OEH - Bilaketa

756 emaitza garai bilaketarentzat

Sarrera buruan (50)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 itxi.
tradizioa
Tr. La forma itxi es casi general; hay itsi en Lazarraga, RS, Micoleta, Mendiburu (a menudo junto a su sin. ertsi: cf. itsi-ertsi en Mb IArg I 281), Lardizabal (junto a itxi en el Antiguo Testamento; en el Nuevo Testamento sólo encontramos itxi) y Lhande (Yol 11); hay etxi en M. Portal, en Yanzi (203) y en Izeta (DirG 26). Hay izi en HondarSerm (138), texto en el que hay gran vacilación en las sibilantes.
El sust. verbal más empleado, sobre todo hasta el s. XX (Larramendi (Fueros 225), Cardaberaz, Ubillos (218), Aguirre de Asteasu (III 360), etc.), es itxitze- (itxite- en textos vizcaínos). Hay iste- en Mendiburu (IArg I 377), f. Bartolomé (Ic I 50), Iturriaga (Fab 211), Lardizabal (al menos una vez tbn. itxitze-: 71), Arrue, Arrese Beitia (AmaE 412), Echeita, Iraola (48), Inza (Azalp 82), Altuna (37), Orixe (Eus 179, ej. único), Oskillaso (Kurl 153), N. Etxaniz (LBB 39); en el s. XX parece predominar ixte- (cf. A Morf 54C: "De onetsi, aprobar, nace onesten; de itxi, cerrar, ixteko; de utzi, dejar, uzteko"), sobre todo en autores de la 1.a mitad (Kirikiño, Orixe, etc.). En Lazarraga hallamos itsaite-. En DFrec hay 150 ejs. de itxi y 18 de itsi, todos ellos meridionales.
etimologikoa
Etim. Para su relación con hertsi, estu..., v. FHV 362s y 563.
sense-1
I. (Vb.).
azpiadiera-1.1
1. (V, G, AN-gip; VP 39v, Lar, (V, G), Dv, H), itsi (Lcc <ysçi>, Mic <ysi>), etxi, ixi (V-ple), izi Ref.: A (itxi, ixi); Iz Als, UrrAnz, To (leiyua), ArOñ (itxítta); Etxba Eib ; Holmer ApuntV (itxi e izi [sic, mal deducido de ixi]); Gte Erd 81 y 106; Elexp Berg.
Cerrar(se). "(Taparse los) oídos, belarriak itxi" Lar. "Atascar, tapar con tascos o estopones, mulloaz, muloaz irriñarteak, zirrituak itxi" Ib. "Azolvar, cegar algún conducto o canal, odia edo urjoaira itxi" Ib. "Orejas, oídos de mercader, hacer que no se oye: (c.) belarriak gortu, itxi" Añ. "Itxizu atia, aize zorrotza dabill eta" Etxba Eib. "Bidea itxi (V-gip, G-azp-nav, AN-gip)" Gte Erd 81. "Okabilla itxita (AN-gip)" Ib. 106. "Itxi atia urtetzerakuan" Elexp Berg. v. hertsi, hetsi. Tr. Propio de la tradición meridional. En vizcaíno, si bien se documenta bien en los textos antiguos (ya en RS ) y no deja nunca de emplearse, parece faltar en varios autores (cf. glosas como zarratu edo itxi (Añ LoraS 25)). Las exprs. más empleadas son atea(k) itxi 'cerrar la(s) puerta(s)' y begiak itxi 'cerrar los ojos'; se encuentra tbn. con cierta frecuencia bidea(k) itxi 'cerrar el paso' y belarriak itxi 'no prestar oídos'. Se emplea tbn. en exprs. como zuloa itxi 'tapar un agujero' o zauria itxi 'cerrar(se) una herida'.
Zeña [aposentua] idoro eben itsirik. Lazarraga A, 1143v. Eze, ez inor ekusterren, / itsaiten eben begiak. Ib. A, 1145r. Aserraturik egon arren, / ez dot itsiko polsea. Ib. B5, 1164v. Agura onari ez ateak itsi <issi>. RS 26. Zeruak etxirik egon ziran / bost milla urtean. MPortal 49s. Mutil, itsi <ysi> egizu atea gilsas. Mic 6. Alan gelditu zan [zauria] itxi baga. Cap 153. Arri andi batez sepultura itxirik. OA 35. Xagi banadi itsiko deustat molsuarekin aoa. Acto 147. Arkitu zuten itsia eztei-etxea. Mb IArg I 374. Infernuko putzuaren atea nere gañera itxi ez dedilla. Cb Eg II 52. Leioak itxita sartu ez didin argia gela barrunbean. Mg CC 150. Eztago ez itxirik / guretzat maratillarik. Mg PAb 99. Itxi ta zarratuten dan legez kontxea. LoraS 61. Ifinten bada irakurten, itxiten jakoz begiak. Ib. 101. Iesko saski bat, kumaren gisa, betunez eta pikez zirristuak itxirik, egin zuen. Gco I 113. Itxi zezala atea barrendik. AA III 493. Itxi bijotzeko atiak pensamentu txarrai. fB Ic II 281. Ate bigaz itxita emon eutskula Jaungoikuak miina. Ib. 183. Zeruko [...] grazija artuteko, itxita dago gurari txarrezko bijotza. Ib. 274. Elizako eginkizun Jainkozkoak dirauten arte guztian itxiak egon bear dute [...] ardandegi, sagardotegi, denda eta beste toki saldu-erosiko guztiak. Izt C 211. Ate eta sarrera guziak itsiak daude. Lard 90. Putzua [...] arlosa andi batekin itxia egoten zan. Ib. 36. Israeltarrai gaitz geiago egiteko bideak itxiko ziozkala. Ib. 125. Lo gozo batek begiak itxi ziozkan. Arr GB 47. Golok gela au itxia eta iñor ere sartzen etzala zeukan. Ib. 96. Jenobebak alik ongien itxi bazuen ere leizearen ataka, [...] aizearen indarrez elur asko barruna sartu [zan] . Ib. 68. Pekatuentzat itxiya dago zeruetako atia. Xe 345. Aditu nai eztuenik bada itxi bitza belarriyak. Ib. 344. Betiko Aitak asarraturik / itxi ziola zerua [gizonari] . Zab Gabon 43. Betiko itxi dauz begiak! AB AmaE 7. Zabalik dakarde agua, / baña, gaurdaño danak itxirik eskua. Ib. 331. Nere Amari zion debozioak itxi diozkala infernuko ateak. Arr May 132. Gizonezko ujol ari ataka isteko. Ib. 163. Deboziozko lan guziak debekatzeraño iritxi ziran, eta [...] bere bakarrean egoteko eman zioten gela ere itxi zioten. Ib. 201. Ospitalak egozan / geuretzat itxirik, / Iaunaren errukiak / nauko gaur bizirik. Azc PB 315. Bere oe zabalean bira-biraka begiak ezin itxirik egoan. Ag AL 36.
( s. XX) Atea zan berakotan [= 'bere kautan'] isten zana. Echta Jos 310. Begi ona eskuakin itxita. Goñi 50. Itxirik ipurdia amar egunian, / zezenak izan dira iriki danian. JanEd I 108. Lagunen esanei belarriak itxi. Ag Kr 209. Jaungoikuak daki zelan amaitu eben aserraldia, estarriak itxi ta zeresanak eta indarrak amaitu jakoezanean. Ib. 67. Ez ibilli [...] eztabaidetan: begiak itxi ta aurrera. Ib. 160. Arri lodi batek ixten du bere sarrera. ArgiDL 99. Eskua itxi-ta ezpañetara daramazu esanaz: Au dek, au ederra! Inza Azalp 31. Nork itxi biotzean daukan zauria? Jaukol Biozk 52. Zorro orren aboa burni-ustai bategaz itxiten zan. Or Tormes 17. Oltxu batzukaz kutxa zar aren zuloak ixten. Ib. 49 (v. tbn. 21). Kunplitu etzutelako / Jaunaren borondatia, / itxi ziguten guziyentzako / zabalik zegon atia. Tx B I 203. Leio guztiyak itxi-itxita. Kk Ab II 161. Lau giltzek itxirik daude kutxatilak. Or Mi 142. Arerioari bidea itxiz zegoen. Ib. 57. Atze guztia ixten duela orma bat. Alz Ram 95 (acot. escén.). Itxi abua zorruari. Otx 80. Itxi egik abo ori eta ez egik mistik be atera geiago. Ib. 129. Itxi nuan liburua. Or Aitork 208. Ukabilla itxita etxera ezpazinyoakie gorrarena egingo dutenak. Ldi IL 74. Aberastu ezkero, zintzoenak ere sakela itxitzen baitizute. Ib. 73. Gipuzkoan sarturik, Agiñegi, Otsabiok ingurua ixten dula. Or QA 64. Jaungoikoak igorritako argiari ate-leioak itxi baizizkion. Etxde JJ 211. Ezkerreko eskuaz surtzilloak itxiaz. Erkiag Arran 57. Oingoa aurrera yoatekotan, baserri-etse bat baiño geio geldituko da ateak itxirik. Akes Ipiñ 23. Bat-batean jarri zitzaizkan ezker-eskubi lagun guztiak opizialari, atera-bidea itxitzen. Anab Poli 56. Gau artan Praiskuk ez eban begirik itxi. Bilbao IpuiB 221. Trapu zar bategaz itxi neutxian agoa. Ib. 253. Ondo-ondo itxia ote zegoan [leioa] ikusita miatu nizkan zirrikito guztiak. Anab Aprika 48. Labe aldean, alako lekutxo bat itxiko zuan, ardi pare bat gordetzeko laingoa. NEtx LBB 99. Lan-gela isteko ordua jotzen du ormako ordulariak. Ib. 118. Danak egiten badute ori / [ostalariak] itxi bearko du atia. Uzt Sas 233. Ostatua're itxitzen dute egun batian astian. Ib. 121. Larramendiri ateak harriz eta burniz itxitzen zizkion bitartean ez dizkiolako zirrituak estali [Azkuek bere hiztegian] . MEIG VI 55. Geurok Txirritarenean edo geldituak gaituzu, baina ez genioke inori biderik itxi nahi. MIH 141.

v. tbn. (Sólo hasta 1900, salvo autores no guipuzcoanos): Lar, carta a Gandara 162. Ub 218. DurPl 50. CrIc 44. VMg 75. JJMg BasEsc 55. Astar II 140. Echag 185. It Fab 249. Ur Dial 113. Aran SIgn 68. PE 83. Bv AsL 214. Sor Bar 61. A BeinB 65. Altuna 37. Enb 46. Laux AB 30. Ir YKBiz 418. Mde HaurB 24. SM Zirik 37. Osk Kurl 153. BEnb NereA 167. Etxba Ibilt 461. Etxabu Kontu 181. Onaind STeresa 47. Gerrika 155.
azpiadiera-1.1.1
(Como primer miembro de compuestos).
Seirak --muga-ate ura itxi-garaia. Ldi IL 47. Suia, berriz, aitagiarrebak begiak itxi-zai, errian zegon zuaitz bakar ura botatzeko. Munita 26.
azpiadiera-1.1.2
Cerrar (un grifo).
Giltza itxi. Edegi barriro, eta urik urteten ez. Erkiag BatB 11. Gaizki itxitako iturri baten tantoak. Ugalde Iltz 17.
azpiadiera-1.1.3
Cerrar, clausurar.
Emen eztago gauza onik abade guztiai lepoa kendu ta eliza guztiak itxi artean. Ag Kr 188. Arpidea itxi. Ldi IL 106. Jokoetxe guztiak itxita zeuden garai artan, luzaroan iraun zun [...] ezkutuko jokoetxe batek. TAg Uzt 173. Gaztelua ustu ta itxi egin zun. Etxde AlosT 105. Elizak itxi zituzten eta apaizak oro [...] esetsaldi gogorraren mendean erori ziran. Etxde JJ 21. Loiola [irratia] itxi ez dediñ gogoz / otoitz egiñ ezazute. Olea 151. Alako lantegia itxi omen da. AZink 141.
azpiadiera-1.2
2. (Lar, ).
Encerrar.
Atera didazu barrendik nere biotza, ta sartu ta itxi eta lotu dezu zure biotzean. Lar SAgust 14. Aramaion erriko etxean itxi zuten. Or SCruz 45. Eskortetan itxita iduki oi ditute abereak. Ibiñ Virgil 101. [Neska] bat bakarrik ez dago seguru, naiz-ta Kretakoaren antzeko bide-mataza berri batek itxi-ta gordeko balu ere. Berron Kijote 125.
v. tbn. Arr GB 91. AB AmaE 54. Zait Sof 34.
azpiadiera-1.2.1
(Con aux. intrans.). Encerrarse.
Gelan itxitzen zan. Cb Just 30. Ortxe zaude Sagrariyoan itxita. ArgiDL 79. Maitakeriak iguin eta Arlesko done Baladiren mojategian itxi zen. Or Mi 37. Gaztetasun biozkadari uko egiñik, adi jauregi barnean itxi zaigu. Aitzol ( in Laux BBa X ). Ez gara ixten ari ghetto batean oraingo lanekin? (In MEIG IX 83 ).
azpiadiera-1.3
3. (msOch ap. A Apend). Cerrar, cercar, amurallar; rodear, sitiar. " Esiz itxitako tokia, vallado" VP 30v. "Bloquear, ingurutu, inguruan itxi " Lar. "Tapiar, [...] lutormaz itxi " Ib.
Ipiñi zuan Jaunak masti bat; itxi zuan. AA III 433. Dago Plaza ederki / barreraz itxia. Echag 231. Uria isten zuten orma eta murru guziak asi ziran erortzen. Lard 112. Etxe-jaun batek masti bat eginda esiz itxi zuen. Ib. 431. Erri asko zeudelako irmo eta sendo itsiak. Ib. 90. Lau erregeak [...] Gabaoneronz joanik, ingurutu eta itxi zuten. Ib. 116. Tarbesko zabaldoia itxitzen duten mendietan. Goñi 21. Toki yakiñean yendalde aundia zegon bero bero, larrain aundi bat ixten. Or Mi 48. Ormaz itxiya jira guzian / izanagatik baratza. MendaroTx 153. Sail ori burni-ari edo alanbrez ondo itxi. Munita 25 (v. tbn. 128). Lau lerro berdinok ez ote dute ixten beste azal au? Zait Plat 69 (se refiere a los lados de un cuadrado).
v. tbn. AB AmaE 371.
azpiadiera-1.3.1
"Acorralar a uno, metafóricamente, tenerlo cerrado, apretado, amedrentado" Lar.
azpiadiera-1.4
4. Cerrar (un trato, etc.), acordar.
Biyar bertan kontratuba itxitzeko. Moc Damu 24. Tratua itxi. Anab Poli 133.
v. tbn. Zab EEs 1918, 37. Albeniz 226. Cf. ejs. de tratua(k), egiunea(k), ituna(k) etc. egin s.v. tratu, egiune, 1 itun, etc.
azpiadiera-1.5
5. Oscurecer.
Egunak zabaldu ta egunak itxi, urteak joan ta urteak etorri. Ag G 209.
azpiadiera-1.5.1
Nublarse.
Itxaso guztia itxi dau bereala ta or etorri gara gu, oker, Jaungoikoak daki zelan. Ag Kr 21.
sense-2
II . (Part. en función de adj.).
azpiadiera-2.1
1. (Lar, Dv, H).
Cerrado. "(A) puño cerrado, esku itxiaz " Lar.
Ate itsietarik <ysi-> biortuten da diabrua. Mic 6. Fedeko gauza guziak sinistu bear ditugu begi itxiakin. Mg CC 203. Abo itxitik ez da eulirikan sartzen. AB AmaE 408. Idazki itxiak arin eramatea. "Pliegos cerrados" . EAEg 4-4-1937, 1432. Biotz itxia ez baita gordetzen Zure begitik. "Cor clausum" . Or Aitork 101. Deliberazioak ate itxiz egiñaz. Vill Jaink 130. Sobre itxi bat. Alkain 112.
v. tbn. Añ LoraS 25. Ur MarIl 53. Lard 473. Otx 30. Zait Sof 93. Mde HaurB 20. BEnb NereA 240.
azpiadiera-2.1.1
Ezpaiñ estu ta esku itxi agertzen intzan, ire biotz ona eskutatu naian. ABar Goi 75.
azpiadiera-2.1.2
Zuek barka dezute / uts egin guztia, / eta zabaldu ate / askori itxia. Echag 227. Toki ondo itxian uzten dute [il duten zekorra] . Ibiñ Virgil 113.
azpiadiera-2.1.3
Forma itxia (edo hertsia) duen hizkeran, hitz neurtuak dira segur aski lehenik gogora datozkigunak. MEIG IV 88. Kontaketa irekia da, hasiera itxia badu ere. Ib. 134 (hablando del Piarres Adame de Elizanburu).
azpiadiera-2.1.4
(Lugar, local, etc.) cerrado. "Luneta, en los corrales de comedias, toki itxia " Lar. "Alberca, estanque o laguna cercada, erreten ingurutua, ersia, itxia " Ib.
Ipiñi zuen gela itxian. AA II 193. Leku itxi batean sartu. It Dial 98 (Ur zarratu, Dv hertsi, Ip zerratü). Beren kusku itxia eotzeko, seda-arrak añarretara [...] igotzen direnean. Or Mi 29. Toki berean bilduta zeuden, "Tukulu"-eneko baztar itxi batean. Anab Usauri 67. Baratza-sail itxia. Ldi UO 37. Ona marabut zer dan: arrizko toki itxia, lau albokoa, gaña borobilla, barrena utsa. Anab Aprika 37. Ibil-taldearen buru zana ta ni ginjoazen alkarrekin kamioi-aurreko toki itxian. Ib. 74. Erri aunditako dantza-toki itxi askotan egin oi diranak [dantza lotuak] . MAtx Gazt 67. Iruditzen zait debekatu egin bear litzatekeela erretzea leku itxietan. Zendoia 185. Ezin esan beretzat [Michelentzat] eta bere laguntzaile Artxurentzat neurtitz horiek zeharo hortus conclusus direnik, baratze itxia edo zazpi zigiluz giltzatutako liburua. MIH 239.
azpiadiera-2.1.4.1
Kebide itxia ta burnizko labea zeukan [sukalde] batek. TAg Uzt 110.
azpiadiera-2.1.4.2
Gurdia aundia zan, lau aldeetara itxia, goitik ere bai, noski. Anab Poli 85.
azpiadiera-2.1.5
Cerrado, amurallado.
Jeriko, Kanaan guzian erri-itsirik sendoena, murru lodiz ingurutua. Lard 111. Uri sendo eta ondo itxia. Ib. 193.
azpiadiera-2.1.6
Cerrado, sitiado.
Ainbeste jenderekin, batetik, eta elkarren arteko egunoroko despitakin bestetik, igerri diokegu erri itxi bat nola arkituko zan. Lard 541 (se refiere a la Jerusalén sitiada por Tito).
azpiadiera-2.1.7
Obstruido. " Zintzurra itxia dut (AN-gip), petxu itxia du (G-azp)" Gte Erd 172.
Birikak itxiak daudenean, katarroa edo gripe dela medio. Ostolaiz 146.
azpiadiera-2.1.8
De clausura.
XV. gizaldia arte, gaur konbentu itxi diranak, artean beaterio, beata-etxe izaten zirana. Lek SClar 117. Ez dut esan nai nik [...] zaldun ibiltariaren bizilegea, erlijoso itxiarena bezaiñ ona danik. "Encerrado religioso" . Berron Kijote 146.
azpiadiera-2.1.8.1
Itxigabeko, klausura-gabeko Beaterio. Lek SClar 117.
azpiadiera-2.1.9
"(V-och?), preso" A, que cita a AB.
Katigu aurkitzen danak [deitu beio Mariari] itxien erospena. AB Ezale 1897, 173b.
azpiadiera-2.2
2. Cerrado, tupido, denso. "Cerrado de barba, bizar itxia " Lar. "Aljarfa, aljarfe, red muy espesa, sare itxia " Ib. "Carga cerrada, karga itxia " Ib.
Baso txit itxi ta lapurtegi batean zijoan. Cb Just 69 (v. tbn. baso itxi en Zab Gabon 85). Oien [pagoen] adaburu itxiak bide-gañean abe ta aterperik atsegiñena osatzen du. Ldi IL 145. Beste bazueri, berriz, itz auek, kabi ez-baiña, baratze itxi zaizkie. "Opaca" . Or Aitork 370. Arrasta-laño itxi batek bezela, sakon au guzia ketan estaltzen zutela. Ataño TxanKan 58. Urritz-sastraka itxi oietan. Zendoia 169.
v. tbn. Zait Sof 85. Munita 128.
azpiadiera-2.2.1
Mendiaren itxienean barrena sartu zan. Berron Kijote 161.
azpiadiera-2.3
3. (Noche) cerrada.
Arrats itxia baño illunago. Lar SAgust 8. Gau itxian kaleetan zebillela, sereno bat zetorkiola oarturik [...]. Or SCruz 121 (v. tbn. Azurm in Gand Elorri 203 gau itxian).
azpiadiera-2.3.1
(Ref. al silencio).
Etzan egondu isiltasunik itxien ta aundienean? Lar SermAzc 52.
azpiadiera-2.4
4. "Auto definitivo, erabaki itxia " Lar.
azpiadiera-2.5
5. "Abstruso, escondido, cerrado" Lar.
azpiadiera-2.6
6. (Ref. a personas). "Pertinaz, itxia " . "Cabezudo, terco" Ib. "Porfiador" Ib. "Recio de genio" Ib.
azpiadiera-2.7
7. Estrecho. v. estu.
Elizan bere ume guzien artean dan batasun itxiaz. Inza Azalp 102.
azpiadiera-2.8
8. Privado, de titularidad privada.
Ez du ordea ezer aundirik egin izan erri-ikastoletan eta ikastola itxietan. "En el régimen escolar, tanto público como privado" . EAEg 31-1-1937, 943.
sense-3
III. (Sust.).
azpiadiera-3.1
1. "Espesura de monte" Lar, .
azpiadiera-3.2
2. "Cerca, cerco, (c.) esia, itxia " . "Recinto, barrutia, itxia " Ib. "Redil, [...] itxia, artegia " Ib. "Circo, esia, itxia, barrutia " Ib. v. itxitura.
azpiadiera-3.3
3. (G ap. A ; H).
Cárcel. " Itxia usa Lardizabal por cárcel" (25-8-1857). Ur Carta a Bon BAP 1957, 254. "Endroit clos, enclos; spécialement, prison" H. Tanto Harriet como Azkue citan a Lardizabal. Cf. ITXIAN.
[Eraentzallea] biguntzen etzan [...] zeukan bidegabeko itxi artatik apostolua ateratzeko. Lard 525. Itxi batean betiko sartu zuten. Ib. 547. [Amabiak] itxi edo karzela guziai begiratu zien, eta danak an arkitu zituen. Ib. 513 (v. tbn. 530, 454).
azpiadiera-3.3.1
Lugar cerrado.
Andik laister piano-soiñua. / Arentzat itxirik ez da. "No hay lugar cerrado" . Or Poem 530.
azpisarrera-1
ITXIAN (Dv). "Itxian sartzea (Lard), mettre en prison" Dv. Cf. supra (III, 3); v. itxipe.
Gaizki-esale au Moisesi eraman zioten, eta itsian sar-erazo zien. Lard 85s (cf. 503 itxian edo karzelan ). Gaxo nentzan, eta ikusi ninduzuten; itxian, eta ikustera etorri zintzazkidaten. Ib. 435 (v. tbn. 533). Beren gaiztakeriakaitik iltzeko itxian zeudenetatik. Ib. 453. Gurdi berri bati erantsi ziozkaten bi bei hume-eginberri, [...] itxian txalak utzita. Ib. 153. Agindu ere zuen, Golori lagundu zioten guziak ere itxian sar zitzatela. Arr GB 98. Ari zar bat baneukan / nedonek itxian. EusJok II 128. Urte bat bete zuan itxiyan. Bv AsL 29. [Aitak San Franzisko] sartu zuan itxiyan eskallerape illunian. Ib. 46. Aur gaxoa! Egun guzian itxian eduki bear... Geiegizkoa da. Sabiag Y 1933, 241. Elgoibar-en zeuden itxian karlista batzuk. Apalategi 87.
azpisarrera-2
ITXI ERAGIN. Hacer cerrar.
An ikusi genduzan gizonak dendak itxi eragiten, eta baita baserritarrak ekarrezan esne kantiñak lurrera ustuten be. Etxabu Kontu 56.
azpisarrera-3
ITXI-IREKI.
azpisarrerakoSense-3.1
a) (Vb.). Abrir y cerrar (gralmte. ref. a los ojos). "Çegajear dellos [los ojos], hisi irigi" Lcc (de la mano C).
Baztarrera so, xortu naiean, / begiak maiz itxi-ideki. Or Eus 392.
sense-4
Emen ere begia ez dagoke luzaro zabalik itxi-ideki ibili gabe. Or QA 125.
azpisarrerakoSense-3.2
b) (Uso sust.). "Itxi <ichi> ideki batean, en un clin d'œil" Hb. "Itxidigi (V, Gc), itxidiki (AN), abrir y cerrar (ojos)" A. v. BEGI ITXI-IREKI, BEGIAK ITXI-IREKI y BEGIEN ITXI-IREKI (s.v. 1 begi).
Itxi-irikirako zubia. " Puente levadizo" . Berron Kijote 45.
azpisarrera-4
ITXI-IREKIAN. Inmediatamente, rápidamente.
Ainbesteko grazia ur-kotxoan ikusi baziñute, itxirikian edan zentzaketen. 'Toute à la fois' . Or Mi 7. Itxirikian, esku-makillaz yo ta atzeraka gurditik-bera zerraldo irauli nun. Zait Sof 79.
v. tbn. Or Eus 109 (itxi-idikian).
azpisarrera-5
ITXI-IREKI BATEKO (Adnom.). Momentáneo, lo que sólo dura un momento.
Itxi-idiki bateko arnas piska bat bederik izango eztet? Arr May 51.
azpisarrera-6
ITXI-IREKITZAILE (El) que abre y cierra.
Guztiaren Jabiak [...] zeruko atien itxi-eregilletzat eskojidu dau beron seme bakarra. (Carta de V. Berriochoa). DRA .
azpisarrera-7
ITXI-IREKITZE. "Itxidikitzea (V, G), action de fermer et d'ouvrir immédiatement, clin d'œil. Begien itxidikitze batean nator, j'arrive en un clin d'œil" H.
azpisarrera-8
ITXI-ITXI EGIN.
Abua itxi-itxi egindda. Otx 142. Begiak itxi-itxi egin eta alaxe egon oi zan. Etxde AlosT 28.
azpisarrera-9
IXTEKO ORRATZ. "Imperdible" Elexp Berg.
itxi
<< 2 itun 0 / 0 izan >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper