OEH - Bilaketa

756 emaitza garai bilaketarentzat

Sarrera buruan (50)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ahakar.
sense-1
(H, que cita a He; A, que cita a Ax), akar (Sal ap. A ; Aq 733 (AN), H (G, AN); ãkar R ap. A ).
Reprimenda; reproche. AxN explica liskar eta beltzuri (422) por akar eta muker. v. aharra. Tr. Hasta el s. XX sólo se documenta en textos labortanos y alto-navarros. En el s. XX tbn. lo emplean autores guipuzcoanos y vizcaínos, y el roncalés Mendigacha. Se encuentra tbn. en una adivinanza recogida por Garralda. En DFrec hay dos ejs. de akar.
Bekhatuen eritasunetik sendatzeko borondatearekin egiten diren liskarrak, ahakarrak, mehatxuak, eta eranzuteak ere. Ax 277 (V 185). Jainkoaren kontra erasi dituzten ahakar guziez. "De omnibus duris" . He Iudae 15 (Lç, IBe hitz gogor, Dv ahapaldi gaixto, Ol gordinkeri ). Akar ta izkuntza gaistoetan zaude ixilik. (108) 'Cuando te reprenden y dicen malas palabras, estate callando' . LE-Ir. Bere eretxi ta asmuak ezetariko akar edo agirakarik merezi eztaben mallaraño eratsi ta gazatuko balitu. Eguzk GizAuz 83. "Gorrotogarriro ilko al aiz! ta beko yainkoek negar oiek iñoiz itzurtzerik ez al dizkitzue emango!" Onelako akarrez larderiatzen nau. Zait Sof 19. Aitaren akarrari ez entzun egiñaz. Etxde AlosT 63. Esker gaiztotzat salatuz Usoak bein baño geiagotan egin zizkion akarrak (errita). Ib. 98. Hamletek, ordea, akarra akar ordain ematen dio. Amez Hamlet 12. Zer zentzun eta zentzunondo gero! Akar ori, ori, duk emakumekeri. SMitx Unam 5. Doatsu, beraz, egi utsez pozten dana, guziak Beregandik egi duten Aren akarrik gabe. Or Aitork 273. Ez dakit akar ta asarreok zegaitik agertzen dituzun iñoren aurrean. Erkiag BatB 180. Goratzarrearen naiz akarraren deadar latza biziagotuz. Zait Plat 124.
azpiadiera-1.1
(SP, H), ankar (Sc, R ap. A).
Riña, disputa. "Querelle, dispute" SP. " Ãnkar (Sc, R), riña" A.
Leku egongiuarengatik, ankartu zren bi emazte [...]; kalako gisan izazen ankarra. Mdg 125 (tal vez la grafía quiera representar ãkar- ). Ez du akarrik, ez oiurik aterako. 'Non contendet, neque clamabit' . Ol Mt 12, 19 (Dv aharrarik, Ker eztabaidarik ).
azpisarrera-1
AHAKAR EGIN (akar egin Aq 733 (AN); akarrin AN-egüés-ilzarb ap. Bon-Ond 158). Reprender, reñir. AxN explica arbuiatzen (315) por akar egiten.
Akár itenzióte jendeék, zególa ixilik. LE Urt (ms.) 34v (en la ed. de 1846, 98 se añade la glosa edo erriertan ematen ). Amak akar egin zidan. (98). LE-Ir. Alkarreri akar egiñez. Otx 49. Yesusek akar (errixta, mokoka) egingo ote zion beldur zan. Ir YKBiz 97n. [Griña baten] otsein eta jopu diranai, olgetan-benetan, akar eta agiraka be egiten dautse. Eguzk LEItz 26. Zure senideak uts egin badizu, yoan arengana, ta aren ta bion artean bakarrik zaudetela, akar egiozu. Ol Mt 18, 15 (Lç reprehenditu, Ur zuzendu, Dv arrangurak egin, Echn meatxatu, Ker asarre egin ). Gorritxok atarian Mikel du bakarra; / ez dio, nai-orduko, egiten akarra (aharra, errieta). Or Eus 38. Aita Kardaberazek akar egin zien bizkaitar apaizeri, itzaldiak gipuzkeraz egiten zituztelako. Or MB X. --Birao zuri! ez al zera bertantxe ixilduko? --Akarrik ez egin, agure. Zait Sof 89. Etzun indarrik emazteari akar egiteko (para reprender). Etxde AlosT 32. [Erregiñak] dei egiten dio Hamleti oni akar egiteko. Amez Hamlet 12. Akar negion maiz neure buruari: Tira, tira! geiegi duk orrenbestez. Ez adilla zorabiatu, motell. SMitx Unam 4. Ohaide berriekin ezkontza naasten zunean, ortaz ere etzion egundaiño akarrik egin. Or Aitork 228.
azpisarrera-2
AHAKAR-EGITE. Reprimenda.
Onelaxe bukatu oi zan Beltran biozperaren akar egitea. Etxde AlosT 33s.
azpisarrera-3
AHAKAR GORRI. "Akar gorri (Sal), riña viva" A.
azpisarrerakoSense-3.1
Fuerte reproche.
Iakitez arro-arro eginda ta okiturik ageri omen zan [Pitagora], Erakleitoren esamesez. Eztugu garai artakoen aitorretan arkitzen akar gorri ori baizik. Zait Plat 51.
azpisarrera-4
AHAKARREAN (akarrean A; akarren R-is ap. Iz R; ankarrean A). Riñendo, disputando. "Akarrean, riñendo" A. "Ákarren dáuden, están riñendo" Iz R 301. Cf. A: "Akurrean (G-goi), disputando".
Kemenko mitilek egiten emon zein bi kuadrilla; bata zarrek eta berzia gaztek; betik emon zauden ankarren, zarrak gazteki. Mdg 126. Bi aizpa beti akarrian eta sekula ez odolik egiten. Zer da? Garral EEs 1915, 92.
azpisarrerakoSense-4.1
Erdi-akarrean ari gera --ez al-da parregarri?-- ta guziok iritzi berberako izan. Ldi IL 92.
azpisarrera-5
AHAKARREZ. Reprendiendo.
Ta Berak akarrez isillerazten zitun [txerrenak] . 'Increpans' . Ol Lc 4, 41 (Or MB 239 akarrez; Oteiza, Brunet erriertan egin, Ker agiraka egin ).
ahakar
<< ahaiko 0 / 0 ahal >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper