OEH - Bilaketa

358 emaitza zerbitzari bilaketarentzat

Sarrera buruan (7)


Sarrera osoan (351)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zerbitzatu.
tradizioa
Tr. Al Norte, además de zerbitzatu, hay zerbütxatü en textos suletinos, zerbutxatu en roncaleses, zerbützatü en Etchart, Etchahun e Inchauspe, zerbitxatü en CatLan (junto a zerbütxatü ) y en unos versos bajo-navarros recogidos en Balad (119), y serbitzatu en Pouvreau. Los autores alto-navarros emplean tbn. zerbitzatu (junto a serbitzatu en Beriain). Los escasos ejs. occidentales corresponden a serbitzatu; hay además serbizatu en Ubillos, Iztueta y D. Agirre (Serm 286). En DFrec hay 21 ejs. de zerbitzatu.
sense-1
1. (BN-ciz-arb, Sal; Urt I 193, Ht VocGr, VocBN , Dv, H (G, L, BN, S)), serbitzatu (SP, Lar ( serbizatu ), (AN)), serbizatu, zerbutxatu (S; zerbütxatü Gèze), zerbutzatu, zerbitxatu, serebutxatu ( VocS 142) Ref.: Lh (zerbütxatü); Lrq (zerbütxatü); Echaide Nav 231; Gte Erd 309 .
(Aux. trans. bipersonal). Servir (a alguien o a algo). "Servir" Ht VocGr., Dv. "Servir, être serviteur, au service de quelqu'un. Iainkoa zerbitzatzen dut " H. " Erretorak zerbitzatu gaitu (BN-ciz-arb), [...] gazte gaztetik eliza zerbütxatü dü (S)" Gte Erd 309. Tr. Documentado en la tradición oriental desde los primeros textos. Entre los autores occidentales sólo lo emplean Ubillos, Iztueta, Jauregui (239 serbitzatu ) y Txillardegi (Let 142 serbitzatu ).
Amore bat nahi nuke liadutanik egia [...], zerbitzatu nahi nuke halakoa bizian. E 88. Zerbitzari batek ere ezin bi nabusi zerbitza ditzake. Lc 16, 13 (He, TB, Dv zerbitza ). Zeinek [aingeruak] Iainkoa bere borondatearen egitera eta exekutatzera zerbitzatzen baitute. Decl ã 1r. Neure errege iauna zerbützatü düt kargü huntan. Etchart 5.1r. Gauza guzietan Iaungoikoa nai duenak serbitzatu. Ber Doc 163v ( Trat 10r zerbitzatu ). Edozeñek duke larri bere gogoa / zeren zerbitzatu ungi eztuen Iongoikoa. EZ Man I 78. Dezadan mundua zerbitza, nakion goza. Ax 174 (V 117). Gaztedanik behar da Iainkoa zerbitzatu. Ib. 184 (V 124). Gorputzeko mienbroetan ezta inbidiarik eta ez mendekurik. Oiñak zerbitzatzen du eskua eta eskuak oiña. Ib. 315 (V 209). Andreak, luzez zerbitzatu zaituztet eta nik hospatu dut herri huntan zuen izena. O Po 47. Pobreak serbitzatzea, eriak bisitatzea. SP Phil 381. Ezta hain gauza handia prinze bat serbitzatzea bake denbora eme batetan. SP Phil 492. Jinkoa orotan zerbütxatzen, bere laner jarraikiten. Bp II 37 (v. tbn. I 28). Eta ni zure zerbitzaria, zerbitzatu behar zaitut ene indar guziez. Ch III 10, 4 (Leon zwrbitzatu ). Estimu handi bat egin behar dugu Katiximaz, han ikhasten eta dugunaz geroz Jainkoaren ezagutzen zerbitzatzen. CatLav 20 (V 17; seguramente errata por: han ikhasten dugunaz geroz Jainkoaren ezagutzen eta zerbitzatzen ). Majestate hunek merezitzen duela zerbitzatua izatea. He Gudu 76. Zerbitza zazue Jainkoa khartsuki. Lg II 148. Barkatu, Jauna, nere gaizki zerbitzatua. LE Prog 100. Ezauntzea, amátzea ta zerbitzátzea bere Majestadea. LE Doc 31. Nihork eztetzake bi nausi zerbitza. Dh 202. [San Josepe] hil zen, zerbitzatua, kontsolatua [...] Birjina saindu bere emazteaz. Jaur 394. Kapitan Fragatakoa, urte askotan errege serbitzatu zebana leialkiro. Izt C 476. Haragia zerbitzatu! Nere arima galdu! Dv LEd 159. Izan behar bidian urrikalmendia, zerbitxatu izan nuen krudelitatia. Balad 119. Balle kontra ez daiteke xin emaztekirik serbutxatra, ezbaidakiei mendiko lanetarik. Mdg 137. Mila zortz'ehun lauetan hogoi / Ta amazazpigarrena, / Erresumaren zerbitzatzeko / Hunat etorri garena. Etcham 34. Haurdanik ezagutu eta zerbitzatu zuen ugazaba bere-gisako hura. Mde HaurB 31. Frantzia hobeki zerbitzatzen ahal duzularik galon bat gehiago bildu-ta. JEtchep 89. Nehor gertatzen bada / Ene beharretan, / Zerbitzatuko ditut / Denak lorietan. Larz Senper 106. --Ene haurraren malura egiteko dretxoa baduta, ixilik egonez? --Uste duzia, mintzatuz, zure alaba hobeki zerbitzatuko duzula? Ib. 16. Gure sekretuaren gordeak, agerrak baino hobeki zerbitzatzen dik ongia. Ib. 120. Burua gora itzuli [zen] bere herrirat, bere herriaren zerbitzatzerat. Ardoy SFran 45. Horiek dira herriko apez baten gogoetak, lehen zerbitzatu eta maitatu zituen guzientzat. Larre ArtzainE 290. Trein bakarrak bi herriak zerbitzatzea. Ib. 89. Luzaroan zerbitzatu duen andreak bazekien etxeko lanetan jakiteko guztia. MEIG I 233.
v. tbn. Mat 280. Volt 197. Harb 230. Hm 160. Arg DevB 233. Gç 211. Mong 594. ES 389. CatLav 17 (V 16). El 9. He Gudu 78. Mih 108. Brtc 81. Añ CatAN 11 (62 serbitzatu). CatB 80. CatLuz 18. MarIl 49. CatAe 8. CatSal 9. Legaz 50. Laph 131. Jnn SBi 112. Arb Igand 51. Elsb Fram 119. CatJauf 5. Ox 168. Lf in Zait Plat XVII. Xa Odol 179. Zerbütxatü: FPrS 14. Mst III 10, 4. CatLan 27 (69 zerbitxatu). Mercy 31. Xarlem 30. UskLiB 52. Etch 174 (606 zerbützatü). CatS 2. Zerbutxatu: Tt Onsa 92 (Arima 72 zerbutzatu). Arch Fab 113. CatR 65. Zerbützatü: Ip Hil 155. Serbitzatu: Ub 170 (154 serbizatu).
azpiadiera-1.1
Servir galantemente, cortejar.
Manera berean Aitonen semea, denbora handiz donzeilla bat serbitzatuz gero hagitz desobligatua lizate gero ere nahi ezpalio niholatan hitz eman desideratzen duen ezkontzaz. SP Phil 150 (He 152 andre gazte bati haiñitz urthez jarraiki ondoan ). Amodio fidelak / Parerik ezpaitu, / Batek beriañuez / Zuen zerbitzatu. (1879). LuzKant 63.
azpiadiera-1.2
( zerbitzatzenago ).
Ongi egiten du komuna serbitzatzenago duenak bere borondatea baino. SP Imit I 15, 2 (v. tbn. III 10, 3).
azpiadiera-1.3
"Estoy a tu servicio, zure serbitzeko, serbietako, serbizatzeko nago " Lar.
azpiadiera-1.4
(Con complemento en dativo).
Bada nola aplikatu baitituzue zuen menbroak zerbitzatzeko satsutasunari eta inikitateari inikitate egitera, hala orain aplikaitzazue zuen menbroak zerbitzatzeko iustiziari saindutasunetara. Rom 6, 19. Jangoikoai zerbitzatubeárda zértan naiduen bérak. LE Ong (62v orri obéki zerbitzátzeko ) 55v. Egun xa estaud obro isartan, baizik, orri zerbutxatu naz betik baratan nazala gose andi bateki. 'Sino que le he servido siempre y que quedo siempre con un gran hambre' . Mdg 121.
azpiadiera-1.5
(Usado en modo absoluto). Servir (en un ejército, guerra, acción militar...).
Berze alde Soldaduak ez dira izanen obligatuiak zerbitzatzera ordre huna eta trankilitatia Franzian yar artio baizik . (1793). (In MEIG I 252 ). Zerbitzatu behar ginuela Printziaren guardian. FrantzesB I 25. Don Fermin Atodo balerosoak gudako egikera balio andiko askotan serbitzatu izan zeban. Izt C 452. [Don Santos de Antiak] Gibraltar ertsitua egondu zan denpora guztian serbitzatu izan zeban leialkiro ta portizki. Ib. 490. Kataluniako Martiztian serbitzatu zeban. Ib. 488. Bertzea igan nahiz gradu goretara, / Gerlako enplegutan zerbitzazen zela, / Kolpe ustekabeko batek atzemana, / Han zuen kausitu bere egunen fiña. Gy 152. Bera breiztar gudari gaztea zen, azken gerra hontan bere aberria askatzeko borrokan ibilia. Bezen Perroteko kide bezala zerbitzatu zuen. Mde Pr 289.
sense-2
2. (Ht VocGr 358, H), serbitzatu, zerbitxatu, zerbutxatu (S), zerbutxztu Ref.: Lh ( zerbütxatü ); Lrq ( zerbütxatü ) .
(Aux. intrans.; complemento en instr.). Servirse (de), valerse (de). "Il se sert de cette expression, erranza huntaz zerbitzatzen da " Ht VocGr 358. " Sauka lore urez zerbitzatu naiz, minaren arthatzeko " H. v. baliatu (2). Tr. Documentado en autores septentrionales y en Beriain. El único ej. del s. XX corresponde a Xalbador.
Legeaz eta profetéz aiutatu eta zerbitzatu behar gara. Ins G, 5r. Intenzio eramo bear dena meza enzutera doaienean, lenbizikoa [...] Iaungoikoari kontentu emateagatik eta agradatzeagatik gauza batean, zeñes anbat zerbitzatzen baita, nola mezan egotea. "Por hacerle un servicio de que tanto gusta y se agrada, [...]" . Ber Trat 28r. Ezen presuna ezbada zerbitzatu orenaz, / Falta egiñaren pena barkhatzekoarenaz, / Iongoikoak punitzen dik mundu hunen ondoan. EZ Man I 116. Sakramenduez zerbitzatuko dena, / Errezibituko dela Zeruko erresuman. Ib. 53. O Iongoiko uraz eta suaz zerbitzatua, bekhatoreeei emateko punimendu iustua. EZ Man II 158. Eta hartarakotzat serbitzatuko naiz halako eta halako erremedioz. SP Phil 38. Gomendatzen deriziegü zerbütxa ziteien [...] katexisma labür hontzaz. Bp I 21. Nortaz zerbitzatzen da Eliza nahi dituen gauzak guri irakhasteko? CatLav 60 (V 38). Zerbitzatzen garela hitz honestez, grabez, eta agertzen dugula aire serios bat. He Gudu 109. Eta zu ez zarela, lanaren egiteko hura zerbitzatzen den errement bat baizen. Ib. 131. Ezta nahi bere libertatiaz zerbütxatü. Mst III 54, 2. Hetaz zerbitzatu haiz ene desohoratzeko. Brtc 126. Hortarakotzat zerbitza diteke edozein liburu Jainkozko gauzez mintzo denez. Dh 110. Ahoaz, mihiaz ta gorphutzaz zerbitzatu naiz, zuri damurik saminenak egiteko. Ib. 189. Adimenduaz zerbitzatzen hasten garen lehenbiziko mementetik. Ib. 132. Deusere ezta [...] gozatzen ditudan eta zerbitzatzen naizen gauzetan ere, Jainkoaren ontasunetik eztathorrenik. Ib. 187. Bazterreretat utz hiru letra hauk V, Q, Y, hautaz zerbitzatu gabe. MarIl XV. Zerbitza gaiten hartaz Jainkoa ezagut arazteko. Jaur 386. Franzes minzajia ikhas ahal dezeten aisago. Hortako zerbitzatu niz La Fontainaren lanaz. Arch Fab 11. Hainitz aldiz, arima gorphutzaz zerbitzatu izan da, ongiaren egiteko. Lap 388 (V 177). Kantuz ihardestea baiteraut galdatu, / Kopla batzuez nuke nahi zerbitzatu. Xa Odol 93.
v. tbn. Arg DevB 134. Tt Onsa 60 (117 zerbutzatu). CartUrruñ 134. JesBih 398. Zerbütxatü: Egiat 212. UskLiB 72. CatS 86. Ip Hil 59 (tbn. 59 zerbützatü). Zerbitxatü: CatLan 153.
sense-3
3. (H), zerbitxatu, zerbutxatu, zerbutzatu.
(Aux. intrans.). Servir (de, para), valer (de, para). "Servir, être utile, propre à. Urina zerbitza diteke ainhitz gauzetarako " H. Tr. Documentado en autores septentrionales hasta finales del s. XIX y en Beriain. Tbn. lo emplean, con aux. trans., F. Elizalde e Iztueta
Unzia, ezta solament komunzki kostumatzen den bezala hartzen: baina nehor deusetan instrument bezala zerbitzatzen den guziagatik-ere bai. Decl ã 7r. --Zertako zerbitzatzen dira konseju ohek? --Iaungoikoaren mandamentuak obekiago begiratzeko. Ber Doc 172r. Elizako sufrajiak etzaizte zerbitzatzen [...] Ezen kondemnatuaren izeneko ungiak / Deusez laburtzen eztitu haren pena handiak. EZ Man I 112. Karitateak irakhatsiko deraut pazienzia saindu bat, behar orduan neure salbamendutan zerbitzatzea gatik: ezen badakusat Iainkoaren zerbitzaririk handienak hemen pairaturik zerua irabazi dutela. Harb 150. Et' ebilten has bezain sarri / [Hura] zerbitzatu zait besapeko, / Erorteti begiratzeko. O Po 49. Lepo' arrai miratzeko / Goxo besarkatzeko, / Bolharr' ask' ilhunbean / Argi zerbitzatzeko. Ib. 27. Zer egiten da letheriñetan? --Jinkoaren ematzeko zerbütxa <zerbütxia> ahal dakigun guzia. Bp II 61. Zunda hau zerbitzatuko edo segituko zaitzu 7 Caleseraiño, 20 brasetan, ezagutza izateko [...] estrexuan sar zaitezen baiño lehen. INav 84. Ene obratto hau argitzat ezbadere, agian ikhatzat bederen zerbitzatuko dela. ES 195. Hitzak zerbitzatzen dira materiatzat, eta gramatika formatzat. Ib. 127. [Irakhatsi behar direla] guztiek adi ahal dezaketen bezala, eta bertzela, ezta jeusetako zerbitzatzen. Ib. 396. [Irungo hibaia] zerbitzatzen baita mugarritzat. Ib. 110. Behar den ponturañokoan pratikatzen direnean, haiñitz zerbitzatzen dire naturaleza [...] borthizteko. He Gudu 31. [Baldin] erregelatzat zerbitzatu behar zuen gauza, falsoa eta enganiosa bada, zer izanen da gaiñerakoez? Ib. 65. Gaiza thenporal behar direnetarik batere eztü desiratzen, huntarzün eternalen jardiets erazitzeko zerbütxatzen ahal zaitzonak baizik. Mst III 54, 5. Hari berari datxikon seillarua zuhain tokiz zerbitzatzen dena. (1763). SenperEus 58. Erremediotako zerbitxatzen zaukü bekatiaren kontra. CatLan 137. Aita Saintiaren büla, orhitzepen zerbütxatzeko bethierekoz. Mercy 5 (tít.). Meditazione haukien artean badire batzuk bertzeak baino usaie gehiagotako zerbitza daitezkenak. Brtc 9. Notari bat ez bada karguratzen / Estatuko legen arabera, / haren lana deus ez duk zerbitzatzen. Iraultza 22. Etsenplu gaisto baizik / etzirela zerbütxatzen, / gure Jinkuaren legia / düzüla profanatzen. Xarlem 722. Phondu baten pharte bat ere, zerbitza diteke meditazionekotzat eta gainerakoa lekturatzat. Dh 110. Bederatzi hilabetez egon-tokitzat zerbitzatu zaion bere Birjinazko sabela. Ib. 267. Oraino gutiago behar laiteke zerbitzatu letra bera soinu edo boz diferentzat. MarIl XI. Zeren ez baita Q zerbitzatzen, non ez duen U ondotik. Ib. XI. Ordinariozki maxima bera zerbitzatzen da ilhabethe guzikotz. Ib. 21. Jakile faltsütako ez zerbütxa seküla; / Protsimo lagünari desira nurk guria bezala. Etch 666. Exenplutzat zerbitzatu dire nonbre gabeko bekhatorosen [...] osteari. Jaur 146. Eta ohoretan altxatze hura zerbitzatu zen haren suplizioaren ahalgea emendatzeko. Ib. 148. Ganbarako soiñekotzat zerbitzaturen zaitzu. Gy 76. Zertako daite tresora, / Badago baldi alferra? / Bakharrik zurea dena, / Da zerbitzatzen zaitzuna. Ib. 87. Eta hori ardiesten ez baduzu, zer zerbitzaturen zeraizkitzu gizonen laudorioak. Dv LEd 126. Zertako orano zerbütxatzen zaikü konfirmazionian errezebitzen dügün indarra? CatS 113. Emaitzu pastekak trenpan hirur edo lau oren errhuman. [...] Errhuma zerbitza diteke bertze aldi batenzat. ECocin 50. Orrha zaitzu burra eta arroltzia eta emozu taza bat ur zerbitzatzen dena irinaren trenpatzeko. Ib. 37. [Bista] ezeitzon zerbützatü mündüko gaizen hastiatzeko baizik eta zelükoen haboro maithatzeko. Ip Hil 61. Behar ükhen zien hiritik kanpo joan eta han sarthu harpe batetan zoin aberen atherbe zerbützatzen beitzen. Ib. 90. Hor düzü proba, / makalaren sarjant zerbütxatü zirela. Etxde JJ 113.
azpiadiera-3.1
+serbitzatu .
(Aux. trans. bipersonal).
Skriptura sainduaren arauez unkzioneak hirur gauza hautako zerbitzatzen baitzuen. Ins C, 2v. Ezen hek deus etzuten zerbitzatzen [...] egiazko oblazionearen representatzeko baizen. Adv *** 2r. Konseju ebek zertako zerbitzatzen dute? El 89. Txit etorri da bedorren karta egokia ta denbora bear danezkoan, zeñaren zati guztiak azaldu diozkadan nere alabari [...] eta serbizatu sermoirik onenak baño ere geiago. Izt Po 89. Aipatu ditudan itz-neurtu eta soñu zarrak ez dutela serbitzatzen beste gauzatarako, ezpada, menditarrak moldakaizkiro jostatzeko? Izt C 218.
azpiadiera-3.2
(Con complemento en ines.).
Ikhusten baditutzu armak, azoteak, sokak [...]; gogora erakharriko ditutzu haren heriotzean eta pasionean zerbitzatu ziren hunelako errementak. He Gudu 134. Bi berset horik zerbütxatzen tüzü beste himnuetan. UskLiB 155.
sense-4
4. (H), serbitzatu, zerbutxatu (H) .
(Aux. trans.). Servir (la comida, la mesa...). "Servir à table, mahaina ou mahainean zerbitzatzea [...] zerbutxatzea (S)" H. Tr. Documentado sólo en la tradición septentrional.
Aphain iezadak afaria eta gerrikaturik zerbitza nezak, ian eta edan dukedano. Lc 17, 8 (He zerbitza nazazu, TB zerbitza nezak, Dv, Leon zerbitza nezazu ). [Erregeak] hazten zituen probreak, maiz serbitzatzen zituen mahainean, eta egun guziez kasik hirur pobre erakartzen zituen bere mahainera. SP Phil 272 (He 275 maiz mahaiñean berak zerbitzatzen zituen ). Gauza guziez zerbitza / nazaten mahaiñean, / hargatik ene bihotza, / daiteke gurutzean. Arg DevB 117. Errege hura haren mahañian etzenian zerbitzatzen haren platetan berze haragirik, ez biandarik, ez [...]. Tt Onsa 45. Maite dut eta maitatuko / Jesus Jongoiko maitea, / jateko zerbitzatu darot / gorphutz Jainkoaz bethea. 121. Ogi bat zaio aitziñera ohorezki zerbitzatzen. Ib. 112. Martak nahi izan zituen zerbitzatu mahainean zirenak. Lg II 217. Ilar xehekin baltsaturik / Gaxinak ditu apaintzen / Eta mehenak saltsaturik / Aita semei zerbitzatzen. Monho 36. Apairia izan zen zerbitzatia unzi lepho luze batetan. Arch Fab 147. Emazu saltsa hartarat eta zerbitza. ECocin 18. Utz zazu gratina gorritzerat eta zerbitza zazu. Ib. 18. [...] erakusten dauku kafe eta edari edozer zerbitzatzen <-tzaren> ohi dutela hemen, egarri ditazkenendako. JE Ber 69. Alta serbitzariak / dabantal xuritan / Zoin gurbilki ez gaitu zerbitzatzen <-tzaren> plantan! Etcham 155. Bazkaria berak zerbitzatu nahi izan zion. Mde HaurB 67. Neskame zaharrak zuen otordua zerbitzatu. Ib. 75. Basoa hutsa zuen axurantak. --Cognac!. Mariusek zerbitzatu zuen. JEtchep 92. --Terex, zerbitza dazkigutzu bi fin! (Terexak zerbitzatzen ditu). Larz Iru 136. Wizky bana!-- ixtant bat ixilik. Gabriela jalitzen da, zerbitzatu eta. Ib. 100. Zerbitzatzeko tauliera. Ib. 100. Ostalertsa zerbitzatzen ari. Ib. 96.
sense-5
5. zerbutxatu .
(Dedicar(se) (a)).
Jauna ükhen ezazü konpasione kreatüra flakü [...] hunez, [...] eztadin hebetik aitzina zerbütxa zure maithatzeko [...] baizik. Mercy 4. S. Anton ta S. Remualdo ta berze fraire sandietarik, üsü dirade bizia lüzatü dütienik, beren bizitziak hartara zerbütxatzen zütielakoz. Egiat 191.
sense-6
6. (En la expr. testimonio zerbitzatu 'dar testimonio, testimoniar, testificar').
--Zer deitzen düzü lekhükotasün falsia? --Hori da egiaren kontra justizian destimonio zerbitxatzia. CatLan 97.
zerbitzatu
<< zerbitzarikide 0 / 0 zerbitzu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper