OEH - Bilaketa

756 emaitza garai bilaketarentzat

Sarrera buruan (50)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
babarrun.
etimologikoa
Etim. De *faua Romana .
sense-1
(G), baberrun (G, AN; A DBols), baberruma (G, AN-gip; Lar, (G), Hb, Dv (G), H, Arzdi Plant1), baba erruma (Lcq), babarron (), babarruma ( (G)), baba erroma (SP ( H )), babarroma ( (G)), baberron ( VP 7r), baburrun (V-m; Zam Voc (G)), babaurrun, babaurna (H, Arzdi Plant1), baberna (AN-gip) Ref.: A (baberruma); EAEL 77; Iz To (babarrun-parda); Etxba Eib (baburrun); Gte Erd 252, 287 .
Alubia. " Baba erroma edo xikita, sorte de pois menu" SP. "Alubias" y "judías" Añ. "Alubia, judía, habichuela [...], en Álava y Vizcaya baba erruma " Lcq 72. " Babaurna, lo mismo que baberruma " Arzdi Plant1 (que no cita fuente). " Baburrunak, alubias. Suena en Eibar de los de Ondarrua" Etxba Eib. . " Babernan purea (AN-gip)" Gte Erd 252. v. indaba, banabar, 1 baba. Tr. Documentado casi exclusivamente en textos guipuzcoanos desde principios del s. XIX. Baberrun y baberruma son las variantes más antiguas; a partir de principios del s. XX se impone la variante babarrun . Baburrun se encuentra en Soroa, Gamboa y D. Aguirre. En DFrec hay 7 ejs. de babarrun.
Jateko alkatxofak, / laranjak, limoñak, [...] / illar, baba, baberrun, / matsa, marrubiyak. Echag 174. Garia, artoa, zikirioa, oloa, baberruna, illarra [...], eta beste gauza asko egin ta biltzen dira Gipuzkoako lurrean. Izt C 26s. Zikirioa, baba, eta baberruma biltzen da ondotxo. Ib. 29. Ango aragiak, arraiak, baberrumak, kalabazak, porruak, tipulak, eta baratzuriak gogoratzen zitzaieztela. Lard 87. Amar egunean baberrumak jaten, eta ura edaten iguzkizu. Ib. 305. Dozen erdi baberrun / jiraka eltzian. JanEd I 63. Babarrunak aitu ziran, / artoik eztakat batere... Ud 24. --Ta baburrunak? --Ondo dijuaz. Sor Bar 48. Lapikoko gatz pizka bategaz gozatutako indiarrak (baberrunak) koilarakada bitan iaten ebazan bitartean. Ag Ezale 1897, 60a. Agaietatik trabes zintzilik / baburrun erbai igarrak. J. Ganboa in Onaind MEOE 399.
( s. XX) Babarrun eta lekako ale sikuak. GipNek 1906, 43. Arto lizuna edo ogi legorra jan, baburrunez edo barbantzuz ase. Ag G 123. Bijiliko babarrun guziyak eta patata bat edo beste dantzan jartzeraño. Iraola 34. Elikagarriak (jaki-erariak), bakallo, baberrun, lusagar [...], txalupa barruan aurrez artzen zituzten. Elizdo EEs 1925, 248s. Deabruaren gisako / bare adarduna, / nola tratatu dezu bart / nere baberruna? Tx B III 111. Lursagar ta babaurrun. Enb 166. --Lanik egiten ez bada, ia nondik sortuko diran aza ta babarrun ta... --Aza ta babarrunak zertarako dituzu, sakelian naiko diru izan ezkero? Alz Burr 42. Babarrunak urratutako zorro lodiaren zulotik atera oi diran antzera. Anab Usauri 5. Itxas-gizon ingelets arrekin ixil-kontu asko izan zituen, bañan etzuen berastegiarrak babarrun aundirik arentxen alorretatik jaso. Inzag RIEV 1933, 418. Saieski babarrunetan egosia baño naiago omen luteke euskeraz idazten dan guzia nornaik atxitzekoa balitz. Ldi IL 83s. Amona babarrunetan / zokoka asi da goizetan. Or Eus 279. Gari, garagar, baberrun, aizkol, artatxiki ta oloa artu, ta ontzi batean sartu zuretzat ogia egiteko. 'Fabam' . Ol Ez 4, 9 (Dv, Ker. BiblE baba). Or dauzkazu tupiki, eltze eta pertzak babarrun edo barbantzu, lur-sagar edo azoliyo, dana-dala, bear dezuna egosteko. Munita 30. Ta zuk emango diozu zukua, ta nik babarrunak. NEtx Antz 128. Eltzekada bat babarrun eta norberak egindako gazta, napar-ardoaz igurtzita, izan zen bere oturuntza. Etxde JJ 151. Artuten doguz arto ta gari, / babarrun, patata, sagar. BEnb NereA 139. Ai, garai batez, gure lurrean, / arto-babarrun da gari, / Toki txar baten izatekotan / jasotzen gendun ugari. Basarri 141. Gainera, etzuten zilegi babarrun eta gaztai-belarrik iaterik, ezta okelarik ere, noizean-beinka baizik. Zait Plat 53 (cf. MEIG III 77: "Ez ote legoke hobeki [...] babarrun-en ordez baba (beltza), grekoz kúamos baita noski?"). Lukainka, jaboi kaja ta babarrun zaku gañean exerita, bi guardiazibil eta iru gizon zijoazen. Ugalde Iltz 45. Ez naiz inoren zorduna / nire diruaz pagatuko det / jango deran babarruna. Arti OC I 589 (ap. ELok 343). Eta zuk ekarri ganbaratik babarruna, tipulak eta baratxuriak. Salav 19. Lana Urri-illian / egin bazenduan, / urteko babarruna / sartuko zenduan. Uzt Sas 85. Atzo egositako babarrunak ez dute azitarako balio. JAzpiroz 102.

v. tbn. MendaroTx 183. Ataño TxanKan 117. TxGarm BordaB 114. BAyerbe 19. Albeniz 19.
azpisarrera-1
BABARRUNA EGIN. Cultivar alubias.
Kamio ondoan edo dauden lekuan, artoa ta babarruna egiteko berdin balio dute. TxGarm BordaB 164. Garai aietan arto ta babarruna asko egiten zan. Albeniz 19.
azpisarrera-2
BABARRUN-ALE. Grano de alubia.
Gari-aleak, babarrun-aleak ere alaxe jalkitzen dira galburu edo lekatik. MAtx Gazt 19. Perdigoi ordez babarrun aleren batzuk sartu. Ataño TxanKan 195.
azpisarrera-3
BABARRUN-ALEKETA. Desgranado de alubias.
Arto edo babarrun-aleketan asiko giñun danok. Ataño TxanKan 85.
azpisarrera-4
BABARRUN GORRI (Rent ap. Garbiz Lezo 130n). Alubia roja.
Ogi zukua lenbizi, baburrun gorria edo baba beltza urrengo, urdai azpikoa gero, ta sagar erreak edo gaztai zati bat azkenean. Ag G 24s. Babarrun gorriz utsak ornitzen / amonak ba du gogoa. Or Eus 278. Ta andreak bota-ala jan zuten ogi-zuku beltza ta babarrun gorria urdagi-izpi batekin. Anab Poli 93.
azpisarrera-5
BABARRUN-JAN. Alubiada, comida de alubias.
Beti bezela babarrun-jan bat egin ta
belar-pillara lo egitera. BAyerbe 34.
azpisarrera-6
BABARRUN-LEKA. Vaina de alubias.
Babarrun lakak esku garbiekin aletzen oitua izan zan amari. Ugalde Iltz 52.
azpisarrera-7
BABARRUN-PARRA (b.-parda G-to). "Las parras de las alubias" Iz To.
azpisarrera-8
BABARRUN PINTARRATU (pintt- Rent. ap. Garbiz Lezo 130n). Alubia pinta.
azpisarrera-9
BABARRUN-SALDA. Potaje de alubias.
Ozta ozta irabazi dute baburrun saldatarako. Ag G 162.
azpisarrera-10
BABARRUN TXURI (Rent. ap. Garbiz Lezo 130n). Alubia blanca.
azpisarrera-11
BABARRUN-XARBA. Rodrigón, palo por donde trepan las alubias.
Alorran dauzkat tipulak erne, / babarrun-xarba gogorra, / azak, maasti-enborra, / aldamen, bide-txigorra. Inzag Y 1933, 419.
azpisarrera-12
BABARRUN-ZURKAITZ. Rodrigón, palo por donde trepan las alubias.
Zugaitz onen zurajea erabiltzen da baserrietan: erreminta-kiderrak ta babarrun-zurkaitzak. Ostolaiz 77.
babarrun
<< 1 baba 0 / 0 baiduri >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper