(V, G, AN; H; oi-Lar, Añ, VP 70r, MgNom 68 (V, G), Izt 31r, H, VocB, ZamVoc; otturaBeraLzM);
ohidura (BN (oi-), S; Gèze 326, 335 y 354, Dv, Foix)
Ref.:
A (oidura, oitura); Etxba Eib y Elexp Berg (oitturia); Gte Erd 90, 197, 236. Costumbre, hábito."Enseño, costumbre", "hábito, costumbre, facilidad de hacer algo", "habituación" Lar."Rito, costumbre"Ib."Práctica, uso continuado, oitura"Ib."Acondicionar, instruir y formar a alguno en buenas o malas costumbres, [...] oitura onak edo gaistoak irakatsi"Ib."Resabiar, tomar algún mal resabio, oitura gaistoren bat artu"Ib."Hábito infuso, (c.) oitura sortua"Añ.
"Abuso, uso malo, [...] (G, AN) oitura txarra"Ib."Ohitura bera da nausi, l'habitude est elle même maîtresse (à enseigner)"H.
"Coutume"Foix.
"Antxiñako oitturia genduan, Gabonetan senide guztiok batzia"EtxbaEib.
"Oitturak, derecho consuetudinario. Euskal erriko oitturak ziran maittagarrixak"Ib.En AxN se explica narrio (93) por oitura. v. ohituera, aztura, ekandu, kostuma, kostunbre, ohitza. Tr. En la tradición meridional se encuentra con frecuencia en Cardaberaz, pero es más escaso en Mendiburu y hay un único ej. de Ubillos (188); desde principios del s. XIX es de uso general en la tradición guipuzcoana, es tbn. muy frecuente en autores vizcaínos y no faltan testimonios alto-navarros. La forma general es o(h)itura; hay ohi- en Aresti (Ipuin 67; junto a oi- (MaldanB 199)), en Oskillaso (junto al más frec. ohidura ), en IBk y BiblE. Al Norte se encuentra sobre todo desde finales del s. XIX, aunque se documenta antes en Duhalde y en TB (Act 16, 21 oithura ); la forma mejor documentada es ohidura; hay ohitura en Duhalde, Joannateguy (SBi 374), Arbelbide (junto a un ej. de ohidura ), Landerretche (sg. DRA ), Barbier y Mirande (tbn. un ej. de oitura ); la forma sin aspiración oitura en J. Etchepare (Ber 49), Zubiri (junto a ohidura ) y Larre (in Xa Odol 17), y un ej. en Zalduby (junto a dos ejs. de ohidura ). En DFrec hay 127 ejs., meridionales, de o(h)itura y 12 de ohidura, 10 de ellos septentrionales.
Oitura gaistoz ingurutua [nago]! Oitur orien atzapar-etatik aterako ba naz, [...]. MbOtGai II 43.
Zerorrek dezun oitura zar, edo kondenazioko usadio ori. CbEg III 387.
Euren oitura loiyetan ondaturik.Zuzaeta 67.
Ez izan ere usario, oitura edo kostunbre gaizto luzerik. MgCC 161.
Eren oitura, griña ta jenio txarrak. AA III 285.
Errespeturekin ta debotki, eta ez ohitura ta usantza xoilez. Dh 55.
Zenbat peligru, okasinoe ta oitura deunga sartu dan baseerrijetan. JJMgBasEsc 85.
Ezta oitura edo kostunbria, ezpada usadijo gestua. Astar II 73.
Erri onetan oitura edo kostunbria dago jaijegunian dendak zabalik eukitia. Ib. 73 (cf. OHITURA IZAN).
Oitura au emanaz / jaiotzen danetik. ItFab 103.
Gizon arretatsu eta oitura onakikoa. IztC 462.
Ain oitura galduetako gizon lotsagarri oni. Lard 452.
Etzitzaion iñor, berak ikusi ezkero, arrera ona egin gabe joaten; eta aldi onetan ere berezko oitura egin zuen. Ib. 18.
Aurrekoetatik etorrita dauzkagun oitura onak. UrMt 15, 2 (IBk, BiblE ohitura; v. ohitza).
Neke da ohidüren üztia. IpImit I 11, 6 (Pi oitura; SP ohitza, Ch usanza, Ol ekandu).
Aberatsen oiturak artzeko. UrruzUrz 60.
Eliza besta horietan gutartean oraino dirauten asko usaia edo ohidura. ZbyRIEV 1908, 83 (85 oitura).
Mendez-mende, ohidura berari jarraiki dire. ArbIgand 123 (7 ohitura).
Jenioz izandu balitz / oitura alperrekua, [...].EusJok 142.
Erregeren yaurekiko oiturak etzakizkien Ondarribitar neskatxak. LhYol 18.
Ohidura itsusi hori debekatua izan da. Zub 54 (89 oitura).
Arbasoen oidurak / begira ditzagun!Etcham 216.
Gizarteko oituren usteltasuna. IrYKBiz 120n.
Nagikeria oitura, ekandu txar askoren ama data. EguzkGizAuz 107.
Egun artako zurruta, oituraz beste, Antzuelaren kontura izan zan. TAgUzt 208s.
Salerosketa Legediari buruz, urietako oiturak bildu."Costumbres y usos mercantiles por localidades".EAEg 14-2-1937, 1064.
Euskalduna kanpotiartzen bere ohiduretan, bere mintzairan. ZerbAzk 30.
Euskaldunentzat oiturak legearen indarra din. EtxdeJJ 82.
Oitureri lotuta bizi izan dan [erri bat]. SMEG 1958, 198.
Bere jokoaren fortuna biribiltzeko, ohitura hartu zuen, bigarren joko bat egiten. ArtiIpuin 67.
Sagardotegi zarretan etzan / sartu kanpoko oiturik. Basarri 155.
Len artutako oitura txarrak / ez ditu samur utziko. AndAUzta 118.
Aztikeriak, Magia ta beste olako oitura ta siñiskeriak. VillJaink 21.
Saio bat pozik egingo gendun / lengo oitura zarrian. UztSas 142.
Harek ekarria bazen ohidura hori hunarat. XaOdol 41.
Etxekitzen dütie azkar / aitzineko ohidürak. CasveSGrazi 24.
[Ipuinaren] moldatzeari buruz, ohidurak badira. LfELit 66.
Urteroko edo urte geienetako oiturari jarraituaz.MMant 81.
Gure aurrekuengandik eundazka urtietan genduzan oiturak zelan aldatu biar genduzan.Gerrika 147.
Lanbidearen berri ongi ez dakien langilearen ohiturarik eza. MIH 359.
Ez du ohiturak menderatuko, ezta egunorokotasunean murgilduko. Ib. 299.
v. tbn. (No se incluyen los autores guipuzcoanos): GH 1924, 357. Mde Pr 98 (198 oitura). Oitura: Añ EL1 388. CatElg 11v. CrIc 46. fB Olg 64. Ur MarIl 54. BBatzarN 167. Legaz 27. AB AmaE 218. Itz Azald 99. Ag AL 124. ForuAB 137. KIkV 59. FIr 160. Kk Ab II 181. Ill Testim 19. Enb 62. Otx 37 (ott-). SM Zirik 115. Bilbao IpuiB 60. BEnb NereA 185. Izeta DirG 100. Erkiag BatB 18. Alzola Atalak 78. Etxba Ibilt 474 (oitt-). Etxabu Kontu 74. Ataño TxanKan 89. Oiture: Akes Ipiñ 14. Ohidura:GH 1922, 365. Dospital GH 1927, 396. Leon Imit I 21, 2 (v. ohitza). Osk Kurl 42 (177 ohitura). Ardoy SFran 106. Othoizlari 55-56, 19. Onaind STeresa 13. Ayesta 13. Larre ArtzainE 294.
azpiadiera-1.1
(Precedido de gen. objetivo). Gorputzaren kargarekin pekatuen oitura edo kostunbrea kentzen dezun. CbEg III 248.
Irtetzeko bekatuaren oitura edo usario gaiztotik. MgCC 171.
Bekatuaren bide, perill eta oituretan dabillena. AA III 572.
Aspaldikoa da Euskadin etxe bakanduen oitura. JMBELG 68.
Lizunkeri ezin-asearen oiturak ertsia ninedukan ni. OrAitork 147s.
v. tbn. Astar II 226. Lard 35.
azpiadiera-1.2
(Precedido de sintagma vbal. con suf. -t(z)eko)."Lan onen egiteko ez det oiturarik asko, je n'ai pas assez l'habitude de ce travail-ci"H.
"Meza ostian tia bisitatzera joateko oitturia zeukan"ElexpBerg.
Noskua pensamentu ezañetan gozatuteko oituria?MgCO 115.
Orditzeko oitura daukanari. Gco II 62.
Arkitzen zera bekatu orretan erortzeko oituran sartua. AA III 498 (v. tbn. Or Aitork 223 salmuak kantatzeko oituran sartzen da).
[Norbaitek har dezan] lagunaz gaizki mintzatzeko ohitura edo abituda. Dh 145.
Juramentuak ezarteko oitura edo kostunbria daukenak. Astar II 59.
Illak lurpetzeko oitura zein anziñakoa eta gogoangarria dan. Lard 26.
Itz guziz eztitsu oiek asieran ipintzeko oitura ederra ar zazu. ArrMay 116.
Ez zenuen galduko zuen janalditxoa egiteko oitura. LabEEguna 62.
Euskeraz aritzeko oitura artu. LdiIL 63.
Gizon hok badugu emaztetaz trufatzeko ohidura lotsagarria. XaOdol 272.
[Esneari] ura botateko oitura txarra daukana. Gerrika 198.
Eguerdian berandu bazkaltzeko oitura, nere ustez, ez da ona. Zendoia 184.
Artikuluen behe-aldean izengoitia edo izenordea ipintzeko ohidura arras hedaturik zegoen. MIH 216.
v. tbn. Mde HaurB 59. Oi-: Mg CC 171. CrIc 89. Añ EL1 418. Izt C 215. Itz Azald 99. Inza Azalp 16. JMB ELG 59. NEtx Nola 6. Lek SClar 115. Etxde JJ 187. SM EG 1958, 197. Gazt MusIx 166. Ibiñ Virgil 70.
azpiadiera-1.3
(Precedido de sust. con suf. -(z)ko). Ordikeriako oitura erremediatu bage daukatenak. Gco II 65.
Bi xalantak gero ta nabarmenagotzen asi ziran beren maitakerizko oituretan. EtxdeJJ 138.
Gure arteko gizalegezko ohitura atseginari narraiola. MEIG VII 167.
azpiadiera-1.4
(Precedido de -rako). Edanerako oitura ta makurtasunetik. AA III 373 (497 bekaturako oitura ta erraztasuna).
Txarrerako oiturea, ekandua. ItzAzald 177.
Olako olerkietarako oitura aundia izan oi-zala Erdiaroan. LekSClar 139.
Urte orreetan ferixarako oitura edo jokera aundia egoan.Gerrika 125.
azpiadiera-1.5
"Fuero, fueros de Reino, Provincia, (c.) oituerea, oiturea"Añ.
Españaren lendabiziko asieratik gozatzen dituzten oitza ta oitura oneski beren berekiak. 'A sus fueros'.IztC 500.
azpiadiera-1.6
(Como segundo miembro de comp.). Eskualdun ohidura on guzien eta bereziki mintzairaren begiratzale. HUAurp 198 (v. tbn. eskualdun ohitura en Barb Sup VI y e. ohidura en SoEg EG 1958, 142).
Atzerri-oitura loiz / ama zikinduten / dabiltzenak. Enb 57.
Kistar oitura onak. EguzkGizAuz 186 (v. tbn. Izeta DirG 97 kristau oiturari yarraikiz).
Eskual-ohiduren eta Fedearen harroka. Iratz 113 (v. tbn. euskal oitura en AB AmaE 33, Ag G 123, Jaukol Biozk 58, Enb 55 (euzkel-), Lab EEguna 83, Ldi IL 105, JMB ELG 98, BEnb NereA 70, MAtx Gazt 74 y Salav 47).
Erdiaroko Naparroako korte-oitura zenbaiti-(edo) ikutu bat emanez. LekSClar 113s.
Hizkuntza, lege ohitura eta gizarte ohitura. MdePr 44.
Giza-oituren aurka diran obenak. OrAitork 66 (v. tbn. Vill Jaink 80 y MEIG IV 128 giza-o(h)iturak).
Gizonak eztitu oraindik aur-oiturak zearo gainditu. VillJaink 76 (179 abere-oiturak utziaz).
Eliz-oituretarako Alkarte Deunari. OnaindSTeresa 125.
v. tbn. TAg Uzt 316 (sendi-oiturak).
azpiadiera-1.7
(Como primer miembro de comp.)."Oitura elaberriak dira"GteErd 236.
Sinismen eta oitura gaietan. KIkV 36.
(KIkG 24 oitura-gaietan)Oitura-onoimen nagusienak, lau dira: zurtasuna, zuzentasuna, sendotasuna ta neurriztasuna. KIkG 68.
Etxaguntza orreik oitura-legez seme edo alaba biren artean banandu bear ei-ebezan. EguzkGizAuz 36 (v. tbn. BEnb NereA 86 oitura legiak).
Elizaren Ritual edo oitura-liburuan. OrQA 112.
"Arranegi" (Oitura-eleberria). ErkiagArran 3.
Oitura-arloan ondo ez legokezan gauzatxuren batzuk. BilbaoIpuiB 277.
Urte askuan jarraitu giñon / guk oitura-klase orri. UztSas 80.
Ohitura eleberri hau zeharo lege zaharrekoa dela. MEIG II 99.
Garai hartako eta lehenagoko erdal ohitura-irudigileen antzera. MEIG III 110.
Ohitura-aldatzeak berekin dakartzan bereiztasunez kanpo. MEIG IV 129.
azpisarrera-1
OHITURA HAUTSI;
OHITURA BAT HAUTSI (etc.).
Romper una costumbre. Iritzi oietxek eragin diote noski Agintaritzari, oitura ausiaz, eiza-aroa iriki barik uztera.EAEg 5-1-1937, 730.
Ohitura hori behingoz haustea ez da horratik pekatu larria izango. MEIG I 192.
Lehengo ohiturak hausten zituelako. MEIG IX 77.
azpisarrera-2
OHITURA BEZALA. Como de costumbre.
Cf. ejs. del tipo ohitura den bezala s.v. OHITURA IZAN. Oitura bezala, igande baten arrapatu du berealdikoa. EgutAr 6-12-1963 (ap. DRA).
azpisarrera-3
OHITURA IZAN.
azpisarrerakoSense-3.1
a)(Trans., con -t(z)eko).Tener costumbre de.
Pekatu egiteko izan degun oituraz. Gco II 5.
Begira, izan ote dezun juramentuak sarritan egiteko oitura. AA II 34.
Urliak du orditzeko oitura. AA III 497.
Gipuzkoako baserritarrak jatorritik dute oitura, [...] mauka-utsean plazan egotekoa. IztC 253s.
Madarikatzeko oitura dutenek. Legaz 29.
Zoko hetan dabiltzanek han dute ohidura gelditzeko. HUZez 116.
Oitura baldin bazu, / gazte, mozkortzeko. JanEd II 119.
Bazun koplatzeko oitura. OrEus 120.
Atzeraka ibiltzeko oitura izaki. AnabPoli 60.
Elduta joateko oitura bai dute askok. MAtxGazt 74.
Zumaiarrak jateko oitura duten jakia. NEtxAntz 114n.
Jakiña da ere prailegaiak, [...] bertsoak kantatzeko zuten oitura. GaztMusIx 167.
Astoari ere artoburu pare bat emateko oitura genduan.BAyerbe 22.
Ez dut teatro-gaiak aipatzeko ohiturarik. MEIG I 192.
v. tbn. Lard 37. Aran SIgn 85. Arriand Io 18, 39. Anab Poli 60. Erkiag BatB 31. Berron Kijote 163. Ataño TxanKan 230.
azpiadiera-1.1
(Con -rako). Edanerako oitura duenak. AA III 370.
Ortarako oitura genduan. JAzpiroz 54.
azpiadiera-1.2
(Con -t(z)en). Oitura dutenek elizakoak ematen. FIr 188.
Bertsolariak oitura baitu / esaten urtegarrena. OrEus 425.
azpiadiera-1.3
(Con -t(z)ea). Oitura ete dozue semiekaitik erosta egitea?BilbaoIpuiB 173.
Apari ostean lan egiterik ez dot oitura. Ib. 191.
An oitura dute elizatik atzeraka ibiltzen ateratzea. AnabPoli 64.
Urteroko oitura det, egunari dagozkion iru-lau bertso bertan kantatzea. Basarri 63.
Oitura dozue Pazkoz nik bat askatzea. KerIo 18, 39 (Arriand azkatuteko zubei otturea dozube).
Gurutzez eta katez / ara bear da igo. / Ala zuten oitura / asabak lenago. SMitxAranz 119.
Illuntzerako etxera Orejako gazte guziak batera. Orrela baitzuten oitura. JAzpiroz 172.
azpiadiera-1.6
(En frase relativa, con bezala, legez o similar).v. OHITURA BEZALA, OHI BEZALA. Joan zitzaiozkan eta etzan ziran, oitura zuten bezala. Lard 475 (v. tbn. Inza Azalp 124 oittura zuan bezala).
Bere gelatxoan, oitura eban legez barruari astertu bat emoteko gurarian. AgAL 66.
Ikusten zaizkie arpegi-buruak oial zuri batez estalita, Usauriko inguruetan oitura dan bezela. AnabUsauri 13.
Lauretan, oitura dunez, Lopategiko Agustinen billa dijoa. TAgUzt 33.
Oitura duan bezela, neurriz kanpo zerbait edana dago. Basarri 145.
Andra eskale bat euki det lentxeago, oitura degunez, barrura sartuta. NEtxAntz 95.
Oitura iuekenez, Benito ta Iñaki atzo be gabeko bederatzirak inguruan etorri ei zoazen erromeritik etxera. BilbaoIpuiB 55.
Andik urten eta, oiturea ebanez, Oriomendira joan zan. KerLc 22, 39 (Ir YKBiz 452 oitura zuenez; He ohi bezala, TB ohitzaren arabera, Oteiza oi zuan bezela, Dv, Leon, IBk ohi zuen bezala, Brunet oitua zegoen bezela, Ol, BiblE o(h)i zuenez).
Eskubiko beatz batekin sudurra jo, oitura zuan bezela. JAzpiroz 104.
azpiadiera-1.7
Eztarri legun batek aurretik / --apeza an bada, ark oitura-- / Angelus esan. '
Él lo hace por costumbre'.OrEus 424.
azpisarrerakoSense-3.2
b)(Impers., con aux. intrans. de 3.ª pers. sing., y compl. con -t(z)ea).Ser costumbre.
Nor nai dezute, Nazarenoa / edo a libra dezadan? / Da oitura bat libratzea / zuen Pasko egunean. Bast 30.
Seindu handi batzuen ohitura zen, bere buruez agitz aphalki eta mesprezio handirekin mintzatzea. Dh 68.
Oitura izandu da Gipuzkoan, partidu andi bat irabazitakoan itzneurtuak ifintea. IztC 244.
Oitura zan alderagitea arriari ardi guztiak bildurik. UrGen 29, 3.
Antziñetako oitura zan, Euskalerrian, iljantzia, bear zanerako etxean gordeta idukitzea. AgG 213n.
Oitura da zuen artean, nik zuei atxillo bat askatzea Pazko-egunean. IrYKBiz 490.
Semea ikastetxera hunela bidaltzea Bilboko ohidura bada, Arrigorrietan beste ohidura bat dago. OskKurl 64.
Arratiako erri danetatik Urkiolara antxiñetik oitura da San Antoniogana joatea. FEtxeb 75.
v. tbn. Lard 141. Zab Gabon 87. Kk Ab II 189. Or Tormes 11n. Akes Ipiñ 15. Etxde JJ 82. Or Aitork 189. Lek SClar 112. SM Zirik 59.
azpiadiera-2.1
Kosta-erri ia danen / oitura bai ori: / urtero bialtzea / bi-iru mandatari. SMitxAranz 237.
azpiadiera-2.2
(Con -t(z)eko). Komunio jenerala egiteko oitura bada, zu aietako bat izan zaite. ArgiDL 10.
Oturuntza aundietan dantza zikin lotsagarriak egiteko oitura bazan. IrYKBiz 206n.
Astero, izaten zan [...] oitura emakumeak ildegira joatekoa. AnabAprika 15s.
Bada oiturea basetxekoak erririk-erri ta baserriz baserri ibilteko. ErkiagBatB 116.
San Juan sua egiteko oitura zan gure etxean. MAtxGazt 54.
Oitura zan txerri erregaloak partitzeko auzoan. BBarand 39.
(En frase relativa). [Aurrak] izango dirala jasoak, [...] oitura dan bezalaxen. IztC 240 (v. tbn. Tx B 187, JMB ELG 49, Uzt Sas 349 oitura dan bezela; Lard 192 oitura zan bezala).
Oei ere eman zitzaien oitura zana. ZabGabon 46.
Gaur oiturie dan bidetik dabixela etxeko mutillek eta neskak. KkAb II 54.
Aldi areitan otturea zan lez, [...]. Otx 37s (v. tbn. AB AmaE 342 oitura dan legetxe; Enb 86 oiturea dan lez; Kk Ab II 126 oitura dan lez).
Apaizen oitura zanez, zotz-egin zuten. IrYKBiz 2 (v. tbn. SMitx Aranz 42 oitura zanez).
Euskalerrian oitura danez, au galdegin zienat: [...]. OrQA 188 (v. tbn. oitura danez en Or Eus 133, Etxde JJ 49, Bilbao IpuiB 150).
Oitura zan moduan, senitxarte ta auzukuak gau-belia eitera juango zirala. MZirik 12.
Asten giñan otoitzean, / [...] oitura zan bakoitzean. UztSas 70.
Galletak eta ardoa atera omen zizkieten, oitura zan bezela. JAzpiroz 120.
Lenengo deia elizan, oitura dan legez. Gerrika 119.
azpisarrera-4
OHITURAKO(H (+ oi-)). "Habituel, accoutumé. Oiturako zure esanak dira oiek" H. [Fedia izan leiteke] lenengo oitarra, oiturakua edo habituala, eta eginzakua edo aktuala. Astar II 5.
Euskal kantika xahar eder batzu grabatuzko disko sano bat, Bihotz Sakratuarenak eta beste, denak ohidurako kantu xaharrak. LarreArtzainE 283.
azpisarrera-5
OHITURAN.
Al modo (de). v. OHITURARA. Lengo oituran ospatutzeko / Santa Agedaren bezpera. UztLEG I 193.
Nekea asko gitxitzeko biderik egokiena, bedar-zelai bigurtzia zan; baña ez aurretik genkarren oituran, alpalpa, sekulebedar, pabotx, eta onek ipiñita. Gerrika 147s.
azpisarrera-6
OHITURAPEAN.
Con experiencia. Eizaketan, artean zaleak ziranak ikustea, [...] gerora bere esku ta bere kabuz ibilli zeitean, jakituriaz, oiturapean. ErkiagBatB 41.
azpisarrera-7
OHITURARA.
Al uso (de). v. OHITURAN. Ordun erabaki zuten, samiña sogortzeko ta ez aspertzeko, Sortaldeko oiturara eresi ta Salmu kantatzea. OrAitork 224.
Bigarren igandeko estropadea, orduko oiturara, aurreko igandean lenen eta bigarren gelditu ziran[ak] jokatu ebela.EtxabuKontu 157.
Lengo oiturara eskola gabe lanean asita azkar.Insausti 119.
azpisarrera-8
OHITURAZ(oi- A DBols 241). Por costumbre; habitualmente, normalmente. Ez erortea bekatu benialetan arinki, sarri, gogo osoz, oituraz ta kontu gabe. MgCC 233.
[Paseoa, jokoa, dibersiñoa] bere neurrian, gatza legez, ez ekandu-oituraz ta ofiziotzat. AñLoraS 153.
Gurasoak, sarritan edo oituraz botatzen badiezte birauak ume ta mirabeai. AA II 31.
Naiago dutela artoa, garia baino; zergatik ondo dakiten oituraz, talo bero guria obea dala. IztC 28.
Itxiak egon bear dute, Ama Gipuzkoaren aginduz ta oituraz. Ib. 211.
Legez ez bazan ere, oituraz debekatua zalako. Lard 465 (v. tbn. Or Aitork 66 y Berron Kijote 190 oituraz naiz legez).
Laster jiten zitazü gogoala hun zaitadana, edo ohidüraz lakhet zaitana. IpImit III 48, 5 (Pi oituraz; SP, Ch usantzaz, Mst kostümaz, Ol oikundez).
Mezan eskaiñi ziten / oituraz zor dan ogia. OrEus 417.
Oituraz mozkortzea."Embriaguez habitual".EAEg 15-1-1937, 812.
Bear dan lez arrantzateko [...], oituraz ipiñitako arau edo legeak ba-dira. EtxabuKontu 222.
[Lagunekin itzegitera joaten nintzan] lenengo, bearra zanean; laister, aitzakiak billatuta; eta, azkenean, batere aitzakirik gabe, oituraz. JAzpiroz 222.
Azkuek baino eremu zabalagoak hartzen ditugu ohituraz. MEIG VII 81.
v. tbn. Dh 233. Oi-: Gco II 17. Bv AsL 125. Itz Azald 89.
OHITURAZ KANPORA. De modo inhabitual.
Ohituraz kanpora azkenengo aldijan egingo dituzubén okasinoe onetan. (1859). BBatzarN 183.
azpisarrera-11
OHITURAZKO(V, G, AN ap. A; H; oi- Lar, Añ, H; ohidurazko Dv A). Habitual, rutinario; habitual en otro tiempo. "(Eso es de) tabla" Lar. "Habitual" Añ. "Hizkuntza gisa hori ohiturazkoa du" H. Bekatu asko ta oiturazkoakin beltzitu dan anima. MgCC 81.
Oiturazko pekatua, argaltasunekoa da edo maliziazkoa da?Gco II 5.
Utsegiteak oiturazkoak eta berrizkaturarekin badira, [...].AA III 526.
Jostaketa oiturazko oezaz landara. IztC 214.
Etxera zanean, bere oiturazko bizitzari ekin zion. Lard 156.
Pekatari oiturazko, aldakor, onbear triste hura. ArrMay 179.
Antxiñako euskaldunak ori [nauskeri ta jauntxukeria] galerazteko oiturazko legea eukela. EguzkGizAuz 36.
Bizilagunak dituzten etxeak eman bitzate oiturazko otorduak.EAEg 19-2-1937, 1107.
Gure eliza askotan oraindik oiturazko sermoi batzuk egiten dira euskeraz. VillJaink 8.
Ekarri eben oiturazko salda, patata, aza-trukutz, sebo bildriz batzuk uretan dantzan da txusko bana. Gerrika 102.
Bizimodua, uste, iritzi eta sinesteak ohiturazkoak ziren, gurasoengandik zetozenak. MIH 227.
Nahiago izaten ditu esaera berriak, gutxi edo behin ere ez entzunak, ohiturazkoak baino. MEIG II 85.
Ohiturazko gertakariari, betikoari, egungoari zein biharkoari. MEIG IV 102.
Ez nuen ohiturazko martxa segitu. MEIG VI 138.
v. tbn.
Oi-: AzpPr 131. Ag G 107. Or Aitork 64. Osk Kurl 211. Erkiag BatB 186.
azpisarrerakoSense-11.1
Oitura edo ekanduzko pekatuba. Astar II 114 (tbn. en Añ EL1 54).