OEH - Bilaketa

358 emaitza zerbitzari bilaketarentzat

Sarrera buruan (7)


Sarrera osoan (351)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
enplegatu.
tradizioa
Tr. La forma enplegatu es la usada por los autores septentrionales, aunque tbn. encontramos algunos testimonios suletinos de enplegi a partir de principios del s. XIX; al Sur sólo se documenta la forma enpleatu (o enpliatu, enpleadu, enpleau ), si exceptuamos a Lizarraga de Elcano (que tbn. usa enpleatu ), y algún autor moderno como Ayesta (141).
sense-1
1. (S; SP, Urt I 66, VocBN , Gèze), enpleatu (-du Lcc; -au G-azp), enpliatu (-au G-azp), enplegi (S) Ref.: Lrq ( enplegatu, enplegi ); ZestErret ( enpliau ) .
Emplear, usar. Tr. Documentado desde Dechepare, es más frecuente al Norte; su uso va disminuyendo desde mediados del s. XIX, y es bastante escaso en el XX. En DFrec hay 17 ejs. de enplegatu, meridionales, y uno de enpleatu, septentrional.
Unsa enplegatu dukek heben eure denbora. E 245. Gure bizi guzia haren gloriatan enplega dezagun. Ins B, 8r. Bide artati iramo badot / zure kalera gezirik, / ene laztana, oi utra dago / galanto enpleadurik. Lazarraga A23, 1195v. Onetan gastatzen duen denbora dela ongi enpleatua. Ber Trat 74r. Gorputzaren ahalak ungi enplegatzeko manuez. EZ Man I 15. Orduan bere artea, antzea, maiña eta ahal guztia enplegatzen du. Ax 176 (V 118). Adiskidea gauza xipian behar da porogatu, handian enplegatu. O Pr 3 (tbn. en Mg PAb 171 (enpleatu) y Zerb GH 1936, 114). Kontuzko gauzetan enplegatu behar den adimendua. SP Phil ẽ, 2v. Zerukotz enplegatu behar da denbora. 57. Errezibitu duen adimendua enplega dezan gatik. ES 184. Orretan egunen batzuek, edo gauren batzuek enpleatzea. OA 131. Ez detzatzula [sensuak] behiñere enplega xede onentzat baizen. He Gudu 128. Eztezazün hobeki enplega thenpora. Mst I 23, 5. Ondo enpleatutzat ematen ditut diranak. GavS 7. Egün bat net gaizki enplegatia. CatLan 163. Zertan enplegatu duk hire osasuna, zertan ontasunak? Brtc 125. Guzia enplegatzekó Jangoikoarén zerbitzuan. LE ( in BOEanm 234 ). Enplea dezakenik senarrain izérdia triposkerian. LE Prog 124. Gure ondasunak orain ondo enpleatzen baditugu. Gco II 37. Enplega beraz guziak ongi. Dh 71. Enpleatu bear direla eta paratu bear direla modu posibleak. FrantzesB I 91. Indar ta baloria enpliau biar ditu bere ta projimuaren onian. JJMg BasEsc 173. Hori da letra bera lau gisetara enplegatzea. MarIl XII. Enplega spiritia. Etch 524. Ongarri hiru mota horiek enplegatu behar dira. Dv Lab 174. Diru al dan guztija enpliau eta gastetia burdiñazko bidiak biar dituban beste bidétan. (1862). BBatzarN 197. Haren gogara baizik eztütügüla behar enplegi harenganik ükhen dütügün dohainak. Ip Hil 41. Erakutsiko dizut / enpleatu nola. Noe 71. Beren metoduak enplegatzen dituzte. Arti Tobera 281. Gaiak eta diruak zertarako enpleatzen dira? Vill Jaink 178. Aurrerapen oiek danak [...] Euskalerriaren onerako enplea ditzagun. Ataño TxanKan 107. Bakantzetako behar zuten sosa hor enpleatu zuten. Etchebarne 117. Egunean berreun bat kilo irin enpleatzen genduan ogitan. Albeniz 46.
v. tbn. Mat 298. Harb 436. Arg DevB 113. Tt Arima 117. Ch I 23, 5 CatLav 2 (V 10). Mercy 28. Egiat 158. AstLas 28. Monho 104. JesBih 455. Jaur 407. Bordel 59. Gy 327. Hb Esk 156. ECocin 39. ChantP 68. Arb Igand 162. Enpleatu: Arr GB 12. Arrantz 28. Enpliatu: Ud 126.
azpiadiera-1.1
Emplear, gastar.
Orixe erosten enpliatuko ditut lapurrak utzi zizkidaten diru apurrak. Apaol 86. Baneukake non enpleatua / bost milla duro banitu. Tx B II 60. [Dirua] nun enpliatu bada oraintxe / era ortan bota gabe. Basarri 122.
azpiadiera-1.2
Emplear, colocar. "Nik karta danak enpliatuta dauzkat" (G-azp).
Ustez seguro iduki eta / eman det desengañua, / toki onean enpleatu dut / lenbiziko kariñua! Tx B I 121.
sense-2
2. Emplearse, dedicarse (a). Tr. Su uso disminuye notablemente a partir del s. XVIII.
Baruretan eta orazionetan enplega zaiteztenzát. 1 Cor 7, 5 (He egon, TB, Dv eman, Ker, IBk, IBe ekin, Bibl artu ). Gura dozun ni enplea nadin zure serbizioan. Lazarraga A, 1140r. Aren zerbitzuan enplea gaitezen. Ber Trat 12r. Gogotik enplega adin haukin ikhasten. EZ Man I 5. Enplega zaitea pobre hunen aberatsten. Harb 466. Ontasunean enplega gaitezin. Ax 70 (V 46). Behar gare hartara ongi enplegatu. SP Phil 187. Ezpaiziren enplegatzen obra honetan. Tt Onsa 75. Enplega zaitea zeure eginbidearen egiten. ES 195. Pintatzen edo dibujatzen jai egunean enpleatzen dan pintorea gatikan ere. OA 150. Zer ofizioetan enpleatu den. El 94. Gorpútza laneán enpleatzen dén bitárteo. LE Prog 96. Ezpanaiz [...] Jainkoaren zerbitzuko gauzetan ahal guziez enplegatzen. Dh 131. Enpleatzen ez bada / gazterikan neska. Urruz Zer 102.
v. tbn. Mat 337. Gç 206. CatB 49.
azpiadiera-2.1
Trabajar, estar empleado. " Ni hemen eon nitzan enpliauta " ZestErret.
Eskoletako urre meatzetan enplega eta trabailla zaitezte. ES 188. Orain Pasaian enpliatzen naiz. PE 54. Aiuntamentuan enpleatzen zan gizon bat. Salav 15. Donostiko aiuntamentuan / enpleatutzen diranak. Uzt Sas 287. Palentzin Sindikatuan enpleatuta zegoan. Albeniz 111.
azpiadiera-2.2
Emplear, dar trabajo.
Berak hartu zuen [apaiza] bere auzoko Bikaritean eta urte alde batez enpleatu hazpandarren apez zerbitzari paregabe. Larre ArtzainE 275.
sense-3
3. (S ap. Lrq), enpleatu, enplegi. "Vendre" Lrq.
Bonapartek saldu du / lengo emaztia, / zarra enpleatu ta / artu du gaztia. FrantzesB I 60. Eskuko billetea [= 'boleto de rifa'] nori enpleauko. AB AmaE 279. Gauza zaukanak enpleatzeko / ipintzen zuen segira. Tx B II 147. Eia plazer duzunez / otoi, enplegi [oiloa] . PierKat 55.
sense-4
4. (BN, S), enpleatu, enpliatu (-au G-azp). Ref.: Lh; ZestErret. (Sust.). "Employé" Lh. "Langilea. Bulego-lanean, denda batean edo kidekoetan ari den soldatapeko langilea" ZestErret .
Enpleaduok gagoz arri labanean. AB AmaE 241. Urrikaldurik enpliatua, uzten diyo txakurrari billete erdiyakin. Iraola 131. Gai orretan asko aituten daben otseñak edo enpliaduak. ForuAB 103. Korrioetako enpliadu egoana. Kk Ab II 26. Enplegatu debruz egin batzu, neurria eskuan. Barb Sup 27s. Enplegatuak ere ez dira ahalge. Etcham 196. Errespeta ditzagun / Jaun enpleatuak, / Apez, Sekretario, / Herrien medikuak. LuzKant 91. Zenbat ordezko, zenbat enpleau eztitu bear? Eguzk GizAuz 108. Postetako enplegatu bat zen. Zerb Gerlan 101. Gobernarien enplegatiek baizik solaz hoetan eztie hanbat haboro pharte hartzen. Mde Pr 50. Banku etxean egon zen leihatila baten atzean berrogei urte enplegatu. Arti Ipuin 66. Jaun Prefetaren manuz herriko enplegatu bat pasatuko da zonbeit egunen buruan etxe guzietan behi hardunen tratatzeko. Herr 4-2-1965, 2. Horko enplegatua den Manex Pagolak. Xa Odol 88. Trenbideko enpleaue. Gerrika 290. Beti solas berak zituen amak hango enpleatuarekin. Larre ArtzainE 87.
v. tbn. Mattin 37.
enplegatu
<< emaztegai 0 / 0 erakutsi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper