta BHizt2 .
(Aplicado a personas y cosas). Pequeño; débil; inferior, de calidad inferior; menor. " Laur mendreak, les quatre ordres mineurs" SP. "Accensus, sarjanta, ofiziale-mendrea " Urt I 72. "Brevissimus, [...] mendreena, xoil, hagitz laburra, mendrea " Urt III 407. "Chico" , "menudo", "pequeño" Lar. " Uzta mendrea, récolte petite. Haur mendrea, enfant peu fort, débile. Makhila mendrea, bâteau mince. Fortuna mendrea, fortune peu considérable" H. " Yaio bazen mendre samarra [...] bat, bi kilo, geiago etzittuen izéin " Iz Ulz 455. Tr. Documentado en autores septentrionales desde Leiçarraga.
Ezen zertan berze Elizák baino mendreago izan zarete? 2 Cor 12, 13 (He zer da ezen bertze Elizek baiño gutiago izatu duzuenik? ). Lebitak ziraden mendreago eta zerbitzu beheragotara deithuak. Decl ã 6r. Serbitzaria mendreago da nausia baino. SP Phil 272 (He 275 mendreago). Ene tribaillu mendriari eta aphurrari rekonpensu handiagorik enuke desiratzen lurrian. Tt Onsa 175. Gizon bezala mendriago zen eta apalago eziez Ienkoa. Ib. 119. [Mundu hontako penak dira] arhin eta mendre. Tt Arima 65. Bi gaitzetarik bethiere mendreena hautatu behar omen da. Arbill III 12, 6. Zure burutik ilerik mendreenaren eror arasteko. Ib. 46,10. Ez egin obrarik mendreena zure laguntza eta zure grazia gabe. 26. Baldin norbaitek lituelarik bi ezpata, bata baino bertzea hobea [...] mendreago hura erabiltzen balu egun guztiaz [...]. ES 102. Bertze hainitz autor arrotz mendreagori ohore hunen emaiteaz batere dudarik egiten eztutelarikan. Ib. 147. Iainkoak beraz egin zituen bi argizagi handi, argizagi handiena [...], eta mendrea gauaren gañean erregiñatzeko. Urt Gen 1, 16 (Dv ttipiagoa). Ni naiz ezen Apostoluetarik mendreena. He 1 Cor 15, 9. Besteren kheñürik mendreniala plegatzia. Mst III 49, 5. Gure obra hun kostümatietarik mendrenian hüts egitia. Mst I 19, 2 (Ip eginbide txipienetan). Luzea zen [...] bidea, guziz emazte gazte gorphutz mendre batentzat. Lg II 121. Gutien uste dugunean hauts daiteken yarro mendre batetan. Mih 7. Ene argi eta ezagutza mendre eta flakoak. Ib. 105. Traba mendrenak baratzen nau. Ib. 114. Progotxu gehiago dela gauza mendreak obedienziaz egitea ezen ez handiak gure nahi propioaz. Ib. 74. Zeruko argizagietarik, sorhotako lorerik mendrenerañokoan. Ib. 39. Iauna, zure graziarik mendreena hain gehiagoki baliosa da. Brtc 33 (tbn. en MarIl 59). Manera laño eta arrunt batez, haurrik mendrenak endelga ahal ditzakeen bezala. (In CatLan 3 ). --Zoin dira Ordena mendriak? --Akolitaren, exorzistaren, irakurtzaliaren [...]. CatLan 157. Haren egintzarik mendrenak, erakhaste salbagarriez betheak dire. MarIl 108. Berthutezko akzionerik mendrenak [...] merezitzen ditu laudorioak. Jaur 104. Yokoan ere ez fortuna, / ez faborerik mendrena. Gy 313. Haizerik mendrenak, / apenaz ur-gaiña ximurtzen duenak. Ib. 172. Mende jende mendre. (tít.). Zby RIEV 1909, 107. Arras delikatua edo mendrea zelakotz, bathaiatua izan zen sortzeko egunean berean. Elsb JBBizia 2. Ezterenzubi ez daukat / herrietan mendrena; / gehiago ere diot: / hura dut nik maitena. Etcham 109. Haur baten gorpu mendre, bere ahultasunean hain hukigarria. Mde HaurB 37. Izanagatik pobre, mendre ala sosdun / Eskualdunen parerik ba ote da nehun? Gazte 20 (1958) 3. Eman dioten izen mendreaz nekez ditaike kontsola. Xa Odol 261. Gazte luze bat, doi bat mendrea, izpiritu ta mintzo onekoa. Larre ArtzainE 249.
azpisarrera-1
DEN MENDREN (H), DEMENDREN (Chaho), DEN MENDREEN, DREMENDEN, DREMENDREN (Chaho).
a) (El) menor, (el) más mínimo. "Une petite quantité, la moindre quantité: den-mendren, -a, ce qu'il y a de moindre. [...] On dit aussi bien dremendren" Chaho. "Diru den mendrenik balin baduzu, eman diezadazu, si vous avez le moindre argent, donnez le moi" H.
Tr. Hay den mendren en Chourio, Maister, MarIl, Jauretche, J.B. Elissamburu, Zalduby, Inchauspe, Etchamendi, Mirande y Etchepare de Jatsu; demendren en ChantP, Arbelbide, Darthayet, Oxobi, Constantin y Zerbitzari y, junto a dremenden, en López y Eguiateguy (que emplea sobre todo dre-), y sólo dremenden en M. Elissamburu y Zubiri.
Ni naiz zure zerbitzarietan den mendreena. Ch III 3, 6. Den mendren indarrak eta bühürtziak eitz erazitzen diztadazü, eta faltala erorten nüzü. Mst III 55, 3 (SP apur, Ch den xumeena, Ip txipi). Demendren tentazionen aiziak egozten eta eremaiten gitizi. AR 290. Sofritzeko dremenden parada heltzen bazee. Ib. 26. Meskabü demendrenaz bihotza flakatzen zereitzaner ta marrakaz doakaberik eztiela diroiener kasü dremendenian. Egiat 161. Eztezagün lohizta gure gloria bizio aurritu dereikien dremendenaz. Ib. 201. Begira zaitzala bekhatuaren notha den mendreenetarik. MarIl 28. Ez du egundeino okasionerik den mendrena eman haren urratzeko. Jaur 384 (387 den mendreenetan). Egündano ükhen banü demendren leiñhüria [Agotena] / enündüzün ausartüren begila so'gitera. ChantP 174. Beldurrez den mendren harrabotsa eginez. Elzb PAd 71. Hi denmendren haizeak / hauka hor etzanik. Zby RIEV 1908, 771. Demendren gogoeta lohiak harritzen du. Arb Erlis 6. Versaillako bilzarreak ez zuela dremenden podorerik izigarrikeria horien egiteko. Elsb Fram 61s (v. tbn. 157). Mariak ez zian üzten grazia hetarik den mendrena galtzera. Ip Hil 197s. Ez dut zure orhoitzapen seinale demendrenik izatu. Darthayet Manuel 412. Bainan bihotz batean ez demendren herrik, / ez eta solasetan sobera... bipherrik! Ox 181. Demendren ükorik gabe, Haritchabaletek ihardetsi zeron: "Apez nintzan". Const 27. Dremenden makurrak iduri zitzaizko [laborariari] nahigabe haundi baten heinekoak. Zub 122. Barnea bezain eder / gaineko axala, / ez dezoket atzeman / den mendren itzala. Etcham 214. Den mendren lotsarik gabe. Mde HaurB 98. Denmendren haize kolpean lurrerat heldu ziren. JEtchep 55s.
Den emaitzarik mendreena, estima zazu handi. SP Imit II 10, 5 (Ch xumeena).
b) Una pizca. Cf. DEN MENDRENA.
Eta otseina, sorbaldak den mendren eraikiz alde egitera zoalarik, gaineratu zuen: [...]. Mde HaurB 49.
azpisarrera-2
DEN MENDRENA, DEMENDRENA (Uso adv.). En lo más mínimo. "Den mendrena higi baladi, s'il bougeait tant soi peu" Lf Gram 330.
Baiña den mendrena bere begiak apartatzen badituzte. Tt Onsa 66. Beretzat osoki dagonera, dremendena eztiala ihurentzat haren adiskidegoak habiarik. Egiat 213. Lotsak eztereioke dremendena ikhara emaiten. Ib. 255. Ez dezakegu onhets den mendrena, eta memento batentzat ere, Maria bekatuaz zikindua izan zaitekela. Lap 171s (V 76). Guziz Eskualdun zainik ez dik den mendrena. Zby RIEV 1909, 233. Hitzemana ba [pipatu gabe egoitea], biharko sendatzen banaiz; bainan ez, den mendrena, gaur itzul balakiat min pitta pitta bat. Barb Sup 35.
azpisarrerakoSense-2.1
(Uso pron.). " Den mendrena eztu entzun nahi izan, il n'a voulu écouter le moins du monde. Eztut den mendrena iatekorik, je n'ai pas du tout d'aliments" H (s.v. mendre).
azpisarrera-3
DEN MENDRENEKO (T-L), DEMENDRENEKO (Adnom.). "(Le) moins" T-L.
Sekulan ez da izanen hura baithan [...] ez hutsik, ez den mendreneko inperfekzionerik. MarIl 78s. Bere idi gaizoetarik bati eman demendreneko txista bat. Eskual 11-4-1913, 2. Etzion nihork demendreneko errenkurarik aditu halere. Zerb IxtS 60. Borrokan berriz hasteko den mendreneko gogorik ez zuten gehiago. Lf Murtuts 18. Den mendreneko thonak. Etcheb MGaric 34. Ixtudiant guziena da bere profezur, nausien ongi zorkatzea eta dremendeneko lokiarik hatxemanez geroz [...] haste balentriaka nihunereko gezur, eskarnio, espantu-ta karkailak! Etcheb Obrak 118.
azpisarrera-4
DEN MENDRENIK, DEMENDRENIK (Con negación). Ni lo más mínimo, en lo más mínimo.
[Ardoa] ona zen, arras ona, den mendreenik urtatu gabekoa. Barb Sup 131. Den mendrenik kexatu gabe. Ib. 38. Gure erretor gaizoa demendrenik ez da gehiago orhoitzen paper luze hartako hitzez. Zerb Ipuinak 664. Libertitzeko, ihur demendrenik kolpatü gabe erraiten den gezürra ez da arauz bekatü handia. Const 20. Hitaz dremendenik trufatzea etziak gogoratu ere. Zub 50. Lan hartarik den mendrenik ez gero galtzeko. Barb Leg 61.
azpisarrerakoSense-4.1
(Con ere ).
Khorpitza etzen, sükre undarrer esker, demendrenik ere ürrintzen hasirik. Eskual 3-4-1908, 3. Ez dut sekulan [...] ene zaurien ondoriorik senditu [...], den mendrenik ere. Larre ArtzainE 238.
azpisarrerakoSense-4.2
(Seguido de sust.).
Mendiez bi aldetako eskualdunek ulertzen ahal duten errexki [bere eskuara], dremendenik neketasunik gabe. Zub 94.
azpisarrera-5
MENDRENA, MENDREENA. Lo mínimo, como mínimo.
Eta kausituko duzu baxa-marean khanalean mendreena 3 brasa. INav 20.
azpisarrera-6
MENDRENEKO (Adnom.). (El) menor, (el) más mínimo.
Ez da mendreneko dudarik. Herr 22-10-1959, 1.
azpisarrera-7
MENDRENETIK. Por lo menos.
Ezpadirozu boztarioreki, mendrenetik pazentziareki soferi ezazü. "Ad minus" . Mst III 57, 2. Mendrenetik aments hori dateke iseiüñu hunen egiliak [...] zuretako galthatüren dian grazia. Mst XXII.
azpisarrera-8
MENDREN MENDRENA (El) menor, (el) más mínimo.
Eztit merexi konsolazionerik mendren mendrena. Mst III 52, 1 (Ip den konsoliorik txipiena). Oro zuriak dütüzü eta zü gabe ezin ihurk ükheiten ahal dizü mendren mendrena. Ib. 22,2 (Ip deüs).
azpisarrera-9
MENDREN MENDRENAREN ERE. En lo más mínimo, ni lo más mínimo.
Bena bazikit eta aithortzen dit eztirodala, mendren mendrenaren ere, behar den eskerrik eman. "Nec pro minimo puncto" . Mst III 22, 1 (Ip enizala haizü zure hunki txipienaren ere behar bezala esker emaiteko).
mendre
<< mendi 0 / 0 merezi izan >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper