OEH - Bilaketa

756 emaitza garai bilaketarentzat

Sarrera buruan (50)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 koska.
tradizioa
Tr. Las formas koska y koxka se documentan en proporción similar. Hay kozka en un ej. de Ezale, en Estonba, Ataño e Insausti. En DFrec hay 15 ejs. de koska y 4 de koxka .
sense-1
I . (Sust.).
azpiadiera-1.1
1. (V-m-gip, G-azp-goi, B; SP, Lar, Aq 732 (G, AN)), koxka (G-azp, AN-gip), kozka (Urt IV 35, H) Ref.: A; A Apend; BU Arano ( arlaxa ); Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg; ZestErret .
Saliente; entrante, muesca, mella (sentidos prop. y fig.). "Coche, entaille. [...] Lazaren koska, coche faite à la poutre" SP. "Abolladura, [...] zakona [...], koska. [...] A las esquinas o prominencias en plano y en el medio llamamos koskak y de aquí koskatu al hacer estas prominencias" Lar. "Bollo" Ib. "Muesca, rosca" Aq 732. "1. entaille faite soit pour marquer un certain nombre, soit pour indiquer un point dârret. Zenbat kozka dira? combien y-a-t'il d'entailles, à quel nombre en sommes-nous? Lerratuko da, ezta kozkaraino heldua, cela glissera, ce n'est pas arrivé à l'entaille. 2. dentelure, découpure en forme de dent" H. " Koska, obstáculo (G-azp)" A Apend. "Saliente, bien de pared o de mueble, a modo de cornisa, donde se suelen colocar objetos" BU Arano (s.v. arlaxa ). " Ormiak koskak zittuan ankia ipintzeko, la pared tenía muescas" Etxba Eib. " Koska baten katiauta, luze luze jauzi nintzan, tropecé en un saliente" Ib. " Koskara urten ebanian, kanpantorriari kanpokaldetik buelta bat emoteko [...] " Ib. (s.v. koskabilluak ). "Pequeño saliente. Aintxintxika zoiala, koska baten estropuzau ta muturrez aurrera jausi zan " Elexp Berg. Cf. Alz STFer 118: --San Bizenteko koxketan jaiua naiz eta. --Koxketan? Txorik bezela? (v. tbn. Sor Gabon 22). Cf. Echaide Orio 108: "Coshca: mella, muesca". v. hozka. Tr. Documentado en autores meridionales desde finales del s. XIX.
[Arriak] aiñ ziran andi, desbardiñ, koskor da koskaz beteak. Ag AL 10. Orregaitik kendu nai neuskioz [...] [Bizkaiko euskerari] beren laztasun, koska ta [...]. Ag Kr 7. Ezkerrera edo eskubira eragiten dio, koskarik jo eztezan. Ag G 356. Zelaiak, koska ta utsune gabe, aspaldikorik laban, guri ta bikañenak. Ib. 201. Korrika nentorren [...]. Koska batian trabatu ta arritarte batzuetara lapikua eroria zait. EgutTo 2-12-1921 (ap. DRA ). Ikazkiñak, ikazkin-taia deritzan egurtxoan gurutzetxo, koska, ebaki ta zulotxoak egiten dituzte. [...] Koskak karga bana [adirazitzen dute] . ZA RIEV 1928, 588n. Alper gaiztuak ez nauk iyo / San Estebango koxketan / izugarriyak botako'izkiyat / jarritzen banaiz kasketan! Auspoa 61, 54. Mendia / koskak elur-dirdaiek / bil ta. 'Con sus picachos envueltos' . Ldi BB 158. Koskarik gabe gerria / galtzarik ezin geldia. "En mi cintura no hay saliente" . Or Eus 372. Orok egiten dute lan egiñâlean / iñork ez nai gelditu bi kosken artean. "Entre dos salientes" . Ib. 275 (ref. a la escarda del maíz). Aitak ein dio lizar zuzenez / aiztoz koska. "Con una vara recta de fresno, mellándolo a trechos" . Ib. 166. Artalde xêa bezala, aurrera / milla kosketan aparra. "La espuma avanza en mil pedazos partida" . Ib. 385. [Arrizko langai askok] ertzetan koskaz apaindutako ao [...] ederrak zituzten. JMB ELG 30. [Sagar zuaitzaren] azpikaldeko koska batean eserita. TAg Uzt 282 (v. tbn. 101). [Zingira-aritzak] osto aundia, kizkurragoa, koska geiagokoa [du] . Munita 40. Urrutiko mendi ta muñoak lau-lauak, koska ta konkorren arrastorik gabe taiuan. Txill Let 27. Ñir ñir dagite ezkur-buruak eguzkitan igerika, kozkaz ertzetutako osto tartetik. Eston Iz 8. Aize gogor arek [...] koska bitsezkoak edonun [...] agertzen zituan ur gain. Erkiag Arran 162. Moalla-koxkan jarri ta begira gelditu zitziaon [...] arrantzarako gertu bitartean. Anab Poli 35. Katilluak, potuak eta tresnak jarri zituzten kamionaren kurpillaren gañean, jeisteko ta bestelako koxka guztitan. Anab Aprika 72. [Lur gogorrean] zulogunetxua egin ta koxka aetan sartzen zituan. Erkiag BatB 39. Petroliu-argia dago isioturik suburuaren koska ganean. Ib. 113. Eta konkorrek eta koskek, biribiltasunaren ordez itxurarik ezberdinena eman zioten. Osk Kurl 154. Eskuz eta abarketen puntaz orma koxkatik orma koxkara, hamar atz eta hamar beatzen laguntzaz. Ib. 145. Txarari labanaz koska bat egitea. "Una hendidura en el jaro" . Garm EskL I 136. Kojinete oien parean ardatzari koska bat ateratzen zitzaion. JAzpiroz 119. Orma-kosketan egongo dira / arrantzaleen saskiak. Zendoia 113. Koxka bat jo du eta lurrera. Insausti 47. Bere baitan daramazki akatsak, aizkora eta mailuaren koskak. "Las contusiones del hacha y del martillo" . MEIG IX 128s (en colab. con NEtx). Koska hasarreak amustuaz. "Embotando su agresivo relieve" . Ib. 126.
v. tbn. Olea 175. BAyerbe 118. Koxka: Zendoia 13. Kozka: Insausti 271.
azpiadiera-1.1.1
(G-to ap. A ), kozka (G, AN, L, B, BN ap. A ).
"Dícese también de la mella que hacen los pastores en las orejas de las ovejas para conocerlas" A.
[Abere] bakoitzari estaliko ez dan galga edo koskak egingo dizkate. "Señal indeleble" . ForuAG 313.
azpiadiera-1.1.2
" Koxka (G-goi), festón" A DBols.
azpiadiera-1.2
2. "Blanco a donde se tira, zuria, kozka " Lar. "Fin, motivo, kozka, txedea " Ib.
azpiadiera-1.3
3. kozka (Lar, H).
"Mojón [...] muga, mugarria, kozka " Lar. "Término, mojón" Ib. "Amojonar, [...] kozkak paratu " Ib. "Borne, limite, point d'ârret. Kozkak ipintzea, mettre des bornes" H.
azpiadiera-1.4
4. (G, AN-5vill) Ref.: A; Gte Erd 239 .
"Ondulación, onda" A. " Illea koskak aterata dauka (G-azp)" Gte Erd 239.
azpiadiera-1.5
5. "(AN), deuda" A. Cf. infra KOSKARA.
Bi jaiko astean dendan egin zan koxka, nolabait ere osatu egin bear dala. Urruz Iru ziri 48. Txâl gizena aterako duten egunean, / koska berdin daiteke. "Pueden cancelar su deuda" . Or Eus 283. Ta ark ere, etxetik jan da jantzi ta bere sari pixarra, kozka polita egiten ziguken. Ataño TxanKan 163.
azpiadiera-1.6
6. Pico (de una cantidad). v. akats (3).
Balioko leukezek berreun milla marabiri ta koska. "Más de doscientos mil maravedís" . Or Tormes 93. Onelakoak, jaso dutenetik lengo zatian aitatu degunera dagon koska jaso dezakete. EAEg 9-4-1937, 1465.
azpiadiera-1.7
7. Escalón, peldaño; nivel. "El hogar se halla en uno de los lados de la cocina, a cierta altura sobre el suelo, formando plataforma: ésta recibe el nombre de koska " (G-to). AEF 1925, 93. Cf. kozka.
Berberak aterea dezu idazle-mallekiko auzia. Ez [...] balio-mallak: agian soilki, olde ta ausardi-koskak. Ldi IL 113. Leiora da gure Etxeko-jauna / elurrak ein ote dun koska ezaguna. "Para ver la diferencia de altura de la nieve" . Or Eus 131. Noizbait ukitu diñagu burnibidearen gaiñena, 3.750 metro, ta zabaldi ua koskan bukatu. [...] Goi artatik oso beian ageri zaigun [La Paz] . Or QA 52. Lenengo lau aapaldiak, beraz, mailladi baten beste oinbeste koska dira, bosgarrena berriz mailburuko. Gazt MusIx 70. Lenengo zazpi aapaldiak munduko eratasunakin bat-egiterako mailladi-koska dira. Ib. 71. Metro erdiren bateko koskaren gaiñetik begira nola egon zan. JAzpiroz 119. Baiña ortik [bigarren geldiztetik] aurrena izatera koska txikia egon arren, ikaragarritzat jotzen da. Insausti 197.
azpiadiera-1.7.1
" Koska (V-gip?; FSeg), posición, más o menos elevada que uno ocupa en sociedad" A.
azpiadiera-1.8
8. Pega, defecto; objeción, reparo.
Gizon urikalduak, koskarik aundiena, akatzik lakarrena, aragian dauka. Elizdo EEs 1929, 177. Laster yarri eustan koxkea, esanaz: --Kasualidaderik etxagok. Abeletxe GaziG 137. Gizona den bezalakoa ikusi oi duelako, bere muga, koska ta akats guztiekin. Vill Jaink 130. Bide horrek ere badu, haatik, bere "koxka". MIH 222.
azpiadiera-1.9
9. (V-gip), koxka (V-gip, G-azp-goi, AN-5vill) Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 205, 206; ZestErret ( hor ) .
Dificultad; quid, clave (de una cuestión). " Euskal Herrixa baketuko bada negoziau ein biar, da or jaok koskia " Elexp Berg.
Moskorra artzen jakin, or zegok koxka! Egunaria (ap. DRA ). Baiña onetzaz gañera, ta emen dago koxka, beste baliogo bat du itzak arentzat. Txill Let 56 (v. tbn. en contexto similar ib. 86 eta koxka au dela uste dut ). Koxka ta untzea, agindutea zan. Askorentzat gustagarria dan egitada indarduna. Erkiag BatB 94. Baiña auzi onen koska, eztago or. Vill Jaink 187. Askotan gertatu oi zana zera... izaten zan; alegia, batek ez zekila nun beatzak garbitu. Ortan dago koxka! Lab SuEm 205. Zikiroa iñork ikusi ezpalu, ezer ez... Baiña or zegoen koxka, ba. NEtx LBB 179 (. tbn. en contexto similar Vill Jaink 45 emen dago koxka, Berron Kijote 174 or tzion ba koxka ). Zaldun-armak artze ortan koxka ontantxe zegola: lepazokoan eta sorbaldan arako ura artzea. "Que todo el toque [...] consistía en" . Berron Kijote 55. Eta or dago guztiz arritzen nauen koxka! In. MIH 217. Gainera, eta hemen datza delako "koxka" [...]. Ib. 218. Errudunak salatzeak, hor dago koska, ez baititu makurrak zuzenduko. MEIG IX 28.
azpiadiera-1.10
10. Mordedura, mordisco.
Koxka bat eta koxka bi, [sagarra] artu-ala eioz. Markiegi ( in Ldi IL 14 ). [Igaliaren] koxka goiztarrak aomen garratza du berekin. Etxde JJ 200. Eltxo onen koskak malaria deritzaion [...] gaitz txarra ekartzen du. Anab Aprika 40. [Eskorpionaren] koska txarra izaten al da? Ib. 46 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.). Edozer gaitz, batez ere txakur amorratuen kozkak sendatzen zituna alegia. Ataño TxanKan 163.
azpiadiera-1.11
11. Ventaja. " Koxka atea, aldea atera. Kirol lehiaketetan batak besteari diferntzia nabarmena ateratzea. Belokiri koska atea ziok Amstronek " ZestErret.
Ukaldi sarrigoa Leitzarrak ari du / lênengoaren koska berdintzen âl balu. "La ventaja" . Or Eus 149 (ref. a una apuesta de hachas). Atsaldean itzala. [...] / [Gure gazteôk] koska aren babesean alditxo bat zutik. "Al abrigo de aquella ventaja" . Ib. 274s.
azpiadiera-1.11.1
Récord, marca.
Baña koxka dan larogei ta zazpiari buruz zer diozu? '¿Qué me dice de su gran record, el ochenta y siete?' . AGoen Agurea 19.
azpiadiera-1.12
12. Suceso, episodio (?). Cf. gerta-koxka.
Ustegabeko egi-itxuradun koxka batzuek bide dirala, nere burua gaizkilletzat joa izan da. NEtx LBB 117.
azpiadiera-1.12.1
[Semeak] bere irugarren "koxka" agirian jartzera joan bearra izan zuala aitarengana. NEtx LBB 125s (refiriéndose a una tercera novia).
sense-2
II . (Adv.).
azpiadiera-2.1
Mordiendo. v. 1 koskaka.
Ollotxo kolka ito nai zuan [erbiñudiak] / koska lepotik elduta. MendaroTx 116. Koska asten da bakoitza [ogi-zatiari], koska bere jaki goxoari. Eston Iz 108. Arratsalde santu guzia tomate gordiñari kozka ta kantari igaro zin. Ataño TxanKan 78. Azariak, kozka eldutakoan, presa egiten du. Au da, eldu ta eutsi. JAzpiroz 139.
azpisarrera-1
ADAR-KOSKA, HEDE-KOSKA v. adar, hede.
azpisarrera-2
KOSKA BEREAN.
" Beti koska (ozka) berean dirau, permanece siempre inmutable" Bera EEs 1914, 33.
azpisarrera-3
KOSKA EGIN (G-bet; kozka egin G-goi).
Morder; picar (un insecto). " Ezparak kozka egin zion Loreari (G-goi)" Gte Erd 205. v. KOSK EGIN.
Arduaren usaia / muxu ematian; / koxka egingo diot / alakoen batian. MendaroTx 234. [Astoa] jolasean txalari koska egiten. JAIraz Joanixio 17. Etzan beraz oraindik igaliari koxka egiteko garai. Ib. 200. Kask!, [azariak] kozka egin zion da eutsi [makillari] . JAzpiroz 139. Ai, bazeneki nun egin didan / moskitoak koska! Zendoia 93.
azpisarrerakoSense-3.1
Zakur amorratu batek egin ziran koska aundi bat. EgutTo 13-7-1920 (ap. DRA ).
azpisarrerakoSense-3.2
Engrazik bere arnariari egingo zion koskak, gozo ta gustagarri izan bear. Etxde JJ 200.
azpisarrerakoSense-3.3
[Zapatariak] larruari koska egitean. Echag 74.
azpisarrera-4
KOSKA LARRIAN.
En situación apurada.
Burdin esi au ez bada apurtzen / koska larrian gabiltza. Ayesta 91.
azpisarrera-5
KOSKA-LEKU.
Zona de una picadura.
Erleak jan duenian, batek oñazerik nai ezpadu [...] porru edo tipularen izerdiz kozka-leku ori eza beza. Ezale 1897, 356a.
azpisarrera-6
KOSKAN EROSI (V-m ap. Zubk Ond ), koskean e. (A).
" Koskean erosi, comprar algo a plazos, haciendo el vendedor una mella en una tableta especial" A.
azpisarrera-7
KOSKARA.
azpisarrerakoSense-7.1
a) (V-gip) Ref.: A; Etxba Eib .
" Koskara, a préstamo, a crédito" A. "Se decía así por cuanto las unidades de la cosa cedida (pan o vino) se acreditaban en un cuadradillo que obraba en poder del comprador, mediante una muesca que el vendedor practicaba en la arista. Koskakua esaten jakon taberna ari, ardaua eraten zalako an koskara " Etxba Eib.
azpisarrerakoSense-7.2
b)
Ordubitako koskara / zur egoteko bera lo deño. " Que a eso de las dos esté atenta" . Or Eus 334.
azpisarrera-8
KOSKA-TOKI.
"(Point d') impact" T-L.
azpisarrera-9
KOSKETAN BOTA
[Amak] erakutsi ziran Jaungoiko trakets bat, aitaren egiten etzuten aurrak kosketan botatzen zituna. (Interpr?). ABar Goi 53.
azpisarrera-10
LAINO-KOSKA v. laino.
koska
<< koru 0 / 0 1 koskor >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper