OEH - Bilaketa

358 emaitza zerbitzari bilaketarentzat

Sarrera buruan (7)


Sarrera osoan (351)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
elizako.
sense-1
1. Miembro de la Iglesia.
Elizako direla profesione egiten duten heretikoak. ABC I 7r. Sakramendu hunez Elizako egiten gara. Ib. 7r. Nork eman ditzake indüljenziak? --Aita Saintiak Elizako orori eta Jaun Apezpiküek bere pekoer. Bp I 56. Denbora hartan berean jarri zen Herodes erregea persekutatzen Elizakoetarik zenbaiten. He Act 12, 1 (Lç, TB, Ol elizako, Dv Elizaren ume, Or MB 995, Ker, IBk eliztar, IBe eliz elkarteko).
sense-2
2. (Bera), elexako. Eclesiástico.
Sazerdoteri edo elexakori, juezi eta nagusiri. "Eclesiásticos" . Cap 97. Errespeto andiagaz Aita santu, da beste preladu, errelijioso eta beste persona elexakoak gati. Ib. 125. Egiñ dituzu Elizaren eta Elizakoen kontra gauza gaistoak? AA III 529. Galerazten al diogu guk nai duen bezela ta nai duen aña elizan ta elizakoakin ibiltzen? ABar Goi 54. Bagenituen bestetan idazleak, elizako eta geroxeago kalekoak ere bai. MEIG VII 39.
sense-3
3. ( (G, AN, + elexako V)), eleizako (Lar).
Eclesiástico, religioso (ref. a cosas). "Eclesiástico, perteneciente a la Iglesia" Lar, Añ. Cf. Lar: "Beneficio Eclesiástico, Eleizako onekindea".
Elizako ez den ale bakanen bat begiz jotzen dugunean, lasterka bizian oldartzen gatzaizkio, baita Mongongo Dassança chimistaren "Laborarien abissua" bada ere. MIH 234.
sense-4
4. (V, G-goi-bet, AN, L, Sal; Lar, Añ, VocZeg 285, Dv, H), eleizako (V-arrig-oroz-gip; Lar), elexako (Añ), elixako (V-gip), eleixako (V-m), eleisako. Ref.: A (elizakoak, eleizako); Rollo 20T; Iz Als (elizakoak), ArOñ (elísakuak); Etxba Eib (elixakuak); Elexp Berg (elizakuak); ZestErret. (Pl.). (Ultimos) sacramentos (viático y extremaunción). "Administrarle los Sacramentos, Elizakoak eragitea. Está administrado, eleizakoak egiña dago, eleizakoakin dago" Lar. "Sacramentar, administrar los sacramentos, eleizakoak eragin, eman. Sacramentado así, eleizakoak egiña, artua" Ib. "Elizakoak eraginda dago (V-m), está administrado" A Apend. "Elixakuen kanpaia, las cinco campanadas que anunciaban el viático" Etxba Eib. "Elizakuak hartzeakuan bea hasi zan ohetik agintzen" ZestErret. v. ELIZAKO GAUZA.
Tr. Propio sobre todo de la tradición meridional al menos desde mediados del s. XVIII; al Norte se encuentra en Joannateguy, Zerbitzari y Lafitte.
Elizakoak artzeko edo arturik dagoenean. Mb JBDev (ed. 1751), 332. Azkenean ill zen elizakorik ere nork eman etzuela. Mb IArg II 301. Datorrela abadia elexakuakaz. Mg PAb 51. Elexakuak eragitera duaz norbaiti. Ib. 81. Zeure erruz elexakoak bagarik [...] il izan badira. Añ EL2 140. Atzera egozan beti eleixakuen eske juateko. Ur MarIl 86. Elizakoakiñ, etsita eta puntutik unera eriotzaren begira arkitzen zan. Aran SIgn 11. Aita daukat Elizakoak egiñik. EE 1882c, 379. Eleizakoak ilaginean dagozanai emoteagaitik. Itz Azald 100. Elizakoak egitean, baraurik egon ezarren, Jauna artu al diteke? KIkG 71. Ezaguerea daukan bitartean artu bear dau geizoak Azken-igortza, beste Eleizakoak artuta berealaxe egokien. KIkV 102. Lapramendi atsue eleixekuek eraindde gerrixe ausitte txarto dauela (V-m). Rollo 20T. Kristau on bezela [il zan], Jauna ta elizakoak artu ondoren. Muj PAm 6. Il zen sainduki [...] Elizakoetaz indarturik. Or Mi VI. Eruan eutsoezan Elexakuak. Kk Ab II 21. Gizon bat hilhurrana, elizakoak hartu beharra. Lf ELit 115. Elizakoak ekarri zizkaten. JAIraz Bizia 58. Ezagutza osoan elizako guziak harturik. Zerb Azk 87. An ondotik elexakoak igaroten
baziran [...] belauniko jarten ziran. Etxabu Kontu 35. Bi bider egon naiz elizakoak eginda ere. BAyerbe 114. Juxtu-juxtu elizakoak-eta artu zituan ezaguerarekin. Insausti 122.
v. tbn. Sor Bar 37. Arr May 132. Jnn SBi 112. Ag G 356. Garit Usand 51. Inza Azalp 125. ArgiDL 104. FIr 187. NEtx Nola 39. Etxde JJ 275. Ataño TxanKan 44. JAzpiroz 62. Eleizakoak: Cb Just 98. Eleisako: fB Ic III 263.
(V-gip, R), eleizako (Lar). Ref.: A; A Apend. Oficio religioso. "Cesación a divinis, eleizakoen baragoa, uztea" Lar. "Illaren elizakoak (R), los funerales" A. "Elizakoetara yoan naiz (V-aran [?])" A Apend. v. elizkizun.
Eleisakua eginda gero, plazaan jentileen olgeetak egiten. fB Olg 144. Lotsagabe lotsagaldukoa, obeto egingo uke nere itzaldiak ondo entzun ta elizakoetara sarriago joango baintz. Ag G 131. Etzegoen, beraz, oraingo eguardi aldeko ezkontza-legerik. Elizakoa azkar bukatu ta bereala [...]. NEtx LBB 18. Batzuen eta besteen ahaleginek [...] zabaldu zuten euskara elizan eta elizakoetan. MEIG VI 54.
sense-5
5. (Hombre) de iglesia, (el) que se dedica con especial interés a los deberes del culto. v. elizgizon (2).
[Segundo Irissarri erretora] gizon goxo bat, maitagarrienetarik, eta arras elizakoa. Zerb Azk 78.
elizako
<< eliza 0 / 0 emaztegai >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper