OEH - Bilaketa

756 emaitza garai bilaketarentzat

Sarrera buruan (50)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
argaldu.
sense-1
(V, G; SP, VP 3r, Lar, , Dv, H), algartu, ergaldu, ergeldu Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg .
Adelgazar, enflaquecer, debilitar(se). "Maigrir" SP. "Enflaquecer" VP , Lar. "Enmagrecer", "encanijarse", "extenuar" Lar. "Atenuar, debilitar" . "Devenir faible, maigrir" H. "Debilitarse" A. " Gaurko modia argaldutzia " Etxba Eib. "Asko argaldu aiz aspaldixan. Uste dut ondorengoa ere (du ad. ) entzun daitekeela: eztakizu zenbat argaldu daben Irenek" Elexp Berg. .
Ezen nahiz dezatela argal gorputz gizena / [...] / Guztiarekin etzaizte gauza hauk probetxatzen. EZ Man I 113. Datorken egunetan dut zehaturen gorputza, / Bai eta barur sainduez argalduren ahutza. EZ Man II 63. Orduan laburzki argaltzen [largatzen en el texto, corregido por el editor] eta mehatzen baita hetikatua balitz bezala. Mong 587. Bitartean pena ta penitenzia geiegiak Ignaziori bere antza kendurik argaldu, igartu, begi biziak illundu ta ondatu ta oritu edo ubeldu zuten guzia. Cb SIgn 39. Sendotuten dira diabrubaren indarrak, ta argaldu arimiarenak. Mg CO 274s. O angeruen espillu ederra! Nok alan argaldu, makurtu ta lurra mun eragin deutsu? EL1 194. Obe dala jatordu jakiñetan neurri onarekin jatea, ezen ez geiegi flakatu, argaldu eta gero ase bete beingoan egitea. Gco II 64. Ez gaisuak argalduten dau, ez eguzkijak baltzuten dau, ez otzak zurituten dau [...] geure Jaungoiko ona. fB Ic I 61. Argalduten jakee fedia. JJMg BasEsc 67. Zergatik [elea] ikarakorra da eta ikarak argaltzen du. It Dial 47 (Ur argalduten, Dv, Ip ahultzen). Ardoa kriatu zuen Jaungoikoak gorputzari indarra emateko [...]; kontrara egiten du biziosoak sobra edanarekin, ona gaitz itzultzen du, erbalduz edo ergalduz eta zarbail gorputza, turbatuz edo txoratuz burua. LE Urt 331 (ms 118r erbáldus ta zarbaildus gorpútza). Beronen [esetsi gogor onen] indarrak imiñi eban kolorgaldurik, zurbildurik, argaldurik ta erkindurik, ilteko zori ta arriskuan. Ur MarIl 17. Bere gorputza gaitz onek zimel argaldu ta indargabetu zion. Bv AsL 111. Norbaitek nik bezela nai badu argaldu / Ardoa utzi eta urakiñ apaldu. AB AmaE 399. Zegoan guztiz arlote jantzia, oso argaldua. Apaol 94. Pekatu ariñagaz geldika geldika doa arimea argalduagaz. Itz Azald 156. Lenagaz gañera asko argaldu zan Mañasi. Ag Kr 114. Erdi-bearrak argaltzen ditu, / naiz eman negua bizkor. Or Eus 221. Argaldu..., begiak garrondoraño sartu zaizkik... bekokia zimurtu... zar itxura artu... ABar Goi 45. --Zer ardura dio, ba, piska bat argaltzeagatik osasunez ondo ibilli ezkero? TAg Uzt 119. Maitetasunak argaldu izango eban. Erkiag Arran 41. Etorri ari apopillo neu nagon lekura, laster argalduko aiz. SM Zirik 57. Ekiñalak egin bear ditu saldo-buru diteken arra gizentzen; [...] emeak, berriz, berariz argaldu bear dira. Ibiñ Virgil 97. Istruziotako garai ori ez dek ederra. Nere gisara, danak argaldu dituk. TxGarm BordaB 94. Batzuk giñean biziak, / erdi lerturik utziak, / eta besteak zigortatu ta / argalduz gosiak. Ayesta 85. Ez da Gipuzkoa egonean egon dagoen zerbait, ibili dabilena baizik, noiz edertzen eta noiz eskasten, noiz argaltzen eta noiz mardultzen. MEIG IX 150.
v. tbn. VMg 60. Zav Fab RIEV 1907, 537. Bil 41. A BGuzur 154. Echta Jos 159. Goñi 51. GMant Goi 72. Arti MaldanB 201. Ataño TxanKan 10.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj.). "Ahilado, argaldua " VP 5v.
Galdu dana billa erazitzen du, argaldua sendotu. Mg CC 217. Barauakiñ oso ergeldua zeukan gorputz hura. 'Extenuado' . Aran SIgn 23 (tal vez errata por ergaldu o argaldu). Bere indar argalduak barriztetea. Itz Azald 124.
azpiadiera-1.2
(AN, B, BN-arb; Aq 998, H), algartu (R) Ref.: A (argaldu, algartu); Gte Erd 142 .
Escasear, ralear. "Ardalear, [...] (AN) es activo y pasivo" Aq 998. "Éclaircir, élaguer" H. "2.º [...] ardalear, no granar enteramente los racimos de las vides, [...]; 3.º (B), despejar un plantío espeso" A. " Algartu (R), aclarar la copa del árbol" Ib. " On da muzkintzea (adarrak, zaharrak direla ere), on da argaltzea / bakantzea (BN-arb)" Gte Erd 142. v. mehastu.
Lenik astendire aldátzen konfesoreak, ez onágo naies; géro argáldus konfésioak, gero konfesátus zeremónias. LE Urt (ms.) 113r. Atsegin dugu karrika-bazterren luzara argaltzen ikustetik. JE Ber 90. Bere buruko bilo argalduan. Larre ArtzainE 70. Maitasuna argaldu, / arrokeria ugaldu. Insausti 311.
azpiadiera-1.3
Perder fertilidad (la tierra).
Iñaurkin oiek orain mendian / alperrik daude usteltzen [...]; / lenago nekez sendotutako / lurrak ai dira argaltzen. MendaroTx 91.
argaldu
<< 2 are 0 / 0 argi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper