OEH - Bilaketa

756 emaitza garai bilaketarentzat

Sarrera buruan (50)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ailegatu.
sense-1
(V, G, AN, B; Lar (all-), Aq (G, AN)), ellegatu (AN), alleatu (V-gip, G-bet), allagatu, allatu (-au G-azp), alletu Ref.: Bon-Ond 158; Ond Bac (ailatu); Iz Als (uzterriya) ArOñ (alleaitten); Holmer ApuntV; EAEL 269; Elexp Berg (aillegau); ZestErret ( allau ) .
Llegar. "Más es el ruido que las nueces, urrungo eltzeak urrez, allegatu ta lurrez (G, AN)" Aq pág. 63. AxN explica heldu (118, 527 etc.) por allegatu. v. heldu, iritsi. Tr. Exclusivo de la tradición meridional (si exceptuamos unos versos de Valcarlos de mediados del s. XX); es más empleado por autores guipuzcoanos y alto-navarros que por los vizcaínos. Desde mediados del s. XIX se documenta casi exclusivamente en bersolaris y autores de estilo popular. La forma general en textos vizcaínos y guipuzcoanos es allegatu. Hay alleatu en Soroa, Anduaga (tbn. allegau ) y Villasante, alletu en el bersolari lesacarra Pepito Yanzi (Auspoa 77-78, 31), allatu en Arrantz (155) y allaatu en Anabitarte. Hay tbn. allegatu en Echenique, CatB y CatUlz (en éste junto a allagatu ), ellegatu en Luzuriaga y Lizarraga de Elcano, y allagatu en el catecismo de Uterga. En DFrec hay 32 ejs. de ailegatu y uno de aillatu.
Rezelotan, allegatuko ote zan edo ez ote zan. OA 151. Ni zugana allegatu, ta burnia sutegian baño irazakiago irtengo naz. Cb Eg II 39. Palestinara txit ondo allegatu zan. Cb Eg III 325. Santutxoa zijoan lekura allegatu ziran, ta emen marabilla bi ikusi ziran. Cb Just 105. Nola oriñek deseatzen duen ureren iturrire ellegatzea. Luzuriaga 157. Nai-zúte bada ártu onzirá: eta berealá ónzia ellegatu-zé lurrerá, zeintará zoézin. LE Io 6, 21. Ene denbóra eztá oráño ellegátu. Ib. 7,6. Allega zaiteze Altarera astiro, ta moduz, zeuroen Jangoikoa errezibietara. LoraS 60. Onetarako baraurik, ta bekatu larri edo mortal gabe allegatu bear degula; eta onela allegatzen gerala geitutzen digula grazia. AA III 589. Nola allegatu bear du kristabak komekatzera? CatB 72. Zenbat gauza dago kristaba obligaturik yakitera adimentura allegatzen denean? Ib. 22 (CatUt 37 allagatzen, CatUlz 13 allegatzen). Allegatu da bada / gabaren erdiya. Echag 64. Bederatzi eun urte / Noe izatera / allegatu izan zan. It Fab 228. Nork esan astoaren / beldur laborria, / noiz allegatuko zan / beraren aldia? Ib. 43. Allegatu da ordua. Echn Mt 26, 45. Boza iritxi liteken tamañara allegatu bezin laster. Bil 163. Garbitasunaren eta santutasunaren espillu, irudi eta izatia bera izatera eldu eta allegetako gauza gitxi bat bakarrik biar dauena. Ur BulaAl 42. Sinistatzera allegatu zala ezikan etzala izango iñor gizonik lurraren gañean beragan bezela bi gauza oek alkartzen zituenik. Aran SIgn 46. Eta danok deseatzen degu allega dedilla len baño len aren ezurrak Guadalupeko eleizatxora eramateko eguna. Otag EE 1887a, 243. Allegatzen bazaio / iltzeko garaia. Noe 61. Azkeneko bertsora / orra allegatu. Xe 227. Allegatu zaizkigu / soldadu trastiak, / batzuek onak eta / gaiztuak bestiak. Ud 45. Ez gera beñere alleatuko, burnizko bidian ez jartzeko seta orrekin. Sor Gabon 73.
( s. XX) Zaumenture allagatu diren bataietu guziek. CatUlz 34. Donostira allegatzian erosiko dizut zaldi bat. Iraola 65. San Bizentera nua ia sermoira allegatzen naizen. Ib. 72. Eta lagunak ondotik al zutenean ura biño geroxeago allegatu ziran. Goñi 32. O! au tranzia! allegatu da nere azken ordua! Ill Pill 25. Egun batez aurretik / jakiten zuben len, / tenpestadia noizko / allegatuko den. Arrantz 130. Allegatzea naikua egin du / aitona gixagaxuak! Tx B I 216. Gazte denborak aldegiñ ziran, / allegatu zait zartzia. Tx B II 122. Egune zala ta egune zala / bart idargie zanian, / egunerako allegau nitzan / zazpi legue bidian. (Canc. pop. in SMitx Aranz 124 ). Izar txiki-txiki aietan mundua sortu zanean tren espres bat atera balitza, oraindik ere etzala mundura alleatuko. And AUzta 74 (64 allegau). Eta Gabonak allegatu ziren. Arti Ipuin 25. Zesarrek bezala esan dezaket; ueni, uidi, uici. Allega, ikus eta bentzu. Arti Tobera 272. Urrungo eltziak urrez: allegatu ta lurrez. (AN-erro). Inza NaEsZarr 2334 (tbn. 2357 (Ae)). Etxera allegatu ta deskantsatzerik ez. Albeniz 28. Aldendu beharra ailegatu zenean, estu eta larri lotu zitzaidan besarka. MEIG IX 99.

v. tbn. Allegatu: MandatSerm 116. Ur Gen 24, 42. Zab Gabon 31. JanEd I 25. PE 123. JanEd II 142. Alkain 49. BAyerbe 107. Allatu: Arrantz 155.
azpiadiera-1.1
(Con -ra, -raino).Alcanzar, llegar (hasta).
Lurreko txingurri, edo ar txiki batek, buruaz zeruraño allegatzen dan Jigante batekin zer du zer ikusi? Cb Eg II 33. Orra nere kariñoa zenbateraño allegatzen dan, nere aingeru maitea. (G, 1761). ASJU 1983, 21. Ainbesteraño allegatzeko peligrorik ezagutu bage, eta ezagutzeko obligazio bage. Gco II 61. Pekatu mortalaren gradora edo mallara allegatzen eztanean ere. Ib. 14. Atozte, egin ditzagun guretzat erri eta torre bat, erpiñarekin zeruraño allegatzen dana. Ur Gen 11, 4. Bai arako zulezko eskallera, Jakobek lurretik zeruraño allegetan zala ikusi euenian. Ur BulaAl 30. Urte horiek ez baidira / Ez bat, ez biga: / Dozenaño batetara / Ailegatzen gira. (1945). LuzKant 75. Ezin, nere eskuak ezpaitira ain gora alleatzen. Vill Jaink 67. Zertaraño allegatuta zeudela esango dezute garai aietako gauzak. Albeniz 24.
azpiadiera-1.1.1
Zergatik gizon aiek zutena eskatzen, / Fortuna emateko etzan allegatzen.AB AmaE 334. --Amarra zak or. --Bigarren birurriya emateko, ezta allegatzen. Iraola 102.
azpiadiera-1.2
allaatu. (Con ines.).
Nenbillen, nenbillen, allaatu nintzen Sunbillen. Anab Poli 72. Genbiltzan, genbiltzan, allaatu giñen Tolosan. Anab Aprika 39.
azpiadiera-1.3
(Con dat.).
Ezta izan kreatura guzien artean Maria Santisimaren onziaren zabaltasunari edo anditasunari allegatu zaionik batere. Gco I 461.
azpisarrera-1
IA AILEGATUAN. Casi al llegar.
Iya arraira allegatuan / tsis pasa ziñan aurrera, / modu orretan nastu zenduben / bizikletaren karrera. Tx B I 185.
ailegatu
<< aienatu 0 / 0 aipatu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper