OEH - Bilaketa

358 emaitza zerbitzari bilaketarentzat

Sarrera buruan (7)


Sarrera osoan (351)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
dohatsu.
sense-1
1. (V, G, AN, L, BN, S; Urt I 66, Ht VocGr 370 <-txu>, Lecl, Arch VocGr , VocBN , Hb, Gèze, Dv, H; doa- Volt 85 <-tzu->, SP, Lar, Añ, VocCB, VocB ), doetsu Ref.: A; Lrq; AtSac 48 .
Dichoso, feliz; bienaventurado (en su acepción religiosa). "Beato", "glorioso, el Bienaventurado", &c. Lar. "Zeruko dohatsuak, les bienheureux, les élus du ciel" H. v. zorioneko, zoriontsu. Tr. De empleo general, aunque está escasamente documentado en textos vizcaínos. Encontramos la var. doetsu en D. Agirre. En DFrec hay 37 ejs., uno de ellos septentrional.
Dohatsu dirade spirituz paubreak: zeren haién baita zeruetako resumá. Lç Mt 5, 3 (He dohatsu; Echn, IBk e IBe zorionekoak, Samper, Hual bienabenturatu, Ker zoriontsuak). Gauza dohatsuagoa dela emaitea ezen ez hartzea. Lç Act 20, 35. Hala ere dohatsu dela nork baituke grazia. EZ Man I 53. Zeure iainkozko zuhurzia eta argi dohatsua bitarteko emanik. Harb 88. Ezta konzientzia sinplea, plauna eta malizia gabea baiño gauza dohatsuagorik. Ax 447 (V 292). Dohatsua, zeinetarik, / Zeinen beso bietarik / Urkaturik egon baita / Sekuru ororen garhaita. "Beata" (Vexilla regis). O Po 66. Horra zein bizitze doatsu daraman gizon hark. SP Imit I 22, 2. Arabia doatsuari ["Arabia Felix", Yemen] hurbiltzen zitzaiola. SP Phil 478. Tromentak gloria lituzkek, / Dohatsu, dohakabeak; / Suak eder, nigarrak gozo, / Bozkario doloreak. Gç 181. Paradüsia, non dohatsiek Jinkoa den bezala ikhusiren, maithatüren eta gozatüren baitie. Bp I 39. Munduan eztela hain zorthe dohatsurik nola noble sortzea. ES 106. Oi noiz ethorriko da horen dohatsu, oren hanbat desiratu hura. Ch III 34, 3. Dagigula Jainkoaren borondatea lurrean gaudenok, doatsuak zeruan bezala. CatBurg 23. Emadazü mündü huntarik jalkite dohatsü bat. Mst III 57, 4. Zeruan Jangoikoa gozetan dagozan Espiritu Doatsu batzuk. Cb CatV 37 (CatLuz 17 dohatsu, Legaz 23 doatsu). Zeruko bide dohatsua. Lg I 198. Dohatsü dira bihotza xahü dütenak. CatLan 42. Lurrean bizi diran Erregeak baño doatsuagoak dirala Zeruan bizi diran Santuak. Ub 155s. Arima doatsuak (301). LE-Ir. Gure funts-gabea, / Enganio tristea, / Baldin uste badugu / Munduan izan dohatsu! Monho 142.
( s. XIX) Jesus, bere Ama laztan, Angeru ta Zerutar doatsu guztien laguntzan. EL1 62. Ekusi ditzatzula erri doatsu artan zure umeen umeak, eta oekin batean ango betiko pakea. AA I 563. Sar eraz itzazü dohatsien egongian. UskLiB 25. Denpora doatsu aetako guraso zintzoak. Izt C 215. Zaldizkoak lurrerat eme yoan dire, / Dohatsu kolpatuak geldi ez badire. Hb Esk 222. Patriarka santu au eunda irurogeita amabost urtekoa il zan, zarzaro doatsu bat izanik. Lard 30. Dohatsu halako tokitan bizi direnak! Bizi ditazke deuseren ardurarik gabe. Dv Dial 41 (It zori onekoak, Ur zorijonekuak, Ip dohañ hunekuak). Eta dohatsü da nitan galbide hartüren eztiana. Ip Mt 11, 6. Nere aldean zeñ doatsu diran gizonik beartsuenak ere! Arr GB 19. Munduan doatsu da kantuan dagona, / Errukarritzat daukat triste dan gizona. AB AmaE 397. Dohatsu horrelako bizitze on eta eder baten ondotik, heriotze girixtino bat egiten duena! HU Aurp 79. O Egüberri gaia, / O, zü, gai dohatsia. UNLilia 11.

( s. XX) Egun doetsu batean. Ag Serm 532 (v. tbn. doetsu Ag Ioan 159). Adamek eta Ebak iraun zuten estatu dohatsu hartan? CatJauf 54. Edonun izango naiz oraiñ doatsu, bada nere barruan daramat alaitasunaren iturri gozoa. Ag G 147. Dohatsu gaitzetsiak orai ene gatik / Laidoa duzuela hemengoen ganik! Ox 71. Nun sortu eta han dohatsu. Etcham 73. Handik laster ezkondu zen eta dohatsu bizi zen. Barb Leg 66. Zure ondotik dabilan hura, dohatsu! Iratz 104. Dohatsu izan gaitezen, zuek eta ni, mundu triste huntan behin, eta gero bertzean. Lf Murtuts 4. Gure anaia linbokoa ta, doatsu dirakela al derizkiok? --Ez gu zeruan bezain doatsu. Or QA 68. Irriño bat erakarri zion ezpainetara, zorioneko irriño eskerdun, dohatsu bat. Mde HaurB 24. Ematen zaigun bizia oso goitarra edo aberatsa ta doatsua ez izatea, ori ez litzake arritzekoa. Vill Jaink 124. Santu-maillan erpiñeraiño iritxiak ditugun gizaki doatsuak. Onaind ( in Gazt MusIx 145 ). Agure doatsua! Ibiñ Virgil 32. Hau zerbitzari dohatsua, / Jinen denean, Nausiak beha kausitua. Ardoy SFran 350. Zeruko doatsuen / maian ezartean. Ayesta 121. Alta dohatsu oraino, ez baziren elgarren bizkarrak hartaz perekatzen. Larre ArtzainE 295. Haiek baino hobeak eta dohatsuagoak ote gara, ordea, horrenbestez? MIH 327.

v. tbn. Mat 24. Hm 106. Arg DevB 102. Tt Onsa 69. CatLav 36 (V 26). Lar STomas 2. Mb IArg I 381. Mih 82. Brtc 224. Egiat 157. Dh 171. Astar II 86. JesBih 462. MarIl 92. Jaur 394. Arch Fab 109. CatEliz 473. Dv LEd 61. Ur Mt 24, 46. SalabBN Mt 16, 17. Laph 158. CatS 97. Aran SIgn 115. Jnn SBi 43. Zby RIEV 1908, 205. Elsb Fram 87. Lap 269 (V 123). Arb Igand 178. JanEd II 10. ArgiDL 161. Inza Azalp 102. Enb 101. Zub 87. Or BM 110. Leon Lc 1, 48. Erkiag Arran 158. Arti MaldanB 209. Gazt MusIx 89. Xa Odol 295. Berron Kijote 199.
azpiadiera-1.1
Orai paper luze guzia baderama gelditu gabe, azken hitzeraino, halabiz dohatsu hartaraino. Zerb Ipuinak 665.
azpiadiera-1.2
Beato, persona beatificada por la Iglesia.
San Inazioren Jesusen Lagundiaren eta onen Santu edo Done, Doatsuen eta Dianagusien berri laburtxo bat. Aran EE 1883b, 73. Dohatsuaren izena baizik garreiatzen eztuen saindu hunen bizitzeak baditu irakaspenik baliosenak. Jnn SBi 75. Kelemente X-ak [Donibane Gurutz] doatsu (1675), Benedita XIII-ak saindu (1726) ta Pio XI-ak Eliza Osoaren Maisu. Gazt MusIx 144. 1619-ko urriaren 25-ean, Frantses ezarri Dohatsu lerroan, handik hiru urteren buruan aldiz (frango laster) 1622-ko martxoaren hamabian, Sainduen lerroan. Ardoy SFran 270. Teresa ama "Doatsu" iragarteko esan ezin beste lan buru- tu ebana. Onaind STeresa 103.
azpiadiera-1.3
(Usado como título).Beato; bienaventurado.
Itsasoko o Patroñak, Birjina dohatsua, / San Piarrez, eta Andrez, eta Elmu Saindua. EZ Man II 136. Luchesius dohatsua eta San Franzesek berak abitua emana. Harb 461. Alexandro VII gure Aita Sainduak egina Franzes de Sales Doatsuaren Besta eguneko. SP Phil b, 2v. Hartakoz othoitzen düt Maria bethi Birjina dohatsia. FPrS 9. Joseph dohatsuari othoitza. 42. Jondane Phetiri eta Paule Apostolü dohatsien indarrian. Mercy 6. Hargatik erregutzen diot Maria beti Birjina Doatsuari, Migel Arkanjelu Doatsuari, Joanes Bautista Doatsuari. Ub 166s (en fórmula similar, dohatsuari en CatLuz 4 y CatJauf 2, doatsoari en CatEliz 458). Auxe da Santa Isabelek bere senide Marija txito doatsubari emon eutsan alabanzia. Astar II 276. Entzun dezagun oraino Maria Margerita dohatsua. JesBih 398. Huna exenplu bat, ekharria Piarres Furrier Dohatsuaren bizian. MarIl 88. Rechis dohatsuari. Jaur 397 (unas líneas más arriba se lee San Frantses Rechisen bestako). Alemaniako apostolu Pedro Canisio Doat[s]ua. 'El Beato Pedro Canisio' . Aran SIgn 111s. Al guziaz izan bedi Jesusen Konpañiaren poz atsegiñ eta seme andi Berchmans doatsuaren antzeko. Arr May 172. Ansela Folignokoa, dohatsua, alharguna. Jnn SBi 75. Joannes Batista Dohatsuaren bizia. Elsb JBBizia tí. Maria Birjinaren zerbützari eta maithazale handienetarik izan da Alphonsa Rodriguez dohatsia. Ip Hil 172. Beralaxe ba, dio Zirilo doatsuak iges egitten dula etsaiak gurutzetik. Inza Azalp 17. Garazi doatsua. Or Eus 226. Orduko Sainduak berak alderdikatu ziren: santa Katalina Siennekoa eta Piarres frantzizkano dohatsua Urbainekin: san Bixente Ferrier bertzearekin. Zerb IxtS 107. "Baña nork sortu arazi dio nere emazte Mariari aurtxo ori", ziagon Jose doatsuak berekiko. MAtx Gazt 20. Joanes Mayorga Garaztar dohatsua eta haren lagun Zudaireko Esteban dohatsua. Ardoy SFran 15. San Frantses dohatsuaren bitartez. Ib. 350. Eta ez legoke gaizki Malakias dohatsuaren igerkizunak irakurtzea. MEIG I 195.
v. tbn. Hm 123. Bp I 68. CatBurg 46. UskLiB 15. CatS 15. ArgiDL 16. Zerb Azk 71. Onaind STeresa 123.
azpiadiera-1.3.1
"Beatísimo, se llama al Papa, Aita txitez doatsua " Lar.
azpiadiera-1.3.2
Izan gaitezan zugaz aitaren etxean / Espiritu doatsuaz Jainkotasunean. "Con el Espíritu Santo." A CPV 1025.
sense-2
2. (V-gip).
"Con facultades, dotado" Etxba Eib.
Larramendi doatsuaren ondoren, Astarloa jakintia, eta Erro ernaia irten ziran plaza agirikora. Izt C 9s. Etxerako emazte doatsua arek artu dabena. Etxba Eib. Neska doatsu onek, bada, lagundu zion etxeko alabari. " Gentil moza" . Berron Kijote 173. Eragin dau idazle, / maixu eskoletan, / baita doatsu diran / bertsolarietan. Ayesta 120.
sense-3
3. Dichoso (irónicamente).
Orai paper luze guzia baderama gelditu gabe, azken hitzeraino, halabiz dohatsu hartaraino. Zerb Ipuinak 665.
azpisarrera-1
DOHATSU EGIN (Lar, Añ, H). "Glorificar" Lar. "Felicitar, hacer feliz [...] doatsu egin" Ib. "Prosperar [= 'hacer feliz, afortunado']" Ib. "Egun batez Iainkoak dohatsu egin gaitu, un jour Dieu nous rendra bienheureux" H. v. dohatsutu. Tr. Documentado en autores septentrionales desde mediados del s. XVII. Al Sur se encuentra en J.B. Aguirre, Arrue y algunos autores del s. XX.
Hemen benedika gaitzan / Eta dohatsu egin. Hm 68. Zeren Jinkoak hurak saintü eta dohatsü egin baitütü. Bp II 88. Eta Leak erran zuen, hori da ni dohatsu egiteko. Urt Gen 30, 13 (Dv ene dohatsutasunerako, Ur nere zorionerako). Haren bihotz ontasunak eta bothereak ez dute mugarririk; bethi gu laguntzerat eta dohatsu egiterat dago. Lg II 111. Hanbat inspirazione, mobimendu, Jaunaren deitze ezti, dohatsu egiteko gai zirenak. Brtc 118. Hor heldu da Jesus justua / Azkeneko / Gu dohatsu egiteko. Monho 142. Zeñaren edertasuna ekusteak betiko doatsu egiten dituan Zeruko Aingeruak. AA III 340 (v. tbn. 582). Zeruan bere seinduak bere zorionaz beraz dohatsu egiten ditu. Dh 203. Dohatsu egiten gaituen bihotzeko garbitasunak. Jaur 382. Berez dauka bera sinisten duten guziak doatsu egiteko indarra. Arr GB 138. Harek dohatsu egiten / gaitu lurraren gainean. Etcham 45. Barkatu bai dituzu ta estali [nere lengo gaitzak] ni Zutaz doatsu egiteko. Or Aitork 245. Eta, zuk doatsu egindako zaldunaren / burrukaren bat ikusi! Berron Kijote 27.
v. tbn. Arch Fab 113.
azpisarrerakoSense-1.1
"Beatificar, doatsugin, santuren bat zeruan dagoala esan, erabaki, zeiña dan Aita Santuren ekintza " Lar.
Quitoko lirio sonatu Jesus Paredes beatifikatu edo doatsu egiteko egiñ ziran auzi-paperetan. Arr May 151. 1952garren urtean asi ziran Salamancan dominikotar jakintsu au doatsu egiteko garbitasun eta agiriak billatzen. Alzola Atalak 135.
dohatsu
<< denbora 0 / 0 dohatsutasun >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper